Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6 การพยาบาลผู้คลอดที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับปัจจัยการคลอด การคลอดยาก…
บทที่ 6 การพยาบาลผู้คลอดที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับปัจจัยการคลอด
การคลอดยาก (dystocia)
หมายถึง ลักษณะของการคลอดที่ไม่ได้ดำเนินไปตามปกติ มีความก้าว
หน้าของการคลอดล่าช้า หรือมีการหยุดชะงักของความก้าวหน้าในการคลอด
ลักษณะการคลอดยาก
1.Prolongation disorder
ครรภ์แรกระยะ latent phase
ยาวนานกว่า 20 ชั่วโมง
ครรภ์หลังระยะ latent phase ยาวนานกว่า 14 ชั่วโมง
2.Protraction disorder
Protracted active phase dilatation
ครรภ์แรกการเปิดขยายของปากมดลูกช้ากว่า 1.2 cm/hr
ครรภ์หลังช้ากว่า 1.5 cm/hr
Protracted descent
ครรภ์แรกส่วนนำของศีรษะทารกเคลื่อนต่ำลงช้ากว่า 1 cm/hr
ครรภ์หลังช้ากว่า 2 cm/hr
3.Arrest disorders
Prolonged deceleration phase
ครรภ์แรก นับตั้งแต่ปากมดลูกเปิด 9
cm -10 cm นานกว่า 3 hr
ครรภ์หลัง นานกว่า 1 hr
Secondary arrest of dilatation
การที่ปากมดลูกไม่เปิดขยายอีกต่อไปนานเกินกว่า 2 hr
Arrest of descent
ส่วนนำของทารกไม่เคลื่อนต่ำลงมาอีกเลยนานกว่า 1 hr ในระยะที่ปากมดลูกเปิด 10 cm ไปแล้ว
Failure of descent
ไม่มีการเคลื่อนต่ำของส่วนนำของทารกลงมาเลยในระยะ Deceleration phase หรือในระยะที่ 2 ของการคลอด
อันตรายและภาวะแทรกซ้อน
ต่อมารดา
Maternal exhaustion มารดาอ่อนเพลียจากการใช้พลังงานมากหรือNPO
Intrapartal infection ติดเชื้อในระยะคลอด
Trauma of birth canal ช่องคลอดชอกช้ำ จาการทำหัตการต่างๆ
Uterine rupture มดลูกแตก
Psychological complication ภาวะแทรกซ้อนทางจิตใจ
Maternal death มารดาเสียชีวิต
ต่อทารก
fetal distress ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจน
Fetal infection ทารกติดเชื้อ
Birth injury บาดเจ็บจากการคลอด
Fetal asphyxia ขาดออกซิเจนในระยะแรกคลอด
Perinatal death ทารกตายปริกำหนด
สาเหตุ
1.Power
Maternal force แรงเบ่งมารดา
สาเหตุ
ได้รับยาแก้ปวดในปริมาณมาก
ความอ่อนเพลียหรือการเจ็บครรภ์คลอดยาวนาน
เหนื่อยล้าจากการได้รับสารน้ำและสารอาหารไม่เพียงพอ
การรักษา
เลือกใชช้ นิดของยาชาและเวลาที่จะใช้อย่างเหมาะสม
.เมื่อสภาพการต่างๆเหมาะสมอาจใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
.สอนวิธีการเบ่งที่ถูกต้อง
Uterine contraction แรงหดรัดตัวของมดลูก
Hypotonic uterine dysfuction
มดลูกหดรัดตัวน้อย
