Về cơ bản, khái niệm phương pháp dạy học Reggio emilia dựa trên ý tưởng đặt đứa trẻ là trọng tâm trong việc học của chúng, không chỉ đơn giản là một con tàu trống rỗng chờ đợi để được vun đầy kiến thức, mà nghĩa là trẻ em có thể theo đuổi sở thích của bản thân và tự xem xét, từ đó xây dựng các ý tưởng theo tốc độ phát triển của riêng mình. Phương pháp tiếp cận Reggio-Emilia là một phương pháp đặt trẻ em làm trung tâm, nơi giáo viên, phụ huynh và cộng đồng là những người cộng tác và đối tác cùng phát triển trong một hành trình giáo dục con em.

2) Vai trò của giáo viên — Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục trẻ bằng cách nhận ra nhiều khả năng học tập của chúng. Để tiếp tục quá trình học tập, giáo viên cần lắng nghe, quan sát, tìm hiểu, ghi chép, cùng làm việc và phản ánh dựa trên trải nghiệm của từng đứa trẻ.

3) Môi trường học chính là người giáo viên thứ ba — Triết lý Reggio-Emilia tin rằng môi trường mà con bạn khám phá cũng cung cấp nhiều cơ hội học tập. Các trường mầm non lấy cảm hứng từ Reggio-Emilia tạo nên một môi trường chu đáo và thân thiện. Các tài liệu trong lớp học truyền cảm hứng cho trẻ em suy nghĩ bên ngoài “chiếc hộp”.

1) Hình ảnh của đứa trẻ — Triết lý Reggio-Emilia ủng hộ quyền và ý kiến của mỗi trẻ. Phương pháp cho rằng một đứa trẻ là một nhà nghiên cứu có năng lực, có khả năng và tự nhiên có mong muốn trau dồi kiến thức, luôn sẵn sàng cho những thách thức.

4) Tài liệu — Để có thể hiểu được trẻ em và cách mà chúng tiếp thu, các giáo viên Reggio-Emilia làm việc siêng năng để ghi chép lại tất cả các khía cạnh của quá trình học tập. Từ các tạp chí hàng ngày, các quan sát cụ thể của trẻ em và tác phẩm nghệ thuật của trẻ em, tất cả các khoảnh khắc đều được coi là một phần của quá trình. Giáo viên và trẻ em đều có thể xem quá trình học tập của họ thông qua tài liệu này.

Phương pháp giáo dục Reggio-Emilia tin rằng, thông qua các nguyên tắc hướng dẫn mới, trẻ em có thể giải quyết vấn đề tốt hơn, tham gia vào cộng đồng và môi trường xung quanh chúng, sẵn sàng cho những trải nghiệm mới, xây dựng các kỹ năng xã hội, thể hiện sự tự tin và thích học hỏi.

Phương pháp này đến từ một nơi có tên gọi là Reggio-Emilia, thuộc khu vực miền Bắc nước Ý.

Có một câu nói trong phương pháp tiếp cận Reggio-Emilia là :”Một đứa trẻ có hàng trăm ngôn ngữ.” Cách tiếp cận này tập hợp và phát triển tất cả các ‘ngôn ngữ’: đổi mới, tự nhiên, xây dựng, tưởng tượng, nghệ thuật, âm nhạc, khiêu vũ, xây dựng, viết, nói, cử chỉ, khoa học, cơ thể và tâm hồn. Nhiều ‘ngôn ngữ’ được sử dụng để hỗ trợ trẻ em xây dựng kiến thức và hiểu hơn về thế giới xung quanh.

Phương pháp dạy học theo dự án là một hình thức dạy học mà học sinh được học dưới sự điều khiển và giúp đỡ của các giáo viên, nhưng phải tự giải quyết nhiệm vụ học của mình, nó đòi hỏi sự kết hợp cả về mặt lý thuyết và thực hành. Thông qua quá trình nó sẽ tạo ra những sản phẩm học tập.

a) Phân loại theo thời gian thực hiện dự án. Dự án nhỏ: Với dự án nhỏ này sẽ được thực hiện trong 2 đến 6 giờ và lồng ghép trong một sống giờ học. Dự án trung bình: Nó còn được gọi là ngày dự án khi được thực hiện vài ngày. Với giới hạn thời lượng trong 40 giờ học hoặc 1 tuần. Dự án lớn: Với thời gian thực hiện có lượng thời gian nhiều, kéo dài trong nhiều tuần.

