Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 แนวคิด ทฤษฎี และหลักการของการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น, นางสาวกัญญาวรรณ…

- - - - โดยครอบคลุมทั้ง 4 มิติ ได้แก่ การป้องกัน การส่งเสริมสุขภาพ การรักษาพยาบาล และการฟื้นฟูสภาพ
    - - ประกอบด้วย
        
        การดูแลด้านร่างกายตามลักษณะของโรคและความผิดปกติที่เกิดขึ้น
        
        การพยาบาลโดยใช้ครอบครัวเป็นศูนย์กลาง
        
        การดูแลพัฒนาจิตใจ อารมณ์ สังคม และจิตวิญญาณของเด็ก
        
        การส่งเสริมสุขภาพให้คงอยู่อย่างปกติสุขที่สุดของเด็กและครอบครัว
    - - แนวคิด
        
        การช่วยให้ครอบครัว
        มีความสามารถ (enable)
        
        ประเมินความรู้ และความสามารถของครอบครัวในการดูแลเด็ก
        
        เปิดโอกาสให้ครอบครัวทุกคนได้แสดงความสามารถที่มีอยู่ในการดูแลเด็ก
        
        สอนความรู้และทักษะที่จำเป็นการดูแลเด็ก
        
        การเสริมพลังอำนาจ (empower) ให้ครอบครัวในการดูแลเด็ก
        
        • รักษาหรือช่วยเหลือให้ครอบครัวมีความรู้สึกว่าสามารถควบคุมการดำเนินชีวิตได้
        
        • ให้ความช่วยเหลือโดยเริ่มจากจุดแข็ง (strength) และความสามารถที่มีอยู่ของครอบครัว
      - หลักการ
        
        “ครอบครัวมีความสำคัญต่อชีวิตเด็ก”
        
        ยอมรับแนวคิดที่ว่า ครอบครัวคือส่วนคงที่ในชีวิตเด็ก
        
        สร้างความร่วมมือกันระหว่างพ่อแม่กับทีมสุขภาพ
        
        แลกเปลี่ยนข้อมูลทุกอย่างกับพ่อแม่อย่างต่อเนื่องและไม่ลำเอียง
        
        สนับสนุนและช่วยเหลือครอบครัวทั้งปัญหาทางด้านอารมณ์และการเศรษฐกิจ
        
        ยอมรับว่าครอบครัวมีจุดแข็งและมีวิธีการเผชิญปัญหาที่แตกต่างกัน
        
        เคารพยอมรับในความหลากหลายของเชื้อชาติ วัฒนธรรม และสังคม
        เศรษฐกิจของครอบครัว
        
        สนับสนุนให้เกิดเครือข่ายผู้ปกครอง
        
        จัดบริการให้มีความยืดหยุ่น
      - จากความเชื่อที่ว่า “ครอบครัว” คือ สิ่งคงที่ของชีวิตเด็ก (Family is the constant of child’s life)
  - - - เด็กมีน้ำเป็นส่วนประกอบของร่างกายถึง 75% > ผู้ใหญ่ (65%)
        
        การสูญเสียน้ำหรือเลือดในเด็กจะมีผลกระทบมาก อาการชัดเจนและเกิดรวดเร็วกว่าในผู้ใหญ่
      - Immune ในเด็ก ผ่านรกจากมารดามีถึงอายุ 3-6 เดือน หลังจากนั้นจะลดลง
        
        ทำให้ติดเชื้อง่าย รุนแรง เสียชีวิตสูง
      - Cell สมองที่ควบคุมการชักในเด็กเล็กมีความไวต่ออุณหภูมิร่างกายที่สูงขึ้น
        
