Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก - Coggle Diagram

- - - - เอพิเดอร์มิส (epidermis) คือ เนื้อเยื่อที่อยู่ด้านนอกสุดของ
        ส่วนต่างๆของพืชมักเรียงตัวชั้นเดียว ประกอบด้วย
        เซลล์เอพิเดอร์มิส (epidermal cell)ผนังเซลล์ที่อยู่ด้านนอก
        มักหนากว่าผนังที่อยู่ด้านในมีคิวทิน (cutin)
        เคลือบผนังเซลล์ เนื้อเยื่อเอพิเดอร์มิสทำหน้าที่
        ปกคลุมและป้องกันอันตรายให้แก่พืช
      - พาเรงคิมา (parenchyma) เนื้อเยื่อชนิดนี้พบได้ทั่วๆ ไป
        ในพืช ประกอบด้วยเซลล์พาเรง-คิมา (parenchyma cell)
        ผนังเซลล์ประกอบด้วยเซลลูโลส (cellulose)เป็นส่วนใหญ่
        อาจมีเฮมิเซลลูโลส (hemicellulose) และเพกติน (pectin)บ้าง
        เนื้อเยื่อพาเรงคิมามีหน้าที่เก็บสะสมเม็ดแป้งหยดน้ำมัน น้ำ
        เกลือแร่ และหลั่งสารพวกแทนนิน ฮอร์โมน เอนไซม์
        และน้ำหวานของดอกไม้
      - คอลเลงคิมา (Collenchyma) เป็นเนื้อเยื่อที่มีเซลล์คอลเลงคิมา
        รูปร่างคล้ายคลึงกับพาเรงคิมา ผนังเซลล์ประกอบด้วยเซลลูโลส
        มีหน้าที่เสริมสร้างความแข็งแรงให้กับพืช
      - สเกลอเรงคิมา (Sclerenchyma) เนื้อเยื่อชนิดนี้ประกอบด้วยเซลล์ที่มีผนังหนามาก มีผนังเซลล์ทั้งปฐมภูมิ (Primary cell wall) และผนังเซลล์ทุติยภูมิ(Secondary cell wall) เพราะมีสารลิกนิน (lignin)เคลือบผนังเซลล์ทุติยภูมิจึงเป็นส่วนที่ทำให้พืชมีความแข็งแรง สเกลอเรงคิมา ประกอบด้วยเซลล์ 2 ชนิด คือไฟเบอร์ (Fiber) และสเกลอรีด (Sclereid) ซึ่งแตกต่างกันที่รูปร่างของเซลล์
      - เอนโดเดอร์มิส (Endodermis) เป็นเนื้อเยื่อที่อยู่ด้านนอกของเนื้อเยื่อลำเลียงของราก เป็นเนื้อเยื่อที่มีเซลล์คล้ายพาเรงคิมาแต่ที่ผนังเซลล์มีสารลิกนินและซูเบอริน (Suberin) (ซึ่งเป็นสารพวกขี้ผึ้ง) มาพอกหนา เซลล์เรียงตัวกันแน่นจนไม่มีช่องว่างระหว่างเซลล์
      - คอร์ก (cork หรือ phellem) เป็นเซลล์ที่พบด้านนอกสุดของลำต้น กิ่ง หรือรากที่มีอายุมากจากการเจริญเติบโตขั้นที่สอง (Secondary growth) มีสีน้ำตาล เป็นเซลล์ที่ซ้อนกันอยู่หลายชั้น เป็นเซลล์ที่ตายแล้วเนื่องจากมีสารพวกลินิก และซูเบอริน ซึ่งเป็นขี้ผึ้งสีน้ำตาลมาเคลือบทับผนังเซลล์เพื่อป้องกันการระเหยของน้ำภายในเซลล์
    - - ไซเลม (Xylem)
        
        ไฟเบอร์ (fiber) เซลล์รูปร่างยาวปลายเรียว มีผนังเซลล์หนามีความเหนียวและแข็งแรงแทรกอยู่ในไซเลม เรียกว่า Xylem fiber
        
        เทรคีด (Tracheid) เป็นเซลล์ยาว ผนังหนามีลิกนินสะสมอยู่มากที่ผนังเซลล์ ส่วนใหญ่ที่ผนังมักมีส่วนบางๆ เป็นระยะๆ เรียกว่า พิต (pit)
        ซึ่งไม่มีลิกนินสะสม พิตเป็นบริเวณที่น้ำผ่านจากเทรคีด
        ของเซลล์หนึ่งไปอีกเซลล์หนึ่ง ปลายสุดของเซลล์มักแหลมมีหน้าที่ลำเลียงน้ำและแร่ธาตุและยังสามารถส่งออกไปทางด้านข้าง
        โดยผ่านพิต การลำเลียงจะเกิดได้ดีต่อเมื่อเซลล์ตายแล้ว
        
