Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 5 การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลผู้ใหญ่ที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับความ…

- - - - โรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary artery disease)
      - หัวใจทำงานหนักเกินไป (Abnormal loading condition)
      - กล้ามเนื้อหัวใจมีการทำหน้าที่ผิดไป (Abnormal muscle function) ซึ่งอาจเป็นผลมาจากระบบไฟฟ้าหัวใจหรือความผิดปกติของกล้ามเนื้อและโครงสร้าง
      - ความผิดปกติของห้องหัวใจล่างซ้ายจากเหตุต่าง ๆ ทำให้มีความจำกัดในการคลายตัวเพื่อรับเลือดจากห้องบนซ้าย (Limited fill)
      - โรคร่วมเรื้อรังอื่น ๆ เช่น MI, HT, DM, COPDฯลฯ
      - โรคที่เกิดจากความผิดปกติของลิ้นหัวใจ ติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจ หรือลิ้นหัวใจถูกทำลาย
      - โรคเกี่ยวกับกล้ามเนื้อหัวใจ
      - หัวใจเต้นผิดปกติ (Arrythmia)
      - ความผิดปกติของหัวใจ เช่น Cardiomyopathy
      - สารพิษต่าง ๆ เช่น สารเสพติด
      - โรคเกี่ยวกับปอด
      - หยุดหายใจขณะหลับ (Sleep apnea)
    - - กล้ามเนื้อหัวใจห้องล่างอ่อนแรงทำให้ไม่สามารถรับเลือดจากร่างกายเข้าสู่หัวใจและบีบเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้เพียงพอ
      - มีความผิดปกติทำให้เกิดการเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ ทำให้เวลาในการรับเลือดน้อยลง (Filling time)
      - การเพิ่มของปริมาตรเลือดที่หัวใจบีบออกจากหัวใจแต่ละครั้ง
      - การหดตัวของหลอดเลือดแดง
      - การเพิ่มแรงบีบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ
      - การคั่งของน้ำและเกลือในร่างกาย
      - ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขยายโตขึ้น โดยเฉพาะห้องหัวใจล่างซ้าย (LVH) มักมีกล้ามเนื้อหนา และแข็ง
    - - ภาวะหัวใจเวนตริเคิลวายด้านซ้ายและด้านขวา ภาวะหัวใจเวนตริเคิลวายด้านซ้าย มีผลทําให้เวนตริเคิลซ้ายไม่สามารถบีบเลือดออกมาเลี้ยงร่างกายได้เต็มที่ จึงทําให้เลือดคั่งที่ปอด เกิดนํำท่วมปอด
      - ภาวะหัวใจวายเฉียบพลันและเรื้อรัง
        -ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน (Acute heart failure) เป็นภาวะหัวใจล้มเหลวที่เกิดจากปริมาตรเลือดที่ออกจากหัวใจลดลงทันทีทันใด ทําให้เนื้อเยื่อได้รับเลือดไปเลี้ยงลดลงอย่างรวดเร็ว เป็นระยะแรกของการเกิดหัวใจล้มเหลว ซึ่งเริ่มมีกลไกการปรับตัว จึงยังไม่มีการคั่งของนํำและโซเดียม
        -ภาวะหัวใจวายเรื้อรัง (Chronic heart failure) เป็นภาวะหัวใจล้มเหลวที่เกิดจากการที่ร่างกายปรับตัวต่อปริมาตรเลือดที่ออกจากหัวใจลดลง ทําให้เกิดอาการแสดงที่เป็นผลมาจากกลไกการปรับตัว เช่นมีการคั่งของนํำในร่างกาย
    - - ซีด เขียวคล้ำ (Cyanosis) จากการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงอวัยวะส่วนปลายไม่ดี(Peripheral insufficiency)
      - บวมจากความดันเลือดส่วนปลายเพิ่มขึ้น (Edema)
      - ความทนต่อการท ากิจกรรมลดลง เหนื่อยง่าย (Activity intolerance)
      - มึนศีรษะ วิงเวียน สับสน
      - คลื่นไส้ เบื่ออาหาร ท้องบวมน้ำ ตับโต (Right ventricular heart failure)
      - หายใจเหนื่อยกลางคืน (Paroxysmal Nocturnal dyspnea) นอนราบไม่ได้ (Orthopnea)
      - ปัสสาวะน้อยลง
    - - 1.คลำพบ Heaving และ Thrill
      - เคาะพบตับโต ในกรณีหัวใจข้างขวาวาย
      - พบต่ำแหน่ง PMI เปลี่ยนแปลงไป จากหัวใจที่โตขึ้น
      - Pulse Irregular
      - เสียงหัวใจเต้นผิดปกติ ฟังพบ S3 Gallop และ Murmur
      - ฟังปอดพบ Crepitationจากภาวะน้ำท่วมปอด
      - 7.ท้องบวม (Ascitis) และน้ำหนักตัวเพิ่ม ต้องมีการชั่งน้ำหนักและวัดรอบเอวทุกวัน
      - หลอดเลือดที่คอโป่ง (Neck vein engorgement)วัดหลอดเลือดดำที่คอถ้าสูงกว่า 4 cmsจาก Sternalangle แสดงว่ามีหัวใจล่างขวาวาย
      - อาการบวมที่ส่วนต่ำของร่างกายเช่น หน้าแข็ง ข้อเท้า และก้นกบ อาการบวมแบ่งออกเป็ น 4 grade(1+, 2+, 3+, 4+)
      - หัวใจห้องข้างขวาวายจะมีผลกับการทำงานของตับและการไหลเวียนของหลอดเลือดส่วนปลาย
      - หัวใจห้องซ้ายวายมีผลกระทบกับการทำงานของปอดและระบบหายใจ
    - - • Blood for electrolyte ผู้ป่วยหัวใจวายล้มเหลวมักมีอิเลคโตรไลค์ในเลือดไม่สมดุล
      - • BUN, Cr และCrCl เพื่อดูการทำงานของไต
      - • Urine analysis พบ โปรตีนรั่วและความถ่วงจำเพาะสูงขึ้น
      - • Hb และ Hct ดูความภาวะโลหิตจางที่เป็นให้เกิดภาวะหัวใจวายได้
      - • ABG ดูภาวะขาดออกซิเจน และภาวะกรดด่างในเลือด
      - • ตรวจเอนไซม์ตับ และบิลิรูบิน ดูการทำงานของตับ
      - PT ดูการทำงานของตับในหัวใจวายระยะแรกๆ
      - • ตรวจฮอร์โมน Thyroxine เพื่อดูการทำงานของต่อมไทรอยด์
      - • ตรวจฮอร์โมน BNP (Brain natriuretic peptides) ถ้าพบสูงแสดงว่ามีภาวะหัวใจวาย
    - - อาการทางคลีนิค จากการประวัติเช่น อาการเหนื่อย ทำงานไม่ได้นาน(Activity intolerance) หอบ ฯลฯ
      - ตรวจร่างกาย อาจพบ บวม เขียว Murmur, decreased breathsound, crepitation, S3 gallop
      - การตรวจพิเศษอื่น ๆ ได้แก่ EKG, Echocardiogram, cardiaccathetorization
    - - • ควบคุมระดับความดันโลหิตและปัจจัยสี่ยงอื่นๆ ที่มีผลต่อการกำเริบของโรคหัวใจ
      - • การรักษาแต่เนิ่น ๆ จะช่วยลดภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญของอวัยวะต่าง ๆ
    - - สาเหตุ
        
        จากภาวะความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคลิ้นหัวใจโดยเฉพาะลิ้นหัวใจ Aortic หรือ Mitral valve
      - อาการ
        
        มีอาการใจสั่น หอบเหนื่อย เจ็บหน้าอก หายใจลำบากตอนกลางคืน (Paroxysmal nocturnal dyspanea/PND) ไอหายใจลำบากเมื่อนอนราบ (Orthopnea) และมักพบหายใจลำบากในตอนกลางคืน ปัสสาวะออกน้อย ซีดเขียวคล้ำ ชีพจรเบา
        
        อาการแทรกซ้อนที่บ่อยคือ น้ำท่วมปอดเฉียบพลัน (Acutepleural effusion) ถ้าไม่ได้รับการรักษาอาจถึงตายได้
    - - สาเหตุ
        
        กล้ามเนื้อหัวใจห้องล่างขวาขาดเลือด หลอดเลือดปอดมีความดันโลหิตสูง หรือหัวใจล่างซ้ายวาย
      - อาการ
        
