Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Adjustment Disorder - Coggle Diagram
Adjustment Disorder
เทคนิคการผ่อนคลายตนเอง
เทคนิคต่อไปนี้ใช้ในการแก้ไขความเครียดที่เกิดขึ้นแล้วโดยไม่สามารถแก้ไขที่สาเหตุได้
- ฝึกสมาธิสติผ่อนคลายกล้ามเนื้อการฝึกลมหายใจ (breathing exercise)
- ออกกาลังกายสม่ำเสมอแบบแอโรบิค ได้แก่ เดินหรือวิ่งจักรยานว่ายน้ำเต้นแอโรบิควันละ 30 นาทีอย่างน้อย 3 ครั้งต่อสัปดาห์
- เล่นกีฬาแบบที่เล่นร่วมกับผู้อื่น กีฬาที่ได้ระบายอารมณ์ แต่มีกติกาปลอดภัย
- นวดกล้ามเนื้อโดยผู้นวดที่ได้รับการฝึกอย่างดีการนวดจะช่วยคลายกล้ามเนื้อที่มีการหดเกร็งปวดให้คลายออกและความเครียดจะลดลง
- การฝึกประสาทอัตโนมัติโดยการแช่ในน้ำเย็นจัดสลับกับการอบไอน้ำร้อนจัดอย่างละ 10-20 นาทีเพื่อให้ประสาทอัตโนมัติเกิดการเปลี่ยนแปลงตามอย่างรวดเร็ววิธีนี้ควรทำเมื่อร่างกายแข็งแรง
- สร้างจินตนาการที่ทำให้ใจสงบผ่อนคลาย เช่น สถานที่ที่เคยไปพักผ่อนชายทะเล ภูเขา
- การฟังเพลง / ดนตรีที่ผ่อนคลายดนตรีต้องมีลักษณะนุ่มนวลจังหวะช้าๆไม่เกิน 60 ครั้งต่อนาทีไม่ควรมีเนื้อร้องเสียงธรรมชาติเช่นเสียงน้ำตกเสียงคลื่นเสียงนกก็สามารถทำให้ผ่อนคลายได้เช่นกัน
- กิจกรรมศิลปะงานประดิษฐ์ศิลปะ แกะสลักเครื่องปั้นดินเผา กวี
- กิจกรรมสนุกเช่นรายการวิทยุโทรทัศน์รายการตลก
- กลุ่มช่วยเหลือกันเองมีโอกาสระบายความทุกข์ใจและช่วยเหลือกันเองมีความรู้สึก
มีเพื่อนร่วมทุกข์ร่วมสุขและให้กำลังใจและคำแนะนำแก่กัน
เทคนิคการปรับเปลี่ยนความคิด
- มีสติกับความคิดตนเองรู้ว่ากำลังคิดอะไร คิดอย่างไร เข้าใจความคิดตนเองความสัมพันธ์
ระหว่างความคิดความรู้สึกและอาการทางร่างกายหรือพฤติกรรมเมื่อคิดดีมีความสุข ไม่มีอาการทางกายคิดไม่ดีทำให้เครียด
ไม่สบายใจเกิดอาการทางกายหรือโรคทางกายก่าเริบ
- การหยุดความคิด รู้ตัวว่าเริ่มคิดไม่ดี คิดวนเวียน คิดมาก ย้ำคิดและฝึกควบคุมความคิดโดยการฝึกสติฝึกการหายใจ (breathing exercise)
หยุดความคิดที่วนเวียนมาจดจ่อกับร่างกาย
- การเบนความคิดด้วยกิจกรรม เช่น งานอดิเรกการสวดมนต์
- การฝึกคิดดีในด้านต่างๆ ดังนี้ มองตนเองดี มองผู้อื่น นมองโลกและอนาคตในแง่ดี
ความหมาย
เป็นโรคทางจิตเวชเนื่องจากการปรับตัว ผู้ป่วยจะมีความผิดปกติทางด้านจิตใจที่เกิดมาจากสภาพการณ์ทางสังคม ได้แก่ ปัญหาการเจ็บป่วยหรือพิการ ปัญหาความรักและชีวิตสมรส การหย่าร้างปัญหาครอบครัวกับคนในครอบครัว งานบ้าน ปัญหาการงานอาชีพ เศรษฐกิจ เกษียณอายุ ปัญหาการเรียน และปัญหาทางด้านกฎหมาย เป็นต้น
-
ระบาดวิทยา
