Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4.1 ความผิดปกติของการตั้งครรภ์ (2) - Coggle Diagram
บทที่ 4.1
ความผิดปกติของการตั้งครรภ์ (2)
การตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยง
การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น
การตั้งครรภ์ในสตรีที่มีอายุระหว่าง 10-19
adolescents คือช่วงอายุ 15-19 ปี
younger adolescents คือช่วงอายุ 10-14 ปี
ปัจจัยที่ทำให้เกิดการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น
การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายและเป็นประจำเดือนเร็วขึ้น
ทัศนคติและค่านิยมเก่ยวกับพฤติกรรมทางเพศเปลียนแปลงไป
ปัจจัยทางด้านสังคมประชากร
การขาดความรู้ความเข้าใจเรื่องเพศศึกษา
ปัจจัยทางด้านจิตสังคม
ผลกระทบ
ด้านจิตใจ
ด้านการศึกษา เศรษฐกิจ และสังคม
ด้านร่างกาย
ต่อบุตร
การดูแลรักษา
ระยะตั้งครรภ์
การมารับบริการฝากครรภ์ และเน้นการให้ข้อมูล
การปรับบทบาทการเป็นมารดา
ระยะคลอด
เหมือนกับมารดารอคลอดในรายอื่น
ระยะหลังคลอด
เน้นการปรับบทบาทในการเลี้ยงบุตร
การคุมกำเนิด
หญิงตั้งครรภ์อายุมาก
(elderly pregnancy)
หญิงที่มีการตั้งครรภ์ที่มีอายุครบ 35 ปี ก่อนถึงวันกำหนดคลอด
ปัจจัยทีทำให้เกิดการตั้งครรภ์ในหญิงอายุมาก
ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ
ปัจจัยด้านการแพทย์
ปัจจัยด้านสังคมประชากร
ผลกระทบ
ต่อหญิงตั้งครรภ์
การแท้งบุตร
การตั้งครรภ์แฝด
การเกิดโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงในขณะตั้งครรภ์
การคลอดก่อนกำหนด
ต่อทารกในครรภ์
ความเสี่ยงต่อความผิดปกติด้านโครโมโซม
ทารกมีน ้าหนักตัวน้อย
ความพิการแต่ก้าเนิด
การพยาบาล
ระยะตั้งครรภ์
คัดกรองความผิดปกติของโครโมโซมของทารกในครรภ์
ตรวจ U/S อย่างละเอียดในไตรมาสที่ 2
ระยะคลอด
เฝ้าระวังภาวะคลอดติดขัด
ชักนำการคลอด
ระยะหลังคลอด
วางแผนการตั้งครรภ์ครั้งต่อไปหรือการคุมกำเนิด
เฝ้าระวังเป็นพิเศษในกรณีที่สตรีตั้งครรภ์มีโรคร่วม
การตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์
ปัจจัยที่ทำให้เกิดการตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์
ปัจจัยด้านสังคมประชากร
ปัจจัยด้านชีวภาพ
ปัจจัยด้านจิตสังคม
ปัจจัยด้านพฤติกรรมการคุมกำเนิด
ผลกระทบ
ต่อบุตร
ต่อครอบครัว
ต่อตัวหญิงตั้งครรภ์
ต่อสังคม
การพยาบาล
การประเมินปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
การประเมินพัฒนาการของการตั้งครรภ์
การประเมินภาวะสุขภาพ
การประเมินความรู้พ้นฐาน
ประเมินการสนับสนุนทางสังคม
หญิงตั้งครรภ์ที่มีปัญหาความรุนแรงในครอบครัว
ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
ส่วนบุคคล
ด้านครอบครัว
ด้านสังคม
ผลกระทบ
ต่อตัวหญิงตั้งครรภ์
ด้านจิตใจและอารมณ์
ด้านสังคม
ด้านพฤติกรรม
ต่อทารกในครรภ์
การพยาบาล
การประเมินพัฒนาการของการตั้งครรภ์
การประเมินระบบการสนับสนุนทางสังคม
การประเมินความรู้พื้นฐาน
การประเมินภาวะสุขภาพ
มารดาที่ใช้สารเสพติดในระหว่างการตั้งครรภ์
Fetal alcohol syndrome (FAS)
ด้านการเจริญเติบโต
ทารกเจริญเติบโตช้า
ระบบประสาท
ทารกจะมีอาการสั่น
ดูดนมไม่ดี
พัฒนาการช้า
การเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้าง
ตาแคบ หนังตาตก
คางเล็ก
ศีรษะเล็ก
จมูกสั้นและเชิด
การสูบบุหรี่
ทารกในครรภ์ไม่เจริญเติบโต IUGR พบว่าน้ำหนักทารกที่ลดสัมพันธ์กับปริมาณบุหรี่ที่สูบ
คลอดก่อนกำหนด
แท้ง
อัตราการตั้งครรภ์ลดลงประมาณร้อยละ 50
ภาวะปริมาณน้ำคร่ำผิดปกติ
ภาวะน้ำคร้ำมากผิดปกติหรือครรภ์แฝดน้ำ
(Polyhydramnios)
ภาวะตั้งครรภ์ที่มีจำนวนน้ำคร่ำมากผิดปกติ โดยมีจ้านวนน ้าคร่้ามากกว่า 2,000 มล.