        บวมที่ส่วนล่างของร่างกายทั้ง 2 ข้างกดบุ๋ม การบวมทั้งตัวอาจ
        มีได้ในระยะสุดท้ายของหัวใจวาย มีตับ ม้ามโตและปวดแน่นท้องหรือเจ็บแปลบที่ท้องด้านขวาส่วนบน จากการที่มีเลือดคั่งที่ตับ มีอาการเบื่ออาหารคลื่นไส้อาเจียน ท้องอืด
        
        น้ำหนักตัวเพิ่มมือ และนิ้วบวม
        
        • บวมที่ส่วนต่ำของร่างกาย เช่น ข้อเท้าก้นกบ และอวัยวะเพศ
        
        • ความดันโลหิตสูงเนื่องจากประมาณน้ำคั่งในร่างกายมาก
        
        • ความดันเลือดด่ำส่วนกลางสูง
        
        • Hepatojugular reflux ได้ผลบวก (ใช้มือกดตับนาน 1/2-1 นาที สังเกตเส้นเลือดที่คอโป่งหรือไม่)
        
        • ตรวจร่างกายพบหลอดเลือดดำที่คอโป่งพอง
    - - ลดการทำงานของหัวใจ (Decreased work load of the heart) เช่นการลดกิจกรรม ให้พักผ่อนทั้งร่างกายและจิตใจ
      - เพิ่มความสามารถในการบีบตัวของหัวใจห้องล่าง เพื่อเพิ่มปริมาตรเลือดที่หัวใจบีบออกจากหัวใจแต่ละครั้ง
        และแก้ไขปัญหาของอวัยวะเป้าหมายที่เกี่ยวข้องได้แก่ ไต เพื่อลดการคั่งของเลือด
      - การให้ออกซิเจน เพื่อเพิ่มออกซิเจนในเลือดและกล้ามเนื้อหัวใจ
      - ดูแลให้ยา เพื่อลด Preload และ afterload ของหัวใจ
        4.1 ยากลุ่ม Digitalis เพื่อ เพิ่มความแรงในการบีบตัวของหัวใจและทำให้หัวใจเต้นช้าลง
        4.2 ยากลุ่ม เบต้าบล็อคเกอร์ เพื่อระงับการหลั่ง Stress hormone ลดการเต้นของหัวใจ
        4.3 ACEI ให้เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือด มีผลลดทั้งPreload และAfterload
        โดยทำให้หลอดเลือดขยายตัว ลดความดันโลหิต และป้องกันการถูกทำลายของหัวใจเพิ่มขึ้น
        4.4 ยาขับปัสสาวะ (Diuretic) เช่น Thiazide, Furosemide,Spironolactone
        เพื่อลดปริมาตรของน้ำในร่างกาย ลดอาการบวม
      - การให้ยาเพิ่มประสิทธิภาพการบีบตัวของหัวใจ
      - การให้ยาขยายหลอดเลือด ได้แก่ ยากลุ่มไนโตรกลีเซอรีนและไนเตรต
      - การบำบัดด้วยยาขยายหลอดเลือดแดง เช่น โซเดียมไนโตรปรัสไซด์มีผลการขยายหลอดเลือดดำและแดง ลดการทำงานของหัวใจ
      - การปรับพฤติกรรม ได้แก่ การจำกัดน้ำจำกัดเกลือ ควบคุมอาหารออกกำลังกาย ควบคุมน้ำหนัก และจำกัดแอลกอฮอล
      - การบำบัดด้วยเครื่องมือ เช่น ใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ ฯลฯ การผ่าตัดหัวใจรักษาที่สาเหตุ
    - - • ประเมินการทำงานของหัวใจหลังผ่าตัดและการไหลเวียนอย่างใกล้ชิด
      - • บริหารยาหลังผ่าตัดอย่างเคร่งครัด
      - • ให้ยาที่ทำให้หลอดเลือดหดตัวเพื่อคงไว้ของปริมาตรเลือดที่ออกจากหัวใจ
      - • ลดกิจกรรมที่ทำให้หัวใจทำงานมากขึ้น
      - • การปรับพฤติกรรมและจัดการภาวะเสี่ยงต่าง ๆ (Life style modification) อาหาร ออกกำลังกาย บุหรี่ สุรา ฯลฯ
  - - - การใส่สายสวนที่มี Balloon ตรงปลาย ผ่านทางผิวหนังเข้าสู่เส้นเลือดหัวใจเพื่อขยายหลอดเลือด Coronary artery
      - การพยาบาลก่อนทำการสวนหัวใจ
        
        เจาะเลือด x ray หัวใจ คลื่นไฟฟ้ าหัวใจ
        
        • ต้องงดน้ำและอาหารหลังเที่ยงคืน ต้องงดอาหารและเครื่องดื่ม 6ชั่วโมงก่อนรับการรักษา
        
        สื่อสารกับแพทย์ได้ โรคประจำตัว ยาที่รับประทาน โดยเฉพาะยาละลายลิ่มเลือด wafarin, coumarin ต้องงดยาก่อนNSAID, ASA
      - การพยาบาลหลังทำ
        
        นอนราบประมาณ8ชั่วโมง อาจจะนอนหนุนหมอนสองใบหลังจากทำไปแล้วสองชั่วโมง
        
        สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด หลังทำผู้ป่วยต้องนอนราบอยู่นิ่งๆ เป็นเวลานานหลายชั่วโมง และต้องกดแรงและนานอย่างน้อย 30 นาทีบริเวณที่ถอดสายสวนไว้เพื่อป้องกันไม่ให้เลือดออก
        
        ควรจะรับประทานอาหารที่เป็นน้ำ หรือของเหลว หลังการขยายหลอดเลือดหัวใจด้วยบอลลูน
        
        โดยผู้ป่วยอาจกลับบ้านได้ภายในวันที่ตรวจ หรืออาจต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาล 1-2วัน ขึ้นกับอาการของผู้ป่วย
    - - การรักษาพยาบาลก่อนทำ CABG (3-6 ชั่วโมง)
        
        ให้สารละลายทางหลอดเลือดดำ
        
        ให้ยา sedative ทางปากหรือหลอดเลือดดำ
        
        ให้ยาระงับความรู้สึก GA
        
        ใส่ท่อช่วยหายใจ
        
        สวนปัสสาวะค้าง
      - ขณะผ่าตัด CABG
        
        เปิดช่องอก sternum และ rib
        
        ใช้เครื่องช่วยพยุงการทำงานของหัวใจและปอด เนื่องจากขณะทำBypass หัวใจต้องหยุดเต้น
        
        นำเส้นเลือดที่เหมาะสมมาตัดต่อเป็น Bypass
        
        เมื่อเสร็จสิ้นใช้เครื่องกระตุ้นหัวใจให้ทำงานต่อ
      - การพยาบาลหลังทำ CABG
        
        ย้ายเข้า ICU
        
        ติดตามการท างานของหัวใจตลอดเวลา
        
        Controlled heart rateและ hemodynamic
        
        ดูแลสาย Chest tube
        
        ดูแลทางเดินหายใจและทางเดินปัสสาวะ
  - - - ผู้ป่วยมักมาโรงพยาบาลด้วยอาการ คลำก้อนได้ที่หน้าท้องใต้ลิ้นปี่ปวดท้องเรื้อรัง มีก้อนเต้นที่ท้องสัมพันธ์กับชีพจร
        ถ้ามีแรงดันในช่องท้องการกดหรือกระแทกรุนแรง อาจทำให้เกิดการแตกได้
    - - ถ้าหลอดเลือดแดงใหญ่ไม่โตมากให้เฝ้าระวังอาการ แต่ถ้าก้อนโตมากต้องพิจารณาผ่าตัดซึ่งมีภาวะแทรกซ้อนในระยะแรก คือ เสียชีวิต
        จาก เสียเลือด DIC, ARDS, renal failure ภาวะแทรกซ้อนระยะยาวคือGraft, aorto-enteric fistula thrombosis และ infection
      - ถ้ามีอาการ แน่นหน้าอก ปวดหลัง หน้ามืด เป็นลมหรือไอเป็นเลือดให้ระวังการปริแตกของ Anuerysm
        ผู้ป่วยที่มาด้วยก้อนแตก ต้องผ่าตัดโดยด่วน มีอัตราการตายสูง
    - - • ควบคุมความดันโลหิต
      - • งดบุหรี่
      - • หลีกเลี่ยงการเบ่งถ่าย
      - • ดูแลก่อนผ่าตัดและหลังผ่าตัด หลังผ่าตัดซ่อมแซมเส้นเลือดระมัดระวังไม่ให้หัวใจและเส้นเลือดแดงใหญ่ทำงานหนัก
      - • สังเกตภาวะแทรกซ้อน
  - - - อายุ เพราะเมื่อสูงอายุ เนื้อเยื่อหัวใจเสื่อมลง รวมถึงลิ้นหัวใจด้วย ส่งผลให้ลิ้นหัวใจปิดไม่สนิทในขณะที่หัวใจบีบตัว
      - การติดเชื้อต่างๆที่ลุกลามถึงการติดเชื้อของลิ้นหัวใจ และ/หรือเยื่อบุหัวใจซึ่งการติดเชื้อจะก่อให้เกิดการอักเสบ และพังผืดเกิดขึ้นกับลิ้นหัวใจ
      - โรคหัวใจจากสาเหตุอื่นๆ เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลวและ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ อุดตัน
      - โรคหลอดเลือดแดงแข็ง
      - โรคความดันโลหิตสูงเพราะเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว
      - โรคออโตอิมูน/โรคภูมิต้านตนเองเพราะเป็นโรคที่ก่อการอักเสบให้เกิดขึ้นกับเนื้อ เยื่อทุกชนิดในร่างกาย รวมทั้งเนื้อเยื่อหัวใจและลิ้นหัวใจ
      - ผลข้างเคียงจากยาลดน้ำหนัก/ยาไม่ให้อยากอาหารบางชนิด
      - โรคต่างๆ หรือสิ่งต่างๆที่เป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดโรคหลอดเลือด หัวใจเช่น การสูบบุ หรี่ โรคเบาหวาน โรคไขมันในเลือดสูง และโรคอ้วน
    - - 1.ลิ้นไมตรัลตีบ (Mitral stenosis)
        