        เซลล์พาเรงคิมา (Parenchyma)คือ เป็นเซลล์ที่อ่อนนุ่ม ผนังบาง
        อมน้ำได้ดี ทำหน้าที่สะสมอาหารพวกแป้ง เซลล์พาเรงคิมานี้เรียกว่า
        ไซเลมพาเรงคิมา (Xylem parenchyma)
        
        เวสเซลอีลีเมนต์ (vessel element)เพราะมีลิกนินสะสมเช่นเดียวกับเทรคีดและมีพิตเช่นเดียวกับเทรคีด เซลล์มีขนาดใหญ่แต่สั้นกว่าเทรคีด ปลายทั้งสองของเซลล์ตัดเฉียงและมีรูพรุน (Perforation)เพื่อทำหน้าที่ลำเลียงน้ำและแร่ธาตุเช่นเดียวกับเทรคีด
      - โฟลเอ็ม (Phloem)
        
        ไฟเบอร์(Phloem fiber) เป็นเส้นใยช่วยทำให้โฟลเอ็มแข็งแรง
        เมื่อโตเต็มที่แล้วเซลล์จะตาย
        
        ซีฟทิวป์เมมเบอร์ (Sieve tube member) เป็นเซลล์ที่ยังมีชีวิตอยู่
        รูปร่างทรงกระบอกด้านสุดปลายทั้งสองของเซลล์มีลักษณะเสี้ยม
        ซีฟทิวป์เมมเบอร์แต่ละเซลล์จะมาเรียงต่อกันเป็นท่อยาว
        เรียกว่า ซีฟทิวป์ (sieve tube) ซึ่งทำหน้าที่เป็นท่อลำเลียงอาหาร
        
        เซลล์พาเรงคิมา (Phloem parenchyma) มีอยู่ในกลุ่มของโฟลเอ็ม เช่น เดียวกับไซเลมบางกลุ่มทำหน้าที่ลำเลียงอาหารของทางด้านข้าง
        เรียก phloem ray
        