มดลูกที่มีแรงดันในโพรงมดลูกน้อยกว่า 25 mmHg
มดลูกหดรัดตัวเป็นจังหวะปกติแต่แรงน้อยในระยะ active phase
สาเหตุ
การได้รับยาแก้ปวดมาก
มดลูกยืดขยายมาก
ท่าผิดปกติ
CPD
มีการขัดขวางการหดรัดตัวของมดลูก
การรักษา
การดูแลรักษาที่ดีที่สุด คือ การใช้ oxytocin
.การให้สารน้ำที่เพียงพอ
ให้ยาระงับปวดในขนาดที่เหมาะสม
การประคับประคองจิตใจ
Hypertonic uterine dysfuction
มดลูกหดรัดตัวรุนแรงแต่ไม่สัมพันธ์กัน
แรงดันในโพรงมดลูก มากกว่า 50 mmHg
เป็นการที่มดลูกหดรัดตัวแรงแต่ไม่มีประสิทธิภาพ
สาเหตุ
ไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง
การรักษา
ให้ยานอนหลับและยาระงับปวดที่มีความแรงพอ
ถ้ามีภาวะ fetal distress ต้องรีบผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
in - coordinate uterine contraction
มดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกัน
หดรัดตัวตอนกลาง/ล่างมากกว่ายอดมดลูก
ระยะพัก มดลูกคลายตัวไม่เต็มที่
tetanic contraction
มดลูกหดรัดตัวแรงมากกว่าปกติทำให้มีอาการเจ็บปวดมาก
มดลูกหดรัดตัวนานกว่า 60 วินาที
มดลูกหดรัดตัวถี่กว่าปกติ
constiction ring
มีวงแหวนเกิดบนรอยคอดของทารก
ตรวจไม่พบรอยคอดที่เป็นวงแหวนทางหน้าท้อง
มดลูกหดรัดตัวแรงไม่สม่ำเสมอ ผู้คลอดเจ็บครรภ์มาก
สาเหตุความผิดปกติของแรง
ไม่ทราบสาเหตุ 50%
ท่าและส่วนนำผิดปกติ
การผิดสัดส่วนกันระหว่างทารกและกระดูกเชิงกราน
อื่นๆ เช่น จิตใจ,ได้รับยาแก้ปวด/ยาชา, Bladder full
2.Passage
แบ่งเป็น 2 ชนิด
Soft part
มดลูก ปากมดลูก ช่องคลอด ฝีเย็บ กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
สาเหตุและการดูแล
เนื้องอกของมดลูก มีถุงน้ำที่รังไข่ มะเร็งปากมดลูก
ปากมดลูกผิดปกติ เช่น ตีบ ตัน แข็งไม่ยืดหยุ่น เกิดจากหูด หงอนไก่
ช่องคลอดผิดปกติ เช่น ตีบและแคบมาตั้งแต่กำเนิด ประวัติการผ่าตัด และพังผืด
การดูแล : ใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
ปากช่องคลอดและฝีเย็บผิดปกติ เช่น แข็งและไม่ยืด
ตำแหน่งมดลูกผิดปกติได้แก่ คว่ำหน้า คว่ำหลัง
ปากมดลูกบวม
กระเพาะปัสสาวะเต็มหรือมีอุจจาระมาก
การดูแล : ใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
การขยายช่องทางคลอด
การเสริมการหดรัดตัวของมดลูก
Bony part
เชิงกรานแคบที่ช่องเข้า
(inlet contraction)
เส้นผ่าศูนย์กลางแนวหน้าหลังน้อยกว่า
10 cm. หรือเส้นผ่าศูนย์กลางขวาง (transverse diameter) < 12 cm.
เชิงกรานแคบที่ช่องกลาง
(midpelvic contraction)
ระดับ ischial spine ระยะระหว่าง ischial spine ทั้งสองข้าง < 9.5 cm.
