Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การเปลี่ยนแปลงทางด้านสรีระ จิตสังคมของมารดาในระยะหลังคลอด, นางสาวธนภรณ์…

- - - - โรคจิตหลังคลอด (postpartum psychosis) เป็นอาการที่มีความรุนแรงมาก รูปแบบของโรคจิตหลังคลอดเป็น รูปแบบที่รุนแรงมาก และมีความผิดปกติ ของอารมณ์มากที่สุด อาการเริ่มต้นใน 48-72 ชั่วโมง ภายหลังคลอด และมี การพัฒนาอาการภายใน 2 สัปดาห์
  - - - เป็นระยะที่เริ่มเป็นตัวของตัวเองมากขึ้นเกิดขึ้นในช่วง 3-10 วันหลังคลอดมารดาเริ่มสนใจที่จะเรียนรู้และฝึกทักษะการดูแลบุตรการพยาบาลควรให้คำแนะนำในการดูแลบุตรกระตุ้นให้มารดาฝึกบทบาทในการดูแลบุตรเพื่อลดความกังวลและสร้างความมั่นใจ
    - - เป็นระยะที่มารดามีความเป็นตัวเองมากขึ้นเกิดขึ้นประมาณ 2 สัปดาห์หลังคลอดปรับตัวต่อบทบาทการเป็นมารดาและภรรยาควรส่งเสริมให้มารดามีการตอบสนองความต้องการของทารกที่เหมาะสม
    - - เป็นระยะที่ต้องการพึ่งพาผู้อื่นทั้งด้านร่างกายและจิตใจ เกิดใน 1-2 วันแรกหลังคลอดการพยาบาลควรส่งเสริมให้มารดาได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอดูแลให้มารดามีความสุขสบายเปิดโอกาสให้มารดาระบายความรู้สึก
- - - - 2-3 ชั่วโมงแรก จะสูงขึ้นชั่วคราวเนื่องจากมดลูกมีขนาดเล็กลงและแรงกดที่บริเวณมดลูกลดลงและน้ำนอกหลอด เลือดกลับเข้าสู่หลอดเลือด
      - โดยปกติ Cardiac output จะสูง ประมาณ 48 ชั่วโมงหลังคลอด จะลดลงภายใน 2 สัปดาห์ ลดลงร้อยละ 30
        6-12 สัปดาห์ จะกลับเข้าสู่สภาวะ ปกติ
    - - หลังคลอด Plasma volume ลดลงจากการที่ร่างกายขับ Plasma ออกทาง diaphoresis และ diuresis
    - - การสูญเสียเลือดในระยะคลอด ทำให้ปริมาณเลือดในร่างกายลดลงประมาณ 1-2 สัปดาห์ ปริมาณเลือดจะใกล้เคียง เหมือนก่อนการตั้งครรภ์
    - - ชีพจร
        
        ชีพจรเกิด bradycardia ประมาณ 50 -60/ min เนื่องจาก Cardiac output เพิ่มขึ้น และ stroke volume
        
        8-10 สัปดาห์หลังคลอดจะกลับสู่ระดับปกติ PR จาก PPH, infection, pain, anxiety
      - การหายใจ
        
        RR ลดลงจากการลดลงของมดลูกกระบังลมเคลื่อนต่ำลงมีผลต่อ cardiac axis เข้าสู่ระดับปกติในสัปดาห์ที่ 6-8 หลังคลอด
        
        Systolic murmur ที่เกิดขึ้นในระยะตั้งครรภ์หายไปในวันที่ 8 หลังคลอดหรือคงอยู่นานถึง 4 เดือนหลังคลอด
      - อุณหภูมิร่างกาย
        
        24 ชั่วโมงแรกหลังคลอด อุณหภูมิอาจสูงขึ้นเล็กน้อย ภาวะนี้ เรียกว่า Reactionary fever เป็นผลจากการสูญเสียน้ำ เลือด และพลังงานจากการคลอด แต่หาก BT เกิน 38 องศาเซลเซียส เกิน 24 ชั่วโมง แสดงว่าอาจติดเชื้อเกิดขึ้น 2-3 วันแรกอาจมีไขต่ำๆ จากการคัดตึงเต้านม “milk fever” เกิดจาก vascular และ lymphatic engorgement ถือเป็นภาวะปกติ
      - ความดันโลหิต
        
        ภายใน 48 ชั่วโมงหลังคลอด BP อาจสูงขึ้น หรือลดลงได้เล็กน้อย กลับคืนสู่ระดับปกติ ประมาณ วันที่ 4 หลังคลอด
    - - WBC
        
        WBC สูงกว่าก่อนตั้งครรภ์ จากกระบวนการอักเสบ ป้องกันการติดเชื้อ ความปวด ความเครียด
      - ปัจจัยการแข็งตัวขอ เลือด (clotting factor I, II, VII, IX, X)
        
        24 ชั่วโมงแรกหลังคลอด clotting factor และ fibrinogen ยังมีระดับสูงอยู่ เหมือนในช่วงตั้งครรภ์
        2-3 วันหลังคลอด ปัจจัยการแขง็ตyวของเลือด จะลดลงเท่ากับระยะก่อนตั้งครรภ์
      - ความเข้มข้นของเลือด
        
