Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาในระยะหลังคลอด - Coggle Diagram

- - - - หลังจากรกคลอดครบมดลูกจะหดรัดตัว ระดับยอดมดลูกจะลดลงมาอยู่ที่
        ระดับต่ำกว่าสะดือ ผนังกล้ามเนื้อมดลูกด้านหน้าและด้านหลังจะมาอยู่ชิดกัน
        หลังจากนั้นในวันที่ 1 – 2 หลังคลอดมดลูกจะอยู่ที่ระดับสูงกว่าหรือต่ำกว่า
        สะดือเล็กน้อยเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของเอ็นที่ยึดมดลูก
        
        หลังจากนั้นมดลูกจะเริ่มมีขนาดเล็กลง ประมาณ 1 สัปดาห์หลังคลอดมดลูก
        จะอยู่กึ่งกลางระหว่างกระดูกหัวหน่าวกับสะดือ (น้ำหนักมดลูกประมาณ 500 กรัม)
        ประมาณสัปดาห์ที่ 2 หลังคลอดมดลูกจะลงไปอยู่ในอุ้งเชิงกรานไม่สามารถคลำ
        ได้จากหน้าท้อง (น้ำหนักมดลูกประมาณ 300 กรัม) และในสัปดาห์ที่ 4 หลังคลอด
        มดลูกจะมีขนาดเท่ากับขณะที่ไม่ตั้งครรภ์หรือใหญ่กว่าเล็กน้อย
        
        ปากมดลูกหลังคลอดจะมีขนาดเล็กลง ในวันที่ 2 – 3 หลังคลอดจะมีขนาด
        ประมาณใส่นิ้วได้ประมาณ 2 นิ้ว หลังจากนั้นประมาณปลายสัปดาห์แรก
        จะไม่สามารถใส่นิ้วได้
      - Afterpains ในสตรีตั้งครรภ์ครั้งแรก มดลูกจะยังคงหดรัดตัวอย่างต่อเนื่อง
        ในระยะหลังคลอดทำให้มีความรู้สึกปวดตึงของมดลูก แต่ในสตรีที่เคยคลอด
        หลายครั้งแล้วมดลูกมักจะหดรัดตัวแรงเป็นระยะ ทำให้เกิดอาการเจ็บคล้ายกับ
        การเจ็บครรภ์จากมดลูกหดรัดตัวในระยะก่อนคลอด เรียกว่า afterpains ซึ่ง
        อาการนี้จะพบชัดเจนมากขึ้นตามจำนวนครั้งการคลอดที่เพิ่มขึ้น และรุนแรง
        มากขึ้นหากทารกดูดนมมารดา เนื่องจากมีการหลั่งของ oxytocin โดยทั่วไป
        อาการ afterpains นี้จะค่อยๆ ลดความรุนแรงจนเหลืออาการปวดเพียงเล็กน้อย
        ในวันที่ 3 หลังคลอด
      - น้ำคาวปลา (lochia) เป็นสิ่งคัดหลั่งที่ออกมาจากโพรงมดลูกหลังคลอด
        ประกอบไปด้วย decidua ที่หลุดลอก เม็ดเลือดแดง และแบคทีเรีย ในระยะแรก
        ภายใน 3 วันหลังคลอดน้ำคาวปลาจะมีสีแดงเรียกว่า lochia rubra ในวันที่
        3 – 10 หลังคลอดน้ำคาวปลาจะจางลง สีค่อนข้างใสเรียกว่า lochia serosa
        และหลังวันที่ 10 น้ำคาวปลาจะลดน้อยลงมีสีขาวหรือสีเหลืองขาวเรียกว่า
        lochia alba น้ำคาวปลามักจะยังคงมีอยู่ได้นานถึง 4 – 8 สัปดาห์หลังคลอด
      - การมีประจำเดือนและการตกไข่หลังคลอด ในกรณีไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
        อาจเริ่มมีประจำเดือนภายใน 6 – 8 สัปดาห์หลังคลอด และอาจตกไข่ได้เร็วที่สุดคือ
        33 วันหลังคลอด แต่ในกรณีเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สม่ำเสมอ การมีประจำเดือนจะทำนาย
        ได้ยาก ส่วนใหญ่ประจำเดือนมักจะมาช้า หรืออาจไม่มีประจำเดือนเลยในช่วงที่
        ให้นมบุตร เช่นเดียวกับการตกไข่ของสตรีหลังคลอดที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ซึ่งจะช้ากว่า
        และตกไข่ไม่บ่อยเท่าสตรีหลังคลอดที่ไม่ได้ให้ลูกดูดนม การให้ลูกดูดนมนานอย่างน้อย
        ครั้งละ 15 นาทีวันละ 7 ครั้งขึ้นไปจะทำให้เลื่อนเวลาไข่ตกออกไปได้ อย่างไรก็ตาม
        ความเสี่ยงของการตั้งครรภ์ในสตรีหลังคลอดที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะพบประมาณร้อยละ 4
        ต่อปี โดยการตกไข่ที่พบได้เร็วที่สุดคือ 49 วันหลังคลอด สำหรับการตกไข่หลังแท้งหรือ
        ท้องนอกมดลูกจะพบได้เร็วที่สุดคือ 14 วันหลังแท้ง ในกรณีที่มีไข่ตกไม่จำเป็นต้องเกิด
        ประจำเดือนตามมา และในกรณีที่มีประจำเดือนก็ไม่จำเป็นต้องมีไข่ตกเสมอไป แต่พบว่า
        ไข่จะตกอย่างสม่ำเสมอมากขึ้นหากประจำเดือนกลับมาเป็นรอบเหมือนปกติ
      - การลดลงของระดับ hCG หลังคลอด ระดับ hCG จะค่อยๆ ลดระดับลงหลังคลอด
        โดยภายใน 2 – 3 วันหลังคลอดจะมีค่าต่ำกว่า 1000 มิลลิยูนิต/มล. ในวันที่7 หลังคลอด
        จะมีค่าต่ำกว่า 100 มิลลิยูนิต/มล. และจะไม่สามารถตรวจพบในกระแสเลือดได้ในวันที่
        14 หลังคลอด สำหรับการแท้งจะไม่สามารถตรวจพบ hCG ในกระแสเลือดได้ในวันที่
        37 หลังแท้ง
  - - - Postpartum Depression
        
        อุบัติการณ์ ร้อยละ 4 – 10
        
        เวลาที่เริ่มเป็น 1 – 2 สัปดาห์
        
        ระยะเวลาที่เป็น > 2 สัปดาห์
        
        อาการ ซึมเศร้า ไม่สนใจตัวเอง รู้สึกผิด
        สิ้นหวัง รู้สึกไม่สามารถเลี้ยงดูลูกได้
      - Postpartum Psychosis
        
        อุบัติการณ์ ร้อยละ 0.1 – 0.2
        
        เวลาที่เริ่มเป็น 2 – 4 สัปดาห์
        
        ระยะเวลาที่เป็น แปรปรวน
        
        อาการ จิตหลอน สำคัญตนผิดไม่อยู่ในโลก
        ของความเป็นจริง อารมณ์ไม่เหมาะสมกับเหตุการณ์
      - Postpartum Blues
        
        อุบัติการณ์ ร้อยละ 50 – 70
        
        เวลาที่เริ่มเป็น 2 – 3 วัน
        
        ระยะเวลาที่เป็น < 2 สัปดาห์
        
        อาการ ซึมเศร้า อารมณ์แปรปรวน กังวล
        สับสน ไม่มีสมาธิ หายเองได้