หรือการตรวจค่า AFI ≥ 95 เปอร์เซ็นต์ไทล์ของอายุครรภ์นั้น หรือ AFI ≥ 25 ซม.
สาเหตุ
ปัจจัยด้านมารดา
เบาหวาน
การติดเชื้อในไตรมาสแรก
ปัจจัยด้านทารก
ความผิดปกติ
ของระบบประสาทส่วนกลาง
โครโมโซมผิดปกติ
ทารกบวมน ้า Anencephaly , Spina bifida
อาการ
มีอาการแน่นอึดอัด หายใจลำบาก
คลำมดลูกทางหน้าท้องได้ขนาดโตกว่าระยะเวลาของการขาดประจ้าเดือน
คล้าส่วนของทารกทางหน้าท้องได้ไม่ชัดเจน
ฟังเสียงหัวใจทารกไม่ชัดเจน
ตรวจได้ลักษณะเหมือนเป็นคลื่นน้ำทางหน้าท้อง (Fluid thrill)
อาจมีอาการบวมที่ขา
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
เคยตั้งครรภ์แฝดน้ำ
มีภาวะเบาหวานในขณะตั้งครรภ์
การตรวจร่างกาย
การตรวจทางหน้าท้อง
ตรวจทางช่องคลอด
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
วัดค่าดัชนีในน้ำคร่ำ AFI จากการ U/S
ภาวะแทรกซ้อน
ต่อมารดา
ระยะตั้งครรภ์
ความดันโลหิตสูงในระหว่างตั้งครรภ์
คลอดก่อนกำหนด
ศีรษะเด็กลอย หรือท่าผิดปกติ
ความพิการของทารก
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์คลอด
รกลอกตัวก่อนกำหนด
ระยะคลอด
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
สายสะดือย้อย
การคลอดยากเพราะทารกท่าผิดปกติ
ระยะหลังคลอด
ตกเลือดหลังคลอด
ติดเชื้อหลังคลอด
ผลต่อทารก
คลอดก่อนกำหนด
เจริญเติบโตในครรภ์ไม่ดี
มีความผิดปกติแต่กำเนิด
อัตราตายปริก้าเนิดสูง
การดูแลรักษา
ระยะตั้งครรภ์
ให้นอนพัก
ให้รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง
รักษาโรคหรือาวะผิดปกติที่มีร่วม
ถ้าพบความผิดปกติของทารก อาจสิ้นสุดการตั้งครรภ์
ถ้าไม่พบความผิดปกติของทารก แพทย์ใช้เข็มเจาะทางหน้าท้องมารดาให้น ้าคร่้าไหลออกเองช้าๆ
U/S เพื่อตรวจสอบพัฒนาการของทารกในครรภ
การให้ยา Indomethacin ขนาด 1.5-3 มก./กก./วัน
ระยะเจ็บครรภ์
การคลอดจะด้าเนินไปตามปกติ
เมื่อทารกอยู่ในท่าผิดปกติหรือภาวะสายสะดือย้อยให้จัดการช่วยคลอด โดยการผ่าตัดทารก
ออกทางหน้าท้อง
อาจเกิดการตกเลือดหลังคลอดจากรกไม่ลอกตัว หรือมดลูกหดรัดตัวไม่ดีหลังรกคลอด ป้องกัน
โดยการฉีด Methergin หรือ Oxytocin หลังทารกคลอด
ภาวะน้ำคร่ำน้อย
(Oligohydramnios)
มีน้ำคร่ำน้อยกว่า 500
มล. หรือ AFI ≤ 5 เซนติเมตร หรือมีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 เปอร์เซ็นต์ไทล์ของอายุครรภ์
สาเหตุ
ความผิดปกติของทารก
ความผิดปกติของรก
ความผิดปกติของมารดา
ภาวะแทรกซ้อน
มดลูกบีบหดรัดตัวทารกได้มาก
การกดทับของมดลูกต่อทารกในครรภ์
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
มีน้ำเดินออกทางช่องคลอด
มีภาวะความดันโลหิตสูง
ทารกในครรภ์เคลื่อนไหวน้อย
การตรวจร่างกายและหน้าท้อง
คลำส่วนของทารกได้ง่าย
มักจะไม่สามารถท้า
Ballottement ของศีรษะทารกในครรภ์ได้
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การวัดดัชนีน้ำคร่ำ AFI ≤ 5
การดูแลรักษา