Phân loại dự án theo nhiệm vụ. Dự án nghiên cứu: Các dự án nghiên cứu sẽ nhằm giải thích các hiện tượng trong cuộc sống, các quá trình diễn ra sự việc. Dự án tìm hiểu: Nhằm khảo sát các đối tượng cụ thể. Dự án kiến tạo: Đó là dự án thực hiện các hành động thực tiễn hoặc tập trung vào tạo ra các sản phẩm vật chất như trang trí, sáng tác, biểu diễn, trưng bày …

)Phân loại theo mức độ của nội dung học. Dự án mang tính tích hợp: Nó là các dự án nghiên cứu lý thuyết, thực hiện các hoạt động thực hành, thực tiễn, giải quyết vấn đề mang nội dung tích hợp của nhiều nội dung hoạt động. Dự án mang tính thực hành: Đó là các dự án tập trung vào việc thực hành các nhiệm vụ trên cơ sở vận dụng kiến thức đã học, kiến thức thực tế, và các kỹ năng cơ bản để tạo ra sản phẩm.

Hoạt động của giáo viên ở bước chuẩn bị: Giáo viên phải là người lên các câu hỏi liên quan tới nội dung học và gần với sự hiểu biết của các em học sinh. Chuẩn bị các dụng cụ, tài liệu để thực hiện dự án. Lên các nhiệm vụ cho học sinh, cách thức tiến hành của học sinh để giải quyết được vấn đề.. Xây dựng dự án nhằm xác định ai cần học, ý tưởng ra sao.

Hoạt động của các học sinh. Học sinh phải cùng giáo viên thống nhất các tiêu chí để đánh giá. Học sinh phải làm việc nhóm để hoàn thành dự án. Dự kiến các vật liệu, phương pháp hay kinh phí thực hiện công việc.

Hoạt động của các giáo viên. Hướng dẫn và luôn theo sát việc thực hiện của các học sinh, đánh giá kết quả thực hiện. Chuẩn bị các điều kiện, vật dụng cho các em thực hiện dự án. Tạo và chuẩn bị cơ sở, liên hệ khách mời cho học sinh nếu cần.

Phương pháp dạy học hợp tác là cách dạy học mang tính tập thể gồm nhiều cá nhân khác nhau. Trong đó, mọi người hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau dể đạt mục tiêu chung. Dạy học hợp tác giúp người học tiếp thu kiến thức qua các hoạt động tương tác đa dạng như giữa người học với người học, giữa người dạy với người học, giữa người học và môi trường.

Phương pháp dạy học hợp tác không chỉ đơn thuần là học theo từng nhóm nhỏ với nhiệm vụ cho từng học sinh mà còn đề cao tính hợp tác giữa các thành viên. Do đó, sau đây là những yếu tố cơ bản giúp các bạn học sinh đảm bảo tốt tính hợp tác trong quá trình học tập và làm việc:

• Mỗi học sinh cần ý thức rõ ràng rằng mình là một thành viên trong nhóm, là một bộ phận hợp thành nhóm. Tất cả học sinh trong nhóm cùng làm việc với nhau hướng tới một mục đích học tập chung.

Học hợp tác (Collaborative Learning) là một phương pháp dạy học phức hợp áp dụng cho một nhóm người. Cụ thể ở đây là các em học sinh sao cho các em trong nhóm sẽ học tập, làm việc cùng nhau để cùng nghiên cứu, khảo sát một chủ đề bài học nhằm đạt được kết quả cao nhất trong học tập. Mỗi học sinh sẽ là một thành viên trong nhóm có trách nhiệm riêng của mình, không liên quan đến các học sinh khác.

Bản chất của phương pháp dạy học hợp tác là giúp cho tất cả học sinh tham gia có thể chủ động đóng góp hoạt động, trí tuệ của mình vào quá trình học tập vì mục tiêu chung của cả nhóm, tạo cơ hội cho mỗi học sinh chia sẻ những kinh nghiệm, kiến thức và ý kiến của bản thân trong việc giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội dung chủ đề của bài học mà giáo viên đưa ra. Đồng thời, các em có cơ hội được học hỏi lẫn nhau, học hỏi những điểm tốt, những ưu điểm từ các bạn khác cũng như giao lưu, hợp tác để giải quyết những nhiệm vụ chung của nhóm.

