การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา
ระบบประสาท

ภาวะชักและโรคลมชัก Epilepsy

โรคติดเชื้อทางสมอง

Hydrocephalus ศีรษะโต

ชักจากไข้สูงfebrile seizure 1367207789-19076-o

สมองพิการ 20150501130235

ความดันในกระโหลกศรีษะสูง

Myelodysplasia

การชัก Seizure

Epilepsyโรคลมชัก

Convulsion เกร็ง/กระตุก

status epilepticus

สาเหตุ

เนื้องอกในกะโหลกศีรษะ

โรคบาดทะยัก

ความผิดปกติทางไต

ภาวะไข้สูงในเด็กเล็ก

ความผิดปกติทาง matabolism

ความผิดปกติของสมองโดยกำเนิด

เลือดออกในกระโหลกศีรษะ

โรคลมชัก

ติดเชื้อที่กะโหลกศีรษะ

Partial Seizure

การชักที่มีผลต่อส่วนใดส่วนหนึ่งของสมอง

Unclassified epileptic Seizure

Generalized Seizure

การชักที่มีผลต่อทุกส่วนของสมอง หรือมีชื่อเรียกว่าลมบ้าหมู

แบ่งออกเป็น

อาการแสดงทางmotorผิดปกติ แสดงอาการชักเกร็งกระตุก

Generalized tonic-clonic seizure ผู้ป่วยจะมีอาการหมดสติเกร็งทั้งตัวตามด้วยการกระตุกเป็นจังหวะ

Absence ผู้ป่วยมีอาการเหม่อ ตาลอย

Myoclonic กระตุกเป็นระยะเวลาสั้นๆ เกิดรวดเร็วคล้ายสะดุ้ง

Clonic กระตุกเป็นจังหวะ

Atonic เสียควสมตึงตัวของกล้ามเนื้อที่เกิดขึ้นทันที

Tonic กล้ามเนื้อเกร็งอย่างรุนแรง

แบ่งเป็น

simple Partial Seizure

Complex Partial Seizure

ผู้ป่วยไม่เสียการรู้ตัวขณะชัก

ผู้ป่วยเสียการรู้ตัวขณะชัก

การชักต่อเนื่องนานกว่า30นาที

ความบกพร่องของสมองส่วนที่ใช้ความคุมกล้ามเนื้อ

ชนิดและสาเหตุ

spastic hemiplegia

Dyskinetic

spastic diplegia

spastic quadriplegia

Ataxic CP

มีอาการเกร็งในส่วนของขามากกว่าแขนมากอย่างเห็นได้ชัด

แบบครึ่งซีก จะมีอาการเกร็ง ของแขนและขาข้างเดียวกัน

มีอาการเกร็งของส่วนของแขนและขาใกล้เคียงกัน หรือบางครั้งอาจพบว่ามีส่วนของแขนมากกว่าขา

สาเหตุ

อาการ

ปัจจัยเสี่ยง

ชนิด

Simple febrile seizure (primary febrile seizure)

Complex febrile seizure

ประวัติการชักของสมาชิกในครอบครัว

การติดเชื้อระบบต่างๆ ที่ไม่ใช่ระบบประสาท เช่น ติดเชื้อทางเดินระบบอาหาร , ทางเดินปัสสาวะ , ทางเดินหายใจ

เมื่ออุณหภูมิสูงกว่า 39 องศาเซลเซียส อาการชักเกิดขึ้นภายใน 24 ชม. เกิดในเด็กอายุ 3 เดือน ถึง 5 ปี พบมากช่วงอายุ 17-24 เดือน

การติดเชื้อ

มีความผิดปกติของระบบประสาทก่อนมีอาการชัก

อายุ ในช่วงอายุก่อน 1 ปี

-มีไข้ร่วมกับชักในเด็กอายุ 6 เดือน ถึง 5 ปี

ชักเกิดช่วงสั้นๆ ไม่เกิน 15 นาที

ก่อน-หลัง ชักไม่มีอาการทางประสาท

ไม่มีอาการชักช้ำ

การชักเป็นแบบเฉพาะที่หรือทั้งตัว

เกิดอาการชักซ้ำ

หลังการชักจะมีอาการผิดปกติของระบบประสาท

สมองอักเสบEncephlitis

เยื่อหุ้มสมองอักเสบmeningitis

จากแบคทีเรีย

เชื้อวัณโรค

สาเหตุ

เชื้อ Group B streptococci, Listeria, or Escherichia coli

เชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดการติดเชื้อที่สมองจะมีหลายชนิด แต่ชนิดที่มีความรุนแรงที่สุด อาจนำไปสู่ความพิการและเสียชีวิตได้คือ เชื้อไวรัสแจแปนนีส เอนเซป ฟาไลตีส หรือเชื้อไวรัสเจอี (Japanese encephalitis: JEV)

อาการ

มีไข้ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว แต่ในบางรายที่ภูมิต้านทานต่ำ เช่น เด็กเล็ก อาจมีอาการรุนแรง และส่วนใหญ่จะมีอาการทางสมองเกิดขึ้น

การวินิจฉัย

แบ่งออกเป็น

ประวัติและอาการดังกล่าวมาแล้ว มักต้องทราบถึงสิ่งแวดล้อมข้างเคียง
เช่น บ้านอยู่ใกล้ทุ่งนา หรือเลี้ยงหมูในบริเวณบ้านหรือใกล้บ้าน รวมทั้งสัตว์อื่น ๆ เช่น วัว ควาย ม้า

การตรวจน้ำไขสันหลังมักพบเซลล์เม็ดเลือดขาวสูง
ระดับน้ำตาลปกติ ระดับโปรตีนสูงกว่าปกติเล็กน้อย จนถึงสูงมาก