        สาเหต
        
        ไข้รูมาติกเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด การติดเชื้อรูมาติกในวัยเด็ก
        
        อาการ
        
        เหนื่อยล้า หายใจลำบากเวลาออกแรง นอนราบไม่ได้ หอบเหนื่อย
        กลางคืน ไอเป็นเลือด ตับโต ขาบวมกดบุ๋ม Atria fibrillation เขียว และmurmur
        
        การรักษา/พยาบาล
        
        1.การใช้ยา ได้แก่ยาขับปัสสาวะและควบคุมโซเดียม
        
        2.การผ่าตัดขยายลิ้นหัวใจ (valve repair) ถ้าเป็นมากอาจต้องเปลี่ยนลิ้นหัวใจ (valve replacement)
        
        การปรับพฤติกรรม ควบคุมอาหาร จำกัดเกลือ งดบุหรี่ สุรา การทำฟัน การออกแบบกิจกรรมที่เหมาะสมกับระยะของโรค
      - 2.ลิ้นไมตรัลรั่ว (Mitral regurgitation/insufficiency)
        
        สาเหตุ
        
        มีหลายสาเหตุ ได้แก่ การติดเชื้อ การที่มีการเสื่อมของเนื้อเยื่อลิ้นหัวใจฉีกจากโรคบางโรค และการขยายตัวของหัวใจห้องล่าง
        
        พยาธิสภาพ
        
        ลักษณะคล้ายกับลิ้นไมตรัลตีบ แต่ต่างกันที่จากการที่ปิดไม่สนิททำให้เลือดไหลย้อนจากเวนตริเคิลซ้ายไปเอเตรียมซ้าย
        
        อาการ
        
        ในระยะแรกไม่มีอาการ เมื่ออาการรุนแรงขึ้นจะพบหายใจลำบากขณะมีกิจกรรม เมื่อพักอาการจะหายไป ใจสั่น นอนราบไม่ได้ บวมกดบุ๋ม หลอดเลือดดำที่คอโป่งพอง อ่อนเพลียมาก ถ้ามีอาการรั่วเรื้อรังจะเกิดหัวใจห้องขวาวายตามมา
        
        การรักษา/พยาบาล
        
        ระยะไม่มีอาการ ถ้าเกิดจากไข้รูมาติก ให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการกลับเป็นซ้ำ จำกัดกิจกรรม จำกัดเกลือและน้ำ
        
        ระยะที่มีอาการเล็กน้อยถึงปานกลาง ให้ยาขับปัสสาวะ digitalis ยาขยายหลอดเลือด ยากลุ่มไนเตรท, ACEI จำกัดเกลือ, แก้ไขภาวะหัวใจล้มเหลว
        
        ระยะรุนแรง มักรักษาโดยการผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจ(valvereplacement) เมื่อจำเป็น ลิ้นหัวใจเทียม (Mechanical valve)
      - 3.ลิ้นเอออร์ต้าตีบ (Aorta stenosis)
        
        สาเหตุ
        
        ส่วนใหญ่เกิดจากลิ้นหัวใจพิการแต่กำเนิด และความเสื่อมของลิ้นหัวใจจากหินปูนเกาะลิ้นหัวใจเมื่ออายุสูงขึ้น ติดเชื้อลิ้นหัวใจ หรือเป็นไข้รูมาติค ทำให้ลิ้นหัวใจหนา หดรัด มีหินปูนเกาะ
        
        อาการ
        
        เจ็บหน้าอกแบบ Angina หายใจลำบาก หมดสติเมื่อออกแรงอ่อนเพลีย ล้า นอนราบไม่ได้ มีเหนื่อยหอบกลางคืน เสียงหัวใจผิดปกตแบบ Harsh Crescendo-decrescendo ในช่วงหัวใจบีบตัว
        
        การรักษา/พยาบาล
        
        ระยะแรกรักษาตามอาการ โดยให้ยาและปรับพฤติกรรม
        
        ในระยะรุนแรง การผ่าตัดเป็นการรักษาที่ดีที่สุด ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการเจ็บหน้าอก Anginaและหมดสติต้องได้รับการแก้ไขทันที ถ้าไม่ได้รับการแก้ไขจะมีอัตราการตายสูงขึ้น
      - ลิ้นเอออร์ต้ารั่ว (Aorta regurgitation/insufficiency)
        
        สาเหตุ
        
        เกิดจากความผิดปกติของลิ้นหัวใจและการติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจและหัวใจ ส่วนใหญ่เกิดจากไข้รูมาติค เชื้อแบคทีเรีย หรือ ซิฟิลิส
        
        อาการ
        
        ใจสั่น หายใจลำบาก นอนราบไม่ได้ หายใจเหนื่อยตอนกลางคืนล้า มีอาการเจ็บหน้าอก Angina หัวใจเต้นเร็ว มีเสียงฟู่ แบบ Decrescendo ช่วงหัวใจคลายตัว
        
        การดูแลรักษา
        
        ระยะแรกและปานกลางรักษาตามอาการร่วมกับปรับพฤติกรรม
        
        ระยะรุนแรง การรักษาที่ได้ผลที่สุดคือการผ่าตัดใส่ลิ้นหัวใจเทียม (Valvereplacement) (แบบโลหะและธรรมชาติ) การดูแลหลังผ่าตัดและการ
    - - การรักษาโดยการผ่าตัด จะทำเมื่อการรักษาด้วยยาไม่สามารถแก้ไข ภาวะการไหลเวียนเลือดที่ผิดปกติจากโรคลิ้นหัวใจได้ มีวัตถุประสงค์
        เพื่อขยายรูลิ้นหัวใจให้กว้างขึ้นเท่ากับรูลิ้นปกติ หรือซ่อมแซม รูรั่ว หรือทดแทนลิ้นหัวใจที่ผิดปกติซึ่งไม่สามารถขยายหรือซ่อมแซมได้สำเร็จ
      - การพยาบาลผู้ที่ผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจ
        
        การพักผ่อน อย่างน้อย 8 –10 ชั่วโมง ในระยะ 1 เดือนแรกหลังออกจากโรงพยาบาล เพื่อลดการทำงานของหัวใจ
        
        การออกกำลังกายตามความสามารถของผู้ป่วย ถ้ามีอาการอ่อนเพลียหายใจลำบาก หายใจเร็ว หรืออัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้นมากกว่า 20-25 ครั ง/นาที ให้หยุดทันที
        
        ผู้ป่วยสามารถทำงานได้หลังผ่าตัด 6 สัปดาห์
        
        ลดโซเดียมเพื่อป้องกันการคั่งของสารน้ำ เพิ่มปริมาณโปรตีน วิตามินหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ ดื่มชา กาแฟ หรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
        
        สอนให้สังเกตอาการแสดงที่มาพบแพทย์ เช่น น้ำหนักเพิ่ม ผิวหนังตึงข้อเท้าบวม ไอบ่อย ทำกิจวัตรประจำวันช้าลง อ่อนเพลีย
        
