Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาที่มีภาวะตกเลือดหลังคลอด - Coggle Diagram

- - - - การหดรัดตัวของมดลูก(Tone)
        
        สาเหตุอื่นที่ขัดขวางการหดรัดตัวของมดลูก ได้แก่ มีก้อนเลือดหรือมีเศษรกค้างมีเนื้องอกในโพรงมดลูกหรือเคยได้รับการผ่าตัดมดลูก
        
        การคลอดยากหรือการใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
        
        การใช้ยาบางชนิดเช่นการใช้ยาสลบในกระบวนการคลอดโดยฮาโลเทนซึ่งทำให้มดลูกคลายตัวได้การซักน้ำการคลอดหรือการเร่งคลอดโดยการให้ Oxytocin และถ้าภายหลังทารกคลอดแล้วรีบหยุด Oxytocin จะมีผลทำให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดีเนื่องจากมดลูกอ่อนกำลังลง
        
        การเจ็บครรภ์คลอดที่เนินนานหรือการคลอดเร็วเกินไป
        
        กล้ามเนื้อมดลูกมีการยืดขยายมากผิดปกติ ได้แก่ ครรภ์แฝดครรภ์แฝดน้ำทารกตัวโต
        
        คลอดบุตรหลายครั้งโดยเฉพาะมากกว่า 5 ครั้ง
        
        ภาวะเลือดออกก่อนคลอดจากภาวะรกเกาะต่ำหรือรกลอกตัวก่อนกำหนด
        
        การติดเชื้อของมดลูกทำให้มีการอักเสบบวมมีสารคัดหลั่งส่งผลให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
        
        การหดรัดตัวที่ไม่สม่ำเสมอของกล้ามเนื้อมดลูกบางชนิด ได้แก่ Hour-glass Contraction คือกล้ามเนื้อมดลูกส่วนบนมีการหดรัดตัว แต่กล้ามเนื้อส่วนล่างอ่อนปวกเปียกเมื่อรกที่เกาะอยู่กล้ามเนื้อมดลูกส่วนบนลอกตัวจะทำให้มีเลือดออกได้มาก
        
        มารดามีภาวะทุพโภชนาการโลหิตจางความดันโลหิตสูงรวมทั้งมีประวัติการตกเลือดหรือประวัติเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
        
        Constriction ring คือการที่กล้ามเนื้อมดลูกส่วนบนและส่วนล่างจะขวางกั้นรกไว้แม้รกจะลอกตัวแล้วโดยที่มดลูกส่วนบนมีการคลายตัวจึงมีเลือดออกได้มากและยังอยู่ในมดลูกส่วนบนได้
      - การฉีกขาดของช่องทางคลอด (Trauma)
        
        มดลูกบางกว่าปกติจากการผ่านการตั้งครรภ์และการคลอดหลายครั้งเคยผ่าตัดเนื้องอกมดลูกเคยผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องแผลฉีกขาดที่เกิดที่มดลูกอาจฉีกต่อลงมาที่ปากมดลูกและช่องคลอด
        
        การตัดฝีเย็บที่ไม่ถูกวิธี
        
        ในรายที่มีปัญหาเชิงกรานไม่ได้สัดส่วนกับขนาดของทารกทำให้เกิดมดลูกแตกได้
        
        การคลอดเร็วผิดปกติทำให้ช่องทางคลอดปรับตัวหรือขยายตัวไม่ทันเกิดการฉีกขาด
        
        การทำคลอดและการช่วยคลอดที่ไม่ถูกต้องการใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอดในขณะปากมดลูกเปิดยังไม่หมด
      - รกหรือเศษรกค้างภายในโพรงมดลูก (Tissue)
        
        การมีเศษรกค้างปัจจัยเสริมให้มีเศษรกค้าง
        
        ความผิดปกติของรกเช่นรกมีขนาดใหญ่หรือรกเกาะลึกร่วมกับการทำคลอดรกผิดวิธี
        
        การมีรกน้อยเช่น Placenta succenturiata รกเหล่านี้ส่วนใหญ่จะลอกตัวหมด แต่ถ้าทำคลอดรกผิดวิธีจะเกิดการตกค้างของรกน้อยได้
        