เชิงกรานแคบที่ช่องออก
(outlet contraction)
ระยะระหว่าง ischial tuberosity < 8 cm. (ปกติ 10 cm.) และ pubic arch แคบกว่าปกติ
สาเหตุ
การเจริญเติบโตของเชิงกรานผิดปกติ
ฮอร์โมนเพศหญิงไม่สมบูรณ์
โรคกระดูก เช่น โรคกระดูกอ่อน (ricket) วัณโรคที่กระดูกเชิงกราน
กระดูกเชิงกรานแตกหรือร้าวจากอุบัติเหตุ
ความพิการจากกระดูกสันหลังหรือขามาแต่ในวัยเด็ก
เชิงกรานเจริญไม่เต็มที่
การไม่ได้สัดส่วนกันของศีรษะทารกกับช่องเชิงกราน (Cephalopelbic dixproportion: CPD)
การประเมิน
ตรวจทางคลินิค
ตรวจร่างกาย : Martin pelvimeter
ตรวจภายใน : Pelvic examination ; inlet,mid,outlet
รูปร่างของมารดา : เล็ก ส่วนสูงน้อยกว่า 145 cm. กระดูกสันหลังคอคด
ประวัติมารดา : คลอดยาก ตายคลอด ช่วยคลอด อุบัติเหตุ
ตรวจครรภ์เมื่อครบกำหนด : ศีรษะยังลอยอยู๋
การรักษา
ถ้าเกิด CPD ชัดเจนผ่าตัดคลอด
สงสัยมี CPD ทดลองคลอด (Trial of labour) ถ้าไม่สำเร็จ หรือมีความ
ผิดปกติของผู้คลอดหรือทารกในระหว่างการทดลองคลอดควรผ่าตัดคลอด
Psychological factor
สาเหตุ
ความอ่อนล้า หมดแรง (exhaustion)
ความวิตกกังวล (anxiety)
Fear-tention-pain
ฮอร์โมน
บทบาทพยาบาลการดูแลผู้คลอดด้านจิตใจ
ด้านมารดา
สังเกตพฤติกรรมการตอบสนองภาวะเจ็บครรภ์
การให้ข้อมูลเกี่ยวกับแผนการรักษา ความก้าวหน้าของการคลอด
บรรเทาความเจ็บปวด
การสนับสนุนทางอารมณ์
ด้านทารก
ป้องกันภาวะขาดออกซิเจน
ผลกระทบ
ต่อผู้คลอด
การคลอดล่าช้าและคลอดยาก
ปากมดลูกเปิดช้าลง
การคลอดล่าช้า
ความเจ็บปวดรุนแรงขึ้น
ต่อทารก
หัวใจทารกเต้นช้าลง
ทารกมีคะแนน APGAR ต่ำ
Passager
ในการคลอดปกติทารกต้องใช้ศีรษะเป็นส่วนนำ โดยศีรษะมีลักษณะก้มเต็มที่ท้ายทอยอยู่ทางด้านหน้าในขณะคลอด
แบ่งออกเป็น
1.ท่าและส่วนนำผิดปกติ
Brow หน้าผาก
Face หน้า
Compound มือร่วม
Breech ก้น
ROT
LOT
LOP
ROP
2.ทารกมีพัฒนาการผิดปกติ
malpresentation
malposition
anomalies of fetus
oversize baby
hydrocephalus
conjoined twins
การดูแลรักษา
ให้ทารกขนาดปกติ เชิงกรานไม่แคบคลอดปกติ ถ้าเชิงกรานแคบให้ผ่าตัดคลอด
ทารกตัวโต เชิงกรานแคบให้ผ่าตัดคลอด
ถ้ากระดูกเชิงกรานไม่แคบ ทารกท่า mento position 2/3 จะมีการหมุนเป็น mento anterior จะคลอดได้เองถ้าให้เวลาพอควร
1/3 persistence mento position ต้องผ่าตัดคลอด
การคลอดติดไหล่
การติดแน่นของไหล่กับกระดูกหัวเหน่าภายหลังศีรษะคลอด
ผลกระทบ
ต่อทารก
Brachail plexus injury
ต่อมารดา
ตกเลือด
ติดเชื้อ
มดลูกแตก
การทำงานกระเพาะปัสสาวะผิดปกติ
วิธีช่วยคลอดติดไหล่
ทำคลอดไหลล่างก่อนไหล่บน
Suprapubic pressure
Mcroberts maneuver
All-four maneuver
Wood corkscrew maneuver
Reverse wood corkscrew maneuver
Rubin