        เพศสัมพันธ์ มีได้เมื่อทำกิจวัตรประจำวันโดยไม่มีอาการเหนื่อย ก่อนมีเพศสัมพันธ์ให้นอนพักให้เต็มที่
        
        การตั้งครรภ์ ในช่วง 3 เดือนแรกหลังผ่าตัด ไม่แนะนำให้ตั้งครรภ์
        
        ป้องกันการติดเชื้อของลิ้นหัวใจเทียม ควรป้องกันการติดเชื้อทางเดินหายใจ ไม่ควรอยู่ในสถานที่เริงรมย์ที่แออัด เช่น โรงภาพยนตร์
        
        การรับประทานยา ลิ้นหัวใจเทียมโลหะ ต้องรับประทานยากันเลือดแข็งตัว เช่น Warfarin หรือ Coumadin หรือ Orfarin ตลอดชีวิต
  - - - สาเหตุ
        
        ติดเชื้อ ได้แก่ เชื้อไวรัส แบคทีเรีย วันโรค เชื้อรา พยาธิ ไข้รูมาติก การติดเชื้อในร่างกาย หรือจากการไม่ติดเชื้อ ได้แก่ กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ภาวะยูรีเมีย
        
        ปฏิกิริยาออโต้อิมมูนของร่างกาย ได้แก่โรค SLE, ไข้รูมาติค และหลังเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตาย 1-4 สัปดาห์ (Dessler’s syndrome)
        
        การใช้ยา Procainamide, Hydralazine หรือ Phenytoin
        
        การได้รับบาดเจ็บ (Trauma)
        
        สารพิษ (Toxic agent) เช่น Lithium, cocaine, alcohol
        
        การได้รับรังสี (radiation)
        
        สารเคมี (chemicals)
      - พยาธิสภาพ
        
        เกิดการอักเสบที่เยื่อหุ้มหัวใจ ซึ่งอาจเกิดเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
      - อาการ
        
        • ไข้ (Fever)
        
        • เจ็บหน้าอก (Chest pain) ร้าวไปแขน ไหล่ และคอ
        
        • หนาวสั่น (Chill)
        
        • ฟังหัวใจได้ยินเสียง rub หรือ Grating sound
        
        • หัวใจเต้นเร็ว (Tachycardia)
        
        • ใจสั่น (Palpitation)
        
        • หายใจลำบาก (Dyspnea)
        
        • อ่อนล้า (Fatigue)
      - การรักษา
        
        1) การใช้ยา NSAID, cochicinอาจให้ตัวเดียวหรือร่วมกัน สำหรับCoricosteroid ให้เมื่อมีข้อบ่งชี้เท่านั้น
        
        2) การระบาย (Drainage) โดย 2.1 การเจาะน้ำออกจากเยื่อหุ้มหัวใจ 2.2 การผ่าตัด
        
        3) การดูแลระบบไหลเวียนเลือดเพื่อเพิ่ม Cardiac output โดย 3.1 ให้น้ำเกลือเพื่อเพิ่มปริมาตรเลือด
        3.2 ให้ยากระตุ้นหัวใจ 3.3 ติดตามวัดประเมินความดันโลหิตด่ำ ชีพจร 3.4 รักษาที่ต้นเหตุของ Cardiac temponade
      - การพยาบาล
        
        ประเมินความผิดปกติระบบไหลเวียน โดยประเมินซ้ำเป็นระยะ ๆ
        
        ติดตามการทำงานของหัวใจ
        
        เตรียมและให้การพยาบาลก่อนและหลังการทำหัตถการ
        
        การดูแลระบบไหลเวียนเลือดเพื่อเพิ่ม Cardiac output
        
        ให้น้ำเกลือเพื่อเพิ่มปริมาตรเลือด
        
        ดูแลให้ยากระตุ้นหัวใจ (Positive inotropic agent) ตามแผนการรักษา
        
        ติดตามวัดประเมินความดันโลหิตด่ำ ชีพจร (ดูภาวะ Paradoxical pulse) Echocardiogram
        
        ติดตามผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ
    - - สาเหตุของโรค
        
        เกิดจากกล้ามเนื้อหัวใจเสียหายจากเชื้อโรคเช่น เชื้อไวรัส ได้แก่Coxackiea, Coxackie b, Influeneae, Admovirws, CMV, EBV
        
        ส่วนเชื้อ Bacteria และเชื้อราก็พบได้ ในแง่ของสาเหตุของโรคอื่นๆ ก็พบได้จากโรคเนื้อเยื้อเกี่ยวพัน
      - อาการ
        
        อาการเหมือนไข้หวัดใหญ่ (Flu-live symptom) มีไข้ หนาวสั่นเหงื่อออกปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อาเจียน และท้องเสีย และร่วมกับอ่อนเพลียจนหมดเรี่ยวแรง
        
        เจ็บหน้าอก หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจเต้นช้า
        
        ในระยะยาว อาจมีภาวะแทรกซ้อนต่อการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจจนเป็นภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังได้
      - การวินิจฉัยโรค
        
        • คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG -electrocardiogram)
        
        • เอกซเรย์ปอด
        
        • เอนไซม์กล้ามเนื้อหัวใจ
        
        • การตรวจหัวใจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ
        
        • การตรวจหัวใจด้วยเครื่องแม่เหล็กหัวใจ (Cardiac magnetic resonance imaging)
        
        • ตัดตัวอย่างกล้ามเนื้อหัวใจไปตรวจภาวะการอักเสบของหัวใจ(Endomyocardial biopsy)
      - การรักษา/พยาบาล
        
        การช่วยเหลือการทำงานของหัวใจ โดยใช้เครื่องช่วยการทำงานของหัวใจ แบบพิเศษ รวมทั้งการให้ออกชิเจนเพื่อพยุงช่วยเหลือปอดและหัวใจ
        
        การให้ยาคุ้มกันหรือยาต้านการอับเสบ การให้ยาดังกล่าวในผู้ป่วยที่ผล biopsy ยืนยันค่าเป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจอับเสบจริง แล้วพบว่าอาการดีขึ้น
        
        การให้ยารักษาภาวะกล้ามเนื้อหัวใจทำงานลดลง เช่น ยากลุ่มขยายหลอดเลือด (Vasodilator) เช่น ไนโตรกลีเซอรีน หรือ โซเดียมไนโตรปลัสไซด์
        
        การรักษาโดยไม่ใช้ยา ได้แก่ การสังเกตการทำงานของหัวใจและระบบไหลเวียน การควบคุมน้ำ และการให้ออกซิเจนอย่างเพียงพอ
        
        การผ่าตัด เช่น การผ่าตัดใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ หรือการผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ เป็นต้น
  - - - ทำให้เยื่อหุ้มหัวใจชั้นในอักเสบได้แก่ แบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อราที่พบส่วนใหญ่เป็นเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งมักเข้าสู่กระแสเลือดได้จากทางเข้าหรือแผลเปิดส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย ซึ่งสาเหตุสำคัญคือ ไข้รูมาติคไข้หวัดใหญ่ เยื่อหุ้มหัวใจชั้นในอักเสบ
    - - • เมื่อเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย เข้าสู่ระบบไหลเวียนไปที่หัวใจและฝังตัวอยู่ในเยื่อบุหัวใจชั้น Endothelium ในบริเวณที่มีการไหลเวียนเลือดช้า เกิดการอักเสบที่เยื่อบุหัวใจหรือลิ้นหัวใจ
    - - ในรายที่ไม่รุนแรง ไม่มีอาการแสดง อาการทั่วไปจะเริ่มจาก อ่อนเพลียไข้ เม็ดเลือดขาวสูง คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว เจ็บหน้าอกหายใจลำบาก ถ้ามีอาการมากขึ้นจะมีภาวะหัวใจวายร่วมด้วย
    - - • ให้ยาเพิ่มการบีบรัดตัวของหัวใจ เช่น Digitalis
      - • ให้ยาขับปัสสาวะ
      - • ให้ยาต้านการติดเชื้อจนครบเนื่องจากต้องให้ยาเป็นระยะเวลายาวนาน
      - • ติดตามการทำงานของหัวใจ
      - • ดูแลช่วยเหลือกิจกรรมเนื่องจากผู้ป่วยมีภาวะ Activity intolerance
      - • ให้ข้อมูลการปฏิบัติตน การออกกำลังกาย การรับประทานยา การมีเพศสัมพันธ์ ฯลฯ
  - - - เครื่องมือทางไฟฟ้าที่ประดษฐ์ขึ้นเพื่อปล่อยกระแสไฟฟ้าไปกระตุ้นหัวใจตามที่กำหนด เพื่อให้เกิดจังหวะการเต้นของหัวใจที่ทำให้มีปริมาณเลือดออกจากหัวใจต่อนาที (Cardiac output) เพียงพอ
    - - ก่อนใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจดูแลเหมือนผู้ป่วยรับการผ่าตัดทั่วไป แต่การทำความสะอาดตำแหน่งที่ผ่าตัดใช้บริเวณหัวไหล่ข้างที่ไม่ถนัด เพราะหลังผ่าตัดต้องงดใช้แขนข้างที่ใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจ 3 วัน เพื่อป้องกันสายสื่อเลื่อน และต้องบันทึกคลื่นไฟฟ้าหัวใจเพื่อบันทึกจังหวะการเต้นของหัวใจ
      - ขณะใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจ
        • ติดตามคลื่นไฟฟ้าหัวใจและความดันโลหิตอย่างต่อเนื่อง ถ้ามีคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ ต้องรายงานแพทย์
        • เมื่อใส่สายสื่อไปยังตำแหน่งที่ต้องการแล้ว จดบันทึกลักษณะการกระตุ้นของเครื่อง อัตราเร็วของการกระตุ้น ความไวปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ใช้กระตุ้น และเวลาของการใช้เครื่อง เก็บคลื่นไฟฟ้าหัวใจที่บันทึกไว้เป็นหลักฐาน เพื่อเปรียบเทียบเมื่อเครื่องทำงานผิดปกติหรือเมื่อต้องการปรับเปลี่ยนค่าต่างๆในภายหลัง
        • ติดตามผล Chest X – Ray หลังการใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจ เพื่อดูตำแหน่งสายสื่อ
      - หลังใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจ
        • วัดสัญญาณชีพ สังเกตความสม่ำเสมอของชีพจร อัตรการเต้น ถ้าชีพจรเปลี่ยนแปลงน้อยกว่าหรือมากกว่า 10 ครั ง/นาที ต้องรายงานแพทย์
        
