Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ช็อค แผลไฟไหม้ พิษแมลงสัตว์กัดต่อย - Coggle Diagram
ช็อค แผลไฟไหม้ พิษแมลงสัตว์กัดต่อย
1.ช็อค (shock) :<3:
สาเหตุ
มีภาวะเสียเลือดหรือน้ำอย่างรุนแรง ( Hypovolumic shock )
การติดเชื้อในกระแสเลือด ( Septic shock )
ความผิดปกติในการทำงานของหัวใจ ประสาท และต่อมไร้ท่อ
ได้รับสารพิษ เช่น ถูกสัตว์แมลงกัด ได้รับสารเคมี หรือยาบางอย่าง
มีความผิดปกติของเมตาบอลิซึม เช่น น้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำผิดปกติ ภาวะไตวาย ตับวาย เป็นต้น
อาการร่วมและอาการแสดง
กระสับกระส่าย ชิพจรเบาเร็ว ซีด เหงื่อออก ตัวเย็น กระหายน้ำ อ่อนเพลีย อาเจียน จะเป็นลม ปัสสาวะออกน้อยหรือไม่ออกเลย หายใจเร็วถี่ขึ้น ไม่สม่ำเสมอ หมดสติ
ถ้ามีอาการช็อกรุนแรงม่านตาจะไม่ค่อยตอบสนองต่อแสง
1.ระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว เช่น BP < 90/60 มม.ปรอท Pulse pressure ≤ 20 มม.ปรอท mean arterial pressure
< 60 มม.ปรอท
หมายถึง
ภาวะที่ร่างกาย หรือเนื้อเยื่อต่างๆได้รับเลือดไปเลี้ยงไม่เพียงพอทำให้เกิดความไม่สมดุลระหว่างความ ต้องการ และปริมาณออกซิเจนที่เลือดนำไปเลี้ยงเนื้อเยื่อ
การรักษาเบื้อต้น/ส่งต่อ
ให้นอนราบยกขาสูงขึ้น 10-20 นิ้ว เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดจากส่วนปลายกลับสู่หัวใจ และเพิ่มเลือดไปเลี้ยงสมอง
ให้ออกซิเจนและให้ความมอบอุ่นแก่ร่างกาย
1.ประเมินความรู้สึกตัว ABCs
ให้สารน้ำทดแทนทางหลอดเลือดดำ เพื่อรักษาสัญญาณชีพควรให้สารน้ำที่มีความเข้มข้นใกล้เคียงกับเลือด (isotonic solution) เช่น NSS, Lactated Ringer’s solution ไม่ควรให้สารน้ำที่มีความเข้มข้นน้อยกว่าเลือด เช่น 5% D/W
ให้งดน้ำและอาหารทางปาก
แก้สาเหตุของการช็อก เช่น ถ้าเสียเลือดจากบาดแผลทำการห้ามเลือด
ใส่สายสวนปัสสาวะค้างไว้เพื่อดูปริมาณปัสสาวะ
ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
การแพ้อย่างรุนแรง ( Anaphylaxis ) :<3:
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้ยาแก้แพ้และถ้ามีอาการ bronchospasm หรือ laryngeal edema ให้ยาพ่นขยายหลอดลม ( ตาม standing order )
ุ6. ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
ให้ออกซิเจน และให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำโดยใช้ isotonic solution เพื่อรักษาภาวะความดันโลหิตต่ำลงหรือช็อก และเป็นการเปิดเส้นเลือดไว้สำหรับฉีดยา
ให้ adrenaline 1:1000 ขนาด 0.30 - 0.5 ml IM, IV ในเด็กให้ 0.01 ml / kg / dose ( ตาม standing order )
ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ (cardiopulmonary resuscitation)