การตรวจเลือดมักพบเม็ดเลือดขาวสูง

การหาระดับแอนติบอดีในน้ำไขสันหลังในช่วงเฉียบพลันโดยวิธีพิเศษ
และการทำแอนติบดีในเลือด 2 ครั้ง ห่างกัน 10-14 วัน วันแรกตอนระยะเฉียบพลัน

คนไข้ที่มีอาการทางสมอง จะมีการเจาะเอาน้ำช่วงเยื่อหุ้มสมองมาตรวจ

อาการ

มีไข้สูง ปวดศีรษะ คอแข็งเป็นอาการที่สำคัญ บางรายอาจจะมีอาการซึมลง คลื่นไส้อาเจียน บางรายอาจจะมีผื่น ร่ยที่เป็นมากจะมีความดันโลหิตต่ำหรือโลหิตเป็นพิษ

การรักษา

ถ้าเป็นเชื้อไวรัสแพทย์จะให้พัก และให้น้ำเกลือ
ถ้าเป็นเชื้อแบคทีเรียแพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสม

การวินิฉัย

แบ่งออก

เจาะเลือดตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด CBC

บางรายอาจจะเจาะหาระดับเกลือแร่ในเลือด

แพทย์จะเจาะนำเอาน้ำไขสันหลัง (spinal tap,lumbar puncture ) เพื่อนำน้ำไขสันหลังไปตรวจและเพาะเชื้อ

แพทย์บางรายอาจจสั่งตรวจ computer scan

ความผิดปกติของการเจริญเติบโตและพัฒนาการของ spinal column

สาเหตุ

ขาดสารอาหาร

อายุมารดาที่เป็นกลุ่มเสี่ยง

โฟเลต

สังกะสี

วิตามิน

มีความดันในกระโหลกศีรษะเกิน200มิลลิเมตรน้ำ

การพยาบาล

ประเมินv/sทุก1-2ชม.

เพิ่มอัตราการหายใจด้วย bag mask

จัดท่านอนศีรษะสูง 15-30องศา

จำกัดน้ำ

ประเมินความรู้สึกตัว

ศีรษะโตผิดปกติหรือ อุทกเศียร

คือ การเกิดน้ำไขสันหลังเพิ่มขึ้นในกะโหลกศีรษะ บริเวณventricleของสมอง และชั้นใต้ ของarachnoid

สาเหตุ

ลดการดูดซึมน้ำไขสันหลังจากการอักเสบ

มีการอุดตันของทางเดินน้ำไขสันหลัง

การประเมินสภาพ

เมื่อมีน้ำมากขึ้นศีรษะโปนเด่น หนังศีรษะแยก

มีset eye กล้ามเนื้อแขนขากว้าง ซึม อาเจียน

หัวโตเมื่อเทียบกับลำตัว รอบหัวมากกว่ารอบอก2-5ซม.

การวินิฉัย

เปรียบเทียบรอบศีรษะกับขนาดแต่ละวัย

x-rayพบการแยกของsuture และกระดูกกะโหลกศีรษะบาง

Transillumination จะเห็นการแตกของ suture

CT scan

อาการ

ชนิด

สาเหตุ

แบ่งเป็น

1.)ทราบสาเหตุ : ติดเชื้อระบบประสาทส่วนกลาง , ภยันตรายระหว่างการคลอด ภยันตรายที่ศรีษะ , น้ำตาลในเลือดต่ำ , โรคหลอดเลือดสมอง , สารพิษและยา

2.)ไม่ทราบสาเหตุ : จากความผิดปกติของ Neurotransmission

3.)กลุ่มที่หาสาเหตุไม่ได้ : มีพยาธิสภาพภายในสมอง จัดอยู่ในกลุ่ม Symtomatic epilepsy

2ชนิด

1.)อาการชักเฉพาะที่

1.1)ชักเฉพาะที่แบบมีสติ Simple partial seizures ขณะชักผู้ป่วยรู้ตัวตลอดเวลา

1.2)อาการชักเฉพาะที่แบบขาดสติ (Complex partial seizures / Complex focal seizure) ขณะชักจะสูญเสียอาการรับรู้สติเมื่อสิ้นสุด

1.3)อาการชักเฉพาะที่ตามด้วยอาการชักทั้งตัว

2)อาการชักทั้งตัว (Generalized seizures)

Preictal period คือ ระยะก่อนอาการชัก
-อาการนำ (Seizure prodromes) อาการบางอย่างที่นำมาก่อนมีอาการชัก
-อาการเตือน (Aura) อาการเตือนแตกต่างกันตามตำแหน่งของสมอง มีอาการปวด ขา เห็นภาพหลอน

Ictal event ระยะที่เกิดอาการชักมีระยะเวลาตั้งแต่วินาที จนถึงวินาที มักจะไม่นานเกินครึ่งชั่วโมง เกิดในระยะเวลานั้นๆ ไม่เกิน 5 นาทีและหยุดเอง

Postictal period คือ ระยะเวลาเมื่อการชักสิ้นสุดของทางคลินิค ส่วนใหญ่ไม่เกิน 24 ชั่วโมง มีอาการได้แก่ สับสัน อ่อนเพลีย ปวดศรีษะ
-Postical paralysis กล้ามเนื้ออ่อนแรงเฉพาะที่
-Automatism การเคลื่อนไหวร่างกายไปโดยอัตโนมัติขณะชัก

interictal peroid คือ ช่วงเวลาระหว่างการชัก เริ่มตั้งแต่ระยะเวลาหลังการชักหนึ่งสิ้นสุดลงไปจนถึงเริ่มเกิดชักครั้งใหม่ โดยทั่วไปจะไม่มีอาการแสดงใดๆ