Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Enuresis - Coggle Diagram
Enuresis
สาเหตุ
- ความล่าช้าในพัฒนาการ การขับถ่ายปัสสาวะเป็นพัฒนาการตามขั้นตอน ซึ่งพัฒนาการของเด็กในแต่ละด้านจะช้าหรือเร็วแตกต่างกันในแต่ละคน เด็กปัสสาวะรดที่นอนพบร่วมกับพัฒนาการล่าช้าด้านอื่นๆ และอาการจะหายได้เองเมื่อเด็ก อายุมากขึ้น
- พันธุกรรม พบว่าเด็กปัสสาวะรดที่นอน ร้อยละ 75 มีพ่อแม่หรือญาติคนใดคนหนึ่งมีประวัติปัสสาวะรดที่นอน
เด็กประมาณร้อยละ 45 มีพ่อหรือแม่มีประวัติปัสสาวะรดที่นอนมาก่อน
- ความจุของกระเพาะปัสสาวะพบว่าเด็กปัสสาวะรดที่นอนเหล่านี้มีความจุของกระเพาะปัสสาวะน้อยกว่าปกติและมีความไวต่อการถูกกระตุ้นมากกว่าปกติด้วย กระเพาะปัสสาวะจะบีบตัวขับปัสสาวะออกมาทั้งๆ ที่ยังเก็บปัสสาวะไม่เต็มที่
- ความผิดปกติของระดับฮอร์โมน ในช่วงกลางคืนระดับฮอ์โมน antidiuretic จะหลั่งออกมาน้อยกว่าปกติ ทําให้ปริมาณ ปัสสาวะในตอนกลางคืนมากกว่าเด็กปกติเด็กจึงปัสสาวะรดที่นอน
- ปัจจัยทางจิตใจ เด็กมีแรงกดดันและมีความเครียดจะมีพฤติกรรมถดถอยและปัสสาวะรดได้ เช่น เด็กย้ายโรงเรียน มีน้อง ใหม่ ถูกทารุณกรรม เป็นต้น
- การฝึกขับถ่ายที่ไม่เหมาะสม การฝึกขับถ่ายที่ไม่เหมาะสม เช่น ไม่ฝึกการขับถ่ายเลย หรือฝึกหัดขับถ่ายแต่เข้มงวดจน เกินไป จะทําให้เด็กมีปัญหาปัสสาวะรดที่นอนได้
การตรวจประเมิน
-
ประวัติเกี่ยวกับปัสสาวะรดที่นอน เช่น ความถี่ สถานที่ ความรู้สึกของเด็ก และการรักษาที่ผ่านมา ประวัติการติดเชื้อปัสสาวะก่อนหน้านี้
-
ประวัติการขับถ่าย ท้องผูก และการถ่ายอุจจาระรดกางเกงพ่อแม่ได้ทําอะไรไปบ้างแล้ว เช่น งดน้ำปัสสาวะก่อนเข้านอน ปลุกเด็กตอนดึก ทําแล้วได้ผลเป็นอย่างไร เคยปรึกษาแพทย์หรือ ไม่
-
การตรวจทางห้องปฏิบัติการดยปกติจะตรวจเฉพาะปัสสาวะ แต่ถ้าหากเด็กปัสสาวะรดเวลากลางวันด้วย จะต้องเพาะเชื้อปัสสาวะด้วย ถ้าผลการเพาะเชื้อปัสสาวะ ให้ผลบวกก็จะต้องตรวจประเมินเพิ่มเติมโดยการ ultrasound หรือ VCUG
การรักษา
- พฤติกรรมบําบัดแบบมีเงื่อนไข โดยใช้ alarm buzzer เช่น wet-stop, nytone ใช้ติดที่ขอบกางเกงในของเด็ก เมื่อมีปัสสาวะหยด จะมีเสียงดังปลุกให้เด็กตื่นขึ้นมา
3.Bladder retention training ได้ผลดีกรณีกระเพาะปัสสาวะเล็กและโรค persistent detrusor nstability โดยให้เด็กกลั้น ปัสสาวะ ไม่ให้เด็กไปถ่ายเมื่อปวดปัสสาวะ
เริ่มต้นจากการกลั้นปัสสาวะหลังปวดปัสสาวะนาน 1 ชั่วโมง จากนั้นเพิ่มเวลานานขึ้นเป็น
