Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาในระยะหลังคลอด - Coggle Diagram

- - - - ระบบทางเดินอาหารและการขับถ่าย
        
        มารดาหลังคลอดจะเริ่มหิวและกระหายน้ำทันทีที่คลอดเสร็จ ควรให้มารดาได้ดื่มน้ำหวาน หรือโอวัลตินอุ่นๆ
        
        อาจมีอาการท้องผูกในระยะหลังคลอด
    - - ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ส่วนนำของทารกจะไปกดบริเวณกระเพาะปัสสาวะในระหว่างการคลอด ทำให้ผนังใต้เยื่อบุกระเพาะปัสสาวะกิดบวม มีเลือดคั่งและมีเลือดออก
        
        อาจพบโปรตีนในปัสสาวะร่วมด้วย จะคืนกลับสภาพปกติ ในเวลา 8-12 สัปดาห์
    - - ระบบหายใจ
        
        ขนาดของทรวงอกและช่องท้องมีการเปลี่ยนแปลรวดเร็ว ทำให้ปริมาตรอากาศในปอดที่ค้างอยู่ในปอดที่ค้างอยู่ขณะหายใจออกเพิ่มขึ้น
        
        ความจุอากาศและความจุของอากาศขณะหายใจเข้าลดลง
    - - ผิวหนัง
        
        หลังคลอดฝ้าบริเวณใบหน้าที่อาจเกิดขึ้นในขณะตั้งครรภ์จะค่อยจางหายไป
        
        สีของลานนม เส้นกลางหน้าท้องและรอยแตกของผิดหนังบริเวณหน้าท้องอาจมีสีจางลง
        
        ร่างกายจะขับน้ำออกทางผิวหนังจำนวนมากจึงมีเหงื่อออกมาก
    - - ระบบไหลเวียนเลือด
        
        หลังคลอดทันที จะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วเนื่องจากมดลูกมีการหดรัดตัว
        
        ระหว่างการคลอดที่มีการเสียเลือดจะช่วยรักษาสมดุลเอาไว้
    - - น้ำหนักตัว
        
        หลังคอดทันทีน้ำหนังตัวจะลดลงประมาณ 4-8 กิโลกรัม ในระยะ 3-5 วันภายหลังคลอด น้ำหนังจะลดลงอีก 2-3 กิโลกรัม การลดลงของน้ำหนักตัวขึ้นอยู่กับพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการ และการออกกำลังกาย
    - - ฝีเย็บ
        
        จะบวมช้ำหลังคลอด ถ้าเกิดการฉีกขาด ต้องได้รับการซ่อมแซม
      - กล้ามเนื้อเชิงกราน
        
        ความแข็งแรงค่อยๆเริ่มกลับคืน แต่อาจจะไม่เหมือนเดิม
      - เยื่อพรหมจารีย์
        
        มีลักษณะฉีกขาดกระรุ่งกระริ่งเรียกว่า คารันคูเล (caruncalae myiforms)
      - แคมนอกและแคมใน
        
        จะอ่อนนุ่ม เหี่ยวเล็กลง เนื่องจากการลดระดับของฮอร์โมน Estrogen and Progesterone
      - ช่องคลอด
        
        ภายหลังคลอดจะค่อยๆลดขนาดลง จนกระทั่งในระยะสัปดาห์ที่ 6-10 จึงสมบูรณ์เหมือนเดิม
      - เนื้อเยื่อบุช่องท้องและผนังช่องท้อง
        
        จะกลับคืนสู่สภาพเดิม ในระยะเวลาอย่างน้อย 6 สัปดาห์เป็นต้นไป
      - ปากมดลูก
        
        ภายหลังคลอดจะมีสภาพช้ำ อ่อนนุ่ม อาจจะมีการฉีกขาดร่วมด้วย
      - การตกไข่และประจำเดือน
        
        ในรายที่ไม่ได้เลี้ยงทารกด้วยน้ำนมมารดา จะกลับมีประจำเดือนใหม่ใน 7-9 สัปดาห์หลังคลอด ส่วนในรายที่เลี้ยงทารกด้วยนมมารดา จะมีประจำเดือนใหม่ที่เดือนที่ 9 หลังคลอด
      - เยื่อบุโพรงมดลูก
        
        ระยะที่ 1 คือระยะ 2-3 วันหลังคลอด มีสีแดงสดเหมือนเลือดสดเรียกว่า lochia rubra
        
        ระยะที่ 2 คือระยะภายหลังคลอด 2-3 วัน น้ำคาวปลาจะมีสีจางหรือคล้ำลงเรียกว่า lochia serosa
        