        การทำคลอดรกผิดวิธีเช่นการดึงสายสะดือการล้วงรกเป็นต้น
        
        การมีรกค้าง
      - 4 ความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด (Thrombin) เป็นสาเหตุการตกเลือดหลังคลอดทันที ได้แก่ ภาวะเลือดแข็งตัวผิดปกติโรคเลือดต่างๆเช่นโลหิตจางโรคเลือดที่เกิดจากการขาดเกล็ดเลือด
    - - อาการและอาการแสดง
        
        เกิดเลือดคั่งที่เอ็นยึดมดลูกจะไม่ปรากฏเลือดไหลออกมาให้เห็นภายนอก
        
        อาการแสดงของภาวะตกเลือดหน้าซีดชีพจรเต้นเร็วระยะแรกจะหายใจเร็วต่อมาจะหายใจช้าใจสั่นเหงื่อออกมากอ่อนเพลีความดันหิตต่ำหมดสติและถึงแก่ชีวิตได้
        
        มดลูกปลิ้นก็จะพบว่ามีเลือดพุ่งออกมาให้เห็นเป็นจำนวนมากและอาจมีลิ่มเลือดสีแดงคล้ำปนออกมาด้วย
        
        การฉีกขาดของหนทางคลอดเลือดที่ไหลออกมาจะเป็นสีแดงสด
        
        การบาดของหลอดเลือดฝอยจะพุ่งแรงตามจังหวะของชีพรและจะไหลไม่หยุดแม้จะทำให้มดลูกแข็งตัวแล้ว
        
        กรณีที่เกิดจากการที่มดลูกหดรัดตัวไม่ดีส่วนใหญ่เลือดจะมีสีคล้ำลิ่มเลือดปนและเลือดจะหยุดไหลเมื่อมดลูกหดรัดตัวดี
        
        หากมีเศษรกค้างส่วนใหญ่จะเกิดการตกเลือดหลังคลอดทันทีถ้าเศษรกเล็กมาก ๆ จะตรวจไม่พบอาจทำให้เกิดการตกเลือดช่วง 6-10 วันหลังคลอดได้
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่ดีจะคลำได้มดลูกนุ่มไม่ตึงตัวเนื่องจากมีเลือดคั่งอยู่ภายในโพรงมดลูกระดับของมดลูกจะสูงและโตอาจถึงระดับสะดือหรือเหนือสะดือได้ในกรณีที่มดลูกหดรัดตัวดี แต่ยังมีเลือดออกจากช่องคลอดมากอาจเป็นอาการและอาการแสดงที่เกิดจากการฉีกขาดของช่องทางคลอด
      - ตรวจดูชิ้นส่วนของรกที่อาจค้างอยู่โดยการตรวจรกที่คลอดแล้วอย่างละเอียดหรือการใช้มือตรวจภายในโพรงมดลูก
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อหาสาเหตุการตกเลือดหลังคลอดจากความผิดปกติในการ u istuuvasiãonläuri Prothrombin time (PT), Partail thromboplastic time (PTT), Clotting time, Platelet count
    - - ระยะทันทีภายหลังคลอดผู้คลอดจะมีอาการใจสั่นซีดลงชีพจรเบาเร็วความดันโลหิตต่ำช็อกมีการขาดออกซิเจนเกิดภาวะอวัยวะล้มเหลว ได้แก่ ไตวายหัววายมีความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือดจากภาวะไฟปริโนเจนในเลือดต่ำ และอาจตายได้ ต่อมาผู้คลอดจะมีภูมิต้านทานโรคต่ำลงทำให้มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย ปริมาณน้ำนมของมารดาไม่เพียงพอสำหรับเลี้ยงทารก อ่อนเพลีย ซีด สุขภาพทรุดโทรม และภายหลังพบว่าอาจจะเกิด Anterior pituitary necrosis ซึ่งเซลล์ของต่อมใต้สมองตายและเป็นผลทำให้การทำงานของระบบต่อมไร้ท่อ เกิดความบกพร่องขึ้น ได้แก่ ต่อมไทรอยด์ ต่อมหมวกไต และรังไข่ ทำให้มีอาการไม่มีน้ำนมหลังคลอดเต้านมเหี่ยว ระดูขาด และขนของอวัยวะเพศร่วง อ่อนเพลีย ขาดความสนใจสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นกลุ่มอาการที่เรียกว่า Shechan's Syndromes
    - - ระยะคลอด
        