        เซลล์คอมพาเนียน (Companion cell)
        เป็นเซลล์ขนาดเล็กอยู่ติดกับซีฟทิวป์เมมเบอร์
        ความจริงทั้งซีฟทิวป์เมมเบอร์และเซลล์คอมพาเนียนนั้น
        เกิดมาจากเซลล์ๆ เดียวกันซีฟทิวป์เมมเบอร์อาจมีเซลล์คอม
        พาเนียนเพียง 1 หรือมากกว่า 1 ก็ได้อยู่ข้างๆ
        ทำหน้าที่ช่วยเหลือซีฟทิวป์เมมเบอร์ ซึ่งไม่มีนิวเคลียสแล้ว
- - - - รากทุติยภูมิ (secondary root) หรือรากแขนง (lateral root หรือ branch root)เป็นรากที่กำเนิดและเจริญเติบโตมาจากรากปฐมภูมิ ซึ่งมีต้นกำเนิดจากเนื้อเยื่อเพอริไซเคิล (pericycle) และมักงอกเอียงลงไปในดินจนเกือบขนานหรือขนานไปกับพื้นดิน
      - รากพิเศษ (adventitious root) เป็นรากที่ไม่ได้เกิดมาจากรากแรกเกิด หรือรากแขนงของรากแก้ว แต่เกิดมาจากส่วนต่างๆ ของพืช
      - รากปฐมภูมิ (primary root) หรือรากแก้ว (tap root) เป็นรากที่เจริญเติบโตมาจากเรดิเคิล(radicle) ในขณะที่เป็นเอ็มบริโออยู่ในเมล็ดแล้วเจริญเติบโตยืดยาวออก พุ่งลงสู่ดิน บริเวณโคนรากจะใหญ่แล้งค่อยๆเรียวลงไปจนถึงปลายราก
    - - ระบบรากแก้ว (tap root system) ประกอบด้วยรากแก้วที่เจริญมาจากรากแรกเกิด เป็นรากที่มีขนาดใหญ่ที่สุด เจริญได้ดีที่สุด และจะมีรากแขนงแตกออกจากเนื้อเยื่อเพอริไซเคิล (pericycle) ของรากแก้วได้แก่ ระบบรากของพืชเมล็ดเปลือย และพืชใบเลี้ยงคู่เป็นส่วนใหญ่
      - ระบบรากฝอย (fibrous root system) ระบบนี้รากแก้วเจริญเติบโตไม่ดีหรือสลายไป แต่รากแขนงเจริญได้ดี มีลักษณะเป็นเส้นเล็กๆ ขนาดเกือบเท่าๆ กัน แผ่กระจายออกจากโคนต้นพืชเป็นกระจุก ได้แก่พืชใบเลี้ยงเดี่ยวทุกชนิด มีจำนวนมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับชนิดของพืช
    - - รากยึดเกาะ (climbing root) หรือรากอิงอาศัย เป็นรากพิเศษออกจากข้อของลำต้นเกาะไปตามหลัก กำแพง เสา เพื่อพยุงลำต้นให้เกาะสูงขึ้นไปและให้ส่วนต่าง ๆ ของพืชได้รับแสงมากขึ้น
      - รากสังเคราะห์แสง (photosynthetic root) เป็นรากที่สามารถสังเคราะห์อาหารได้แตกออกจากข้อของลำต้น หรือกิ่งแล้วห้อยลงมาในอากาศ ปลายรากมีสีเขียวของคลอโรฟิลล์
      - รากค้ำจุน (prop root) เป็นรากพิเศษที่ออกมาจากข้อต่างๆ
        เจริญพุ่งลงดิน ทำหน้าที่ค้ำจุน พยุงลำต้น
      - รากหายใจ (respiratory root หรือ aerating root) เป็นรากที่ช่วยในการหายใจ
      - รากสะสมอาหาร (storage root) ได้แก่ รากทั้งชนิด รากแก้ว และรากแขนงเปลี่ยนแปลงรูปร่าง มีขนาดใหญ่ซึ่งมักจะเรียกว่า หัว ทำหน้าที่สะสมอาหารประเภทแป้ง โปรตีน น้ำตาล
      - รากกาฝาก (parasitic root หรือ Haustoria) เป็นรากของพืชบางชนิดที่ดำรงชีวิตเป็นปรสิต ทำหน้าที่แย่งอาหารจากผู้ถูกอาศัย (host)
      - รากหนาม (thorn root) รากที่มีลักษณะคล้ายหนาม ออกมาจากบริเวณโคนต้นของพืชพวกปาล์มบางชนิด
  - - - โพรแคมเบียม (procambium) เป็นเนื้อเยื่อบริเวณส่วนกลางของรากจะเปลี่ยนแปลงเป็น ไซเลมปฐมภูมิ (primary xylem) แคมเบียม (cambium) และโฟลเอ็มปฐมภูมิ (primary phloem)
      - เนื้อเยื่อเจริญพื้น (ground meristem) ได้แก่เนื้อเยื่อพื้นทั่วไป เปลี่ยนแปลงเป็นชั้นคอร์เทกซ์ (cortex) และพิธ (pith)
      - โพรโทเดิร์ม (protoderm) เป็นเนื้อเยื่อชั้นนอกสุดหุ้มเนื้อเยื่ออื่นๆ ของรากไว้โดยรอบเปลี่ยนแปลงเป็นเนื้อเยื่อชั้นผิว (epidermis) ต่อไป
  - - - มัดท่อลำเลียงหรือวาสคูลาร์บันเดิล (Vascular bundle) ประกอบด้วยไซเลมและโฟลเอ็ม ในรากพืชใบเลี้ยงคู่จะเห็นการเรียงตัวของไซเลมที่อยู่ใจกลางราก เรียงเป็นแฉก (Arch) ชัดเจน สำหรับรากพืชใบเลี้ยงเดี่ยวไซเลมมิได้เข้าไปอยู่ใจกลางราก แต่ไซเลมยังเรียงตัวเป็นแฉกและมีโฟลเอ็มแทรกอยู่ระหว่างแฉกเช่นเดียวกันจำนวนแฉกของไซเลมในรากพืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีมากกว่าในรากพืชใบเลี้ยงคู่ และไซเลมเรียงกันเป็นวงล้อมรอบใจกลางรากที่เรียกว่า พิธ (Pith)
      - พิธ (Pith) เป็นส่วนใจกลางของราก หรืออาจเรียกว่า ไส้ในของราก ประกอบด้วยเซลล์พาเรงคิมา ในพืชใบเลี้ยงเดี่ยวจะเห็นส่วนนี้ได้อย่างชัดเจน ส่วนในรากพืชใบเลี้ยงคู่ ใจกลางของรากจะเป็นไซเลม
      - เพอริไซเคิล (Pericycle) ประกอบด้วยเซลล์พาเรงคิมาเป็นส่วนใหญ่ เซลล์เรียงตัวเป็นแถวเดียว แต่อาจมีมากกว่าแถวเดียวก็ได้ ชั้นนี้อยู่ด้านนอกสุดของสตีล
- - - - เป็นตัวกลางในการลำเลียง (transportation) น้ำ แร่ธาตุ และอาหาร ส่งผ่านไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช
      - หน้าที่พิเศษอื่นๆ เช่น ทำหน้าที่สะสมอาหาร สืบพันธุ์ (แพร่พันธุ์) สังเคราะห์ด้วยแสง และยังอาจมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างไปทำหน้าที่อื่น
      - เป็นแกนสำหรับช่วยพยุง (supporting) กิ่งก้าน ใบ และดอกให้ได้รับแสงแดดมากที่สุด
    - - ลำต้นเหนือดิน (aerial stem)
        
