Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram

- - - - 1.อาการทางกาย : อ่อนเพลีย น้ำหนักเพิ่มคัดตึงเต้านม ปวดเมื่อย
        2.อาการทางพฤติกรรม : นอนไม่หลับ แยกตัวจากสังคม เบื่อหน่าย
        3.อาการทางอารมณ์ : หงุดหงิด โมโห ฉุนเฉียว ก้าวร้าว ซึมเศร้า
    - - 1.ความผิดปกติขิงรังไข่
        2.ความผิดปกติของระบบประสาทและต่อมไร้ท่อ
    - - 1.ซักประวัติการเจ็บป่วยและประวัติทางจิตเวช
        2.การตรวจร่างกายเพื่อวินิจฉัยแยกโรค โรคทางจิตเวช โรคต่อมไทรอยด์ทำงานบกพร่อง
        3.การใช้ปฏิทินบันทึกอาการ เพื่อประเมินการและช่วเวลาของรอบระดู อย่างน้อย 2รอบ
    - - -ไม่รุนแรง ไม่ต้องการการดูแลรักษา
        -ปานกลาง ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและอารมณ์ ร่วมกับให้ยา
        -รุนแรง PMDD มีอาการทางจิตเวชร่วมด้วย แนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและให้ยา เพื่อระงับการตกไข่
    - - รับประทานอาหารให้ครบ 5หมู่ ลดอาหารพวกแป้งและไขมัน
        2.ออกกำลังกายอย่งสม่ำเสมอ
        3.การบริหารอารมณ์และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
  - - - Primary Dysmenorrhea : เริ่มมีอาการตั้งแต่มีประจำเดือนครั้งแรก หรือเดิกขึ้นภายใน 3 ปี
      - Secondary Dysmenorrhea : จะมีอาการปวดครั้งแรกเมื่อมีอายุ 25 ปีขึ้นไป
    - - ปวดบริเวณท้องน้อย เช่น ปวดแบบตื้อๆ ปวดแบบบิดๆ
      - ปวดร้าวไปยังด้านหลัง
      - เกิดจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงในช่วงการตกไข่ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเหลว
    - - การซักประวัติอาการปวดประจำเดือน
      - การตรวจร่างกาย การตรวจภายในของแพทย์ เช่น พบมมดลูกมีขนาดโต
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ อัลตราซาวน์ MRI CT Scan ส่องกล้อง
    - - 1.รักษาอาการปวด -การให้ยาแก้ปวด -การกินยาคุมกำเนิด
      - การรักษาสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการปวด
    - - ให้คำแนะนำที่ถูกต้องเกี่ยวกับสรีระของการมีระดู เพื่อลดความกังวล
        
        แนะนำวิธีบรรเทาปวด เช่น ประคบร้อน ให้เทคนิคผ่อนคลายต่างๆ
        3.แนะนำการปฏิบัติตัว เช่น การออกหำลังการสม่ำเสมอ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ
        
        อธิบายวิธิการใช้ยา สรรพคุณ และผลข้างเคียงของยา
        
        สร้างทัศนคติที่ดีต่อการมีระดู การปวดระดูที่เกิดขึ้นสามารถแก้ไขได้
  - - - Primary amenorrhea :
        
        อายุ 14 ปี แต่ยังไม่มีการเจริญของเต้านม
        อายุ 16 ปี ยังไม่เคยมีระดู
      - Secondary amenorrhea :
        
        การขาดระดูในรายที่เคยมีระดูมาแล้ว
        ในรายที่มีระดูสม่ำเสมอ ขาดการมีระดูระยะเวลาอย่างน้อย 3 เดือน
        ในรายที่มีระดูมาไม่สม่ำเสมอ อย่างน้อย 6 เดือน
    - - ตรวจค่าระดับฮอร์โมนไทรอยด์และและฮอร์โมนโปรแลคตินในเลือด
      - ตรวจถ่ายรังสีวิทยา CT Scan MRI
      - การตรวจการตั้งครรภ์
    - - การผ่าตัด เช่น พบมีผนังกั้นที่ปากมดลูก
      - ให้ฮอร์โมนทดแทนส่วนท่ขาดไป
    - - อธิบายให้ผู้ป่วยทราบความผิดปกติที่เกิดขึ้น
        
        บอกวัตถุประสงค์ของการปฏิบัติตัวก่อนตรวจและภายหลังตรวจ
        3.อธิบายเหตุผลการได้รับยาฮอร์โมน และอาการข้างเคียงของยา
        4.แนะนำการปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นหลังการรักษา
        5.แนะนำให้รับประมาอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้แจ่มใส
  - - - กลุ่มที่มีพยาธิสภาพ
        
        ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูกที่มีสาเหตุจากการมีเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
      - กลุ่มที่ไม่มีพยาธิสภาพ DUB
        
        2.1ภาวะเลือดออกชนิดที่ไม่มีไข่ตก anovulatory DUB
        สาหตุ HPO axis imbalance เลือดออกกะปริดกะปรอย หรืออกมากและนาน
        2.2 ภาวะเลือดออกชนิดที่มีไข่ตก Ovulatory DUB
        สาเหตุ HPO axis dysfuntions เลือดออกกะปริดกะปรอยก่อนและหลังการมีระดู
    - - 1.การยาบาลเพื่อป้องกันภาวะซีด ประเมินความรุนแรงของการเสียเลือด แนะนำให้ผู้ป่วยสังเกตอาการผิดปกติ เช่น ซีด เหนื่อยง่าย หน้ามืด เวียนศีรษะ
        
        ป้องกันภาวะช็อค โดยบันทึกV/S และให้สารน้ำทดแทน
        
        ป้องกันกาติดเชื้อ ดูแลทำความสะอาดร่างกายและอวัยวัสืบพันธุ์
        
        การพยาบาลก่อนและหลังผ่าตัด
        
        การพยาบาลประคับประคองจิตใจ
    - - รักษาภาวะ Anovulatory DUB
        1.1 การให้ฮอร์โมนเอสโตรเจนหรือโปรเจสติน
        1.2 รักษาภาวะซีดโดยให้รับประทานธาตุเหล็ก
        1.3 ป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
      - 2.รักษาภาวะ Ovulatory DUB
        2.1การให้ยา NSAIDS ยาคุมกำเนิด
        2.2 Endometrial ablation
        2.3 การตัดมดลูก Hyssterectomy
  - - - ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด
        จึงมีทฤษฎีที่น่าเชื่อถือมากที่สุดเชื่อว่าเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เกิดจากการไหลย้อนกลับของเลือดระดูผ่านท่อนำไข่เข้าไปในช่องท้องและอุ้งเชิงกราน
    - - Endometriosis Internaหรือ Adenomyosis ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกแทรกเข้าไปอยู่ในชั้นกล้ามเนื้อมดลูก Myometrium ทำให้ระดูมากและปวดระดู
      - Endometriosis Externa ภาวะเยื่อบุโพงมดลูกเจริญเติบโตภายนอก เช่น ที่รังไข่ เยื่อบุช่องท้อง uterolsacral ligaments และที่บริเวณ cul-de-sac
    - - -ปวดระดูเรื้อรังและมากขึ้นเรื่อยๆ
        -ปวดช่องแคบลึกๆ ขณะมีเพศสัมพันธุ์
        -ปวดท้องน้อยเรื้อรัง
        -มีบุตรยาก
    - - ประวัติอาการและอาการแสดง
      - การตรวจภายใน รายที่เป็นมากอาจพบก้อนตุ่มๆ
      - การตรวจด้วยคลื่นความถี่สูง Ultrasonography
      - การส่องกล้องทางหน้าท้อง Diagnostic laparoscopy
    - - เฝ้าสังเกต เพื่อติดตามอาการและการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ในผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพไม่มาก
      - การรักษาด้วยยา Progestogens, Danazol, GnRHa
      - การผ่าตัด ในรายที่มีอาการรุนแรง
        -Conservative surgery วิธีผ่าตัดที่คงไว้ซึ่งความสามรถในการเจริญพันธุ์
        -Radical surgery การผ่าตัดมดลูก และรังไข่ทั้งสองข้างออกร่วมกับเลาะพังผืด
  - - - จากการลดของฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกาย
        ร่วมกับความแปรปรวนทางด้านจิตใจและอารมณ์
    - - เอสโตรเจนลดลง ทำให้ ช่องคลอดบาง เกิดอาการแสบ คัน
        เยื่อบุบริเวณปัสสาวะบางลง ปัสสาวะเล็ดราด เวลาไอหรือจาม
      - ประจำเดือนมาไม่แน่นอน
      - อาการร้อนวูบวาบ Hot flash
      - นอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย
    - - อาการเล็กน้อย ไม่ต้องให้ยารักษา
      - อาการไม่สบายมาก ให้ยารักษาตามอาการ
      - การให้ฮอร์โมนทดแทน
    - - พักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ วันละ 6-8ชั่วโมง
      - รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย ไขมันน้อย
      - ออกกำลังกายส่ำเสมอ และเพิ่มการบริโภคแคลเซียม เพื่อลดความเสี่ยงของโรคกระดูกพรุน
      - ตรวจมะเร็งปากมดลูกทุกปี
- - - - อยู่ในเนื้อมดลูก มีปัญหาทำให้มีบุตรยาก
      - อยู่ในโพรงมดลูุก มีการแท้งบุตรง่าย
      - 1.ผิวนอกของผนังมดลูก
    - - ไม่ทราบสาเหตุการมีเนื้องอก ฮอร์โมนของรังไข่มีอินธิพลทำให้ก้อนเนื้องอกโตขึ้น
    - - อาการปวดท้องน้อย
      - ปัสสาวะบ่อย หรือปัสสาวะลำบาก
      - ประจำเดือนผิดปกติ
      - คลำก้อนได้ในท้อง ท้องใหญ่ขึ้นกว่าปกติ
      - ภาวะมีบุตรยาก และแท้งบุตรง่าย
    - - อัลตราซาวน์
      - ส่องกล้องดูโพรงมดลูก
      - การฉีดน้ำยาและถ่าเอ็กซ์เรย์ ดูขอบเขตของโพรงมดลูกเปลี่ยนแปลงผิดปกติหรือไม่
    - - การผ่าตัด
        1.ตัดเฉพาะก้อนเนื้องอก
        2.การเอาวัตถุเล็กๆ ไปอุดเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงมดลูก
        3.การตัดมดลูก
  - - - Pelvi Exam ตรวจภายใน เพื่อหาก้อน
      - CT Scan, MRI หรือส่องกล้องเข้าช่องท้อง
      - อัลตราซาวน์
    - - ปวดท้องมาก ปวดรุนแรง มดลูกโต
    - - ทำการผ่าตัด
    - - เกิดถุงน้ำช็อกโกแลต ในทางการแพทย์เชื่อว่าเกิดการไหลย้อนกลับของประจำเดือน
  - - - ปวดเกร็ง ปวดบีบๆเป็นพักๆ
      - เจ็บปวดรุนแรงแบบเฉียบพลัน
      - ปวดร่วมกับอาการคลื่นไส้
- - - - สาเหตุ
        