        ระยะที่ 3 คือระยะ 7-10วันภายหลังคลอด จะมีมูกสีเหลือง เรียกว่า lochia alba
      - เต้านม
        
        เป็นอวัยวะส่วนเดียวที่มีการเปลี่ยนแปลงจากการตั้งครรภ์และจะเลี่ยนแปลงต่อไปจนกระทั่งคลอด
      - มดลูก
        
        ภายหลัง 24 ชั่วโมงไปแล้วระดับของมดลูกจะลอยขึ้นมาเหนือสะดือ เอียงไปทางด้านขวา ลดระดับลงวันละ 1/2-1 นิ้ว
  - - - ความผูกพันและสัมพันธภาพ
        
        พฤติกรรมระหว่างมารดากับทารก
        
        พฤติกรรมระหว่างทารกกับมารดา
    - - การปรับตัวกับบทบาทมารดา
        
        ระยะที่ 1 Taking - in phase เป็นระยะพึ่งพา
        
        ระยะที่ 2 Taking-hold phase เริ่มช่วยเหลือตนเองได้
        
        ระยะที่ 2 Letting - go phase สามีและภรรยาต้องพึ่งพากัน
- - - - มารดาจะประสบความสำเร็จในบทบาทการเป็นมารดาหรือเเสดงบทบาทการเป็นมารดา ประกอบไปด้วย การเลียนเเบบ การฝึกบทบาท การจิตนาการ การเลือกเเบบอย่างเเละการปฏิเสธบทบาท การยอมรับการสูญเสีย การเเสดงเอกลักษณ์
  - - - Medication ไม่ให้หาซื้อยามารับประทานเอง
      - Perineal care ความสะอาดของปากช่องคลอดเเละเเผลฝีเย็บทำได้โดยใช้น้ำสบู่
      - Early ambulation and Exercise ควรกระตุ้นให้มารดาหลังคลอดขยับตัว
      - Diet มารดาสามารถรับประทานอาหารได้ทันที หากไม่มีภาวะเเทรกซ้อนใดๆ
      - ฺBreastfeeding เเนะนำให้มารดาเลี้ยงลูกด้วยน้ำนม
  - - - ฺBonding and Attachment พัฒนาการความรักใคร่ผูกพันของมารดาเเละบุตร
      - ฺBaby V/S ความผิดปกติของร่างกาย รีเฟล็กซ์ของทารก ประเมินการดูนม
      - ฺBlue ประเมินว่ามารดาสามารถปรับตัวต่อบทบาทมารดาได้หรือไม่
      - ฺBowel movement ใน 2-3 วัน มารดาอาจมีอาการท้องอืด
      - ฺBottom ประเมินฝีเย็บเเละทวารหนัก เพื่อดูว่ามีการเเยกของเเผลฝีเย็บหรือไม่
      - ฺBladder มารดาหลังคลอดต้องปัสสาวะภายใน 6-8 ชั่วโมง
      - ฺBreast and lactation พยาบาลต้องประเมินเกี่ยวกับลักษณะหัวนม เต้านม ปริมาณลักษณะน้ำนม
      - Body temperature
      - Background ประเมิน ภูมิหลังคลอดของมารดาเกี่ยวกับเศรษฐกิจ การตั้งครรภ์ การคลอด
      - Body condition ประเมินสภาพ ทั่วไปของมารดาเกี่ยวกับภาวะซีด ความอ่อนเพลีย การลุกจากเตียง
      - Belief ความเชื่อมารดาหลังคลอดเเละครอบครัว
      - Belly and fundus มดลูก หลังคลอดต้องมีการหดรดตัวอยู่เสมอ มดลูกต้องมีขนาดลดลงอยู่เรื่อยๆอย่างน้อยวันละครึ่งถึงหนึ่งนิ้ว
      - Bleeding an Lochia 24ชั่วโมงเเรก สิ่งที่ถูกขับออกต้องเป็นสีเเดงสด ต่อมาจะสีจางๆ
  - - - สำรวจสีน้ำคาวปลา
      - คลำกระเพาะปัสสาวะที่เหนือหัวเหน่า
      - ตรวจเต้านมเเละหัวนม เช่น หัวนมสั้น บอด บุ๋ม หัวนมเจ็บ เเตก เต้านมคัด ท่อน้ำนมอุดตัน เต้านมอักเสบ เต้านมเป็นฝี
      - สัญญาณชีพ
      - ตรวจภาวะซีด
      - ตรวจระะดับยอดมดลูก ควรตรวจเมื่อมารดาไม่มีปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะเเล้ว
      - ตรวจเเผลฝีเย็บ