Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4.2 ภาวะตกเลือดในระยะตั้งครรภ์, นางสาวโสรดา เลบ้านเเท่น เลขที่ 114…
บทที่ 4.2 ภาวะตกเลือดในระยะตั้งครรภ์
ภาวะรกเกาะต่า (Placenta Previa )
แบ่งเป็น 4 ชนิด
Low – lying placenta รกที่ฝังตัวบริเวณ lower uterine segment ซึ่งขอบรกยังไม่ถึง internal os ของปากมดลูกแต่อยู่ใกล้ชิดมาก
Marginal placenta previa ขอบรกเกาะที่ขอบ internal os พอดี
Partial placenta previa ขอบรกคลุมปิด internal os เพียงบางส่วน
Total placenta รกคลุมปิด internal os ทั้งหมด
การประเมินและวินิจฉัย
เลือดออกทางช่องคลอดโดยไม่เจ็บ (painless bleeding )
หน้าท้องนุ่มไม่แข็งตึง
อาการซีดจะสัมพันธ์
กับปริมาณเลือดที่ออก
U/S พบรกเกาะต่า
แนวทางการรักษา
Admit สังเกตอาการตกเลือด และดูแลอย่างใกล้ชิดในห้องคลอด
ห้าม PV/PR/ PV/PR/ PV/PR/ สวนอุจจาระ
NPO ให้ IV สังเกตเลือดที่ออก
ตรวจ Hct และจองเลือดให้พร้อมใช้
ถ้าเลือดออกลดลง ไม่เจ็บครรภ์ ทารกมีชีวิตอยู่ ประคับประคองให้ GA ครบกาหนด
บางรายถ้ามีอาการเจ็บครรภ์ร่วมด้วย อาจได้รับยายับยั้งการคลอดเพื่อยืดอายุครรภ์
ถ้าเลือดออกมากหรือออกนานหรือเจ็บครรภ์หรือทารกตายในครรภ์ หรือครบกาหนด ให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงโดยการคลอด
C/S C/S กรณี Total placenta Total placenta previa หรือ เลือดออกมาก fetal distress fetal distress
หลังคลอด ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ป้องกั
การแท้ง (Abortion bortion)
Type of abortion
การแท้งคุกคาม (threatened abortion)
การมีเลือดออกจากมดลูกโดยที่ปากมดลูกยังปิดในช่วงอายุครรภ์ก่อน 20 สัปดาห์ ทารกยังมีชีวิตอยู่
การแท้งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ (inevitable inevitable )
การมีเลือดออกจากมดลูกและมีการเปิดขยายของปากมดลูก โดยที่ยังไม่มีเนื้อรก หรือชิ้นส่วนของทารกในครรภ์ออกมา ในช่วงอายุครรภ์ก่อน 20สัปดาห์
การแท้งไม่ครบ (incomplete abortion)
การที่ทารกในครรภ์หรือเนื้อรกบางส่วนแท้งออกมาจากมดลูกในช่วงอายุครรภ์ก่อน 20 สัปดาห์ ปากมดลูกมักจะเปิดอยู่
การแท้งครบ (complete abortion)
การที่ทารกในครรภ์ และเนื้อรกทั้งหมด แท้งออกมาจากมดลูกในช่วงอายุครรภ์ก่อน 20 สัปดาห์ปากมดลูกจะปิด
การแท้งค้าง (missed abortion)
การที่ทารกในครรภ์เสียชีวิตเป็นเวลาหลายวัน และปากมดลูกยังปิดอยู่
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจร่างกายพบเลือด/ชิ้นส่วนทารก/รกทางช่องคลอด มดลูกโตไม่สัมพันธ์กับLMP MP MP V/S เปลี่ยนแปลงหากเสียเลือดมากหรือมีไข้จากติดเชื้อ
การตรวจทางห้องปฏิบัตติการ beta -hCG
การซักประวัติLMP ประวัติการมีเลือดออกทางช่องคลอด ปวดหน่วงหรือปวดบีบที่ท้องน้อย การมีชิ้นส่วนของทารกหรือรกหลดออกทางช่องคลอด
การตรวจพิเศษU/S U/S ดูถุงการตั้งครรภ์เพื่อวินิจฉัยชนิดแท้ง และแยกภาวะตั้งครรภ์ไข่ปลาอุกกับตั้งครรภ์นอกมดลูก
แนวทางการรักษา Abortion ไตรมาสสอง
การแท้งในไตรมาสนี้ อาจจะทาให้เกิดการเสียเลือดอย่างมากได้
วิธีการทาให้เกิดการแท้ง
การให้ oxytocin oxytocin ทางหลอดเลือดดา
การฉีด hyperosmotic solution เช่น 20% saline เข้าไปในถุงน้าคร่า
วิธีที่ปลอดภัยและนิยมใช้ คือ การให้ยา misoprostol misoprostol
แนวทางการรักษา Abortion ไตรมาสแรก
การแท้งคุกคาม คือ การนอนพัก และอาจให้ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนร่วม
การแท้งครบ U/S confirm อาจให้ยากระตุ้นารหดรัดตัวมดลูก/วิตามิน
แท้งค้าง หรือ แท้งไม่ครบ สามารถรักษาได้ 2 แบบ
Surgical
การขยายปากมดลูก กรณีที่ปากมดลูกปิดอยู่ ตามด้วยการขูดมดลูก (sharp curettage) หรือ การดูด (vacuum aspiration) หรือ การใช้เครื่องดูดทารกในครรภ์ออก (Evacuation)