        เกิดจาเชื้อแบคทีเรีย Treponema pallidium
      - การแบ่งระยะ
        
        Primary syphilis ระยะปฐมภูมิ
        
        Secondary syphilis ระยะทุติยภูมิ
        
        Latent syphilis ระยะแฝง
        
        Tertiary syphilis ระยะตติยภูม
      - อาการ
        
        Primary หลังได้รับเชื้อ 10-90 จะมีตุ่มแดงแกออกเป็นแผลที่อวัยวะเพศ
        
        Secondary มีอาการประมาณ 3-12 วัน แล้วจะหาย
        ต่อมน้ำเหลืองโต ไข้ต่ำๆ อ่อนเพลีย
        
        Latent ไม่มีอาการของโรค
        ระยะแฝงช่วงต้น ไม่มีอาการ มีประวัติได้รับเชื้อน้อยกว่า 1 ปี
        ระยะแฝงช่วงปลาย ไม่มีอาการมีประวัติได้รับเชื้อมากกว่า 1 ปี
        
        Late stage เชื้อจะทำลายอวัยวะต่างๆ เช่น หัวใจและหลอดเลือด สมอง ทำให้อ่อนแรง หรือตาบอดได้
        จะรู้สึกไม่สบาย ผมร่วงเป็นหย่อมๆ
      - การวินิจฉัย
        
        การเจาะเลือดหาภูมิคุ้มกัน ได้แก่ VDRL หรือFTA-ABS
        
        Cerebrospinal Fluid test การตรวจน้ำไขสันหลัง
      - การรักษา
        
        การให้ยา Penicillin
        
        หลังจากรักษา 6เดือน ต้องตรวจซ้ำหลังจากนั้นทุกปี
    - - สาเหตุ
        
        เกิดจากเชื้อฮีโมฟีลัสดูเครยี hemophilus ducreyi
        
        -ติดต่อทางเศสัมพันธ์
        -การปนเปื้อนหนอง
      - อาการ
        
        ตุ่มนูนและเจ็บ และเป็นแผลเล็กๆ ขอบนูนไม่เรียบ แผลเล็กๆรวมกันเป็นใหญ่
        
        แผลนุ่มไม่แข็ง
        
        ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบจะโต
      - การรักษา
        
        ให้ยา Azithromycin, Ceftriaxone, Ciprofoxacin, Erythromycin
    - - สาเหตุ
        
        เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Neisseria gonorrhoeae
        ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - อาการ
        
