Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย L22, L1, L3, L4, L5, L6, L19,…

- - - - ใครบ้างที่มีอำนาจออกกฎหมาย ได้แก่
        
        รัฐสภา
        
        องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
        
        รัฐบาล
  - - - ยกตัวอย่าง กฎหมายต้องมีลักษณะเป็นกฎเกณฑ์ ให้เห็นภาพมากขึ้น
        
        ตัวอย่างกฎหมายอาญาที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน
        
        ปอ.ม.288 "ผู้ใดฆ่าผู้อื่น ต้องระวางโทษประหารชีวิต จำคุก ตลอดชีวิต หรือจำคุกตั้งแต่สิบห้าปีถึงยี่สิบปี"
        
        ตัวอย่างกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน
        
        ปพพ.ม 15 "สภาพบุคคลย่อมเริ่มแต่เมื่อคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก"
  - - - สภาพบังคับที่มีผลดี
        
        เช่น รัฐลดภาษีเงินได้ให้แก่บุคคลที่ทำธุรกิจตามที่รัฐกำหนด
      - สภาพบังคับที่เมีผลร้าย
        
        สภาพบังคับของกฎหมายอาญาได้แก่ประหารชีวิต จำคุก กักขัง ปรับ ริบทรัพย์สิน
        
        สภาพบังคับของกฎหมายแพ่งได้แก่ การกำหนดให้การกระทำที่ฝ่าฝืนกฎหมายนั้นตกเป็นโมฆะหรือโมฆียะ
- - - - ใจความสำคัญกฎหมายเอกชน
        
        กฎหมายเอกชน เป็นนิติสัมพันธ์ที่ต้องอาศัยความสมัครใจของผู้ก่อนิติสัมพันธ์ทั้ง 2 ฝ่าย เนื่องจากยึดถือหลักความเสมอภาคและเท่าเทียมกันเพราะเป็นการทำเพื่อประโยชน์ส่วนตัว จึงต้องให้มีการทำสัญญากันอย่างเสรีหากฝ่ายใดขัดขืน ต้องนำคดีขึ้นสู่ศาล เพราะต่างฝ่ายต่างเสมอภาคกัน ต้องให้ศาลทำหน้าที่เป็นคนกลางเข้ามาตัดสิน
      - ความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนกับเอกชน
      - ตัวอย่างกฎหมายเอกชน
        
        กฎหมายแพ่ง
        
        กฎหมายว่าด้วยสิทธิและหน้าที่ของบุคคล ครอบครัว
        
        เรื่องสภาพบุคคล นิติกรรม
        
        ทรัพย์ หนี้สิน
        
        ครอบครัว
        
        มรดก
        
        กฎหมายพาณิชย์
        
        กฎหมายว่าด้วยสิทธิและหน้าที่ของบุคคล อันเป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับการเศรษฐกิจและการค้าธุรกิจระหว่างบุคคล
        
        เรื่องเกี่ยวกับตั๋วเงิน
        
        กฎหมายว่าด้วยการซื้อขาย
        
        การตั้งหุ้นส่วนบริษัท
        
        กฎหมายว่าด้วยการซื้อขาย
        
        จำนอง
        
        จำนำ
        
        กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
        
        เกี่ยวกับกระบวนการพิจารณา
        ความ การดำเนินคดี ให้บุคคลที่ทำผิดปฎิบัติตามคำพิพากษา
        
        อื่นๆ
        
        พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์
        
        กฎหมายแรงงาน
        
        กฎหมายประกันสังคม
    - - เป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์
        ระหว่างประเทศต่อประเทศหรือสนธิสัญญาระหว่างประเทศ
        
        แบ่งออกเป็น 3 สาขา
        
        แผนกคดีบุคคล
        
        ความสัมพันธ์ของบุคคลต่างรัฐในทางแพ่ง
        เกี่ยวกับความประพฤติ สิทธิและหน้าที
        
        ตัวอย่าง เช่น
        
        พระราชบัญญัติสัญชาติ
        
        พระราชบัญญัติว่าด้วยการขัดกันของกฎหมาย
        
        สัญชาติ ภูมิลำเนา การสมรส การทำนิติกรรม และทรัพย์สิน
        
        แผนกคดีอาญา
        
        ความสัมพันธ์ในคดีอาญาของบุคคลที่เกิดขึ้นโดย
        ประชาชนของประเทศหนึ่ง
        
        ตัวอย่าง เช่น
        
        กฎหมายว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดน
        
        กฎหมายความร่วมมือระหว่างประเทศในทางอาญา
        
        แผนกคดีเมือง
        
        ความสัมพันธ์ของรัฐเกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่
        มหาชน (Public rights and duties)
        
