ความหมาย การติดเชื้อระบบสืบพันธ์สตรี ในระยะ 6 Wks.แรกหรือ 28 วันหลังคลอด

1.T=38 C สูงติดต่อกัน 2 วันในช่วง10วันแรกไม่นับ 24 ชม.แรกคลอด

2.แยกออกจากการติดเชื้อนอกระบบสืบพันธ์ เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบ การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน

ภาวะทุพโภชนาการ

สุขภาวะส่วนบุคคลไม่ดี

ภาวะโลหิตจาง

ถุงน้ำแตกนานว่า 2 ชม หรือน้ำเดินก่อนกำหนดนาน 24 ชม ขึ้นไป

การคลอดติดขัด

การอักเสบปากมดลูก

เยื่อบุมดลูกอักเสบ มีน้ำคาวปลามากมีกลิ่นเหม็น ไม่เปลี่ยนสี จะมีสีน้ำตาลแดง มดลูกมีขนาดใหญ่คลำได้ทางหน้าท้องมีลักษณะนุ่ม กดเจ็บ อ่อนเพลีย

ฝีเย็บ บวม แดง ร้อน อาจมีหนอง

ระยะที่ 1 หลังคลอดน้ำคาวปลาจะมีสีแดงเรียกว่า lochia rubra

ระยะที่ 2 วันที่ 3 – 10 หลังคลอดน้ำคาวปลาจะจางลง สีค่อนข้างใสเรียกว่า lochia serosa

ระยะที่ 3 หลังวันที่ 10 น้ำคาวปลาจะลดน้อยลงมีสีขาวหรือสีเหลืองขาวเรียกว่า lochia alba น้ำคาวปลามักจะยังคงมีอยู่ได้นานถึง 4 – 8 สัปดาห์หลังคลอด

ระบายออก

ลดสาเหตุที่ทำให้เกิด

ให้ ATB

อุจาระเหลว

กดหน้าท้องไม่เจ็บถ้ามดลูกเข้าอู่แล้ว น้ำคาวปลาอาจไม่มากอาจเจ็บหน้าท้อง

เบื่ออาหาร อาเจียน

อาจมี endotoxic shock

ไข้ 38.9-39.4

Cross of death เป็นสัญญาณอันตราย
T ต่ำกว่า 36 องศาเซลเซียส ชีพจรเร็วมากกว่า 100 ครั้ง/นาที

การฉีกขาดของปากมดลูกแผ่เข้าไปถึง Connective tissue ของ Board ligament ท้าให้ติดเชื้อโดยตรงจากช่องคลอด

เป็นผลตามมาของ Pelvic thrombopheibitis จากการอักเสบทะลุ ผ่านผนังหลอดเลือดดำออกมาและเชื้อกระจายเข้าสู่ Connective tissue

ติดเชื้อจากการฉีกขาดของปากมดลูก หรือแผลบริเวณมดลูกจาก C/S

คำแนะนำวิทยาส่วนบุคคล

ทำคลอดถูกวิธี

ทำแผลระบายหนอง รายที่แผลอักเสบ ให้ ATB ตามแผนการรักษา

ดูแลแก้ไขอาการไม่สบายต่างๆ

จัดท่าให้ผู้ป่วยพักผ่อนและไม่แพร่เชื้อให้ผู้อื่น

ดูแลให้สารน้ำและหลอดอาหารทางหลอดเลือด

ให้การพยาบาลตมอาการ

จัดสถานที่ให้เหมาะสมและไม่แพร่เชื้อ

ร่างกายผลิตน้ำนมได้มากกว่าปริมาณที่ลูกต้องการและมีการระบายน้ำนมออกไม่สมดุลกับปริมาณน้ำนมที่ร่างกายสร้าง

ลูกดูดน้ำนมออกไม่เกลี้ยงเต้า ทำให้มีน้ำนมค้างในเต้านม

หัวนมแห้ง แตก เชื้อ staphylococcus aureus ,E.coli ภายในผิวหนังและเข้าไปผ่านหัวนมที่เเตกในเต้านมก่อให้เกิดการอักเสบและติดเชื้อขึ้น