        ติดตามภาวะหัวใจวาย และ Pneumothorax • สังเกตแผลที่ใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจทุกวัน ถ้าแผลแฉะบวม แดง ให้ทำแผลใหม่
    - - การจับชีพจรด้วยตนเอง โดยให้นั่งพักก่อน 5 นาที และจับชีพจรเต็ม1 นาที ถ้าชีพจรมากกว่าหรือน้อยกว่าที่กำหนดไว้ในเครื่อง 5-10 นาที/ครั้ง บ่อยๆ ควรมาพบแพทย
      - ให้สังเกตอาการที่บ่งบอกว่าเครื่องทำงานผิดปกติ เช่น เวียนศีรษะเป็นลม เจ็บหน้าอก หายใจตื้น อ่อนเพลีย
      - สามารถใช้เครื่องไฟฟ้าได้ตามปกติ เช่น โทรทัศน์ วิทยุ เครื่องปิ้งขนมปัง เครื่องเป่าผม เครื่องโกนหนวดไฟฟ้า เตาอบไมโครเวฟ แต่ต้องเลิกใช้ทันที ถ้ามีอาการเวียนศีรษะมึนงง ชีพจรเบา ช้ากว่าปกติ ควรรีบถอยห่างจากอุปกรณ์นั้นประมาณ 5-10 ฟุต
      - หากท่านใช้โทรศัพท์มือถือรุ่น Digital ควรถือด้านที่ไม่ได้ใส่เครื่องหรือถือให้ห่างจากตัวเครื่องประมาณ 6 นิ้ว ทั้งนี้ เพื่อป้องกักการรบกวนการทำงานของเครื่อง
      - 5.ให้ระวังอันตรายจากกระแสไฟฟ้าอื่นๆที่มีความถี่สูง อาจรบกวนการทำงานของเครื่อง
      - ป้องกันการกระทบกระแทกบริเวณที่ฝังเครื่องไว้ เพราะอาจทำให้แตกได
      - 7.พกบัตรประจำตัวผู้ใส่เครื่องกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจไว้ตลอดเวลา เมื่อมีปัญหาผู้พบเห็นจะได้นำส่งแพทย์
      - แจ้งแพทย์ และทันตแพทย์ทราบทุกครั้งที่เข้ารับการรักษาและทำหัตถการต่างๆ
      - ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ในขณะใส่เครื่อง เมื่อแผลติดดี สามารถอาบน้ำได้โดยไม่เป็นอันตรายต่อเครื่อง มีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ ควรหลีกเลี่ยงและเปลี่ยนงานถ้าประกอบอาชีพเกี่ยวกับไฟฟ้าแรงสูง
- - - - ปริมาณเลือดที่ออกจากหัวใจ (Cardiac output)
      - ปริมานเลือดในร่างกาย (Blood volume)
      - Resistance ประกอบด้วย 3.1 ความยืดหยุ่นของผนังหลอดเลือดแดง 3.2 ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของหลอดเลือด 3.3 ผนังหลอดเลือดหนา
    - - • ระดับความดันโลหิตปกติคือ ตํ่ากว่า 120/80 mmHg
      - • ระดับขั้นของความดันโลหิตสูง มี 3ระดับ ดังนี้
        
        Prehypertensionระดับความดันโลหิตอยู่ในช่วง 120/80-139/89 mmHg
        
        Stage 1 ระดับความดันโลหิตอยู่ในช่วง 140/90-159/99 mmHg
        
        Stage 2 ระดับความดันโลหิตตั้งแต่ 160/100 mmHg เป็ นต้นไป
    - - Hypertensive urgency มีความดันโลหิตสูง ตั้งแต่ 180/110 mmHgเป็นต้นไป แต่ยังไม่มี อวัยวะเป้าหมายที่สําคัญถูกทําลาย
      - Hypertensive emergency มีความดันโลหิตสูง ตั้งแต่ 180/110 mmHg เป็นต้นไป และมีสัญญาณของอวัยวะเป้าหมายที่สําคัญถูกทําลาย (Target organ damaged) เช่น ตา ไต หัวใจ สมองและหลอดเลือด
    - - โรคไต ความปกติของเนื้อไต หลอดเลือดแดงไปเลี้ยงไตตีบตัน เนื้องอกที่เกิดจากเรนนิน
      - โรคของต่อมไร้ท่อ 2.1 Acromegaly ภาวะที่มีการเจริญเติบโตผิดปกติ 2.2 ต่อมไธรอยด์ทํางานน้อย (Hypothyroidsm) 2.3 ต่อมธัยรอยด์ทํางานมาก (Hyperthyroidsm) 2.4 โรคของต่อมหมวกไต
      - ความผิดปกติทางระบบประสาท 3.1 มีภาวะแรงดันในกระโหลกสูงขึ้น จากเนื้องอกในสมอง หรือเนื้อสมองอักเสบ 3.2 Sleep apnea 3.3 Autonomic dysreflexia
      - ได้รับยาบางชนิด ได้แก่ ยากินคุมกําเนิด ยากลุ่มกลูโคคอร์ติคอยด์ มิเนอโรคอร์ติคอยด์ ซัยโคลสปอร์ริน อิริโธรมัยซิน โมโนเอไมด์ออกซิเดสอินหิบิเตอร์
      - อาหารที่มีสารธัยรามีน เช่น เนยเก่า ตับไก่ เบียร์ ไวน์
      - ภาวะเครียดเฉียบพลัน: psychogenic hyperventilation ภาวะนํำตาลในเลือดตํ่า ไฟไหม้ นํำร้อนลวก
      - ความผิดปกติของหลอดเลือด หลอดเลือดแข็ง (Atherosclerosis) หลอดเลือดเออร์ต้าตีบคอด (Coarctation of aorta) มีปริมาตรนํำในหลอด
      - ความดันโลหิตสูงจากการตั้งครรภ์
      - Renovascular disease
      - Pheochromocytoma
    - - ปัจจัยที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้
        
        • ประวัติครอบครัว พันธุกรรมและปัจจัยหลายอย่าง
        
        • อายุ (Age) ความดันโลหิตสูงแบบปฐมภูมิพบบ่อยในช่วงอายุ 30-50 ปี อัตราการเกิดโรคเพิ่มขึ้นตามอายุที่สูงขึ้น
        
        • เพศ (Sex) ผู้ชายมีความเสี่ยงที่จะเป็ นความดันโลหิตสูงมากกว่าผู้หญิง
        
        • เชื้อชาติ (Race)
      - ปัจจัยเสี่ยงที่เปลี่ยนแปลงได้
        
        • ภาวะ (Stress) ตัวกระตุ้นทําให้มีภาวะเครียดมีมากมายเช่น เสียง การติดเชื้อ การอักเสบ ความเจ็บปวด การได้รับออกซิเจนลดลง อากาศเย็น
        