        ระวังการให้ยาแก้ปวดในขนาดที่มากเกินไปเพราะอาจเกิดผลต่อการหดรัดตัวของมดลูก
        
        ทำคลอดในระยะที่ 2 และระยะที่ 3 อย่างถูกต้องเหมาะสม
        
        ดูแลไม่ให้เกิดการคลอดยาวนาน
        
        หลีกเลี่ยงการทำสูติศาสตร์หัตถการอย่างยาก
        
        ตรวจรกและช่องทางคลอดอย่างละเอียด
      - ระยะหลังคลอด
        
        ดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่างโดยกระตุ้นให้ถ่ายปัสสาวะภายใน 2 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
        
        ในรายที่ได้รับยากระตุ้นให้เกิดการเจ็บครรภ์อาจให้ Oxytocin ต่อภายหลังการคลอดอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
        
        กระตุ้นให้บุตรดูดนมมารดาทันทีหลังคลอดเพื่อกระตุ้นให้ฮอร์โมน Oxytocin หลั่งมากขึ้นเพื่อให้มดลูกหดรัดตัวดี
      - ระยะก่อนคลอด
        
        การซักประวัติอย่างละเอียดเพื่อหาปัจจัยเสี่ยงที่จะเกิดการตกเลือดหลังคลอด
        
        การตรวจร่างกายค้นหาภาวะโลหิตจางรวมทั้งแก้ไขและให้ธาตุเหล็กเสริมกับผู้ป่วยที่มาฝากครรภ์ทุกราย
    - - 3 คำนวณหา Intake และ Output เพื่อป้องกันการให้สารน้ำมากหรือน้อยเกินไป
      - 4 ให้ยาปฏิชีวนะประเภทครอบคลุมเชื้อได้กว้างขวาง
      - 5 ให้ยาบำรุงเลือดและอาหารที่มีประโยชน์อย่างเพียงพอ
      - 2 ตรวจหาระดับความเข้มข้นของเลือดและอาจต้องให้เลือดเพิ่มเติมถ้าจำเป็น
      - .1 ตรวจวัดชีพจรความดันโลหิตการหายใจและระดับความรู้สึกตัวของผู้ป่วย
  - - - มีก้อนเลือดหรือเศษรกค้างอยู่ภายในโพรงมดลูกเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดมักเกิดภายหลังคลอดประมาณ 1-2 สัปดาห์
      - ภาวะติดเชื้อภายในโพรงมดลูกผู้ป่วยมักมีอาการของการติดเชื้อเช่นมีไข้น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นปวดท้องน้อยมดลูกเข้าอู่ไม่ดี
      - เลือดออกจากแผลภายในช่องคลอดมักเกิดจากการติดเชื้อบริเวณแผลภายในช่องคลอด
      - สาเหตุร่วมกันที่พบได้บ่อย ได้แก่ ภาวะมีเศษรกค้างในโพรงมดลูกร่วมกับการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก
      - เลือดออกจากแผลของมดลูกภายหลังผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องและมะเร็งไข่ปลาอุกเป็นสาเหตุที่พบได้น้อยมากมักเกิดภายหลังคลอด 4 สัปดาห์
    - - อาการและอาการแสดง
        
        มีเลือดออกทางช่องคลอดมักเกิดอาการภายใน 3 สัปดาห์หลังคลอดส่วนใหญ่พบระหว่างวันที่ 7-14 หลังคลอดส่วนการวินิจฉัยการตกเลือดระยะหลังอาการอื่น ๆ คล้ายกับการตกเลือดหลังคลอดระยะแรก
    - - ภูมิต้านทานโรคต่ำติดเชื้อได้ง่าย
        