        ตัวอย่าง เช่น
        
        สนธิสัญญาสงบศึก
        
        กฎบัตรสหประชาชาต
        
        สนธิสัญญาเกี่ยวกับเขตแดน
    - - รัฐเป็นฝ่ายปกครองที่มีอำนาจเหนือกว่าประชาชน
      - ใจความสำคัญกฎหมายมหาชน
        
        เป็น กฎหมายมหาชน ดังนั้นกฎหมายมหาชนเป็นกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับคนจำนวนมาก ดังนั้นกฎหมายมหาชนจึงเกี่ยวข้องกับความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงของคนไทยทั้งประเทศ
      - ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชน
      - ตัวอย่างกฎหมายมหาชน
        
        1.กฎหมายรัฐธรรมนูญ เป็นกฎหมายสูงสุดที่ใช้ในการปกครองประเทศ
        
        2.กฎหมายปกครอง เป็นกฎหมายที่กeหนดการปกครองประเทศ รองจากรัฐธรรมนูญ
        
        3.กฎหมายอาญาเป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับการกระทำผิดและบทลงโทษ
        
        4.กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
        
        5.ธรรมนูญศาลยุติธรรม เป็นกฎหมายที่บัญญัติถึงการจัดตั้งศาล
  - - - เป็นกฎหมายที่องค์กรของรัฐที่มีอำนาจในการบัญญัติกฎหมาย ใช้ภายในประเทศ
    - - เป็นกฎหมายที่บัญญัติขึ้นโดยองค์การระหว่างประเทศ
        
        ยกตัวอย่าง เช่น
        
        อนุสัญญา
        
        สนธิสัญญา
  - - - กฎหมายธุรกิจ
      - กฎหมายสาธารณะสุข
      - กฎหมายการเงินการคลัง
      - กฎหมายระเบียบราชการ
      - กฎหมายอุตสาหกรรม
  - - - เป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับวิธีการพิจารณาคดีของศาล
        
        ยกตัวอย่าง เช่น
        
        กฎหมายล้มละลาย
    - - เป็นกฎหมายที่กำหนดสิทธิหรือหน้าที่ที่ให้บุคคลปฏิบัติร่วมกันในสังคม
        
        ยกตัวอย่าง เช่น
        
        ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หรือประมวลกฎหมายอาญา
  - - - กฎหมายแพ่ง
      - กฎหมายอาญา
      - กฎหมายปกครอง
- - - - รัฐสภาเป็นผู้ออกกฎหมาย ศาลต้องพิพากษาตามตัวบทกฎหมาย จึงเป็นการพิจารณาคดีจากหลักเกณฑ์ทั่วไปสู่เฉพาะเรื่อง (Deduction) และค าพิพากษาของศาลเป็นเพียงตัวอย่างของการใช้กฎหมาย
    - - คำพิพากษาของศาลถือเป็นกฎหมาย การพิพากษาคดียึดตามคำพิพากษาเดิม จึงเป็นการพิจารณาคดีเฉพาะเรื่องไปสู่เรื่องทั่วไป (Induction)
- - - - เรียกอีกอย่างว่า อนุบัญญัติ ที่ออกโดยฝ่ายบริหารคือ คณะรัฐมนตรี เช่น การยุบสภา การเลือกตั้ง
    - - รัฐมนตรีว่าการกระทรวงใดกระทรวงหนึ่งอาศัยอำนาจพระราชบัญญัติฉบับใดฉบับหนึ่ง ตราออกมาบังคับใช้ไม่เป็นเรื่องสำคัญ
    - - เป็นกฎหมายที่อยู่ในลำดับชั้น
        เดียวกัน และรองจากรัฐธรรมนูญ
        
        2.1 พระราชบัญญัติ(พรบ.) ที่ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติ
        
        2.2 ประมวลกฎหมาย (Code of Law)
        
        2.3 พระราชกำหนด ที่ออกโดยฝ่ายบริหารคือ คณะรัฐมนตรีตราขึ้นในสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยไม่ต้องร้องขอความเห็นชอบจากรัฐสภา
    - - ได้แก่
        
        ข้อบัยญัติ อบต.
        
        เทศบัญญัติ หรือสภาเทศบาล
        
        ข้อบัญญัติ อบจ.
        