        ผู้ชาย ปัสสาแสบ หนองไหล ระคายเคืองต่อปัสสาวะ อัณฑะบวม
        
        ผู้หญิง ตกขาว มีกลิ่นเหม็น ปวดท้องน้อย เป็นหนอง อุ้งเชินกรานอักเสบ
      - การวินิจฉัย
        
        นำหนอง ปัสสาวะมาตรวจ PCR
        
        นำหนองมาย้อมหาเชื้อ เพาะเชื้อ
      - การรักษา
        
        การให้ยา กลุ่มทCephalosporin Quinolone
    - - สาเหตุ
        
        เกิดจาเชื้อคลาไมเดีย Clhamydia
        ระยะฟักตัว 1-4 สัปดาห์
      - อาการ
        
        เริ่มมีแผลอวัยวะเพศ มีไข้ อ่อนเพลีย ต่อมน้ำเหลือโตบริเวณขาหนีบ เป็นหนองแตกออกมา เรียกว่าฝีม่วง
    - - อาการ
        
        ติ่งเนื้อสีชมพู เป็นตุ่มขนาด 3-4 มม. ผิวเรียบหรือขรุขระเล็กน้อย
      - สาเหตุ
        
        เกิดจาเชื้อไวรัส Human papillomavirus (HPV)
        ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - การวินิจฉัย
        
        ดูลักษณะผื่น หรือตัดชิ้นเนื้อไปตรวจ
      - การรักษา
        
        ทายา จี้เย็น จี้ด้วยไฟฟ้า เลเซอร์ หรือตัดอออก
    - - อาการ
        
        ผิวหนังบวมเป็นตุ่ม และอักเสบ
        ปวดแสบปวดร้อนตำแหน่งได้รับเชื้อ
      - สาเหตุ
        
        เกิดจาก Herpes virus HSV
        มีสองชนิด
        
        1.HSV-1 เกิดบริเวณปากHerpes libialis
        ผิวหนังเหนือสะดือ ไม่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
        
        HSC-2 เกิดบริเวณอวัยวะเพศและติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - การวินิจฉัย
        
        การเพาะเชื้อไวรัส เพาะเชื้อน้ำใต้ตุ่มใส
      - รักษา
        
        Acyclovir
    - - อาการ
        
        ไข้ ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย ผื่นขึ้นตามร่างกาย ต่อมน้ำเหลืองโต อาจติดเชื้อฉวยโอกาส HIV
      - การรักษา
        
        ยังไม่มียารักษาให้หายได้ รักษาแบบประคับประคอง
      - สาเหตุ
        
        จากไวรัสCD4บนผิวของเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด T-helper cells
        เมื่อเข้าสู่ร่างกาย RNA จะเปลี่ยนเป็น DNA เพื่อเข้าไปรับกับDNA ของร่างกายต่อไป
  - - - ตกขาวปกติ
      - ตกขาวที่ผิดปกติ
        
        สาเหตุ
        
        เกิดจากการติดเชื้อ
        
        ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
      - อาการ
        
        ตกขาวมากกว่าปกติ
        
        เป็นฟอง มีกลิ่นเหม็น
        
        สีเหลืองปนเขียว
        
        คันใช่องคลอด
        
        พบคล้าฝ้าของน้ำนมสุก
      - การวินิจฉัย
        
        ซักประวัติ : สี กลิ่น
        มีอาการคัน ปวดแสบขณะมีเพศ หรือไม่
        
        การย้อมGram stain
        
        การเอาสิ่งคัดหลั่งส่งห้องแล็ป
      - การรักษา
        
        รักษาตามอาการ
        
        การให้ยารับประทาน ยาสอดช่องคลอด
      - การพยาบาล
        
        รักษาความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศ ให้เช็ดจากด้านหน้าไปยังด้านหลัง
        
        หลีกเลี่ยงการให้ผ้าอนามัยแบบสอดเพราะจะทำให้ระคายเคืองติดเชื้อ
        
        หลีกเลี่ยงการสวนล้างช่องคลอด
        
        หลีกเลี่ยงสเปร์ยดับกลิ่นที่ทำให้ระคายเคือง