        เกิด Necrosis ของต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Sheehan s syndrome)
        
        ภาวะซีดอ่อนเพลียสุขภาพทรุดโทรม
    - - รายที่มีเศษรกค้างหรือมีก้อนเลือดค้างอยู่ในโพรงมดลูกให้ Oxytocin แล้วทำการขูดมดลูกด้วยความระมัดระวังเนื่องจากผนังมดลูกมีลักษณะนุ่มและทะลุได้ง่าย
      - รายที่มีการติดเชื้อภายในโพรงมดลูกพิจารณาให้ยาช่วยการหดรัดตัวของมดลูกเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดีร่วมกับให้ยาปฏิชีวนะ
      - รายที่มีเลือดออกจากแผลภายในช่องคลอดให้ทำความสะอาดและเย็บแผลให้เลือดหยุดถ้าเนื้อเยื้อบริเวณแผลยุยมากเย็บแล้วเลือดไม่หยุดอาจต้องกดไว้หรือใช้ผ้าก๊อซอัดไว้ในช่องคลอดร่วมกับการใช้ยาปฏิชีวนะ
    - - การประเมินสภาพ
        
        การซักประวัติ
        
        ประวัติส่วนตัวเช่นภาวะโลหิตจางการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
        
        ประวัติทางสูติศาสตร์เช่นการคลอดเร็วหรือระยะที่ 1 ระยะที่ 2 ของการคลอดยาวนานได้รับยาที่มีผลต่อการหดรัดตัวของมดลูกเช่นยาสลบ Oxytocin และ MgSO, การทำสูติศาสตร์หัตถการมีประวัติเคยตกเลือดหลังคลอดมดลูกแตกหรือการผ่าตัดมดลูกการทำคลอดรกขณะที่รกยังไม่ลอกตัว
        
        ประวัติความผิดปกติในระยะตั้งครรภ์เช่นภาวะครรภ์เป็นพิษ Aminionitis และทารกตายในครรภ์ภาวะรกเกาะต่ำภาวะครรภ์แฝดน้ำหรือการตั้งครรภ์แฝด
        
        การตรวจร่างกาย
        
        การหดรัดตัวของมดลูกมักคลำได้นุ่มตรวจระดับยอดมดลูกอาจถึงระดับสะดือหรือเหนือระดับสะดือ
        
        การฉีกขาดของช่องทางคลอด
        
        การบวมเลือดของอวัยวะสืบพันธ์
        
        การมีรกหรือเศษเยื่อหุ้มรกค้างในโพรงมดลูก
        
        มีเลือดสดออกทางช่องคลอด
        
        อาการติดเชื้อเช่นมีไข้น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นปวดท้องน้อย
        