Hysterotomy
การตัดมดลูก (hysterectomy)
non Surgical
การเฝ้าสังเกต (EXPECTANT)
พบว่าการเฝ้าสังเกตอาการเพียงอย่างเดียวจะมีการแท้งเกิดขึ้นเองอย่างสมบรูณ์ถึง 85%ใน 1 เดือน และถ้าเป็นการแท้งแบบการแท้งไม่ครบ จะมีการแท้งออกมาจนครบในเวลา 3 วันถึง 79%แต่ข้อเสียของวิธีนี้คือ ผู้ป่วยมักจะกังวล และเกิดเลือดออกมากจนต้องมาขูดมดลูกฉุกเฉินได้บ่อย
การใช้ยา
การบริหารยา กิน/อมใต้ลิ้น/เหน็บทางช่องคลอด (นิยมมากสุด)
ถ้ายังไม่มีการแท้งออกมาเลย ขนาดที่ส่วนใหญ่แนะนาคือ 800 µg เหน็บช่องคลอด ให้ทุก 24 ชม. ติดต่อกัน 3 วันหากยังไม่มีการแท้ง แนะนาให้ขูดมดลูกเลย
ส่วนถ้าเป็นการแท้งไม่ครบมักนิยมให้ขนาด 400 µg เหน็บช่องคลอดเช่นกัน
การพยาบาล
ด้านจิตใจ กรณีสตรีที่มีปัญหาซับซ้อน หรือมีปัญหาสุขภาพจิต ควรส่งต่อให้รับการปรึกษา (counselling ) จากผู้เชี่ยวชาญ
แท้งคุกคาม obed rest bed oงด PV / PR
oประเมิน UC , ปริมาณเลือด, V/S ถ้าผิดปกติรายงานแพทย์
แท้งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แท้งไม่ครบ แท้งครบ และแท้งค้าง ให้เตรียมร่างกายและจิตใจให้พร้อมในการรักษา
ภาวะรกลอกตัวก่อนกาหนด
แบ่งเป็น 3 ชนิด
Revealed หรือ external hemorrhage คือ รกลอกตัวแล้วเลือดไหลออกมาทางปากมดลูกและช่องคลอด พบได้บ่อยกว่า
Concealed หรือ internal hemorrhage คือ รกลอกตัวแล้วเลือดคั่งอยู่หลังรกไม่ออกมาทางช่องคลอดให้เห็นชัดเจน พบได้น้อยกว่า
Mixed Mixed หรือ combined hemorrhage ชนิดนี้พบได้มากที่สุด
การประเมินและวินิจฉัย
รายที่เป็นน้อยอาการแสดงอาจไม่แน่นอน
อาการซีดไม่สัมพันธ์กับปริมาณเลือดที่ออก
รายที่เป็นมากจะพบเลือดออกทางช่องคลอด มักปวดท้องร่วมด้วย (painful bleed )
มดลูกหดรัดตัวมากหรือแข็งเกร็ง
คลาส่วนของทารกไม่ชัดเจน
fetal distress
หลังคลอดตรวจรก พบ Retroplacental blood clot
U/S U/S พบ retroplacental blood blood clot ในรายที่มีเลือดคั่งหลังรก
แนวทางการรักษา
oแก้ไขภาวะซีด ภาวะ hypovolemia ภาวะขาดออกซิเจน และความไม่สมดุลย์ของอีเลคโตรไลท์
oทาให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงโดยเร็วและอย่างปลอดภัยเจาะถุงน้าคร่าเมื่อไม่มีข้อห้าม *ไม่จาเป็นต้องให้ oxy tocin
oการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง ควรทาเฉพาะในรายที่มีข้อบ่งชี้ เช่น fetal distress fetal distress หรือความรุนแรงของโรคเพิ่มขึ้น แต่ปัจจุบันมีหลายรายงานแนะนาให้ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องทันทีทุกรายที่พบว่าทารกยังมีชีวิต
การตั้งครรภ์นอกมดลูก (Ectopic pregnancy )
สาเหตุ
บริเวณที่ตัวอ่อนฝังตัวมากที่สุดคือ ส่วน ampulla ampulla ampulla ของท่อนาไข่
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจร่างกาย
กดเจ็บบริเวณท้องน้อย เจ็บเมื่อโยกปากมดลูก
การตรวจทางห้องปฏิบัตติการ
beta -hCG
การซักประวัติ
อาการปวดท้องน้อยเฉียบพลัน ลักษณะเลือดออกทางช่องคลอด(มักเป็นสีคล้า/สีน้าตาลเก่า) ขาดประจาเดือน(มักขาดมา 1-2 เดือน) ปวดร้าวที่หัวไหล่ วิงเวียนศีรษะ มีอาการของการตั้งครรภ์
การตรวจพิเศษ
U/S ไม่พบถุงการตั้งครรภ์ในมดลูก แต่พบอยู่นอกมดลูกตามบริเวณที่มีการฝังตัวของตัวอ่อน เช่น ท่อนาไข่
แนวทางการรักษา ectopic pregnancy
อาจรักษาโดยยา Methotrexate กรณีที่ถุงตั้งครรภ์ยังไม่แตก และมีขนาดเล็กกว่า 3.5 ซม. ใช้ได้ผลดี
การเฝ้าสังเกตอาการ ในรายที่ไม่มีอาการเพื่อประเมินอาการ
ผ่าตัดแบบ linear salpingostomy โดยกรีดท่อนาไข่ 1ซม
หลักการ :วินิจฉัยให้ได้อย่างรวดเร็วและทาให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลง เพื่อป้องกันการแตกของท่อนาไข่ โดย
ผ่าตัดแบบ salpingectomy เป็นการตัดท่อนาไข่ข้างที่เป็นออก มักทากรณีถุงตั้งครรภ์ใหญ่มากกว่า 5 ซม.