        • อ้วนมาก (Obesity) โดยเฉพาะอ้วนลงพุง (พุงใหญ่ แขนขาเล็ก)
        
        • สารอาหาร โดยเฉพาะโซเดียม
        
        • สารเสพติด บุหรี่ แอลกอฮอล์
        
        • ออกกําลังกายหรือมีกิจกรรมทางกายน้อย (Inactivity)
    - - ตัวรับความดันโลหิตและตัวรับเคมีในหลอดเลือดแดง
        1.1 ตัวรับคาโรติดไซนัส เอออร์ต้า ฯลฯ มีหน้าที่ตรวจสอบความดันในหลอดเลือดแดง และส่งสัญาณในการลดความดันในหลอดเลือดแดงโดยผ่านประสาทเวกัส ทำให้หลอดเลือดดำขยายตัว หัวใจเต้นช้าลง
        1.2 นอกจากนี้ ยังมีผลต่อระบบซิมพาเธติคให้ทํางานลดลง ลดการทำงานของหัวใจเต้นช้าลง บีบตัวลดลง ความดันโลหิตลดลง
        1.3 ตัวรับเคมีในหลอดเลือดแดงอยู่ที่ เมดัลลาของสมอง หลอดเลือดคาโรติดและเอออร์ติกบอดี้ ไวต่อการเปลี่ยนแปลงออกซิเจน ทำให้เกิด Reflex ลดความดันเลือดลง
      - ระบบเรนนินแอนจิโอเทนซิน เป็นการปรับตัวของหลอดเลือดเมื่อปริมาตรของเลือดเปลี่ยนแปลง มีการหดและขยายส่งผลต่อระดับความดันโลหิตโดยตรง
      - การควบคุมตัวเองของหลอดเลือด (Vascular autoregular) เรนินสร้างจากไต สามารถเปลี่ยนแอนจิโอเทนซิโนเจนให้เป็นแอนจิโอเทนซิน 1
      - การควบคุมปริมาตรสารน้ำนร่างกาย มีกระบวนการคือ
        2.1 เมื่อร่างกายมีสารนํำและโซเดียมสูงขึ้น ไตขับน้ำและเกลือออกจากร่างกายระดับความดันโลหิตลดลง
        2.2 ในทางตรงข้ามถ้ามีนํำและโซเดียมในร่างกายน้อยไตจะดูดน้ำและโซเดียมกลับมากขึ้น
    - - • ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงเล็กน้อยหรือปานกลางมักไม่มีอาการแสดง
      - เมื่อมีความดันสูงมากขึ้น จะปรากฎอาการเหล่านี้ได้ แต่ไม่เฉพาะเจาะจง คือมีหรือไม่มีอาการก็ได้
      - • ปวดศีรษะ ลักษณะอาการปวดมักจะปวดที่ท้ายทอย โดยเฉพาะช่วงเช้าหลังตื่นนอน และมักค่อยๆ ดีขึ้นและหายไปเอง
      - • เวียนศีรษะ มึนงง ซึ่งอาจเกิดจากสมองขาดเลือดชั่วขณะ อาจมีอาการคล้ายจะเป็นลม
      - • เลือดกําเดาไหล แต่ไม่พบบ่อย
      - • หายใจลําบากขณะออกแรงหรือทํางานหนัก หรือหายใจลําบากขณะนอนราบ
      - • มีอาการเจ็บหน้าอกจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดหรือหลอดเลือดเอออร์ต้าฉีกขาด
      - • อาการอื่น ๆ ที่อาจพบได้ เช่น ปัสสาวะมาก กระหายนํำใจสั่นและอาการทางพยาธิสภาพของอวัยวะสําคัญที่เสียหน้าที่
    - - • สามารถให้ยาลดความดันโลหิตทางปากได้
      - • เป้าหมายการลดความดันโลหิตเบืัองต้นคือ 160/110 mmHg ภายในเวลาเป็นชั่วโมงหรือเป็นวัน
      - • Mean arterial pressure (MAP)อ [(2xdiastic)+ systolic]/3) ควรลดไม่เกิน 25% ภายใน 24 ชั่วโมงแรก
      - • หลีกเลี่ยงการให้ยาลดความดันโลหิตในปริมาณสูง เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากความดันโลหิตที่ตํ่าลงอย่างเฉียบพลัน
      - • การรักษาผู้ป่วยในกรณีนี้ ขึ้นอยู่กับระดับของอวัยวะเป้าหมายถูกทําลาย
      - • ผู้ป่วยที่มีภาวะ Pressure natriuresis มักมีภาวะขาดนํำนอกเซล (Intravascular volume depletion) ให้หลีกเลี่ยงการใช้ยากลุ่มขยายหลอดเลือดเพราะจะทําให้ความดันโลหิตตํ่าได
      - • ผู้ป่วยเหล่านีั ควรได้รับสารนํำทางหลอดเลือดดํา เพื่อรักษาปริมาณนํำของร่างกายไว้ และหยุดกระบวนของ renin-angiotensin system (RAS)
    - - การรักษาแบบไม่ใช้ยา ได้แก่ การปรับพฤติกรรม (Life Style Modification) ประกอบด้วย การควบคุมอาหาร การออกกําลังกาย การลดนํำหนัก และการจัดการกับอารมณ์
      - 2.การรักษาโดยการใช้ยา มีเป้าหมายในการลดระดับความดันโลหิตให้ตํ่ากว่า140/90 mmHgยาที่ใช้อาจใช้เป็นยาเดี่ยวหรือรักษาด้วยยาหลายตัวขึ้นกับอาการของผู้ป่วย
      - ยาต้านอะดรีเนอจิก (แอลฟาและเบตารีเซฟเตอร์)
      - ยาต้านแคลเซี่ยมเข้าเซล เช่น แอมโลดิพีน (Amlodipine) ดิลทิอะเซม(Diltiazem) เวอราพรามิล (Verapramil) และในฟีดีพิน (Nifedipine) ทําให้หลอดเลือดคลายตัว ลดความต้านทานของหลอดเลือด ลดการเต้นของหัวใจ ลดการนำไฟฟ้าของเวนตริเคิล
      - ยาต้านระบบเรนินแอนจิโอเทนซิน ออกฤทธิ์ยับยั้งระบบแอนจิโอเทนซิน
    - - • ความดันโลหิตสูงในระยะวิกฤติ เป็นภาวะที่ผู้ป่วยมีระดับความดันโลหิตสูงมาก ซึ่งอาจเกิดอันตรายและภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ
      - • ผู้ป่วยที่เป็น Hypertensive urgency ต้องได้รับการควบคุมความดันโลหิตภายใน 12-24 ชั่วโมง
      - • ผู้ป่วยที่เป็น Hypertensive emergency ผู้ป่วยเหล่านี้ ต้องได้รับการควบคุมความดันโลหิตทันที เนื่องจากมีภาวะเสี่ยงสูงที่อวัยวะเป้าหมายจะถูกทำลายมากขึ้น
      - อาการ
        
        ปวดศีรษะรุน แรง มึนงง คลื่นไส้อาเจียน ชัก เกร็ง หมดสติ
  - - - ได้รับเลือดที่สูบฉีดจากหัวใจไปเลื้ยงโดยเลือดได้นําออกซิเจน กลูโคส และสารอาหารต่าง ๆ ไปเลี้ยง ดังนั้นเมื่อมีความผิดปกติของหลอดเลือดไปเลี้ยงสมอง มีผลต่อการทําลายของเซลสมอง
    - - ระยะเฉียบพลัน (Acute stage) เป็นระยะ 24 -48 ชั่วโมง ผู้ป่วยมีอาการหมดสติ มีภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง ระบบการหายใจและการทํางานของหัวใจผิดปกติ
      - ระยะหลังเฉียบพลัน (Post acute stage) เป็นระยะที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการคงที่ 1-14 วัน
      - ระยะฟื้นฟูสภาพ (Recovery stage)3 เดือนแรก
    - - ปัจจัยเสี่ยงที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้
        
        • อายุ อายุที่สูงขึ้นมีภาวะเสี่ยงสูงขึ้น
        
        • เพศ ชายมีภาวะเสี่ยงมากกว่าเพศหญิง
        
        • ประวัติครอบครัว
        
        • ประวัติเคยเป็น โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke มาก่อน
      - ปัจจัยเสี่ยงที่เปลี่ยนแปลงได้
        