        ข้อบัญญัติเมืองพัทยา
    - - เป็นกฎหมายที่มีศักดิ์สูงสุด
      - ศาลรัฐธรรมนูญจะเป็นองค์กรที่ชี้ขาดว่ากฎหมายใดขัดแย้งกับกฎหมายแม่บท ต้องปฏิบัติตามวิธีที่ได้บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ
- - - - เป็นระบบที่ให้ศาลยุติธรรมมีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาททุกประเภทได้แก่ กลุ่มประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายจารีตประเพณี (Common Law)
    - - เป็นระบบที่ให้ศาลยุติธรรมมีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาทเฉพาะคดีแพ่งและคดีอาญาเท่านั้นได้แก่ กลุ่มประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law)
  - - - ศาลยุติธรรม
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        ศาลยุติธรรม เป็นศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวง เว้นแต่คดีที่รัฐธรรมนูญบัญญัติให้อยู่ในอ านาจของศาลอื่น
        
        มีผู้พิพากษาเป็นคนกลางทำหน้าที่ตัดสินคดีความ
        
        ศาลยุติธรรมมี 3 ชั้น
        
        2.1 ศาลชั้นต้น (Civil court)
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        ศาลแพ่ง ศาลแพ่งมีเขตตลอดท้องที่กรุงเทพมหานคร ถ้าหากในกรณีคดีนั้นเกิดขึ้นนอกเขตของศาลแพ่ง ศาลแพ่งอาจใช้ดุลพินิจยอมรับไว้พิจารณาพิพากษาหรือมีคำสั่งโอนคดีไปยังศาลยุติธรรมอื่นที่มีเขตอำนาจ
        
        ศาลอาญา ในเขตท้องที่กรุงเทพมหานคร ถ้าหากในกรณีที่เกิดขึ้นนอกเขตอำนาจศาลอาญานั้นจะยื่นฟ้องต่อศาลอาญาได้ ขึ้นอยู่กับอยู่ในดุลพินิจของศาลอาญา
        
        พิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีในชั้นแรก เมื่อบุคคลใดมีการฟ้องร้องและนำเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม เช่น คดีอาญา คดีแพ่ง ศาลแรงงาน ศาลภาษีอากร ศาลทรัพย์สินทางปัญญา ศาลเยาวชนและครอบครัวยกตัวอย่างเช่น เกี่ยวกับคดีเด็กหรือเยาวชนประจำจังหวัดโดยจัดตั้งขึ้นแล้ว ๒๙ จังหวัดในประเทศไทย
        
        2.2 ศาลอุทธรณ์ (Appeal Court)
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        เป็นศาลที่ลำดับสูงกว่าศาลชั้นต้น ผู้พิพากษาอย่างน้อย 3 คน เพื่อพิจารณาตัดสินคดีที่ศาลชั้นต้นได้ตัดสินแล้ว ในกรณีสมุติ เช่น นายดำต้องการความเป็นธรรม จึงร้องขอหรือร้องทุกข์ต่อศาลอุทรธ์ได้ หากคู่กรณีนายดำ ยังไม่พอใจคำตัดสินในชั้นอุทธรณ์ สามารถฎีกาได้
        
        2.3 ศาลฎีกา (Supreme Court)
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        เป็นศาลยุติธรรมสูงสุด มีประธานศาลฎีกาซึ่งเป็นประมุข
        ของตุลาการศาลยุติธรรม เป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด การวินิจฉัยชี้ขาดของ
        ศาลฎีกาถือเป็นที่สุดหรือเป็นคดี ซึ่งคู่กรณีไม่สามารถ กลับมาฟ้องร้องได้
      - ศาลปกครอง (Administrative Court)
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        มีฐานะเทียบเท่าศาลยุติธรรมที่มีอ านาจหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีในทางปกครอง
        
        ศาลปกครองมี 2 ชั้น
        
        ศาลปกครองชั้นต้น
        
        ศาลปกครองสูงสุด
      - ศาลรัฐธรรมนูญ
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจพิจารณาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
        กับรัฐธรรมนูญ แต่ไม่มีอำนาจหน้าที่พิจารณาอรรถคดีทั่วไป
      - ศาลทหาร
        
        ประเด็นสำคัญ
        
        ศาลทหารมีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีที่ทหารกองประจำการกระทำผิด ตามกฎหมายพระธรรมนูญศาลทหาร
    - - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ พระบิดาแห่งกฎหมายไทย