การเฝ้าระวังโรคและภัยสุขภาพ

การเฝ้าระวัง หมายถึง กระบวนการเก็บรวบรวมวิเคราะห์และแปลผลข้อมูลทางสุขภาพอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ เป็นข้อมูลที่มีความจำเป็นต่อการวางแผนกำหนดมาตรการและประเมินผลของการดำเนินงานสาธารณสุข

ความสำคัญของการเฝ้าระวังโรค

1 ตรวจพบโรคหรือภัยที่มีผลต่อสุขภาพของชุมชนอย่างรวดเร็ว

2 ติดตามการเกิดโรคหรือภัยที่เปลี่ยนแปลงและอาจจะก่อให้เกิดอันตรายต่อชุมชนได้ทุกขณะที่เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้น

3 ติดตามภาวะของผู้สัมผัสโรคหรือผู้ที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคและภัยสุขภาพอย่างใกล้ชิด

4 วัดระดับความสำคัญของปัญหาสาธารณสุขทั้งในเรื่องของโรคและภัยสุขภาพในท้องถิ่นที่รับผิดชอบได้ถูกต้องและรวดเร็ว

ชนิดของการเฝ้าระวัง

1 การเฝ้าระวังเชิงรับ

2 การเฝ้าระวังเชิงรุก

3.การเฝ้าระวังตัวแทน

4.การสร้างระวังเฉพาะ

เป็นการรายงานผู้ป่วยที่มารับบริการเป็นปกติประจำตามเวลาที่กำหนดเช่นระบบเฝ้าระวังด้วยบัตรรายงานผู้ป่วย รง. 506

เป็นการค้นหาเชิงรุกเพื่อเพิ่มโอกาสที่จะได้ข้อมูลการเกิดโรคมากขึ้นเช่นในระยะที่มีการระบาดของอหิวาตกโรค

การเฝ้าระวังในประชากรหรือหน่วยบริการที่ถูกเลือกเป็นยามหรือตัวแทน เป็นการติดตามสถานการณ์การเกิดโรคในกลุ่มตัวแทนของประชากรที่ต้องการสะท้อนปัญหา

การเฝ้าระวังที่มีขึ้นเพื่อดำเนินการกับโรคกระเพาะ เช่น การเฝ้าระวังสาเหตุการเสียชีวิตของผู้ประสบภัยน้ำท่วม

แหล่งข้อมูลของการเช่าระวัง

1 รายงานการตาย

2 รายงานการป่วย

3 รายงานการระบาด

4.รายงานผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ

5.รายงานการสอบสวนโรคเฉพาะราย

7 การสำรวจเช่น การสำรวจภาวะอ้วนในประชากรผู้ใหญ่

8 ข้อมูลสัตว์บางโรคหรือแมลงที่เป็นพาหะนำโรค

9 ข้อมูลเวชภัณฑ์

10 ข้อมูลสิ่งแวดล้อมและประชากร

ประโยชน์

1.เป็นประโยชน์ทำให้คนพบปัญหาโรคหรือใครที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของชุมชนได้อย่างทันท่วงทีนำไปสู่การดำเนินการป้องกันควบคุมแก้ไขสถานการณ์ก่อนจะลุกลาม

2 เป็นประโยชน์ในการติดตามแนวโน้มสถานการณ์ของปัญหาโรคหรือภาวะสุขภาพที่พบในพื้นที่และพยากรณ์การเกิดโรคในภายหน้า

3 เป็นประโยชน์ในการใช้จัดเรียงลำดับความสำคัญของปัญหาสาธารณสุขในชุมชนและจัดสรรทรัพยากรให้เหมาะสมกับสภาพปัญหาในแต่ละพื้นที่

4 เป็นประโยชน์ช่วยให้สามารถตรวจพบปัญหาข้อบกพร่องในการป้องกันหรือควบคุมโรคในท้องถิ่นที่รับผิดชอบ

5 เป็นประโยชน์ในการชี้แนะหาแนวทางที่ถูกต้องเหมาะสมในการควบคุมป้องกันโรคทางนี้เนื่องจากโรคภัยไข้เจ็บที่เป็นปัญหาทางสาธารณสุขนั้นมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ

6 เป็นประโยชน์ในการชี้แนะแนวทางในการบำบัดรักษาพยาบาลผู้ป่วยให้ได้ผลดีรวมทั้งค้นหาภาวะการดื้อยา

7 เป็นประโยชน์ในการเร่งรัดการดำเนินงานของวงการสาธารณสุขให้ได้ผลมากที่สุด

ขั้นตอนการดำเนินงานเฝ้าระวัง

1 การเก็บรวบรวมและเรียบเรียงนำเสนอข้อมูลเฝ้าระวัง

2 การวิเคราะห์และแปลผลข้อมูลเฝ้าระวัง

3 การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารการเฝ้าระวัง

ตัวอย่างระบบเฝ้าระวังโรคในประเทศไทย

1 การเฝ้าระวังกลุ่มอาการผู้ป่วยกล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียกอย่างเฉียบพลัน

2 การเฝ้าระวังอาการภายหลังได้รับการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค

6.รายงานการสอบสวนการระบาด