Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาของระบบทางเดินปัสสาวะ - Coggle Diagram
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาของระบบทางเดินปัสสาวะ
ปัญหาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (UTI)
อาการและอาการแสดง
ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักจะมาด้วยเรื่อง การถ่ายปัสสาวะปวดแสบ สำหรับเพศหญิงอาจมีอาการบวมแดงของ labial tissue, urethra มีสีแดงจัด แต่จะไม่มี discharge ผลตรวจปัสสาวะจะพบมี pus. ในปัสสาวะแรกของเช้าตรู่ อาจพบ W.B.C. ได้เช่นเดียวกัน
การพยาบาล : อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจถึงสาเหตุของโรค การรักษา ผลของยาและการป้องกันการเกิดเป็นซ้ำ อาจใช้ครีมป้าย (ointments or creams) หลังการถ่ายปัสสาวะ และหากพบว่ามีสาเหตุจากการมีเพศสัมพันธุ์และการเปลี่ยนคู่นอน จึงควรแนะนำให้รักษาทั้งคู่ เพราะสามารถติดต่อกันได้
การติดเชื้อท่อปัสสาวะ (urethritis) หรือการอักเสบของท่อปัสสาวะ (inflammation) ซึ่งมีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรียการระคายเคือง จากการบาดเจ็บ การที่ร่างกายไวต่อปฏิกิริยาต่าง ๆ รวมถึงการอาบน้ำในอ่าง / สระ หรือการติดเชื้อกามโรคต่าง ๆ
ชนิดของนิ่ว
แมกนีเซียม แอมโมเนียมฟอสเฟต (magnesium ammonium phosphate) มักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย โปรเตียสไมราบิลิส (proteus mirabilis) ซึ่งมีคุณสมบัติแยกแอมโมเนีย
) ยูริค แอซิค (uric acid) พบได้น้อย ส่วนมากเป็นในผู้ป่วยที่ระดับกรดยูริคในซีรั่มและปัสสาวะสูง อาจเกิดจากภาวะที่มีการสลายโปรตีนอย่างมากและรวดเร็ว เช่น ในโรคเกาท์
) แคลเซียมฟอสเฟต (calcium phosphate) พบในผู้ป่วยที่รับประทานอาหารจำพวกแคลเซียมมากเกินไป หรือร่างกายมีการดูดซึมแคลเซียมมากกว่าปกติ
ซิสตีน (cystine) พบได้น้อย เกิดจากความผิดปกติในเมตาโบลิซึ่มของโปรตีน ทำให้ซิสตีน ถูกขับออกมาในปัสสาวะเป็นจำนวนมาก
) แคลเซียมออกซาเลท (calcium oxalate) พบได้ในผู้ป่วยที่รับประทานผักใบเขียว ยอดผัก
แซนทีน (xanthine) เกิดจากความผิดปกติของเมตาบอลิซึ่มของพิวเรีน (purine) ทำให้มีแซนทีนเพิ่มมากขึ้นในปัสสาวะ
การติดเชื้อของกระเพาะปัสสาวะ
อาการและอาการแสดง
ผู้ป่วยมักจะมาด้วยเรื่องเจ็บปวดขณะถ่ายปัสสาวะ (burning) เนื่องจากมีการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ เกิดการระคายเคืองของผิวกระเพาะปัสสาวะเนื่องจากเชื้อโรคที่เข้าสู่กระเพาะปัสสาวะจะไปเกาะบริเวณเยื่อเมือก (mucous) ของกระเพาะปัสสาวะ เกิดการอักเสบและระคายเคือง จะปัสสาวะบ่อยและบางครั้งกลั้นปัสสาวะไม่ได้ และอยากถ่ายปัสสาวะบ่อย (urgency) ปวดบริเวณหัวเหน่า ปัสสาวะขุ่น หรือสีโคล่าหรือสีแดง ซึ่งเป็นสีของการมี R.B.C., W.B.C. หรือทั้ง 2 อย่างรวมกันและอาจมีอาการไข้สูง อ่อนล้า ไม่สุขสบายบริเวณช่องท้อง, เชิงกราน มีการคลื่นไส้ อาเจียน และอาจส่งผลให้มีการอักเสบของกรวยไตด้วย