แม่ให้ลูกดูดนมไม่ถูกวิธี หรือบีบ ทำให้การระบายน้ำนมไม่ดีเท่าที่ควร

ท่อน้ำนมอุดตัน และอาจเกิดจากมีการกดทับที่ท่อน้ำนม เพราะใส่เสื้อผ้า หรือชุดชั้นในคับแน่น และมีขอบแข็ง

ชีพจรเต้นเร็ว

บริเวรเต้านม บวมเเดงร้อน เต้านมเเข็งตึง ใหญ่

ไข้สูงอย่างรวดเร็ว สูงถึง 38.4-40 C

ปวดบริเวณเต้านมมาก

อาการนำคือ มีการคัดตึงของเต้านมอย่างรุนเเรง

น้ำนมออกน้อย

ดูแลให้เต้านมว่าง ให้ตุ้นให้ทารกดูดนมบ่อยๆ

สวมเสื้อชั้นในพอดีกับเต้านม

รักษาความสะอาดของเต้านม ล้างมอก่อนและหลังให้นม

ให้ยาปฏิชีวนะ พวก Penicillin ควรให้อย่างน้อย 10 วัน

ประคบด้วยน้ำแข็งถ้าปวดมาก เพื่อบรรเทาอาการปวด

ตรวจลักษณะเต้านม ถ้ามีหนองเกิดขึ้น จะต้องท า I / D เพื่อเอาหนองออก

ควรประคบอุ่นบริเวณเต้านมก่อนให้นม และแนะน าให้ดูด
ข้างที่ปกติก่อน เมื่อน้ำนมไหลดีแล้วจึงค่อยให้ดูดนมข้างที่
อักเสบ

ให้ยาแก้ปวด ใส่ยกทรงพยุงไว้

หากน้ำนมยังค้างอยู่ให้บีบออกจนเกลี้ยงเต้า

การเย็บซ่อมแซมแผลฝีเย็บหรือแผลฉีกขาดที่ฝีเย็บไม่ดี

การบีบคลึงมดลูกรุนแรง ท้าให้เลือดคั่งใต้เยื่อบุช่องท้อง
และใน broad ligament

เกิดจากการบาดเจ็บจากการคลอดในรายที่คลอดเองหรือท้าสูติศาสตร์หัตถการ

หากก้อนเลือดมีขนาดใหญ่ก็จะท้าให้มารดาเกิดภาวะตกเลือด
ตามมาได้โดยอาการตกเลือดอาจไม่สัมพันธ์กับจ้านวนเลือดที่
ออกทางช่องคลอด

เจ็บปวดบริเวณฝีเย็บหรือทวารหนักมากหลังคลอด

พยาบาลต้องประเมินขนาดของก้อนเลือดตั้งแต่แรกเพื่อใช้
เปรียบเทียบอาการ

ตามขนาดก้อนเลือด ประคบเย็น ผ่าตัดอระบายไว้

ป้องกันการบวมเลือดโดยวางกระเป๋าน้้าแข็งที่ฝีเย็บในชั่วโมงแรก
หลังคลอด

ดูแลตามอาการ

การผ่าตัดคลอด

ทารกไม่ได้ดูดนมมารดา

ภาวะที่ท้าให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดี

มีการติดเชื้อภายในมดลูก

มดลูกคว่้าหน้าหรือคว่้าหลังมาก

มดลูกนุ่มและใหญ่กว่าปกติ ระดับยอดมดลูกไม่ลดลง กดเจ็บหรือมีอาการปวดมดลูก

มีไข้

น้้าคาวปลาออกมากกว่าปกติ มีสีแดงตลอด มีกลิ่นเหม็น

อาจเกิดการตกเลือดระยะหลัง (Late PPH)

ส่งเสริมให้น้้าคาวปลาไหลได้สะดวกกระตุ้นให้ลุกจากเตียงโดยเร็วนอนคว่ำ หลีกเลี่ยงกระเพาะปัสสาวะเต็ม หลีกเลี่ยงภาวะท้องผูก