การใส่น้ำเกลือไอโซโทนิค เข้าไปในถุงน้ำคร่ำในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่เกินครั งละ 200 มล. หรือในปริมาณที่ท้าให้ความดันภายในถุงน ้าคร่้ากลับสู่ปกติ (ค่าความดันภายในถุงน้ำคร่ำเท่ากับ 1-14 มิลลิเมตรปรอท)
การรักษาภาวะเจริญเติบโตช้า และตรวจดูความพิการแต่ก้าเนิดของทารกในครรภ์ จากการ U/S มีการรักษาภายในครรภ์โดยการใส่สายเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะของทารก ในกรณีที่มีการอุดตันอยู่ต่้าบริเวณท่อปัสสาวะ จะช่วยลดภาวะไตบวมน้ำ และท้าให้ไตทารกไม่เสียมาก
ภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
(Fetal Growth Restriction or Intrauterine growth restriction)
ภาวะทารกตัวเล็ก หรือ Small for gestational age (SGA) หมายถึง การที่ทารกมีน้ำหนักที่ต่ำกว่า
เปอร์เซ็นไทล์ที่ 10 เมื่อเทียบกับประชากรในกลุ่มเดียวกัน ณ อายุครรภ์นั้นๆ
ทารกที่มีขนาดเล็กตามธรรมชาติ (constitutionally small)
ทารกโตช้าในครรภ์ (fetal growth restriction or intrauterine growth restriction)
การจำแนก
Symmetrical IUGR
Asymmetrical IUGR
Combined type
สาเหตุ
สาเหตุจากมารดา
น้ำหนักก่อนตั้งครรภ์
น้ำหนักที่ขึ้นระหว่างการตั้งครรภ์
ปัญหาเกี่ยวกับการรับประทานอาหาร
การใช้สารเสพติดต่างๆ
สาเหตุจากตัวทารก
chromosome abnormalities (eg.
Trisomy13, 18)
ทารกมีการติดเชื้อในครรภ์
multiple fetuses
ทารกครรภ์แฝด
สาเหตุจากรก
poor placental perfusion
placental disorder
ภาวะแทรกซ้อน
ผลต่อทารก
hypocalcemia
polycythemia
hypoglycemia
hyperbilirubinemia
meconium aspiration syndrome
ผลต่อมารดา
ผลกระทบด้านจิตใจ
เพิ่มโอกาสในการผ่าตัดคลอดบุตรมากขึ้น
การวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย (Physical examination)
การตรวจโดยใช้คลื่นเสียงความถีสูง (Ultrasound)
การวินิจฉัยหลังคลอด
การดูแลรักษา
Screening for risk factors สตรีตั้งครรภ์ทุกราย
การซักประวัติ เพื่อดูการตั งครรภ์ในครรภ์ที่ผ่านมา
ควรมีการตรวจวัด fundal height (FH) ทุกครั้งที่มาทำการฝากครรภ์ตั้งแต่อายุครรภ์ 24 สัปดาห์ขึ้นไป
การตรวจติดตาม ultrasonography เพื่อประเมินอัตราการเจริญเติบโตของทารก
การดูปริมาณน้ำคร่ำ
การ surveillance เช่น NST หรือ BPP
ตั้งครรภ์เกินกำหนด
Postterm pregnancy
การตั้งครรภ์ที่มีอายุครรภ์ 42 สัปดาห์เต็ม (294 วัน) หรือมากกว่า โดยเริ่มนับจากวันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้าย (Last menstrual period : LMP)
สาเหตุ
ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่อาจเกิดจากความผิดปกติของทารกในครรภ์ เช่น Anencephaly ต่อมใต้สมองผิดปกติ ต่อมหมวกไตฝ่อ และการขาดฮอร์โมน Placental sulfatase deficiency ทำให้สร้างฮอร์โมนเอสโตรเจนน้อยลง
ผิวหนังแห้งแตก เหี่ยวย่น และหลุดลอก
มีขี้เทาเคลือบติดตามตัว
รูปร่างผอม
เล็บยาว
ผลกระทบ
ทารกตัวโตกว่าปกติ (Macrosomia)
มีเทาปนในน้ำคร่ำ และปัญหาการสำลักขี้เทา
Morbidity and Mortality
การดูแลรักษา
ตรวจติดตามสุขภาพทารกในครรภ์ก่อนคลอด
การชักนำการคลอด