Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลบุคคลภาวะซึมเศร้า - Coggle Diagram
การพยาบาลบุคคลภาวะซึมเศร้า
กลไกการป้องกันตนเองในบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้า
การสะท้อนเข้าสู่ตนเอง (Introjections) บุคคลจะผันความรู้สึกโกรธ ไม่เป็นมิตร ก้าวร้าวที่มีต่อบุคคลอื่นเข้าหาตัวเอง บางครั้งเกิดความรู้สึกผิด และคิดว่าตนเองไร้ค่า ไม่เป็นมิตรต่อตนเองและท่าร้ายตนเองในที่สุด
การสะท้อนไปสู่บุคคลอื่น (Projection) บุคคลที่มีภาวะซึมเศร้ามากๆ และท่าร้ายผู้อื่นเกิดจากการที่บุคคลคิดว่าผู้อื่นไม่ชอบ ไม่เป็นมิตรกับตนเอง และต้องการจะท่าร้ายตนเอง ดังนั้นเขาจึงแสดงการไม่เป็นมิตรตอบ โดยท่าร้ายผู้อื่นเสียก่อนเพื่อปูองกันไม่ให้ตนเองถูกท่าร้าย
การถดถอย (Regression) บุคคลที่มีภาวะซึมเศร้ามากๆ จะมีความคิด การพูด และการตัดสินใจเชื่องช้า มักจะใช้เวลาในการนอนมาก และมีท่าการนอนคล้ายเด็กทารก ทั้งนี้เพื่อสนองความต้องการที่จะถอยกลับไปสู่วัยเด็ก
การจาแนกระดับความรุนแรงของพฤติกรรมซึมเศร้า
ภาวะซึมเศร้าระดับปานกลาง (Moderate Depression ,Neurotic Depression) คือภาวะของอารมณ์ซึมเศร้าที่รุนแรงกว่าในระดับอ่อน จนถึงขั้นกระทบกระเทือนต่อการปฏิบัติภารกิจประจ่าวัน แต่สามารถด่าเนินชีวิตได้อย่างปกติ แม้จะขาดประสิทธิภาพไปบ้าง เช่น จากการที่สูญเสียสามี ท่าให้เกิดความโศกเศร้าจนไม่สามารถไปท่างานได้ตามปกติเป็นเวลานานหลายเดือน
ภาวะซึมเศร้าระดับรุนแรง (Severe Depression , Psychotic Depression) คือภาวะของอารมณ์ซึมเศร้าที่รุนแรงอย่างมาก มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมโดยทั่วๆ ไปอย่างเห็นได้ชัดเจน ไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ประจ่าวันได้ มักถอยหนีจากโลกของความเป็นจริง อาจมีความคิดท่าร้ายตนเอง หรือมีอาการประสาทหลอน หลงผิดได้
ภาวะซึมเศร้าระดับอ่อน (Mild Depression ,Blue Mood) คือภาวะของอารมณ์ที่ไม่สดชื่น หม่นหมอง บุคคลทั่วไปมักประสบกับภาวะเช่นนี้ได้เป็นครั้งคราว เช่น เมื่อต้องแยกออกจากบุคคลที่เคยผูกพันรักใคร่เป็นเวลาชั่วคราว หรือในภาวะที่ต้องอยู่คนเดียวอย่างโดดเดี่ยวตามล่าพัง
ภาวะซึมเศร้า หมายถึง การที่บุคคลมีพฤติกรรมที่เกิดจากภาวะจิตใจที่หม่นหมอง หดหู่ เศร้า ท้อแท้ หมดหวัง และมองโลกในแง่ร้าย ซึ่งมีสาเหตุจากการสูญเสียเป็นส่าคัญ ทั้งจากการสูญเสียที่เกิดขึ้นจริง หรือการสูญเสียที่เกิดจากการปรุงแต่งขึ้น พฤติกรรมเศร้าเหล่านี้เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาที่ยาวนาน และกระทบกระเทือนต่อวิถีการด่าเนินชีวิตปกติ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะซึมเศร้า
สร้างสัมพันธภาพ แบบ 1:1 ทักทายผู้ปุวยทุกวันพร้อมทั้งเรียกชื่อผู้ปุวยทุกครั้ง เสนอตัวให้ความช่วยเหลือผู้ปุวยและนั่งเป็นเพื่อนแม้ว่าผู้ปุวยปฏิเสธที่จะพูด สร้างสัมพันธภาพอย่างสม่่าเสมอ ด้วยการให้ก่าลังใจ เห็นใจ และเข้าใจผู้ปุวย
การปูองกันการท่าร้ายตนเองและผู้อื่น โดยพยาบาลจะประเมินความเสี่ยงในการท่าร้ายตนเอง วางแผนและปฏิบัติการพยาบาลเพื่อแก้ปัญหาตามปัญหาที่ประเมินได้
