Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมดลูกปลิ้น (Inversion of the uterus or uterine inversion) - Coggle…
ภาวะมดลูกปลิ้น
(Inversion of the uterus or uterine inversion)
ความหมาย
ภาวะที่ยอดมดลูกรั้งลงมาส่วนล่างของโพรงมดลูก อาจพ้นปากมดลูกออกมา หรือโผล่ออกมาถึงปากช่องคลอด
ชนิดของมดลูกปลิ้น
มดลูกปลิ้นแบบไม่สมบูรณ์ (incomplete inversion) ยอดมดลูกเคลื่อนต่ำลง แต่ยังไม่พ้นปากมดลูก
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ (complete inversion) ยอดมดลูกเคลื่อนพ้นปากมดลูก แต่ยังไม่ถึงปากช่องคลอด
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ และเคลื่อนต่ าลงมานอกปากช่องคลอด (prolapsed of completeinverted uterus)
พยาธิสภาพ
เมื่อเกิดการปลิ้นของมดลูกภายหลังทารกคลอดหรือภายหลังคลอดรกแล้ว ปากมดลูกและมดลูกส่วนล่างจะมีการหดรัดตัวเป็นวงแหวนล้อมรอบส่วนของมดลูกที่หย่อนตัวลงมา ทำให้บริเวณที่ถูกรัดไว้นั้นขาดเลือดไปเลี้ยงเกิดการบวมและมีเนื้อตาย ในที่สุดเนื้อตายนั้นจะหลุดออกมา
สาเหตุ
ทำคลอดรกในขณะที่รกยังไม่ลอกตัว หรือรกเกาะแน่น
การดึงสายสะดือแรงเกินไป
รกเกาะบริเวณส่วนยอดของมดลูก
ดันยอดมดลูกที่หน้าท้องมารดามากเกินไป ในการช่วยทำคลอดรก
มดลูกและปากมดลูกอยู่ในภาวะคลายตัว
สาเหตุส่งเสริม
6.1 มีพยาธิสภาพที่มดลูก เช่น ผนังมดลูกบางและยืดมาก
6.2 ผนังมดลูกหย่อน พบมดลูกปลิ้นภายหลังคลอดที่มีความดันในช่องท้องเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในขณะที่มดลูกคลายตัว
อาการและอาการแสดง
มีเลือดออกมาทันทีภายหลังคลอดในกรณีที่รกคลอดแล้ว เนื่องจากผนังมดลูกด้านในซึ่งมีโพรงหลอดเลือดบริเวณที่รกเกาะถูกปลิ้นกลับออกมาอยู่ภายนอก หลอดเลือดบริเวณที่มดลูกปลิ้นไม่สามารถหดรัดปิดสนิท เลือดจึงไหลออกมามาก
มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ถ้ารกยังไม่ลอกตัว หรือรกติดแน่น
มีอาการช็อคจากการปวด และการเสียเลือดมาก
การตรวจหน้าท้องในรายที่เป็นมดลูกปลิ้นชนิดไม่สมบูรณ์ จะพบว่ายอดมดลูกเป็นแอ่ง หรือคล้ายปล่องภูเขาไฟ ในรายที่มดลูกปลิ้นสมบูรณ์ จะคล าไม่พบยอดมดลูก
การตรวจภายใน จะคลำได้ก้อนเนื้อบริเวณปากมดลูก หรือคลำได้ก้อนในช่องคลอดหรือก้อนโผล่ออกมานอกช่องคลอด ถ้ารกยังไม่หลุดก็จะเห็นรกติดกับก้อนเนื้อนั้น
ผลกระทบต่อมารดา
เกิดภาวะแทรกซ้อน เลือดออกอย่างรุนแรง เจ็บปวดมาก หรือช็อคจากการเสียเลือด และอาจเป็นนอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
ผลกระทบต่อทารก
ทารกได้รับความอบอุ่นจากมารดาช้า และการสร้างเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกช้า
การรักษา
การปูองกันสิ่งที่ส าคัญที่สุด เช่น การช่วยเหลือการคลอดรกอย่างถูกวิธี การตรวจภายในหลังจากทำคลอดรก และหลังการเย็บแผลสามารถประเมินสภาพได้รวดเร็ว