        • เป็ น HT, DM, สูบบุหรี่, สุรา หรือยาเสพติด
        
        • โรคของ carotid artery disease และ peripheral
        
        • โรคของหัวใจและระบบไหลเวียน cardiovascular disease (HF,congenital heart defects, CHD, cardiomegaly, cardiomyopathy)
        
        • AtrialFibrillation
        
        • Transient ischemic attack (TIA)
        
        • ไขมันในเลือดสูง
        
        • อ้วน
        
        • ไม่ออกกําลังกาย
    - - • เป็นอาการหรืออาการแสดงทางระบบประสาทที่เกิดขึ้นชั่วขณะ โดยมีสาเหตุมาจากการขาดเลือดและหายเป็นปกติในเวลาภายใน 24 ชั่วโมง
      - • มีอาการอ่อนแรง ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด อยู่ประมาณ 2-30 นาที
      - • 10-15% จะเกิดโรคหลอดเลือดสมองภายใน 3 เดือนหลังเกิด TIA ครั้งแรก
      - • ร้อยละ 5-8 อาจเกิดโรคหลอดเลือดสมองภายใน 48 ชั่วโมง
      - • ร้อยละ 30-50 พบความผิดปกติจากการขาดเลือด
    - - การรักษา Ischemic Stroke ที่เกิดจากลิ่มเลือดหรือการอุดตัน ตีบแคบของเส้นเลือด สามารถให้ยาละลายลิ่ม เลือดผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบและอุดตันภายใน 3ชั่วโมง
      - ใกรณีที่เป็น Stroke ประเภทที่หลอดเลือดแตกและมีเลือดออกในสมองต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด ซึ่งการพยาบาลก่อนและหลังผ่าตัดเป็นสิ่งสําคัญ โดยเฉพาะการพยาบาลผู้ป่วยที่มีความดันในสมองสูง
      - ให้คําแนะนําเกี่ยวกับอาการเตือน Stroke แก่ผู้ป่วยและครอบครัว
    - - มีอาการของโรคหลอดเลือดสมองตีบและอุดตันที่ไม่ทราบเวลาที่เริ่มเป็นอย่างชัดเจน
      - มีอาการเลือดออกใต้ชั้นเยื่อหุ้มสมอง (subarachnoid hemorrhage)
      - มีอาการทางระบบประสาทที่ดีขึ ้นอย่างรวดเร็ว (NIHSS < 4) หรือ มีอาการทางระบบประสาท อย่างรุนแรง (NIHSS >18)
      - มีอาการชัก
      - ความดันโลหิตสูง (SBP≥ 185 mmHg, DBP≥ 110 mmHg)
      - มีประวัติเลือดออกในสมองหรือ มีประวัติเป็ น Stroke/Head injury ภายใน 3 เดือน History of prior intracranial hemorrhage,neoplasm, or vascular malformation
      - ได้รับยาต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือด (heparin หรือ warfarin)ภายใน 48 ชั่วโมงหรือตรวจพบ ความผิดปกติของเกล็ดเลือดอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้ มีค่า Partial-thromboplastintime ผิดปกติ มีค่าProthrombintime มากกว่า 15 วินาที มีค่า International normalized ratio (INR) มากกว่า 1.5
      - มีปริมาณเกล็ดเลือดน้อยกว่า 100,000/mm
      - มี Hct น้อยกว่า 25%
      - มีประวัติผ่าตัดใหญ่ภายใน 14 วัน
      - มีเลือดออกในทางเดินอาหารหรือทางเดินปัสสาวะภายใน 21 วัน
      - มี BS <50 mg/dl หรือ > 400 mg/dl
      - มีประวัติ Myocardial infarction ภายใน 3 เดือน
      - มีการเจาะหลอดเลือดแดงในตําแหน่งที่ไม่สามารถห้ามเลือดได้ภายใน 7 วัน
      - 15.แขน และหรือ ขา ใบหน้า ซีกใดซีกหนึ่งอ่อนแรงอย่างทันทีทันใด
      - 16.พูดไม่ออก ไม่เข้าใจคําพูด หรือพูดไม่ชัดอย่างทันทีทันใด
      - ตาข้างใดข้างหนึ่งมัว มองไม่เห็น เห็นภาพซ้อน มีอาการคล้าย
      - ม่านบังตาอย่างฉับพลัน
      - 19.ปวดศีรษะรุนแรงฉับพลัน ชนิดไม่เคยเป็นมาก่อน
      - 20.มีอาการเวียนศีรษะ อยู่เฉย ๆ ก็เวียนศีรษะ บ้านหมุน เดินลําบาก หรือเป็นลม
  - - - การอักเสบของผนังหลอดเลือดดำร่วมกับการอุดตันโดยลิ่มเลือดที่หลอดเลือดดำ มักพบผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงได้แก่ อ้วน ตั้งครรภ์ ความผิดปกติของการแข็งตัวของ
        เลือด ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด ที่ทําให้เลือดมีการไหลชะลอตัว เกิดลิ่มเลือดสะสมที่ผนังหลอดเลือดทําให้เกิดการอักเสบของผนังหลอดเลือดและเนื้อเยื่อบริเวณโดยรอบ อันตรายคือ ลิ่มเลือดลอยไปอุดตันหลอดเลือดที่อวัยวะสําคัญ เช่น ปอด สมอง ไต
    - - ปวดบริเวณที่เกิดหลอดเลือดอักเสบ บวม แดง มีการขาดเลือดของอวัยวะที่มีการอุดตัน เช่น อวัยวะส่วนปลายบวม ซีด ปวดน่องเวลากระดกนิ้ว หลอดเลือดดําตื้น ๆ แข็ง บางแตกง่าย อาจพบคลําชีพจรปลายเท้าได้เบาลง
    - - ให้ยาขยายหลอดเลือด และยาละลายลิ่มเลือด เช่น Heparine, coumarin
      - ถ้ารักษาด้วยยาไม่ได้ผลทําการผ่าตัดขยายหลอดเลือดหรือเอาก้อนเลือดออก
    - - ห้ามวิ่ง เดินนาน หรือยกนํำหนัก
      - ใส่ผ้ายืดหรือถุงน่องรัดขาไว้ สังเกตอาการเลือดออกจากการได้รับยาละลายลิ่มเลือด
      - ห้ามใช้ยาคุมกําเนิดชนิดฮอร์โมน
      - ดูแลป้องกันไม่ให้เกิดซํำโดยการจัดการปัจจัยเสี่ยง
      - ลดนํำหนัก
  - - - พบมากในผู้ชายอายุระหว่าง 20-35 ปี ที่มีประวัติสูบบุหรี่
    - - ในระยะแรก มีอาการปวดบริเวณขา และหลังเท้ารุนแรงอาจมีอาการปวดน่องร่วมด้วยเวลาเดิน เดินไม่ได้ไกล เป็นตะคริว บ่อยที่เท้าและน่อง หลังเดินหรือออกกำลังกาย อาการหายไปเมื่อพัก อาการเหล่านี้เรียกว่า Intermittent Claudication
    - - • เบื้องต้นจากประวัติ
      - • การตรวจ ABI หรือ Dropplerultrasound, Artheriograms เพื่อวินิจฉัย ภาวะขาดเลือดที่หลอดเลือดส่วนปลาย
    - - งดสูบบุหรี่
      - รักษาแผลเรื ้อรังที่เท้า
      - ให้ยาขยายหลอดเลือด แก้ปวด ตามอาการ
      - ให้ยา NSIAD เมื่อมีอาการหลอดเลือดดําอักเสบ
      - การรักษาโดยการผ่าตัด
    - - ABI = Ankle pressure/Brachial pressure
      - การแปลค่า ABI มากกว่าหรือเท่ากับ 1 ไม่มีปัญหาเกี่ยวกับการตีบตันของหลอดเลือด
        -ABI อยู่ในช่วง 0.3 –0.8 Claudication
        • ABI น้อยกว่าหรือเท่ากับ 0.3 Rest pain
      - หมายเหตุ
        