        จำแนกตามลักษณะของเนื้อไม้
        
        ลำต้นที่มีเนื้อไม้(woody stem) ได้แก่ลำต้นของต้นไม้ประเภทไม้ยืนต้นและไม้พุ่ม
        
        ลำต้นที่ไม่มีเนื้อไม้(herbaceous stem) ได้แก่ลำต้นของต้นไม้ประเภท ไม้ล้มลุก
        
        ลำต้นที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อทำหน้าที่พิเศษ
        
        ลำต้นเลื้อย (creeping stem หรือ prostate stem) เป็นลำต้นที่เลื้อยไปตามผิวดินหรือผิวน้ำ และมีรากงอกออกมาจากบริเวณข้อแล้วแทงลงดินเพื่อช่วยยึดลำต้น นอกจากนี้บริวเณข้อจะมีตาเจริญเป็นลำต้นแขนงยาวขนานไปกับพื้นดินหรือผิวน้ำ ซึ่งจะงอกรากและลำต้นขึ้นใหม่ เรียกว่า ไหล (stolon หรือ runner)
        
        ลำต้นเลื้อยพัน (Climbing stem) เป็นลำต้นที่เลื้อยหรือไต่ขึ้นที่สูง มีลำต้นอ่อนเช่นเดียวกับแบบ creeping stem ถ้ามีหลักหรือต้นไม้ที่มีลำต้นตั้งตรงอยู่ใกล้พันสิ่งที่อยู่ใกล้จะไต่ขึ้นที่สูงๆด้วยวิธีต่างๆ
        
        มือเกาะ (Stem tendril or Tendril ciimber) เป็นลำต้นที่เปลี่ยนแปลงไปทำหน้าที่เป็นมือเกาะ(tendril) หรือยึดสิ่งที่อยู่ใกล้เคียง
        
        Root climber เป็นลำต้นที่ไต่ขึ้นที่สูงโดยใช้รากที่งอกออกมาตามข้อยึดกับหลักหรือต้นไม้
        
        Twining stem (Twiner) เป็นลำต้นที่ปีนป่ายขึ้นที่สูงโดยใช้ลำต้นพันกับหลักเป็นเกลียว
        
        หนาม ( Stem spine or Stem thorn) เป็นลำต้นที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นหนามรวมทั้งขอเกี่ยว(Hook) สำหรับไต่ขึ้นที่สูง และทำหน้าที่ป้องกันอันตราย
        
        ลำต้นคล้ายใบ (Cladophyll หรือCladode หรือ Phylloclade) เป็นลำต้นที่เปลี่ยนแปลงไปมีลักษณะ และหน้าที่คล้ายใบ ทำหน้าที่สังเคราะห์แสง และในพืชบางชนิดลำต้นมีลักษณะอวบอ้วนอมน้ำไว้ได้ด้วย
        
        จำแนกตามลักษณะภายนอกของลำต้น
        
        ไม้ยืนต้น (tree) มีลำต้นเป็นไม้เนื้อแข็งขนาดใหญ่ มีลำต้นหลักตั้งตรง ต้นเดียว แล้วจึงแตกกิ่งก้านบริเวณยอด โตเต็มที่สูงเกิน 5 เมตร มีอายุยืนยาวหลายปี
        
        ไม้พุ่ม (shrub) ลำต้นมีเนื้อไม้แข็งแต่ขนาดเล็กกว่าไม้ยืนต้น และมีลำต้นหลักหลายต้น มีกิ่งก้านสาขาแยกไปมากบริเวณใกล้โคนต้น ลักษณะเป็นพุ่มสูงไม่เกิน 5 เมตร มีอายุหลายปี
        