การพยาบาล
อธิบายให้เข้าใจเกี่ยวกับพยาธิสรีรภาพและแผนการรักษา
ประคับประคองด้านจิตใจ
สังเกตภาวะช็อคจากการเสียเลือด
เจาะเลือดดูภาวะซีด ให้ IV fluid IV fluid หรือเลือดตามแผนการรักษา
ถ้าช็อค ให้นอนราบ ห่มผ้าให้อบอุ่น ให้IV fluid IV fluid เร็วขึ้น ให้ออกซิเจน รายงานแพทย์ทันที
ในรายที่ให้ยา Methotrexate อธิบายผลข้างเคียงของยาที่อาจเกิดขึ้นและให้สังเกตอาการผิดปกติที่ต้องแจ้งแพทย์ ถ้าต้องการตั้งครรภ์ ควรชะลอการตั้งครรภ์อย่างน้อย 3เดือนเพื่อรอให้ยาถูกขับออกจากร่างกายจนหม
การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก
อาการและอาการแสดง
คลื่นไส้ อาเจียนอย่่างรุนเเรง
hCG สูงกว่าปกติ
ขาดประจำเดือน
Hyperthyroidism
อาจพบถุงน้ำรังไข่
U/S พบ snow strom
มีอาการของ preeclampsia
No FHS คลำไม่พบส่งนนำของทารก
size>date อย่างย้อง 4 wk.
เลือดสีคล่ำ มีน้ำใสๆไหลออกทางช่องคลอดปกติจะเเท้งเอง GA 16-18 wk.
การวินิจฉัย
ตรวจร่างกาน ตรวจครรภ์ ขนาดมดลูกไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์คลำไม่พบส่วนของทารก ฟัง FHS ไม่ได้
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ hCG จะสูงกว่าปกติเมื่ออายุครรภ์>14 wk.
ซักประวัติ ประจำเดือนขาด BL/Vg ร่วมกับถุงน้ำใสๆเหมือนไข่ปลา
ตรวจพิเศษ
การรักษา
สิ้นสุดการตั้งครรภ์
ยาเคมีบำบัดในรายที่เสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเนื้อรก
คุมกำเนิดอย่างเคร่งครัเด้วยยาเม็ดคุมกำเนิด อย่างน้อย 1 ปี
ตรวจอวัยวะภายนอกภายใน เเละ x-ray ปอด
ติดตาม hCG ระวัง chroriocacinoma
บทบาทพยาบาล
ดูเเลให้สารน้ำ เลือด เเละยาตามเเผนการรักษา
วัด V/S เพื่อเฝ้าระวังภาวะตกเลือด
เตรียมเครื่องมือ อุปกรณ์เเละยาให้พร้อม
เก็บเนื้อเยื่อที่ได้รับจากการขูดมดลูกส่งตรวจเเละติดตามผล
เตรียมความพร้อมด้านร่างกายเเละจิตใจในการรับการขูดมดลูกด้วยสูญญากาศ
เน้นย้ำให้เห็นความจำเป็นในการารับการรักษาอย่างต่อเนื่อง
อธิบายให้หญิงตั้งครรภ์เเละครอบครัวเข้าใจพยาธิสภาพ ภาวะเเทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้น การปฏิบัติตัวที่เหมาะสม
อธิบายความสำคัญของการคุมกำเนิดที่เหมาะสม
นางสาวโสรดา เลบ้านเเท่น เลขที่ 114 รหัส 602701115 ชั้นปีที่ 4