Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะรกค้าง (Retained placenta) - Coggle Diagram
ภาวะรกค้าง
(Retained placenta)
ความหมาย
ภาวะที่รกไม่คลอดภายใน 30 นาทีหลังจากทารกคลอด
อุบัติการณ์
พบได้ประมาณ 1: 2,500 ของการคลอด
placenta increta พบได้ประมาณร้อยละ 15
placenta percerta พบได้ประมาณร้อยละ 5
placenta accrete พบได้ประมาณร้อยละ 80
สาเหตุ
การขาดกลไกการลอกตัว
รกปกติ แต่มดลูกไม่มีการหดรัดตัว
full bladder
prolonged labor
maternal exhaustion and dehydration
over analgesia and general anesthesia
รกเกาะที่บริเวณคอร์นู (cornu) หรือที่มดลูกส่วนล่าง
รกผิดปกติ มดลูกหดรัดตัวดี
placenta adherens
trophoblast จะฝังตัวลงไปลึกกว่าชั้น spongiosaอาจลึกไปถึงชั้นbasalisหรือทะลุผนังมดลูกออกไป
ขาด cleavage line
กล้ามเนื้อมดลูกถูกเบียดบางทำให้รกติดแน่น : :
placenta membranacea
ความบางของรกทำให้รกสามารถมีการย่นยู่ จึงไม่อาจเกิดแรงดึงรั้งให้ชั้น spongiosa ฉีกขาดได้
placenta succenturiata/placenta spurium
มีรกน้อยร่วมด้วย โดยส่วนของรกน้อยอาจขาดค้างอยู่ในโพรงมดลูกได้
การขาดกลไกการขับดัน
รกลอกตัวแล้วแต่ไม่อาจผ่านออกมาจากโพรงมดลูกส่วนบนได้
constriction ring
cervical cramp
รกลอกตัวแล้ว และผ่านโพรงมดลูกออกมาอยู่ในช่องคลอด
มารดาไม่เบ่งผลัก รกที่ลอกตัวแล้ว
สาเหตุส่งเสริม
การทำคลอดรกก่อนรกลอกตัวสมบูรณ์
เคยมีประวัติรกค้าง
เคยทำหัตถการที่ส่งเสริมให้เกิดรกค้าง
ผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออกจากโพรงมดลูก
ผ่าท้องคลอด
ขูดมดลูก
มดลูกมีลักษณะผิดปกติ
มีผนังกั้นภายในโพรงมดลูก
ชนิดของรกติด
แบ่งได้ตามความลึกของการฝังตัว
placenta increta ชนิดที่ trophoblast ฝังตัวลึกผ่านลงไปถึงชั้นกล้ามเนื้อมดลูกแต่ไม่ถึงชั้น serosa
placenta accreta ชนิดที่ trophoblast ฝังตัวลงไปตลอดชั้นสปอนจิโอซา spongiosa
placenta percreta ชนิดที่ trophoblast ฝังตัวทะลุชั้นกล้ามเนื้อมดลูกถึงserosa
อาการและอาการแสดง
มีเลือดออกทางช่องคลอดเป็นจ านวนมาก ภายหลังรกคลอด
มีบางส่วนของเนื้อรก หรือ membranes ขาดหายไป
มดลูกหดรัดตัวไม่ดีหลังคลอด
มีอาการของภาวะช็อค
ไม่มีอาการแสดงของรกลอกตัว หรือมีเพียงเล็กน้อยหลังทารกคลอดนาน 15-30 นาที
ผลกระทบ
มารดา
ตกเลือดหลังคลอด
รกไม่ลอกตัว และมดลูกหดรัดตัวไม่ดี
ติดเชื้อหลังคลอด
ชิ้นส่วนของรกตกค้างภายในโพรงมดลูก/การล้วงรก
มีภาวะเสี่ยงสูงต่อการถูกตัดมดลูกทิ้ง
รกฝังตัวลึกกว่าปกติ
ทารก
ได้รับความอบอุ่นจากมารดาล่าช้า
การเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกล่าช้า
การรักษา
ให้ยาช่วยกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ให้ยาเพื่อให้เกิดการคลายตัวของปากมดลูก
adrenalin 1:1,000 0.3-0.5cc IM
20% magnesium sulphate 20cc IV slow
การล้วงรก
หากมีรกติดค้าง หลังล้วงรก
ขูดมดลูกถ้าส่วนที่เหลือค้างมีน้อย
ตัดมดลูก ในกรณีที่แม่มีบุตรเพียงพอเเล้ว
การพยาบาล
ซักประวัติเกี่ยวกับสาเหตุส่งเสริมที่ท าให้เกิดภาวะรกค้าง
ช่วยเหลือการคลอดรกที่ลอกแล้วแต่ค้างอยู่ในช่องคลอด
ตรวจดูอาการแสดง (signs)
ถ้ามี signs แสดงว่ารกลอกตัวแล้ว ่ช่วยเหลือการคลอดรก
รกที่ยังค้างอยู่ในโพรงมดลูก ไม่มีsigns
มดลูกไม่มีการหดรัดตัว/หดรัดตัวไม่ดี
สวนปัสสาวะ
ใช้ฝ่ามือคลึงเบาๆ ที่ยอดมดลูก
หากรกยังไม่คลอด
สอดนิ้วมือเข้าไปในช่องคลอดตรวจ cervical cramp
ทำคลอดรกโดยวิธีดึงสายสะดือ control cord traction
รายงานแพทย์
พิจารณาช่วยคลอดรกโดยการล้วงรก
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการตกเลือดเนื่องจากภาวะรกติดแน่น
มารดาและครอบครัวมีความวิตกกังวล/กลัว เนื่องจากมีภาวะรกค้าง
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะรกค้าง เนื่องจากมีประวัติรกค้าง หรือมีประวัติขูดมดลูก