        ไม้ล้มลุก (herb) มีลำต้นเป็นไม้เนื้ออ่อนไม่มีเนื้อไม้
        หรือมีเนื้อไม้เล็กน้อยบริเวณโคนต้น
        
        ไม้ล้มลุกข้ามปี(biennial herb) เป็นพืชที่มีอายุ2 ปีโดยปีแรกจะเจริญเติบโตทางลำต้นและใบแล้วออกดอกออกผลในปีที่ 2 จึงจะตาย
        
        ไม้ล้มลุกหลายปี(perennial herb) เป็นพืชล้มลุกที่มีอายุมากกว่า 2 ปี
        และออกดอกออกผลทุกปี
        
        ไม้ล้มลุกปีเดียว (annual herb) เป็นพืชอายุไม่เกิน 1 ปีเมื่อออกดอกออกผลแล้วจะตาย
        
        ไม้เถา (Climber) เป็นพืชที่ลำต้นมีเนื้อไม้หรือไม่มีเนื้อไม้อายุปีเดียวหรือหลายปีลำต้นเลื้อยไปตามดินหรือพันสิ่งที่อยู่ใกล้เคียง โดยอาจมีอวัยวะพิเศษช่วยในการเกี่ยวยึด
        
        ไม้รอเลื้อย (Scandent) ไม้รอเลื้อยหรือไม้พุ่มกึ่งไม้เถา เมื่อขึ้นอยู่ตามลำพังจะทรงตัวอยู่ได้โดย กิ่งก้านไม่เลื้อยทอดลงดิน ต่อเมื่ออยู่ใกล้ต้นไม้อื่นหรือสิ่งอื่น กิ่งก้านก็จะทอดเลื้อยพันสิ่งนั้นๆ
      - ลำต้นใต้ดิน (Underground Stem or Subterranean Stem)
        
        เหง้า (rhizome) เป็นลำต้นที่อยู่ขนานกับผิวดิน เห็นข้อปล้องชัดเจนตามข้อมีใบเกล็ดสีน้ำตาลที่ไม่มีคลอโรฟิลล์ หุ้มตาเอาไว้
        
        ทูเบอร์(tuber) เป็นลำต้นใต้ดินสั้นๆ ที่ประกอบด้วยข้อและปล้องประมาณ 3-4 ปล้องเท่านั้นไม่มีใบเกล็ด ลำต้นมีอาหารสะสมทำให้อวบอ้วน มีตาอยู่โดยรอบซึ่งมักจะบุ๋มลงไป สามารถงอกต้นใหญ่ชูขึ้นเหนือดินในบริเวณตานั้น
        
        บัลบ์ (bulb) หรือหัวกลีบ เป็นลำต้นใต้ดินที่ตั้งตรง อาจโผล่พ้นดินขึ้นมาบ้าง มีปล้องสั้นมากตามปล้องมีใบเกล็ดซ้อน กันหลายชั้นห่อหุ้มลำต้นเอาไว้เห็นเป็นหัวขึ้นมา ใบเกล็ดนี้จะทำหน้าที่สะสมอาหารในขณะที่ลำต้นไม่มีอาหารสะสมอยู่ ส่วนล่างของลำต้นมีรากเป็นกระจุก
        
        คอร์ม (corm) เป็นลำต้นใต้ดินที่ตั้งตรงเช่นเดียวกับบัลบ์มีข้อปล้องเห็นชัดตามข้อมีใบเกล็ดบาง ๆหุ้ม ลำต้นหน้าที่สะสมอาหารทำให้อวบอ้วน มีตาตามข้อสามารถงอกเป็นใบโผล่ขึ้นเหนือดินหรืออาจแตกเป็นลำต้นใต้ดินต่อไปได้ส่วนล่างของลำต้นมีรากฝอยเส้นเล็ก ๆ จำนวนมาก
  - - - ใบเริ่มแรกเกิด (leaf primodium) เป็นจุดกำเนิดของใบที่อยู่ด้านข้างที่อยู่ปลายยอดทั้ง 2 ข้างอยู่บริเวณด้านข้างของเนื้อเยื่อเจริญส่วนปลายยอด ส่วนที่เป็นขอบโค้ง ใบเริ่มแรกจะเจริญต่อไปเป็นใบอ่อน ตรงซอกใบแรกเริ่มจะมีตาแรกเกิด (axillary bud)
      - บริเวณเซลล์ยืดตัว (region of elongation) เป็นบริเวณที่เซลล์ขยายตัวทางด้านข้างถัดจากเนื้อเยื่อเจริญส่วนปลาย (apical meristem) ลงมา
      - บริเวณเนื้อเยื่อเจริญ (meristematic zone) อยู่ปลายสุดของยอด ทำหน้าที่แบ่งตัวแล้วเปลี่ยนสภาพไปเป็น
        