ส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเองให้แก่ผู้ปุวย โดยพยาบาลควรสร้างสัมพันธภาพระหว่างผู้ปุวยกับพยาบาลเพื่อให้เกิดความไว้วางใจ
ส่งเสริมการดูแลตนเองด้านสุขอนามัยและกิจวัตรประจ่าวัน โดยกระตุ้นและช่วยเหลือให้ผู้ปุวยปฏิบัติกิจวัตรประจ่าวัน
ส่งเสริมให้ผู้ปุวยมีความสนใจต่อสิ่งแวดล้อม โดยจัดสิ่งแวดล้อมให้มีการเปลี่ยนแปลง และกระตุ้นความสนใจในระหว่างการสนทนาน้องชักชวนให้ผู้ปุวยสนใจสิ่งแวดล้อม
การดูแลเรื่องการได้รับสารอาหาร และน้่าเพียงพอแก่ความต้องการของร่างกาย ควรกระตุ้นให้ผู้ปุวยมีความอยากรับประทานอาหาร
ส่งเสริมการท่ากิจกรรม และการพักผ่อนตามความต้องการของร่างกายให้เกิดความสมดุล จัดสิ่งแวดล้อมเพื่อการบ่าบัด
สอน และฝึกทักษะในการเผชิญปัญหา เพื่อปรับบุคลิกภาพให้เข้มแข็งมากขึ้น โดยฝึกให้ผู้ปุวยเรียนรู้และเปลี่ยนวิธีการใช้กลไกการเผชิญปัญหาที่สร้างสรรค์อาจแสดงบทบาทสมมติ
สอนและให้ข้อมูลเกี่ยวกับการแสวงหาแหล่งสนับสนุนช่วยเหลือทางสังคมของผู้ปุวยที่เหมาะสม โดยประเมินความพร้อมของครอบครัวในการช่วยเหลือผู้ปุวย
กลไกการเกิดภาวะซึมเศร้า
แนวคิดด้านกลไกของจิตใจ อธิบายว่าผู้ที่มีพฤติกรรมซึมเศร้า มีสาเหตุส่าคัญมาจากความเจ็บปวดที่เกิดจากการสูญเสีย (Loss) ในสิ่งที่มีความหมายต่อตนเอง เช่น การตายของบุคคลอันเป็นที่รักหรือการสูญเสียเกียรติยศ ชื่อเสียง ทรัพย์สมบัติ
แนวคิดด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพทางชีวเคมีในร่างกาย จากการศึกษาทางชีวเคมี พบว่า ผู้ที่มีพฤติกรรมซึมเศร้าเกิดจากการลดน้อยลงของสารจ่าพวกไบโอจีนิก อะมีนส์ (Biogenic Amines) ในระบบประสาทส่วนกลาง ซึ่งคุณสมบัติของสารกลุ่มนี้ท่าหน้าที่กระตุ้นสมองส่วนที่ท่าให้มนุษย์ตื่นตัว
บุคลิกภาพของบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้า
การเปลี่ยนแปลงด้านร่างกาย มักจะพบการเปลี่ยนแปลง ดังนี้
1.1 นอนไม่หลับเป็นเวลา 1-2 สัปดาห์ ซึ่งเป็นอาการแรกสุดก่อนที่จะมีอาการอื่น
1.2 ผู้ปุวย 25% จะมีอาการอ่อนเพลียเหนื่อยง่ายโดยไม่ทราบสาเหตุ
1.3 เบื่ออาหาร การรู้รสจะเปลี่ยนไป ไม่ค่อยอยากรับประทานอาหาร
1.4 ผู้ปุวย 25% น้่าหนักลดลง ดูซูบซีด และแก่กว่าอายุจริง
1.5 ท้องผูกเนื่องจากรับประทานอาหารน้อยและร่างกายเคลื่อนไหวน้อยกว่าปกติ
1.6 ระดับฮอร์โมนเปลี่ยนไป เช่น ประจ่าเดือนอาจมาน้อยกว่าปกติ หรือมาไม่สม่่าเสมอ
1.7 ความต้องการทางเพศลดลง
1.8 ความสนใจในตนเองลดลง ไม่ดูแลรักษาอนามัยส่วนบุคคลปล่อยให้ตัวเองสกปรกขาดความเป็นระเบียบเรียบร้อยเหมือนเดิม
การเปลี่ยนแปลงด้านจิตใจและอารมณ์ มักจะพบการเปลี่ยนแปลง ดังนี้
2.1 มีอาการเศร้าซึมเป็นอาการที่ส่าคัญ มีความรู้สึกหดหู่ใจ ไม่แจ่มใส
2.2 รู้สึกอยากจะร้องไห้ และร้องไห้ง่าย
2.3 รู้สึกว่าตนเองไร้ค่า ไม่มีประโยชน์ต่อสังคม อาจท่าร้ายตนเองได้
2.4 ผู้ปุวย 75% หงุดหงิดง่ายและมีความรู้สึกขี้กลัว
2.5 มีความคิดช้าลง สมาธิไม่ดี จ่าอะไรไม่ค่อยได้
2.6 คิดหมกมุ่นในเรื่องราวของตนเอง
2.7 มีพฤติกรรมที่สื่อในการท่าลายข้าวของ และท่าร้ายตนเอง
การเปลี่ยนแปลงด้านสังคม มักจะพบว่าผู้ปุวยมีความสนใจสิ่งแวดล้อมน้อยลง ถอยหนีจากสังคม ไม่ชอบงานสังสรรค์รื่นเริง