        ทำให้เกิดชักจากไข้สูง (Febrile convulsion) และเป็นอันตรายได้
    - - เด็กมีความไวต่อการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ เมื่อเจ็บป่วย
      - พยาบาลต้องมีช่างสังเกต มีความไว เข้าใจพฤติกรรมเด็กแต่ละวัย
      - อารมณ์ของเด็กจะเปลี่ยนแปลงง่าย ไม่อดทน หงุดหงิด ไม่สามารถสื่อสารได้: ร้องให้
    - - โครงสร้างและหน้าที่ของร่างกายผิดปกติได้
        
        การขาดวิตามิน D ในเด็กเล็ก อาจทำให้เป็นโรคความผิดปกติของกระดูก (Rickets)
    - - รอยต่อกะโหลกศีรษะยังไม่เชื่อมสนิท ทำให้กะโหลกศีรษะยังไม่แข็ง แตกง่าย ขยายได้
        
        เมื่อความดันในกะโหลกศีรษะเพิ่ม ก่อให้เกิด Hydrocephalus
      - กล้ามเนื้อหูรูดกระเพาะอาหารยังปิดไม่แน่น
        
        ทำให้สำรอกได้ง่าย โดยที่ไม่มีความผิดปกติ
      - ศีรษะเด็กมีขนาดและน้ำหนัก > ผู้ใหญ่ เมื่อเทียบกับขนาดและน้ำหนักของร่างกาย
      - Eustachian tube ในเด็กสั้นและอยู่ในแนวราบ > ผู้ใหญ่
        
        ทำให้ติดเชื้อจากช่องปากและคอไปหูส่วนกลางง่าย
- - - - ประการที่ 2 สิทธิในการพัฒนา (Right of development)
        
        ได้รับโอกาสในการพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ มีสิทธิได้รับการพัฒนาทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม ศีลธรรม ความพึงพอใจ และความสุขของเด็ก
      - ประการที่ 3 สิทธิในการได้รับการคุ้มครอง (Right of Protection)
        
        ได้รับการคุ้มครองในการเลือกปฏิบัติ การล่วงละเมิด การถูกกลั่นแกล้ง การถูกทอดทิ้ง การกระทำทารุน การใช้แรงงานเด็ก ไม่ให้ตกอยู่ในสถานการณ์ที่จะเกิดอันตรายทั้งทางร่างกายและจิตใจ
      - ประการที่ 1 สิทธิการมีชีวิตอยู่รอด (Right of survival)
        
        มีชีวิตอยู่ไม่ว่าจะเกิดมามีร่างกายที่สมบูรณ์หรือไม่ก็ตาม ต้องรับการจดทะเบียนการเกิด ได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีที่สุด มีสิทธิในความจำเป็นขั้นพื้นฐานในการดำรงชีวิต
      - ประการที่ 4 สิทธิในการมีส่วนร่วม (Right of Participation)
        
        การแสดงออกทั้งทางด้านความคิดและการกระทำของเด็ก มีส่วนร่วมกิจกรรมในสังคม มีอิสระและโอกาสในการแสดงความคิดเห็นในเรื่องที่มีผลกระทบต่อตนเอง
- - - - ด้านร่างกาย
        
        วัยทารกเป็นวัยที่มีการเจริญเติบโตทางร่างกายอย่างรวดเร็วมากกว่าวัยอื่น ๆ
        
        วัยทารกติดเชื้อง่าย เนื่องจากภูมิคุ้มกันโรคยังไม่สมบูรณ์
        
        พัฒนาการของทารกแต่ละคนไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับการเจริญเติบโตของสมองและระบบประสาท พันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม
      - ด้านสังคม
        
        การให้ความรักและความอบอุ่น เลี้ยงดูอย่างเอาใจใส่จะทำให้เด็กไว้วางใจคนรอบข้าง มีทัศนคติที่ดีทำให้อยู่ร่วมกับคนในสังคมได้ดี
      - ด้านอารมณ์
        
        การตอบสนองความต้องการทางอารมณ์ของเด็กทารกอย่างทันท่วงที จะทำให้เด็กอารมณ์ดี มีความสุข
        