ประเมินความรู้สึกตัว, ABCs
หมายถึง
ภาวะที่เกิดขึ้นฉับพลัน และเป็นอันตรายต่อชีวิต เกิดจากปฏิกริยาภูมิคุ้มกันของร่างกายที่มีต่อสิ่งแปลกปลอม ซึ่งเคยเข้าไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายที่มีต่อสิ่งแปลกปลอม ซึ่งเคยเข้าไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมาก่อนแล้ว ( sensitized ) โดยอาจมีอาการเฉพาะที่ ( local ) หรือมีอาการทุกระบบ (systemic) ก็ได้
สาเหตุ
พิษจากแมงสัตว์กัดต่อย
การแพ้อาหาร พืช สารเคมี สารที่เป็นโปรตีนต่างๆ
การแพ้ยาโดยเฉพาะยาปฏิชีวนะ (เช่น penicillin, sulfonamide group ) ยากลุ่ม NSAIDS, อิมมูนโกลบูลิน
การออกกำลังกาย ความเย็น
อาการร่วม/อาการแสดง
ไอจาม คัดจมูก น้ำมูกไหล น้ำตาไหล เสียงแหบ
ใจสั่น หายใจไม่อิ่ม อ่อนเพลีย เป็นลม
ผื่นคันตามร่างกาย หน้าแดง ตัวแดง
การรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
5.ช็อก เป็นลม หมดสติ เสียชีวิต
งูกัด (Snake bite) :<3:
งูพิษ
ที่มีพิษต่อระบบเลือดกัด
ได้แก่ งูกะปะ งูแมวเซา งูเขียวหางไหม้
อาการร่วม/อาการแสดง
.
ปวดมาก บวมมาก
มีเลือดออกจากแผล เหงือก ไรฟัน ริมฝีปาก
มีจ้ำเลือด
มีปัสสาวะเป็นเลือด
5.กระสับกระส่าย ชีพจรเบาเร็ว ความดันโลหิตลดต่ำลง
ปวดท้อง แน่นหน้าอก
หมดสติ
พิษต่อระบบกล้ามเนื้อกัด
งูทะเลบางชนิด เช่น งูคออ่อน งูชายธง
อาการร่วม/อาการแสดง
.
ปวดเมื่อยตามแขนขา ลำตัว เอี้ยวคอลำบาก
กลอกตาไม่ได้
ไม่สามารถเคลื่อนไหวแขน ขา และร่างกายได้
กล้ามเนื้ออักเสบรุนแรง
ระบบปัสสาวะล้มเหลว (ปัสสาวะเป็นสีน้ำโค้ก)
ระบบหายใจล้มเหลว
พิษต่อระบบประสาท
อาการร่วม/อาการแสดง
มึนงง เวียนศีรษะ หนังตาตก ลืมตาไม่ขึ้น
ขากรรไกรแข็ง อ้าปากไม่ขึ้น อ่อนเพลีย หมดแรง กระวนกระวาย
หายใจลำบาก
หมดสติ
ตาย
ได้แก่ งูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม งูทับสมิงคลา
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ในกรณีที่ถูกงูมีพิษกัด
• ห้ามกรีดแผลหรือใช้ไฟจี้แผล
• ให้การดูแลเบื้องต้น ดังนี้
ประเมินความรู้สึกตัว ABCs
ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ ( cardiopulmonary resuscitation)
ตรวจดูบาดแผล และรอยเขี้ยวพิษ
ถ้าเป็นงูเห่าพ่นพิษถูกที่ใบหน้าหรือนัยน์ตา ให้ล้างด้วยน้ำสะอาดจำนวนมากๆ
ให้การดูแลบาดแผล
ให้งดน้ำและอาหารไว้ก่อน แต่ถ้าเป็นงูทะเล ต้องดื่มน้ำมากๆ เพื่อขับปัสสาวะและพิษงู
พยายามเคลื่อนไหวร่างกายให้น้อยที่สุดโดยเฉพาะบริเวณที่ถูกกัด
อธิบายให้ผู้ป่วยคลายความวิตกกังวลหรือตกใจเพื่อหลีกเลี่ยงอาการหัวใจเต้นเร็วขึ้น เป็นการช่วยให้พิษเข้าสู่กระแสเลือดช้าลง
ไม่ควรใช้ปากดูดที่แผล
10.ไม่ควรใช้ยาสมุนไพรใดๆ มาพอกที่แผล
.