Mỗi học sinh tham gia trong nhóm cần nhận thức rõ ràng rằng những bài toán mà mình giải, nhiệm vụ của từng thành viên là bài toán của toàn thể cả nhóm. Do đó, thành công hay thất bại của nhóm sẽ là thành quả của từng thành viên đóng góp cùng. Thành quả sẽ được chia đều cho mọi thành viên trong nhóm.

Muốn hoàn thành mục đích học tập của nhóm tốt nhất, tất các các thành viên tham gia trong nhóm sẽ phải trao đổi với nhau, động viên nhau cùng thảo luận tất cả các bài toán.

Mỗi học sinh trong nhóm cần phải ý thức rõ ràng công việc của bản thân, của mỗi cá nhân sẽ có tác động trực tiếp tới thành công của cả nhóm làm việc.

Giúp các học sinh, các thành viên trong nhóm có cơ hội giao tiếp, trao đổi tốt hơn. Từ đó thúc đẩy giao tiếp, mối liên hệ giữa các thành viên với nhau.

Giúp học sinh có cơ hội trình bày vấn đề của mình cho những thành viên khác cùng biết giúp củng cố cho việc học kiến thức hiệu quả hơn.

Có thể tham khảo các ý tưởng, ý kiến đóng góp từ những thành viên khác cùng giải quyết vấn đề sẽ hiệu quả hơn, khôn ngoan hơn so với suy nghĩ của một người.

Tiến hành làm việc chung cho cả lớp:Thầy cô giới thiệu chủ đề bài học và xác định nhiệm vụ cần đạt được;Tổ chức các nhóm, quy định thời gian cụ thể, giao nhiệm vụ cho từng nhóm và phân công vị trí cụ thể cho mỗi nhóm.;Có thể hướng dẫn các nhóm cách làm việc, thảo luận ra sao.

Tiến hành làm việc theo từng nhóm riêng: Xây dựng kế hoạch làm việc;Đưa ra quy tắc làm việc;Phân công công việc cho từng bạn trong nhóm với nhiệm vụ riêng;Thảo luận, trao đổi ý kiến trong nhóm;Cử bạn học sinh đại diện trình bày kết quả làm việc nhóm

Thảo luận, trình bày kết quả trước cả lớp:Trình bày kết quả thảo luận nhóm do đại diện nhóm đứng ra:Các nhóm khác lắng nghe, quan sát cũng như bình luận, chất vấn và bổ sung ý kiến với nhóm đang trình bày.Giáo viên nhận xét, tổng kết và đưa ra chủ đề cho bài tiếp theo cho học sinh.

Có quy định và giới hạn rõ về thời gian thảo luận nhóm và trình bày kết quả thảo luận

Mỗi nhóm có thể bầu ra bạn trưởng nhóm nếu cần thiết. Trưởng nhóm có thể do các bạn trong nhóm thay phiên nhau đảm nhiệm. Việc phân công cho từng thành viên thực hiện phần công việc được giao sẽ do các trưởng nhóm đảm nhiệm

Có thể dùng lời, bằng tiểu phẩm, bằng tranh vẽ hay văn bản viết trên giấy to để trình bày kết quả thảo luận nhóm. Công việc trình bày có thể giao cho một bạn trong nhóm đảm nhiệm hoặc có thể gồm nhiều bạn cùng trình bày theo cách mỗi người nói về một đoạn lần lượt nối tiếp nhau.

Tạo điều kiện đánh giá chéo giữa các nhóm hay cả lớp cùng đánh giá.

Kết quả chung của cả lớp sẽ là tổng hợp kết quả làm việc của từng nhóm cộng lại. Khi trình bày kết quả của mỗi nhóm riêng, có thể cử ra một bạn đại diện hoặc mỗi thành viên sẽ trình bày một phần nếu chủ đề thảo luận phức tạp.

Trong khi nhóm làm việc, học sinh có thể làm theo hình thức cá nhân hoặc hoạt động nhóm tương ứng với nhiệm vụ thảo luận sao cho linh hoạt chứ không áp dụng phương pháp dạy học hợp tác một cách hình thức, không mang lại kếtquả thực tế. Tránh lạm dụng hoạt độngnhóm cũng như phòng tránh suy nghĩ rằng đổi mới phương pháp dạyhọc là phải sử dụnghoạt động nhóm.

Khi học sinh thảo luận nhóm, thầy cô phụ trách cần tới các nhóm để lắng nghe, quan sát và gợi ý, giúp đỡ các em khi cần thiết.