        โพรแคมเบียม (procambium) เป็นเซลล์ที่ย้อมติด
        สีเข้มกว่าบริเวณอื่นๆ ที่อยู่ใกล้เคียงจะ
        เปลี่ยนสภาพเป็นไซเลมระยะแรก (primary xylem )
        และโฟลเอ็มระยะแรก (primary phloem)
        
        กราวด์เมอริสเต็ม (ground meristem) เป็นเนื้อเยื่อเจริญส่วนที่
        จะเปลี่ยนเป็นคอร์เทกซ์(cortex) และพิธ (pith)
        
        โพรโทเดิร์ม (protoderm) คือผิวนอกสุดของลำต้น มีเซลล์เพียงชั้นเดียว หรืออาจมี2–3 ชั้นและจะเจริญเป็นเอพิเดอร์มิส (epidermis)
    - - คอร์เทกซ์ (cortex) มีอาณาเขตแคบกว่าในราก ส่วนใหญ่เป็นเนื้อเยื่อพาเรงคิมา เซลล์ชั้นนอกที่ติดกับเอพิเดอร์มิส 2-3 แถว เป็นพวกคอลเรงคิมา และมีเนื้อเยื่อสเกลอเรงคิมาแทรกอยู่ทั่วๆ ไป ในลำต้นที่ยังอ่อนเซลล์พาเรงคิมาในชั้นคอร์แทกซ์ใกล้ๆ เอพิเดอร์มิส จะมีเซลล์พาเรงคิมา ซึ่งมีคลอโรพลาสต์อยู่ทำหน้าที่ช่วยในการสังเคราะห์ด้วยแสง
      - สตีล (stele) ในลำต้น ชั้นของสตีลจะกว้างมาก และจะแบ่งแยกชั้นของคอร์เทกซ์ไม่ชัดเจน ซึ่งแตกต่างจากสตีลในราก
        
        วาสคิวลาร์บันเดิล (vascular bundle) หรือมัดท่อลำเลียง โดยทั่วๆ ไปประกอบด้วย ไซเลมอยู่ด้านใน และโฟลเอ็มอยู่ด้านนอก เรียงตัวในแนวรัศมีเดียวกัน โดยมีวาสคิวลาร์แคมเบียม (vascularcambium) คั่นกลางอยู่ ทำหน้าที่แบ่งเซลล์เพื่อให้กำเนิดไซเลม และโฟลเอ็ม
        