        ปกติความดันโลหิตบริเวณข้อเท้าจะเท่ากับหรือสูงกว่าความดันโลหิตค่าบนที่วัดที่แขน (Systolic pressure)
  - - - • แรงดันของความดันโลหิต
      - • การอักเสบจากโรคที่เกิดจากภูมิคุ้มกัน
      - • โรคติดเชื้อบางชนิดเช่น Chlamydia pneumoniaeor Helicobacter pylori) หรือเชื้อไวรัสบางตัวเช่น cytomegalovirus
      - • สารเคมีในร่างกาย เช่น ไขมัน Cholesterol นํำตาล เป็ นต้น
    - - •การสูบบุหรี่
      - •ไขมันในเลือดสูง
      - •ความดันโลหิตสูง
      - •โรคเบาหวาน
      - •โรคอ้วนลงพุง
      - •ขาดการออกกําลังกาย
      - •รับประทานอาหารไม่ถูกต้อง
      - •เพศ
      - •อายุ
      - •ประวัติการป่วยเป็นโรคหลอดเลือดตีบก่อนวัยในครอบครัว
    - - คล้ายหลอดเลือดแดงอักเสบ คือ จะมีอาการปวดรุนแรงบริเวณที่หลอดเลือดแดงไปเลี้ยง เช่น บริเวณ แขน ขา น่อง
    - - 1.การดูแลรักษาแบบประคับประคอง การเดินเป็นวิธีการที่ดีที่สุด กระตุ้นให้เดินจนกระทั่งเริ่มปวด แล้วหยุด เมื่อหายปวดเริ่มเดินใหม่ การเดินจะทําให้หลอดเลือดที่ขามีการสร้างขึ้น ใหม่ ช่วยทําให้เดินได้นานขึ้น ปวดน้อยลง • หลีกเลี่ยงการประคบน้ำแข็งหรือน้ำร้อน สวมรองเท้าที่คับพอดี • หลีกเลี่ยงอาหารที่ให้พลังงานมากเกินไป หรืออาหารมันมากเกินไป
      - การรักษาด้วยยา 2.1 การใช้ยา โดยใช้ ยาต้านเกล็ดเลือด Anti-Platelet Agents – ยาในกลุ่มนี้ จะลดปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง ทําให้เดินได้ไกลขึ้น
        2.2 Anticoagulation Agents – ยาละลายลิ่มเลือด
      - การผ่าตัด 3.1 การทํา Balloon angioplastyแพทย์จะสอดสายเข้าไปหลอดเลือดแดงที่ขาหนีบ แล้วเอาบอลลูนดันส่วนที่ตีบให้ขยายพร้อมทั้งใส่ขดลวด
        3.2 การผ่าตัด Bypass โดยการใช้เส้นเลือดเทียมต่อข้ามส่วนที่ตัน
      - การพยาบาลหลังผ่าตัด
        
        จัดท่านอนราบขาเหยียดตรง ห้ามงอ ห้ามเอาหมอนรองใต้เข่าเนื่องจากมีระบบไหลเวียนเลือดลดลง - สังเกตออาการ Bleeding, pain, infection, ขาดเลือด, หายใจและวิตกกังวล
        
        เฝ้าระวังภาวะเลือดออกง่ายเนื่องจากได้รับยา Anticoagulanceได้แก่heparin - คําแนะนําป้องกันกลับเป็นซ้ำ ได้แก่ งดบุหรี่ ควบคุมไขมันในเลือดเบาหวาน และความดันโลหิต
        
        สังเกตอาการผิดปกติ 6 P ได้แก่ ปวดขามาก ไข้ แขนขาอ่อนแรง เย็นคลําชีพจรไม่ได้ แผลตัดเชื้อให้มาพบแพทย
  - - - หลอดเลือดดําได้รับอันตราย เช่นอุบัติเหตุกระดูกหัก กล้ามเนื้อถูกกระแทก หรือการผ่าตัด
      - เลือดในหลอดเลือดมีการไหลเวียนช้าลงเช่นการนั่งหรือนอนนาน หลังผ่าตัด อัมพาต การเข้าเฝือก
      - การที่เลือดมีการแข็งตัวง่าย
    - - • คนแก่ นอนไม่เคลื่อนไหวมากว่า 3วัน
      - • อัมพาต
      - • การเข้าเผือก
      - • หลังผ่าตัดทําให้ต้องนอนนาน
      - • การที่ต้องนั่งรถ รถไฟ เครื่องบิน หรือนั่งไขว่ห้าง
      - • การใช้ยาคุมกําเนิด ฉีดยาเสพติด
      - • การตั้งครรภ์ หลังคลอด
      - • นอนไม่เคลื่อนไหวมากกว่า 3วัน
      - • โรคมะเร็ง
      - • โรคทางพันธุกรรมบางโรค
    - - อาการที่สําคัญคืออาการบวมที่เท้าเนื่องจากการไหลกลับของเลือดไม่ดีมักจะบวมข้างเดียว
    - - • บวมเท้าที่เป็ นข้างเดียว และอาจจะกดเจ็บบริเวณน่อง
      - • เมื่อจับปลายเท้ากระดกเข้าหาตัวโดยที่เข่าเหยียดตรง (เรียกการตรวจนี้ว่า Homans Sign) จะมีอาการปวด
      - • อาจจะตรวจพบว่าหลอดเลือดดําโป่งและอาจจะคลําได้ ถ้าเส้นเลือดอักเสบเวลาคลําจะปวด
      - • ไข้ตํ่าๆ
    - - venography คือการฉีดสีเข้าไปในเส้นเลือดที่สงสัยเพื่อดูว่ามีลิ่มเลือดอุดหรือไม่ แต่ให้ผลการตรวจไม่แม่นยํา และอาจจะเกิดอาการแพ้จึงไม่นิยม
      - venous ultrasound เป็ นการใช้ ultrasound ช่วยในการวินิจฉัย วิธีนี้ไม่เจ็บปวดให้ผลดี
      - MRI
    - - • หากวินิจฉัยว่าเป็น DVT จะต้องรีบให้การรักษาโดยรับตัวไวในโรงพยาบาลแพทย์จะเลือกให้ heparin หรือ low molecular weight heparin หลังจากนั้นต้องให้warfarinเพื่อป้องกันลิ่มเลือดอีก 3เดือน
      - • การป้องการคือการลดปัจจัยเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดําลึกและการป้องกันเส้นเลือดขอด
      - • วิตามินอีช่วยลดการเกิดโรค
  - - - เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดดําให้ผิวหนัง เกิดจากลิ้นกั้นในเลือดเลือดเสียหน้าที่ ให้การไหลเวียนเลือดผิดปกติ ไม่สามารถไล่เลือดให้ไหลกลับสู่หัวใจได้หมด
        จึงเกิดการคั่งของเลือดในหลอดเลือดดํา ทําให้หลอดเลือดดําขยายตัว
    - - การเกิดยังไม่ทราบแน่ชัด แต่มีปัจจัยเสริมที่ทําให้เกิดหลอดเลือดขอดเพิ่มขึ้น คือ การยืนนานๆ การตั้งครรภ์ ความร้อน การถูกผูกรัด เช่น การใส่ถุงน่องที่คับเกินไป เป็นต้น
        กรรมพันธุ์ เชืัอชาติ เพศ พบว่าเพศหญิงมีอัตราการเกิดสูงกว่าเพศชาย
    - - • ปวดตื้อ ๆ บริเวณขา กล้ามเนื้อเป็นตระคริว
      - • มีอาการเมื่อยล้าขามากผิดปกติ
      - • ถ้าเป็นเส้นเลือดขอดในระดับรุนแรง จนมีหลอดเลือดอุดตัน จะมีอาการบวมปวด ขามีสีคล้ำ
      - • อาจมีแผลที่เท้าจากการขาดเลือดไปเลี้ยง
      - • เสี่ยงต่อการบาดเจ็บ และติดเชื้อได้ง่าย
    - - การตรวจเบื้องต้นโดยการตรวจBodiettrendendelenberg test มีวิธีการโดยให้ผู้ป่วยนอนราบ ยกขาสูง และรัด Tourniquet ที่ต้นขา หลังจากนั้นให้ผู้ป่วยยืน แล้วนําสายยางที่รัดออก ถ้ามีเลือดไหลเข้าสู่ Superficial vein แสดงว่า การทําหน้าที่ของลิ้นในหลอดเลือดผิดปกติ (Valve incopetent)
    - - รักษาแบบประคับประคอง
      - การผ่าตัดนําหลอดเลือดที่ขอดออก
        2.1 หลังผ่าตัดพยาบาลควรตรวจสอบเกี่ยวกับการตกเลือด คลายผ้ายืดวันละ 3 ครั้ง และพันใหม่ทุกครั้ง เมื่อผู้ป่วยฟื้นแล้วสามารถเดินได้ตั้งแต่วันแรก แต่ต้องพันขาและสวมถุงน่องไว้นานประมาณ 1เดือน เวลานอนควรยกขาขึ้น
        2.2 ซึ่งหลังผ่าตัดต้องให้แนะนําเพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำห้ามนั่งไขว่ห้าง ออกกําลังกายเป็นประจําและออกกําลังขาโดยการนอนยกขาสูง ลดน้ำหนัก หลีกเลี่ยงการยืนนาน ๆ