- การสร้างแรงจูงใจและการปรับพฤติกรรม แพทย์ควรอธิบายให้พ่อแม่เข้าใจถึงปัญหาของเด็กว่าเป็นปัญหาที่พบบ่อยในเด็ก สามารถหายได้เอง สาเหตุเนื่องจากพัฒนาการ ความจุของกระเพาะปัสสาวะ ฮอร์โมน และกรรมพันธุ์ เด็กไม่ได้แกล้งทํา และช่วยสร้างแรง จูงใจให้เด็กอยากหายจากอาการนี้ เพราะเด็กจะต้องรับผิดชอบในปัญหาของตนและเข้าร่วมในการรักษา ซึ่งมีวิธีการ ดังนี้
-
-
-
ถ้ายังมีปัสสาวะรดที่นอนอกี สังเกตดูว่าเด็กปัสลาวะตอนกลางดึกหรือใกล้สว่าง ให้ปลุกเด็กขึ้นมาปัสสาวะกลางดึกอีกครั้ง
ถ้าเด็กไม่ปัสสาวะรดที่นอน ควรให้รางวัลอาจจะเป็นสติกเกอร์ หรือคะแนนสะสมไว้เพื่อแลกรางวัล เช่น ดินสอ ขนม
- การรักษาทางยา ถ้าการรักษาด้วยพฤติกรรมบําบัดไม่ได้ผลก็พิจารณาให้ยา ยาที่ใช้ได้ผลดีคือ imipramine เปน็ ยาแก้ซึมเศร้ารักษาได้ผลดีร้อยละ 70 รักษาหายได้ประมาณร้อละ25-40 กลไกการออกฤทธิ์ยายังไม่ทราบแน่ชัดยา imipramine ในเด็กอายุ 6-8 ปี ขนาดยาที่ใช้ 25 มก. กิน 1-2 ชั่วโมงก่อนนอน เด็กโตและวัยรุ่นให้ยาขนาด 50-75 มก.ก่อนนอน ขนาดยาที่ได้ผลคือ 0.9-1.5 มก.กก/วัน มักได้ผลในสัปดาห์แรก รอดูผลจากยาประมาณ 2 สัปดาห์ และค่อย ๆ ปรับขนาดยา เพิ่มขึ้นและให้ยานาน 3-6เดือน เมื่ออาการดีขึ้นจึงลด ขนาดยาลงในระยะเวลา 4 สัปดาห์ หลังหยุดยาเด็กอาจกลับเปน็ ซ︎าได้สูง ผลข้างเคียงของยาพบได้น้อย เช่น ปากแห้ง คอแห้ง
หน้าแดง ตาพร่าหัวใจเต้นผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำชัก ง่วงซึม บางคนอาจนอนไม่หลับ กังวลได้
ประเภท
- ปัสสาวะรดเฉพาะเวลากลางคืน (nocturnal)
- ปัสสาวะรดเฉพาะเวลากลางวัน (diurnal enuresis)
- ปัสสาวะรดทั้งเวลากลางวันเเละกลางคืน (nocturnal and
diurnal enuresis)
ความหมาย
การที่เด็กมี ปัสสาวะไหลโดยไม่รู้สึกตัว
หรือไม่สามารถควบคุมได้ปัสสาวะราดที่ถือว่าเป็นภาวะปกติ เกิดขึ้นได้ตั้งแต่แรกเกิด จนถึงอายุ 4 ปี เพราะเป็น ช่วงอวัยวะต่างๆในร่างกาย รวมทั้ง ระบบสมองและระบบประสาทควบคุมการปัสสาวะยังไม่เต็มที่ ทําให้เด็กวัยก่อน 5 ปี ไม่สามารถควบคุม
ปัสสาวะได้
ตาม DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder 4th Edition) ของสมาคม จิตแพทย์อเมริกัน หมายถึง อาการปัสสาวะรดที่นอนหรทอเสื้อผ้า ที่เกิดขึ้นซ︎าๆอย่างน้อย 2 ครั้งต่อสัปดาห์เป็นเวลานานอย่างน้อย 3 เดือนติดต่อกัน หรือทําให้ผู้ป่วยเกิดความทุกข์ทรมานใจหรทอมีความสามารถด้านต่างๆที่สำคัญบกพร่องไปอย่างมาก ในเด็กที่มีอายุมากกว่า 5 ปี โดย
nocturnal enuresisหมายถึงอาการปัสสาวะรดในระหว่างนอนหลับ
diurnal enuresis หมายถึงอาการปัสสาวะรดในขณะตื่น