        พิธ (pith) อยู่ชั้นในสุดเป็นไส้ในของลำต้น
        ประกอบด้วยเนื้อเยื่อพาเรงคิมา ทำหน้าที่สะสมแป้ง สารต่างๆ
      - เอพิเดอร์มิส (epidermis) อยู่ชั้นนอกสุด ปกติเรียงเป็นแถวเดียวและอาจเปลี่ยนเป็นขนหนามหรือเป็นเซลล์คุม (guard cell)
        ผิวด้านนอกของเอพิเดอร์มิสจะมีสารคิวทิน (cutin) เคลือบอยู่
    - - แคมเบียม (cambium) จะสร้างโฟลเอ็ม และไซเลมระยะที่ 2 ทุกๆ ปี จนกระทั่งลำต้นหรือรากมีขนาดใหญ่ขึ้น โดยปกติไซเลมระยะที่ 2 จะมีขนาดใหญ่และผนังหนากว่าโฟลเอ็มระยะที่ 2 มาก ดังนั้นชั้นของไซเลมระยะที่ 2 (secondary xylem) จึงหนามาก เรียกว่าเนื้อไม้ (wood) ส่วนชั้นของเปลือกไม้ (bark) ซึ่งมีโฟลเอ็มระยะที่ 1 และระยะที่ 2 อยู่จะบางกว่ามาก
      - ลักษณะเนื้อไม้ของพืชจะแตกต่างกันออกไปไซเลมระยะที่สอง (secondary xylem) ที่สร้างขึ้นมาในฤดูที่มีน้ำมาก เซลล์จะแบ่งตัวได้มาก มีขนาดใหญ่และผนังบาง เรียก ไซเลมที่มีลักษณะนี้ว่า สปริงวูด (springwood) ส่วนไซเลมระยะที่สอง ที่สร้างขึ้นมาในฤดูร้อน เซลล์มีขนาดเล็กและผนังหนา อยู่กันหนาแน่นทำให้เห็นเป็นเส้นๆ และมีสีเข้ม เรียก ไซเลม ลักษณะนี้ว่า ซัมเมอร์วูด (summer wood) ไซเลมทั้งสองลักษณะนี้ เกิดขึ้นในระยะเวลา 1 ปี จึงเรียกว่า วงปี (annual ring) ซึ่งเกิดทั้งในรากและลำต้นพืชใบเลี้ยงคู่ ที่เป็นยืนต้น พืชมีเนื้อไม้และในพืชจำพวกสน จำนวนของวงปีบอกให้ทราบถึงอายุของต้นไม้ โดยวงปี 1 วงเท่ากับอายุ 1 ปี
      - แคมเบียม (cambium) ที่อยู่ระหว่างโฟลเอ็ม และไซเลมระยะที่ 1 จะแบ่งเซลล์ เซลล์ที่เกิดจากการแบ่งเข้าไปข้างในจะเปลี่ยนเป็นไซเลมระยะที่ 2 (secondary xylem) ซึ่งจะมีปริมาณมากที่สุด และเซลล์ที่เกิดจากการแบ่งออกด้านนอกจะเปลี่ยนเป็นโฟลเอ็มระยะที่ 2 (secondary phloem) ซึ่งมีปริมาณน้อยกว่า
      - เปลือกไม้(bark) จะนับตั้งแต่แคมเบียมออกไปด้านนอกได้แก่
        โฟลเอ็มระยะที่สองหรือโฟลเอ็มทุติยภูมิ
        โฟลเอ็มปฐมภูมิ คอร์เทกซ์ และเอพิเดอร์มิส
      - การสร้างวาสคิวลาร์ แคมเบียม (vascular cambium) ขึ้นมาก่อนโดยบางเซลล์ของพิธเรย์(pith ray)ที่อยู่ระหว่างกลุ่มท่อลำเลียงน้ำและอาหารจะเปลี่ยนมาเป็นเซลล์เจริญเรียกว่า อินเตอร์ฟาสสิคิวลาร์แคมเบียม(interfasicular cambium) และจะไปเชื่อมต่อกับแคมเบียมที่อยู่ระหว่างไซเลมและโฟลเอ็มระยะแรก เรียกว่าฟาสสิคิวลาร์ แคมเบียม (fasicular cambium) กลายเป็นวงแหวน รวมเรียกว่า วาสคิวลาร์ แคมเบียม (vascular cambium)
- - - - ใบเดี่ยว (simple leaf) คือ ใบที่มีแผ่นใบเพียงแผ่นเดียว
        ติดอยู่บนก้านใบที่แตกออกจากกิ่งหรือลำต้น
      - ใบประกอบ (compound leaf) คือใบที่ประกอบด้วยใบจำนวนมาก
        อยู่บนกิ่งเดียวกัน ใบแต่ละใบเรียกว่า ใบย่อย (leaflet)
        ก้านใบย่อย เรียกว่า เพทิโอลูล (petiolule)
        
        ใบประกอบแบบขนนก (pinnately compound leaf) มีใบย่อยออก 2 ข้างของแกนกลาง(rachis) ซึ่งเป็นส่วนที่ต่อกับก้านใบ ทั้งที่เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ (odd-pinnate หรือ imparipinnate)
        