เป็นโรคที่พบได้บ่อย พบได้ในทุกอายุโดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น จํานวนวัยรุ่นชายใกล้เคียงกับวัยรุ่นหญิง ส่วนในกลุ่มผู้ใหญ่จะเป็นเพศหญิงมากกว่าเพศชายถึง 2 เท่ากลุ่มวัยรุ่นมักมีความผิดปกติทางด้านพฤติกรรมและการแสดงออกสวนในกลุ่มผู้ใหญ่และผู้ที่ป่วยโรคทางกายจะพบลักษณะของอารมณ์ซึมเศร้าเป็นลักษณะเด่น
การวินิจฉัย
- มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์และพฤติกรรมตอบสนองตอบต่อภาวะความกดดันที่ปรากฏชัดเจน (หนึ่งอย่างหรือมากกว่า)
ภายใน 3 เดือน นับแต่เริ่มต้นของภาวะความกดดัน
- อาการหรือพฤติกรรมมีลักษณะใดลักษณะหนึ่งดังนี้
2.1 อาการตึงเครียดมากเกินกว่าการตอบสนองต่อภาวะความกดดันตามปกติวิสัยที่เป็นที่ยอมรับกันทั่วไป
2.2 มีความบกพร่องในหน้าที่การงานการเรียนการเข้าสังคม
- ความผิดปกติที่ตอบสนองต่อภาวะความกดดันไม่เข้าเกณฑ์วินิจฉัยโรคทางจิตเวชใน Axis I อื่น ๆ และไม่ใช่
การเพิ่มขึ้นของความผิดปกติใน Axis I และ Axis II
- อาการไม่ใช่เป็นการตอบสนองทั่วไปต่อการสูญเสียบุคคลที่ตนรัก
- เมื่อภาวะความกดดันหายไปอาการจะไม่คงอยู่เกินกว่า 6 เดือน
อาการและอาการแสดง
- มีอาการทางอารมณ์หรือพฤติกรรมที่ตอบสนองต่อเหตุการณ์หนึ่งหรือมากกว่าแล้วทำให้เกิดความเครียดภายใน 3 เดือนหลังจากเริ่มต้นเหตุการณ์
- อาการทางอารมณ์หรือพฤติกรรมนั้นมีความสำคัญทางการแพทย์โดยมีข้อใดข้อหนึ่งต่อไปนี้
2.1 รู้สึกทุกข์ทรมานอย่างมากเกินกว่าที่ควรจะเกิดขึ้นจากเหตุการณ์นั้น ๆ
2.2 กิจกรรมทางด้านสังคมการงานหรือการศึกษาบกพร่องลงอย่างชัดเจน
- อาการไม่ใช่ปฏิกิริยาจากการสูญเสียทั่วไป
- เมื่อเหตุการณ์สิ้นสุดลงอาการจะคงอยู่ต่อไปอีกไม่นานกว่า 6 เดือนถ้าอาการความผิดปกติคงอยู่นานกว่า 6 เดือนเป็นการตอบสนองต่อเหตุการณ์เครียดเรื่อง
ลักษณะอาการทางคลินิก
DSM IVจําแนกออกเป็น 6 กลุ่มย่อยดังต่อไปนี้
- Adjustment disorder with anxiety อาการเด่น คือ วิตกกังวล หงุดหงิด ตึงเครียดและตื่นเต้น
- Adjustment disorder with depressed mood อาการที่เด่นเป็นอารมณ์เศร้า เสียใจและรู้สึกสิ้นหวัง
- Adjustment disorder with disturbance of conduct อาการเด่น คือ ความประพฤติที่ละเมิดสิทธิ์ของผู้อื่น ละเมิดต่อผู้ใหญ่หรือละเมิดต่อกฎเกณฑ์ต่างๆ
ตัวอย่าง เช่น หนีโรงเรียน เป็นต้น
- Adjustment disorder with mixed disturbance of emotions and conduct อาการที่เด่น เป็นอาการต่างๆทางอารมณ์ เช่น อารมณ์เศร้า
วิตกกังวลและความแปรปรวนของความประพฤติ
- Adjustment disorder with mixed anxiety and depress mood อาการเด่น เป็นอาการร่วมกันของอารมณ์เศร้าและอาการวิตกกังวล