ให้การรักษาสภาพทั่วไป เช่น ให้สารน้ าและให้เลือดอย่างเพียงพอ หรือการฉีดมอร์ฟีนเพื่อระงับอาการปวด
ดันมดลูกกลับภายใต้การดมยาสลบ โดยใช้ฮาโลเธน (halothane) เพื่อให้ทุกส่วนของร่างกายคลายตัว และอาจให้สารคลายตัวของมดลูกด้วยกลุ่มของโทโคไลซีส (tocolysis)
ถ้ารกลอกตัวแล้วให้เริ่มท าการดันมดลูกกลับได้ทันที ถ้ารกยังไม่ลอกตัวให้เซาะรกออกก่อน และใช้ฝุามือส่วนปลายและนิ้วหงายขึ้น แล้วดันยอดมดลูกที่ปลิ้นมาอยู่ข้างนอก ให้กลับเข้าไปตามแนวแกนของช่องทางคลอด ในการดันมดลูกกลับ (repositioning) ใช้ส่วนปลายสุดของนิ้วมืออยู่ตรงจุดศูนย์กลางของการดัน คือ ยอดมดลูก และใช้นิ้วตรวจหาขอบของปากมดลูกด้วย
เมื่อดันเข้าที่แล้วให้ oxytocin ทันทีเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
ในกรณีที่ไม่สามารถดันกลับคืนได้ต้องผ่าตัดทางหน้าท้องช่วยทันที
ให้ยาปูองกันการติดเชื้อ และให้ยากลุ่มธาตุเหล็กรักษาภาวะเลือดจาง
การพยาบาล
. การพยาบาลเพื่อการป้องกันการเกิดภาวะมดลูกปลิ้น
1.1 ห้ามดึงสายสะดือ เพื่อให้รกคลอดก่อนการตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้ว
1.2 ก่อนทำคลอดรก ต้องตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้วทุกครั้ง จากนั้นหากมีอาการแสดงของรกลอกตัว ให้คลึงมดลูกให้มีการหดรัดตัวกลมแข็ง ก่อนทำคลอดรกและ/หรือไล่ก้อนเลือด
1.3 ในการช่วยทำคลอดรกไม่ว่าโดยวิธีใดก็ตาม เมื่อรกคลอดออกมาแต่เยื่อหุ้มรกยังค้างอยู่ ผู้ท าคลอดควรคล ายอดมดลูกว่าหดรัดตัวแข็ง ก่อนที่จะดึงรกเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มรกส่วนที่เหลือลอกออกมา
1.4 หลังทำคลอดรก คลึงให้มดลูกหดรัดตัวกลมแข็ง เพื่อปูองกันการตกเลือด
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำและ/หรือให้เลือด เพื่อป้องกันภาวะช็อคจากการเสียเลือด
1.ดูแลมดลูกที่ปลิ้นมานอกปากช่องคลอดให้ชุ่มชื้นไม่แห้ง โดยใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเกลือคลุมและกดผนังมดลูกที่ปลิ้นไม่ให้เลือดไหลออกมามาก ในขณะรอแพทย์มาดันมดลูกกลับ
รายงานแพทย์ เพื่อมาดันมดลูกกลับ
ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
4 สังเกตภาวะช็อค ได้แก่ เหงื่อออก ตัวเย็น ความดันโลหิตต่ำ หากมีอาการให้รายงานแพทย์เพื่อให้การช่วยเหลือต่อไป
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
มารดามีโอกาสเกิดมดลูกปลิ้น เนื่องจากท าคลอดรกไม่ถูกวิธี และ/หรือการฝังตัวของรกแน่นกว่าปกติ
มารดามีโอกาสตกเลือดหรือช็อค เนื่องจากมีภาวะมดลูกปลิ้น
มารดาปวดมดลูกมาก เนื่องจากมดลูกปลิ้น
มารดาและครอบครัวมีความวิตกกังวลและกลัว เนื่องจากภาวะมดลูกปลิ้น