ส่งเสริมการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา

ตรวจรกว่ารกคลอดครบหรือไม่ ถ้าสงสัยว่ารกคลอดไม่ครบต้อง
รายงานอาจต้องขูดมดลูกหากพบว่ามีรกค้างจริง

กรณีที่เกิดจากมีรกค้าง แพทย์จะท้าการขูดมดลูกเพื่อเอาเศษรก
ออก พยาบาลจึงต้องเตรียมมารดาส้าหรับการขูดมดลูก

ถ้าไม่มีการติดเชื้อร่วมแพทย์อาจให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของ
มดลูก จึงต้องประเมินระดับยอดมดลูกทุกวัน

แนะน้าให้พักผ่อน การรับประทานอาหาร การส่งเสริมให้
น้้าคาวปลาไหลได้สะดวก การรักษาความสะอาด

ไม่มีสมาธิ รู้สึกท้อแท้อธิบายไม่ได้

หายเองใน 2-3 สัปดาห์ อาจมีอาการรุนแรงหากไม่ได้รับการดูแล

ร้องไห้ไม่มีเหตุผล

จากการคลอด มีการเปลี่ยนแปลงด้านกายและสังคม

การเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนของต่อมไร้ท่อ

ความเครียดทางจิตใจ

การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของร่างกายหลังคลอด

ความเครียดจากสังคมและสิ่งแวดล้อม

อารมณ์รุนแรง

ร้องไห้ง่าย

ความรู้สึกตนไร้ค่า วิตกกังวล

เหนื่อยล้า

การมีอารมณ์หงุดหงิดเดี่ยวดีเดี่ยวร้าย

สับสน ฟุ้งซ่าน

การประคับประคองทางด้านร่างกายและจิตใจ

การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน

ประสบการณ์การคลอดลำบากการบาดเจ็บจากการคลอด

การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา

การตั้งครรภ์ที่ไม่ปรารถนาไม่ได้วางแผนล่วงหน้าครรภ์นอกสมรส

ขาดคนช่วยเหลือพึ่งพาในขณะที่ช่วยตนเองไม่ได้

มีปัญหายุ่งยากในชีวิตสมรส

วิตกกังวลกลัวบุตรพิการกลัวสามีทอดทิ้งกลัวรูปร่างไม่งาม

กังวลกลัวทำหน้าที่มารดาเลี้ยงบุตรไม่ได้

ซึมเศร้า ไม่สนใจกิจกรรมปกติ รู้สึกผิด
สิ้นหวัง รู้สึกไม่สามารถเลี้ยงลูกได้

มีอาการมากกว่า 2 สัปดาห์

มารดาได้รับความสุขสบายทางกายและได้รับการนอนหลับพักผ่อนได้อย่างเพียงพอ

ส่งเสริมให้มารดาได้รับการประคับประคองดูแลเอาใจใส่จากสามีและญาติ

ส่งเสริมให้กำลังใจในการแสดงบทบาทการเป็นมารดา

คล้ายกับการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอด

แนวโน้มจะป่วยทางจิตอยู่แล้วหรือผู้ที่มีประวัติญาติป่วยเป็นโรคจิตและมารดาที่มีบุคลิกภาพแปรปรวนอยู่ก่อนแล้ว

จิตหลอน ส าคัญตนผิด ไม่อยู่ในโลกแห่งความเป็นจริงอยู่เฉยๆไม่ได้ มักมี Hxเป็นก่อนตั้งครรภ์ /ครอบครัวเป็น

การรักษาทางจิต

การรักษาโดยการแก้ไขสิ่งแวดล้อม

การรักษาทางกาย

ให้มารดาได้รับความสุขสบายและมีสุขอนามัยที่ดี

อธิบายให้มารดาสามีและญาติเข้าใจการวินิจฉัยและแผนการรักษา

ส่งเสริมความสามารถในการดำรงบทบาทการเป็นมารดาและสัมพันธภาพที่ดีในครอบครัว