ส่งต่อไปสถานพยาบาลที่มีความพร้อม
งูไม่มีพิษ
เช่น งูแม่ตะง่าว งูปล้องฉนวนหลังเหลือง งูเห่ามังหรืองูแส้ม้า งูดอกหมากแดง งูทางมะพร้าว (งูปล้องไฟ) งูเหลือม งูหลาม งูปากจิ้งจก งูลายสาบ งูลายสอ งูก้นกบ งูงอด งูปี่แก้ว งูแสงอาทิตย์
อาการร่วม/อาการแสดง
อาจจะมีอาการปวด บวม มีเลือดออกไม่มาก ผู้ป่วยไม่มีอาหารผิดปกตึอื่นใดที่ชัดเจน
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
• ถ้าแน่ใจว่าเป็นงูไม่มีพิษ ให้ทำความสะอาดบาดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ หรือน้ำสะอาดและสบู่
• ให้การรักษาตามอาการ เช่น ประคบเย็น รับประทานยาแก้ปวด ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ ( เช่น dicloxacillin หรือ amoxicillin ) นาน 5-10 วัน แล้วแต่ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของบาดแผล
• ให้ยาป้องกันบาดทะยัก (ตามแนวทางมาตรฐาน)
• สังเกตอาการ และนัดตรวจซ้ำเพื่อติดตามการรักษา
หมายเหตุ ถ้าไม่ทราบชนิดของงูให้การดูแลรักษา เหมือนงูพิษกัด
คนกัด ( Human bite ) :<3:
หมายถึง
การบาดเจ็บที่เกิดจากการต่อสู้กัน การทำร้ายร่างการ หรืออาจพบในผู้ที่มีความผิดปกติในระหว่างมีเพศสัมพันธ์ บาดแผลคนกัด จะทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่ายกว่าสัตว์อื่นเพราะในปากคน มีเชื้อโรคมากมายทั้ง aerobic และ anaerobic bacteria ส่วน HIV และ hepatitis B
ฉุกเฉิน
อาการร่วม/อาการแสดง
บาดแผลเหวอะหวะบริเวณใบหน้าหรือบริเวณใดที่มีขนาดกว้าง สกปรกมาก และคิดว่าไม่สามารถจะให้การดูแลรักษาเองได้
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก (ตามแนวทางมาตรฐาน)
2.ให้การดูแลบาดแผล
4.ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
ประเมินสัญญาณชีพ ซักถามประวัติเกี่ยวกับการได้รับบาดแผล เช่น สุขภาพของผู้ที่กัด ระยะเวลาที่ถูกกัด การรักษาที่ได้รับ
สามารถให้การดูแลรักษาได้
อาการร่วม/อาการแสดง
มีบาดแผลเล็กน้อย และไม่ใช่ตำแหน่งที่ทำให้เกิดการเสียโฉม เช่น ที่ใบหน้า
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก (ตามแนวทางมาตรฐาน)
นัดตรวจติดตามการรักษา
กรณีแผลติดเชื้อรุนแรง เช่น cellulitis หรือมีไข้ให้พิจารณาส่งต่อ
1.ให้การดูแลบาดแผล ล้างด้วย NSS จำนวนมาก ตัดแต่งเนื้อตาย เอาเศษสิ่งสกปรกออก
ให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ เช่น amoxicillin หรือ dicloxacillin
2.ไม่ควรเย็บทันที ยกเว้นบาดแผลที่ใบหน้าที่ไม่เหวอะหวะ ช้ำ หรือสกปรกมาก อาจจะเย็บได้เพราะต้องการความสวยงาม ลดรอยแผลเป็น และใบหน้าเป็นตำแหน่งที่มีเลือดมาเลี้ยงมากจึงมีโอกาสติดเชื้อต่ำ