        วัยทารกไม่สามารถอดทนหรือรอได้นาน ๆ ผู้ใหญ่ควรอยู่กับเด็กตลอดเวลา เพื่อให้เด็กอบอุ่น มั่นใจ
        
        วัยทารกต้องการแสดงความพอใจด้วยการส่งเสียงเล่น ไม่ชอบเสียงดังหรือเสียงประหลาดที่ทำให้ตกใจกลัว ต้องการให้ตามใจ ไม่ชอบให้ขัดใจ ต้องการให้มีคนอยู่ใกล้ ๆ ชอบซุกเข้ากับอกผู้ใหญ่
  - - - ด้านอารมณ์
        
        มักเปลี่ยนแปลงไปในทางดื้อรั้น ไม่เชื่อฟัง
        
        ผู้ใหญ่ต้องเข้าใจ ถ้าไม่ผ่อนปรนหรือเพิ่มการควบคุม จะก่อให้เกิดความขัดแย้งมากขึ้น ยิ่งทำให้วัยรุ่นยิ่งมีปฏิกิริยาตอบโต้ที่รุนแรง
      - ด้านสังคม
        
        มักเห็นว่าความคิดของตนถูกต้องกว่าดีกว่าผู้ใหญ่
        
        ต้องการความเป็นตัวของตัวเอง ต้องการรับผิดชอบตัวเอง
        
        วัยรุ่นจะสนใจตัวเองมากขึ้น รักสวยรักงาม
      - ด้านร่างกาย
        
        มีการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน กระตุ้นการเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธ์
        
        มีการเจริญของร่างกายในส่วนที่เป็นลักษณะประจำทางเพศ
        
        ร่างกายมีการเจริญเติบโต ความสูงและน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
        
        การเปลี่ยนแปลงมาก ๆ อาจเป็นสาเหตุให้เกิดความกังวล และลำบากใจในการปรับตัว
  - - - ด้านอารมณ์
        
        เด็กจะต้องการความช่วยเหลือเมื่อเกิดความกลัว ไม่ควรล้อเลียนหรือบังคับให้เด็กอยู่กับความกลัว
        
        ต้องการความรักความอบอุ่น ความยุติธรรมจากผู้ใหญ่
        
        ตื่นเต้น ตกใจง่าย โกรธง่าย กลัวการอยู่ลำพัง
        
        ไม่ชอบให้ใครขัดใจ ถ้าขัดใจจะมีพฤติกรรมก้าวร้าว เมื่อเด็กแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว ผู้ใหญ่ไม่ควรสนใจมาก เพราะจะทำให้เด็กใช้เป็นการเรียกร้องความสนใจกับผู้ใหญ่
        
        จะแสดงอารมณ์ออกมาอย่างเปิดเผย
      - ด้านสังคม
        
        เริ่มพัฒนาการรู้จักใช้เหตุผล
        
        ผู้ปกครองควรเข้าใจและตอบคำถามอย่างเอาใจใส่ให้เหมาะสมกับวัยและสติปัญญาของเด็ก
        
        มักเป็นเด็กช่างซัก ช่างถาม ตั้งคำถาม อยากรู้อยากเห็น
        
        ถ้าเด็กรู้สึกว่าผู้ใหญ่ไม่พอใจในการถามคำถามของเด็ก จะทำให้การซักถามของเด็กค่อย ๆ หายไป เด็กจะมีนิสัยไม่อยากรู้อยากเห็นเกิดนิสัยเชื่อง่าย ไม่สร้างสรรค์
      - ด้านร่างกาย
        
        สัดส่วนของร่างกายจะได้ขนาดมากขึ้น
        
        กล้ามเนื้อแข็งแรง เดินมั่นคง ชอบวิ่ง กระโดดห้อยโหน ปั่นจักรยาน
        
        อัตราการเจริญเติบโตจะลดลงอย่างเห็นได้ชัด
  - - - ด้านสังคม
        
        ต้องการความรักจากครูเสมือนเป็นตัวแทนของพ่อแม่
        
        ต้องการความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่เมื่อเกิดความกลัว
        