        3 วันแรกหลังคลอด Hct และ Hb สูงขึ้นเล็กน้อย เนื่องจากร่างการสญูเสีย plasma มากกว่า RBC
        สัปดาห์ที่ 4 – 5 หลังคลอด ค่า Hct และ Hb จะลดลงเข้าสู่ระดบัปกติเหมือนก่อนการตงั้ครรภ์
  - - - พบได้บ่อย 2-3 วันหลังคลอด เนื่องจาก progesterone ทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวช้าลง
    - - ลดลงทันทีหลังคลอด ประมาณ 4.5 -5.5 กก. จากการคลอดทารกรกและการสูญเสียเลือด
      - สัปดาห์ที่ 6 – 8 มารดาที่มี BMI ปกติก่อนการตั้งครรภ์ และมีน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ที่ปกติ จะมีน้ำหนักลดลงใกล้เคียงกับระยะก่อนการตั้งครรภ์
      - สัปดาห์แรกหลังคลอด ลดลงอีก 2.3 -3.6 กก. จากการขับออกทางเหงื่อ ปัสสาวะ และกระบวนการ involution of uterus
    - - มีความอยากเพิ่มขึ้นจากการสูญเสียพลังงานในการคลอด, NPO , รับยา บรรเทาความปวด รวมทั้งการสูญเสียน้ำ เลือด ในระยะคลอด และหลัง คลอดออกทางปัสสาวะ เหงื่อ และน้ำคาวปลา
  - - - ลดลงร้อยละ 10ภายใน 3ชั่วโมงหลังคลอด เมื่อเปรียบเทียบกบัขณะตั้งครรภ์ และ ลดลงต่ำสุดในวันที่ 7หลังคลอด
    - - วันที่ 3 หลังคลอด ใน plasma จะลดลงต่ำกว่าในระยะ luteal phase ซึ่งเป็น ระยะที่ corpus luteum พัฒนาเยื่อบุโพรงมดลูกให้รองรับไข่ต่อไป
    - - มีระดับต่ำลงอย่างรวดเร็ว และจะมีระดับต่ำลงจนกระทั่งมีการตกไข่ (ovulation) หรือ อยู่นานประมาณ 3-4 เดือน
    - - มีระดับสูงขึ้นเรื่อยๆ ตั้งแต่ในขณะตั้งครรภ์จนกระทั่งหลังคลอด
    - - มีระดับลดลงและตรวจไม่พบในระยะหลงัคลอด24 ชั่วโมง
    - - มารดาที่ไม่ได้ BF จะกลับมามีประเดือนอีกครั้ง ภายใน 7-9 สัปดาห์ พบว่าร้อยละ 50 ของประจำเดือนครั้งแรกจะไม่มีการตกไข่ เนื่องจาก corpus luteum ยังทำงานได้ไม่เต็มที่ มีระดับ LH และ Progesterone ในเลือดต่ำ
    - - มารดาหลังคลอดจะไม่มีการตกไข่และการมีประจำเดือนอยู่ช่วงระยะหนึ่ง เนื่องจากระดับ Estrogenและ Progesterone ในเลือดลดลงอย่างรวดเร็ว ร่วมกับระดับ Prolactin เพิ่มขึ้นกดการทำของรังไข่ (Inhibit follicular development) ทำให้กดการหลั่ง FSH & LH ซึ่งทำให้ไม่มีการกดไข่และไม่มีประจำเดือน
  - - - ไม่เคยผ่านการคลอด
        
        ภายหลังคลอดปากมดลูก บวม บาง ช้ำ มีรอยถลอกหรือรอบฉีกขาดเล็กน้อยและขยายกว้าง
      - เคยผ่านการคลอด
        
        ลักษณะคล้ายปากปลา บริเวณ external os ฉีกขาดไปทางด้านข้างอย่างถาวร มีรูปร่างเป็นวงรี มีรอยฉีกขาด ด้านข้าง ขนาดกว้างกว่าปากมดลูกของสตรีที่ไม่เคยผ่านการคลอด
    - - ช่องคลอด
        
        หลังคลอดช่องคลอดบางตัวลง Rugae หายไป
        
        Hymen ขาดกะรุ่งกะริ่ง เป็นติ่งเนื้อเล็กๆ เรียกว่า carunculae myriformes เป็นการเปลี่ยนแปลงถาวร
      - ฝีเย็บ (Perineum)
        
        กรณีตัดฝีเย็บหรือมีการฉีก ขาดแผลฝีเย็บจะเริ่มหาย ภายใน 2 – 3 สัปดาห์
        
        หลังคลอด บริเวณ ฝีเย็บจะ ร้อนแดง erythematous เกิดจากการคั่งและบวมช้ า
    - - myometrial cells มีขนาดลดลง แต่จำนวนเซลล์ไม่ ลดลง เท่ากับก่อนการตั้งครรภ์
        สตรีที่ผ่านการคลอดจึงมีมดลูกใหญ่ มากกว่าสตรีที่ยังไม่เคยผ่านการคลอดบุตรเล็กน้อย
    - - หลังคลอดฮอร์โมน estrogen และ progesterone ลดลงอย่างรวดเร็วมีการไหลเวียนเพิ่มที่เต้านม
      - ต่อมใต้สมองผลิตฮอร์โมน prolactin เพิ่มขึ้นทำให้มีการสร้างน้ำนม
      - ระยะนี้เกิดกลไกการผลิตน้ำนม (production of milk) หลั่งน้ำนม (let – down reflex)
  - - - 1 – 2 วันหลังคลอดมารดามักมีอาการล้าและปวดเมื่อย กล้ามเนื้อเป็นผลมาจากการเบ่งคลอดการลดลงของระดับ relaxin ช้าๆประมาณ 6-8 สัปดาห์หลังคลอดข้อต่อจะกลับคืนสู่สภาพ เหมือนเดิมก่อนตั้งครรภ์
    - - ผนังกล้ามเนื้อมีการยืดขยายจากการคลอดความตึงตัว ของกล้ามเนื้อลดลงโดยเฉพาะสตรีที่ผ่านการคลอดหลายครั้งพบ diastasis recti เกิดจาก rectus abdomenis ออกเป็น 2 ส่วน ทำให้ไม่มีกล้ามเนื้อตรงกลางหน้าท้อง