การรักษา : หากว่า cystitis มีสาเหตุจากการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะหรือภาวะไตวาย การรักษาก็จำเป็นต้องรีบขจัดสาเหตุการอุดกั้นและรักษาการติดเชื้อทันที เพราะหากไม่รีบรักษาจะเกิดผลเสียต่อไตอย่างถาวร ผู้ป่วยควรได้รับสารน้ำอย่างน้อยวันละ 3 ลิตร ร่วมกับได้รับยาปฏิชีวนะ
(cystitis) หรือการอักเสบของผนังกระเพาะปัสสาวะ (inflammatory) มักมีสาเหตุจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ร้อยละ 80 คือ เชื้อ E. ColiColi แต่อาจมีสาเหตุจากเชื้อรา (Fungal) ที่เกิดขึ้นบริเวณผนังของกระเพาะปัสสาวะ การมีก้อนนิ่วในกระเพาะปัสสาวะหรือการคาสายสวนปัสสาวะ และสาเหตุทางกายวิภาคของท่อทางเดินปัสสาวะของเพศหญิง ที่ทำให้มีอัตราการติดเชื้อที่สูงกว่าเพศชาย สาเหตุอื่น ๆ ที่พบได้ก็คือการมีเพศสัมพันธุ์ ซึ่งเป็นถ่ายทอดเชื้อโรคสู่เพศตรงข้าม (exposure), การฉายรังสี (radiation)
สาเหตุของการเกิดนิ่ว
นิ่วเป็นสิ่งแปลกปลอมที่เกิดขึ้นในระบบทางเดินปัสสาวะเป็นสาเหตุสำคัญในการอุดตันและการติดเชื้อ สาเหตุของการเกิดนิ่วเป็นหัวใจสำคัญในการป้องกัน แต่ยังไม่ทราบแน่นอนเพียงแต่คาดคะเนกันว่าปัจจัยชักนำ
ปัจจัยภายในร่างกาย
3 การขังของน้ำปัสสาวะ (urinary stasis) เกิดจากการถ่ายเทไม่สะดวกจากภาวะอุดกั้น การนอนอยู่กับที่นาน ๆ ทำให้สารประกอบในปัสสาวะตกตะกอน
4 ความผิดปกติในระบบเมตาบอลิซึม (metabolism)ส่วนเกี่ยวข้องกับการดูดซึมในทางเดินอาหารที่มากกว่าปกติ เช่น มีการดูดซึมแคลเซียมจากลำไส้มากหรือในภาวะต่อม พาราไทรอยด์โต (hyperparathyroidism) ทำให้มีแคลเซี่ยมในปัสสาวะมากเกินไป นิ่วที่เกิดจากการมีแคลเซียมในปัสสาวะมากเกินไป ส่วนมากอยู่ในกลุ่มที่ไม่มีสาเหตุชัดเจน (idiopathic hypercalciuria)
ภาวะขาดน้ำเรื้อรัง (chronic dehydration) จากการที่ขาดน้ำหรือดื่มน้ำน้อยอย่างต่อเนื่องมีผลทำให้เพิ่มความเข้มข้นของปัสสาวะ และค่าความเป็นกรดด่าง (pH) ของปัสสาวะลดลงเป็นสาเหตุชักนำให้เกิดนิ่วขึ้นได้ นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการเสียน้ำไปทางอื่น เช่น การเสียเหงื่อ
พันธุกรรม
อายุ เพศ และเชื้อชาติ
. ปัจจัยภายนอกร่างกาย
น้ำดื่มที่มีส่วนประกอบของแร่ธาตุบางอย่าง หรือน้ำที่มีความกระด้างจะส่งเสริมให้เกิดนิ่ว
การรับประทานอาหารบางอย่างมากเกินไป ด้านโภชนาการพบว่า โปรตีนกับวิตามิน น่าจะมีบทบาทสำคัญอย่างมากในการทำให้เกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
ภูมิประเทศ ภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม พบว่าอากาศร้อนเป็นปัจจัยอันหนึ่งเพราะจะทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ มีความเข้มข้นของปัสสาวะสูง
4 ลักษณะอาชีพและลักษณะการดำรงชีวิต (lifestyle) พบว่าอาชีพที่มีการออกกำลังกายน้อย มีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วมากกว่าอาชีพที่ต้องใช้แรงงานมาก ๆ