- Adjustment disorder unspecified คือ ความผิดปกติต่างๆซึ่งเป็นปฏิกิริยาในการปรับตัวที่ไม่เหมาะสมต่อ psychosocial stressors
ซึ่งมิได้จัดระบบไว้เป็น adjustment disorder อย่างเฉพาะเจาะจง
การดำเนินโรค
บางรายมีอาการเพียง 2-3 วันหรือ 2-3 สัปดาห์ แต่จะไม่นานเกิน 6 เดือนจากการผิดตามผู้ป่วยที่เคยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น adjustment disorder ไป 3-4 ปีพบว่าร้อยละ 25 ที่กลับมาด้วยปัญหาเดิมและในกลุ่มนี้อาจเปลี่ยนแปลงการวินิจฉัยเป็นความผิดปกติอย่างอื่น เช่น personality disorder ร้อยละ 47 และ neurotic disorder ร้อยละ 25
การปฏิบัติการพยาบาล
- หาสาเหตุของภาวะความกดดันให้ชัดเจน เข้าใจถึงผลที่เกิดขึ้นรวมทั้งวิธีการตอบสนองของผู้ป่วย
- ประเมินระดับความรุนแรงและระยะเวลาความผิดปกติที่เกิดขึ้น
- หากพบความผิดปกติทางจิตเวชอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นให้ทำการรักษา
- ประเมินบุคลิกภาพทั้งหมดของผู้ป่วย
- ให้ผู้ป่วยเข้าใจและสามารถระบายปัญหาภาวะความกดดันทางจิตใจออกมาได้
- ให้คำแนะนำหรือกระตุ้นให้ผู้ป่วยมีวิธีการแก้ปัญหาที่ดีขึ้น
- ส่งเสริมให้กำลังใจเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเผชิญต่อภาวะความกดดันนั้นได้
- อาจนำเอาขบวนการรักษาอย่างอื่นมาประกอบการช่วยเหลือเช่น
8.1 Family therapy ให้สมาชิกในครอบครัวร่วมกันแก้ไขปัญหา
8.2 Behavior therapy
8.3 Self help groups ให้มีการทำกลุ่มบำบัดร่วมกันในกลุ่มที่มีปัญหาคล้ายกัน
- กรณีผู้ป่วยมีอาการซึมเศร้าวิตกกังวลสูงอาจพิจารณาให้ยาคลายกังวลหรือยาแก้เศร้าในระยะแรกเพื่อลดอาการ
ที่เจ็บป่วยช่วยให้ผู้ป่วยมีความสามารถในการปรับตัวที่ดีขึ้น
การรักษา
เป้าหมายอันดับแรก ลดอาการของผู้ป่วยและช่วยเหลือให้ผู้ป่วยมีการปรับตัวที่ดีขึ้นอย่างน้อยก็เท่าระดับเดิมก่อนที่จะเกิดปัญหา
เป้าหมายถัดไปก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวิธีการต่อสู้ปัญหาของผู้ป่วยรวมทั้งเหตุการณ์และสภาพแวดล้อมถ้าสามารถทำได้
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
- เสี่ยงต่อการดูแลสุขภาพไม่ถูกต้องเนื่องจากการรับรู้การเจ็บป่วยของตนเองไม่ถูกต้อง
- เสียงต่อภาวะเครียดเนื่องจากเผชิญกับสถานการณ์คุกคาม
- วิตกกังวลเนื่องจากความขัดแย้งในจิตใจ
- การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมบกพร่องเนื่องจากความวิตกกังวล
- การเผชิญปัญหาไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากการใช้กลไกความเจ็บในการแก้ปัญหา
-