Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สายสะดือย้อย (Prolapsed of the umbilical cord) - Coggle Diagram
สายสะดือย้อย
(Prolapsed of the umbilical cord)
ชนิดของสายสะดือย้อย
Occult prolapsed cord
สายสะดือย้อยลงมาต่ำกว่าปกติ หรือลงมาอยู่ข้างๆส่วนนำของทารก
สายสะดือจะถูกกดกับช่องทางคลอด เมื่อทารกเคลื่อนต่ำลง
เมื่อมดลูกหดรัดตัวถุงน้ำคร่ำอาจจะแตกหรือไม่แตก
Forelying cord/Funic presentation / Cord presentation
สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่ำกว่าส่วนนำ
ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก
Overt prolapsed cord / Prolapsed of cord
presentation
สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่ำกว่าส่วนนำ
มักจะอยู่ในช่องคลอด หรือบางรายจะ
ออกมานอกช่องคลอด
ถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว
เป็นภาวะที่สายสะดือลงมาอยู่ข้างๆ หรือ
ต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์ หรือสายสะดือโผล่ออกมาภายนอกช่องคลอด
สาเหตุ
ทารกท่าผิดปกติ
ท่าก้นชนิดมีเท้ายื่นเป็นส่วนนำ
ท่าขวาง
ภาวะที่มีการผิดสัดส่วนของส่วนนำทารกกับช่องทางคลอด
ทารกไม่ครบกำหนด
การตั้งครรภ์แฝด
ครรภ์แฝดน้ำ
เนื่องจากการมีน้ำคร่ำมากเกินไป จนส่วนนำไม่พอดีกับโพรงมดลูก
ทารกตัวเล็ก
การเจาะถุงน้ำ
ถุงน้ำแตกก่อนที่ส่วนนำจะลงสู่ช่องเชิงกราน
สายสะดือยาวกว่าปกติ
รกเกาะต่ำ
สายสะดือเกาะบริเวณริมขอบรก
อาการและอาการแสดง
คลำพบสายสะดือจากการตรวจภายใน
อาจับได้ชีพจรบนสายสะดือเต้นเป็นจังหวะ
เห็นสายสะดือโผล่พ้นช่องคลอดออกมา
เสียงหัวใจทารกในครรภ์ผิดปกติ
รตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasound) อาจจะช่วยในการวินิจฉัยสายสะดือย้อยชนิด
Forelying cord หรือ occult prolapsed cord ได้
ผลกระทบ
ต่อมารดา
กระทบทางด้านจิตใจของมารดาถ้าทารกในครรภ์เสียชีวิต
ต่อทารก
อาจชีวิตจากการขาดออกซิเจน เนื่องจากสายสะดือถูกส่วนนำกดทับกับช่องทางคลอดจากการรายงานพบว่าทารกจะตายภายใน 3 นาที หลังจากสายสะดือถูกกดทับ
การรักษา
การรักษาแบบฉุกเฉิน
กลุ่มอายุครรภ์น้อย
ทารกมีโอกาสรอดชีวิตน้อยโดยเฉพาะในกลุ่มอายุครรภ์ที่ น้อยกว่า 24 สัปดาห์
ส่วนใหญ่แนะนำให้ยุติการตั้งครรภ์
เนื่องจากการรักษาแบบประคับประคองอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนแก่มารดา
ผู้ป่วยที่เกิดปัญหาสายสะดือย้อยนอกโรงพยาบาล
จัดท่าผู้คลอดในท่า Knee-Chest-face-down
position ขณะรอรถไปส่งโรงพยาบาล
ปลี่ยนเป็นท่านอนตะแคงซ้ายยกสะโพกสูงเล็กน้อยแทนท่า Knee-Chest-face-down ขณะอยู่บนรถ
จับสายสะดือที่ย้อยให้น้อยที่สุดและจับอย่างนุ่มนวล -
ใช้ก๊อซชุบNSS ห่อหุ้มสายสะดือไว้เพื่อป้องกันการเกิด Vasospasm จากอากาศภายนอกที่เย็น
ผู้คลอดที่เกิดสายสะดือย้อยในโรงพยาบาล
หาก Oxytocin หยุดให้ทันที
จัดท่านอน
นอนตะแคงยกก้นสูง (Elevated Sims position)
นอนในท่าโก้งโค้ง (Knee chest position)
ลดการกดดันสอดมือ เข้าไปในช่องคลอดและดันส่วนนําไว้ไม่ให้เคลื่อนต่ำลงมา
ให้ออกซิเจนและเตรียมการช่วยเหลือการคลอดแบบฉุกเฉิน
กรณีที่สายสะดืออาจจะย้อยออกมาห้ามดันสายสะดือกลับเข้าไปภายในช่องคลอด เนื่องจากอาจเกิด vasospasm
ใช้ผ้าสะอาดปราศจากเชื้อชุบ NSSคลุมสายสะดือ
จะทำให้สะดืออุ่น และไม่แห้ง
ทําวิธี Vago
ใส่น้ําเกลือ 500-700 มิลลิลิตรทาง
สายสวนปัสสาวะเพื่อให้เกิดกระเพาะปัสสาวะเต็ม
กระเพาะปัสสาวะจะช่วยดันส่วนนําของทารก และลดความรุนแรงจากการหดรัดตัวของมดลูก
การช่วยทำคลอด
หลักการสําคัญ
การให้คลอดโดยเร็ว
ลดแรงกดทับต่อแรงกดสายสะดือ
พิจารณาการช่วยเหลือการคลอด
การมีชีวิตของทารกในครรภ์
สภาพการเปิดของปากมดลูก
ระดับส่วนนํา
การตัดสินใจช่วยคลอด
ทารกในครรภ์ยังมีชีวิตอยู่
ปากมดลูกเปิดหมดศีรษะเด็กลงมาต่ำ
ทำคลอดด้วยคีม
ศีรษะอยู่สูงหรือเป็นท่าขวาง
หมุนเปลี่ยนท่าเด็กเป็นท่าก้น
คลอดด้วยBreech extraction
คลอดโดยVIE
กรณีมารดาครรภ์หลังที่ปากมดลูกเปิดเกือบเต็มที่และท่าศีรษะ ไม่มีภาวะCPD
ในครรภ์หลัง ปากมดลูกเปิดตั้งแต่ 7-8 เซนติเมตร มีภาวะ
Forelying cord ทารกท่าปกติมีความก้าวหน้าของ การคลอดเร็ว ทารกไม่มีภาวะขาดออกซิเจน พยายาม ไม่ให้ถุงน้ำแตก และให้คลอดทางช่องคลอด
ทารกในครรภ์เสียชีวิตแล้ว
ให้คลอดทางช่องคลอด
ยกเว้นในรายที่ไม่สามารถคลอดทางช่องคลอดได้อาจ พิจารณาC-S หรือ Embryotomy
การวินิจฉัย
เสียงหัวใจทารกเปลี่ยนไป
Occult
Forelying Cord
เสียงหัวใจทารกเปลี่ยนทันทีภายหลังถุงน้ําแตก
กรณีที่ถุงน้ําแตกแล้วเกิด prolapse cord จะคลําได้
สายสะดือชัดเจน หรือมองเห็นถ้าสายสะดือโผล่ออกมานอกช่องคลอด