        ใบประกอบแบบนิ้วมือ (palmately compound leaf) คือ ใบประกอบที่มีใบย่อยทุกใบออกมาจากต าเหน่งเดียวกันตรงปลายก้านใบ
    - - มือเกาะ (Leaf tendril) เป็นใบที่เปลี่ยนไปเป็นมือเกาะ เพื่อยึดและพยุงลำต้นให้ไต่ขึ้นที่สูงได้อาจเปลี่ยนแปลงมาจากใบทั้งใบหรือส่วนหนึ่งส่วนใดของใบเดี่ยวหรือใบประกอบ
      - ใบหนาม (Leaf spine) เป็นใบที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นหนาม เพื่อป้องกันอันตรายต่างๆ จากศัตรูที่จะมากัดกิน และ ลดการคายน้ำ
      - ใบกับดักแมลง (Insectivorous leaf or Carnivorous leaf) เป็นใบที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นกับดักแมลง หรือสัตว์เล็กๆ ภายในกับดักมีต่อมสร้างน้ำย่อยอาหารจำพวก protease สำหรับย่อยเนื้อของแมลงหรือสัตว์ที่ถูกกักขังอยู่ เพื่อนำแร่ธาตุที่จำเป็นบางอย่างที่มีไม่เพียงพอมาใช้
      - ใบสะสมอาหาร (storage leaf) เป็นใบที่อวบหนาเนื่องจากเก็บสะสมน้ำหรืออาหารเอาไว้มากอาจเก็บไว้ทั้งใบ ในใบเลี้ยงของพืช หรือบางส่วน ที่ก้านใบ กาบใบ
      - ใบเกล็ด (scale leaf) เป็นใบที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นเกล็ดเล็กๆ
        มักไม่มีคลอโรฟิลบางชนิดใหญ่เก็บอาหารและน้ำได้ด้วย
      - เกล็ดหุ้มตา (Bud scale) เป็นใบที่เปลี่ยนไปเป็นแผ่นคลุม หรือหุ้มตาเอาไว้ทำหน้าที่ป้องกันอันตราย (protective leaf) ขณะตายังอ่อน
      - ก้านใบกลายเป็นใบ (phyllode หรือ phyllodium) เป็นส่วนของก้านใบที่เปลี่ยนแปลงรูปร่างแผ่แบนคล้ายตัวใบ ทำหน้าที่แทนใบ
      - ใบทุ่นลอย (buoyancy leaf) เป็นใบที่เปลี่ยนแปลงโดยเฉพาะส่วนของก้านใบที่พองออก ภายในมีเนื้อเยื่อเรียงตัวหลวมๆ เพื่อให้มีอากาศแทรกอยู่ ช่วยพยุงให้พืชลอยน้ำได้
      - ใบขยายพันธุ์ (reproductive leaf) เป็นใบที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อช่วยการขยายพันธุ์ได้
      - ใบประดับ หรือใบดอก (Bract or Floral leaf) เป็นใบที่ทำหน้าที่ช่วยเหลือรองรับดอกอยู่บริเวณก้านดอก บางชนิดมีสีสันคล้ายกลีบดอกเพื่อช่วยล่อแมลงสำหรับผสมเกสร
  - - - เส้นใบ (vein) ซึ่งเป็นส่วนส าคัญช่วยเป็นโครงให้ใบแผ่กางอยู่ได้ ให้สังเกตเส้นกลางใบ (midrib)ซึ่งต่อเป็นเนื้อเดียวกับก้านใบ
        
        การจัดเรียงของเส้นใบ (venation)
        
        เส้นใบแบบขนาน ( parallel venation ) พบในพืชใบเลี้ยงเดี่ยว แบ่งเป็นเรียงตามยาวของใบ(plamately parallel venation) และเส้นใบขนานกันตามขวางของใบ (pinately parallel venation )
        
        เส้นใบแบบร่างแหหรือตาข่าย ( netted หรือ recticulated venation ) พบในพืชใบเลี้ยงคู่มี 2 แบบ คือ แบบตาข่ายขนนก ( pinnately netted venation ) และ ตาข่ายแบบรูปมือ ( palmately netted venation )
      - รูปร่าง (shape) ของแผ่นใบ พิจารณาจากอัตราส่วน
        ตามความยาวและ ความกว้างของแผ่นใบ
      - ปลายใบ (apex) ฐานใบ (base) และขอบใบ (margin)
        รูปแบบและชื่อเรียกแตกต่างกัน
  - - - สปันจี มีโซฟิลล์ (spongy mesophyll) เป็นชั้นที่อยู่ติดกับผิวใบด้านล่าง ประกอบด้วยเซลล์พาเรงคิมา (parenchyma) ภายในเซลล์มีคลอโรพลาสต์ที่มีรูปร่างกลมหรือไม่แน่นอน เรียงตัวหลวม ๆ มีช่องว่างระหว่างเซลล์มาก ท าให้เซลล์สัมผัสกับอากาศภายในใบได้มาก จึงมีการแลกเปลี่ยนแก๊ส และการระเหยของไอน้ าออกมาสะสมไว้ในช่องว่าง (air chamber)
      - พาลิเสด มีโซฟิลล์ (palisade mesophyll) เป็นชั้นที่อยู่ติดกับผิวใบด้านบนประกอบด้วยพาเรงคิมา (parenchyma) ที่มีรูปร่างยาวเรียงเป็นแถวอัดกันแน่น อาจมีแถวเดียวหรือหลายแถว มีคลอโรพลาสต์มาก