        ซีดตัวเย็นซีพจรเบาเร็วอ่อนเพลียความดันโลหิตต่ำกระสับกระส่าย
        
        ความรุนแรงของการเสียเลือดการมีเลือดออกทางช่องคลอดปริมาณเลือดลักษณะสีกลิ่น
        
        ความสามารถในการเข้าอู่ของมดลูกประเมินจากระดับยอดมดลูก
        
        การตรวจทางช่องคลอดพบเศษเยื่อหุ้มรกที่ปากมดลูก
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการที่จำเป็น ได้แก่ CBC, การตรวจหาหมู่เลือดและการตรวจเลือดเพื่อประเมินการแข็งตัวของเลือดเช่น Platelets, PT, PTT, Fibrinogen depression เป็นต้น
- - - - ประเมินปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดการตกเลือดหลังคลอดเพื่อการเฝ้าระวังและเตรียมการช่วยเหลือ ได้แก่ ภาวะทุพโภชนาการภาวะโลหิตจางประวัติการตั้งครรภ์และการคลอด
      - ระมัดระวังการทำคลอดทุกระยะให้ถูกวิธีโดยป้องกันการฉีกขาดบริเวณรอบปากช่องคลอดไม่เร่งทำคลอดรกก่อนรกลอกตัว
      - ในรายที่คาดว่าจะมีการตกเลือดให้เตรียมสารน้ำยาและอุปกรณ์กู้ชีวิตให้พร้อมใช้งานได้ทันที
      - ตรวจหากลุ่มเลือดขณะตั้งครรภ์
      - ดูแลในระยะ 2 ชั่วโมงหลังคลอดอย่างใกล้ชิด ได้แก่ การหดรัดตัวของมดลูกการสังเกตจำนวนและลักษณะของเลือดที่ออกจากช่องคลอดและสัญญาณชีพ
    - - 9.บันทึกปริมาณสารน้ำที่ได้รับจำนวนเลือดที่เสียไปจำนวนปัสสาวะที่ออก
      - ช่วยเหลือแพทย์ในการตรวจหาเศษเยื่อหุ้มรกค้างหญิงหลังคลอดที่มีเศษรกค้างมักได้รับการรักษาโดยการขูดมดลูกเอาเศษรกออกหรือขูดเนื้อเยื่อที่มีการอักเสบและบริเวณพื้นที่ที่มีเลือดออกเพื่อให้มดลูกหดรัดตัวดีพยาบาลควรอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจสังเกตอาการอย่างใกล้ชิดให้กำลังใจตรวจสัญญาณชีพหลังการขูดมดลูกหมั่นตรวจจำนวนเลือดที่ออกทางช่องคลอดการหดรัดตัวของมดลูกและกระเพาะปัสสาวะ
      - 7.ตรวจการมีเลือดออกและการหดรัดตัวของมดลูกถ้ามีการฉีกขาดของช่องคลอดให้เย็บซ่อมแซม
      - 6 ให้ออกซิเจน
      - 5.ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่างป้องกันการขัดขวางการหดรัดตัวของมดลูก
      - 4.ดูแลการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำและยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
      - 3.คลึงมดลูกให้แข็งตัวเป็นระยะ
      - 2.จัดท่าให้นอนราบเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจและสมองดีขึ้น
      - 1 .ตรวจและบันทึกสัญญาณชีพทุก 15 นาทีจนกว่าจะคงที่เพื่อประเมินความรุนแรงของการเสียเลือดถ้าความดันเลือดต่ำชีพจรเบาเร็วควรสังเกตอาการอย่างอื่นที่บ่งชี้ถึงภาวะช็อค
      - 10 ตรวจสอบผลการตรวจเลือดติดตามค่า CBC
      - 11 อธิบายพยาธิสภาพที่เกิดขึ้นตลอดจนการรักษาพยาบาลให้ผู้คลอดทราบและเข้าใจเพื่อลดความวิตกกังวลและให้ความร่วมมือในการรักษา
      - 12 ติดตามปริมาณน้ำคาวปลาสีกลิ่นจากจำนวนผ้าอนามัย
      - 13 ถ้ามีเลือดออกไม่หยุดกรณีรักษาดังกล่าวข้างต้นแล้วแพทย์อาจพิจารณาตัดมดลูกพยาบาลควรให้กำลังใจและอธิบายให้เข้าใจถึงความจำเป็นในการรักษาเพื่อให้ผู้ป่วยปรับตัวกับสถานการณ์จริงและมีกำลังใจที่จะดูแลตนเอง
    - - 3 ดูแลให้รับประทานอาหารและยาวิตามินธาตุเหล็กตามแผนการรักษา
      - 4 ระวังอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นจากอาการหน้ามืดเมื่อลุกนั่ง
      - 2 ดูแลให้ได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
      - 5 แนะนำการคลึงมดลูก
      - 1 ใส่ผ้าอนามัยเพื่อสังเกตปริมาณเลือดที่ออกทางช่องคลอด
      - 6 แนะนำการปฏิบัติตัวหลังคลอด ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงของน้ำคาวปลาระดับยอดมดลูกการดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์
      - 7 แนะนำอาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ ได้แก่ อาการของการติดเชื้อมีเลือดออกทางช่องคลอดน้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นเป็นต้น
      - 8 กระตุ้นการรับรู้เกี่ยวกับบุตร