        ต้องการความรัก ความใกล้ชิดผูกพัน
        
        ไม่ชอบให้ขัดใจ
        
        ต้องการระบายอารมณ์อย่างอิสระและเปิดเผย
      - ด้านร่างกาย
        
        ด้านประสาทการรับรู้ การเคลื่อนไหว
        
        ได้แก่
        
        "การเรียนของเด็กปฐมวัยคือการเล่น"
        
        ด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่
        
        ได้แก่
        
        การเคลื่อนไหว
        
        การเล่น
        
        การออกกำลังกาย
        
        ด้านสุขนิสัย
        
        ได้แก่
        
        กิจกรรมฝึกเด็กและดูแลให้เด็กปฏิบัติจนเป็นนิสัย เช่น เข้าห้องน้ำ การรับประทานอาหาร
        
        ด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก
        
        ได้แก่
        
        การปั้น การร้อย
        
        วาดภาพระบายสี
        
        โยนรับลูกบอล
        
        ด้านสุขภาพอนามัย
        
        ได้แก่
        
        การส่งเสริมภาวะโภชนาการ
        
        การพาไปรับวัคซีน
      - ด้านอารมณ์
        
        ต้องการเป็นที่ยอมรับ
        
        การอบรมเลี้ยงดูส่งผลต่อพฤติกรรมเด็ก
        
        เช่น
        
        •การเลี้ยงแบบประชาธิปไตย – เด็กปรับตัวได้ดี
        มีความกระตือรือร้น เข้ากับสังคมได้ดี
        
        •การเลี้ยงแบบพ่อแม่ถือตนเองเป็นใหญ่ – จะเป็นเด็กที่เงียบเฉย ไม่ต่อต้าน ไม่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ไม่อยากรู้ไม่อยากเห็น ไม่กระตือรือร้น เพราะกลัวพ่อแม่
        
        •การเลี้ยงแบบตามใจ – เด็กมักเฉื่อยชา ไม่สนใจสิ่งใด ชอบปลีกตัวออกจากสังคม
  - - - ด้านอารมณ์
        
        มักแสดงความอิจฉาหรือความเป็นเจ้าของ เมื่อมีน้องโดยการแสดงพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ
        
        เช่น
        
        ดูดนิ้ว
        
        ปัสสาวะราด
        
        มีความวิตกกังวลเนื่องจากพลัดพรากจากพ่อแม่ เมื่อเริ่มเข้าอนุบาล
        
        อารมณ์โกรธพบได้บ่อย เรียกร้องสิ่งที่ต้องการ อาละวาด
      - ด้านสังคม
        
        เริ่มเข้ากลุ่ม เห็นพฤติกรรมเพื่อน
        
        "การเล่น" เป็นเครื่องมือการเรียนรู้ทางสังคม
        
        อยากทำอะไรด้วยตนเอง
        
        เป็นตัวของตัวเองจนเหมือนดื้อหรือต่อต้าน
        
        เรียนรู้สังคมจากครอบครัว แม่
      - ด้านร่างกาย
        
        มีพัฒนาการกล้ามเนื้อมัดเล็ก มัดใหญ่เติบโต แข็งแรง
        
        ส่งเสริมพัฒนาการโดยให้ลูกได้มีพื้นที่กว้างในการสำรวจ เล่นนอกบ้านมากขึ้น
        
        เป็นวัยแห่งการสำรวจ ค้นพบสิ่งใหม่ สำรวจโลกรอบตัว
        
        ทำกิจกรรมได้เองได้มากขึ้น เคลื่อนไหวมากขึ้น เดินได้ด้วยตนเอง ถือของเล่นขณะเดิน ปีบป่ายขึ้นลงบันได วิ่งเดินถอยหลัง กระโดดขาเดียว