Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
:warning: ภาวะรกค้าง :warning: (Retained placenta) - Coggle Diagram
:warning: ภาวะรกค้าง :warning:
(Retained placenta)
ความหมาย
:lock:
ภาวะที่รกหรือชิ้นส่วนของรกไม่คลอดภายใน 30 นาทีหลังจากทารกคลอด
สาเหตุ
:pencil2:
การขาดกลไกการลอกตัว
รกปกติ แต่มดลูกไม่มีการหดรัดตัว
รกจึงไม่ลอกตัวหรือลอกตัวไม่สมบูรณ์
มีปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะ
มีระยะการคลอดที่ยาวนาน
มารดาอ่อนเพลีย ขาดอาหารและน้ำ
มารดาได้รับยาระงับปวดหรือยาสลบมากเกินไป
รกเกาะที่บริเวณ Cornu หรือมดลูกส่วนล่าง มีการหดรัดตัวไม่มีเท่าส่วน corpus และส่วนของ fundus
รกผิดปกติถึงแม้มดลูกมีการหดรัดตัวได้ดีตามปกติ
แต่รกไม่สามารถลอกออกมาได้ เนื่องจากภาวะรกติด
สาเหตุที่รกไม่สามารถลอกตัวได้ตามปกติ ได้แก่
placenta adherens >> trophoblast
ฝังตัวลงไปลึกกว่าชั้น spongiosa
อาจลึกไปถึง basalis
ขาด cleavage line หรือยุ่นยู่ของชั้น spongiosa ที่มีความเปื่อยยุ่ยฉีกขาดง่าย
รกปกติมี deciduas แทรกระหว่าง intervillous ที่เรียกว่า deciduas septum แต่ในรกฝังตัวลึกแทนที่จะเป็น decidua ที่ถูกเบียดให้แบนบาง จะเป็นกล้ามเนื้อมดลูกซึ่งช่วยให้รกติดแน่นกับผนังมดลูกมากขึ้น
placenta membranacea >>
เป็นแผ่นแผ่บางไปทั่วส่วนใหญ่ของโพรงมดลูก
placenta succenta หรือ placenta spurium >> มีรกน้อยร่วมด้วย
การขาดกลไกการขับคัน
รกลอกตัวแล้วแต่ไม่อาจผ่านออกมาจากโพรงมดลูกส่วนบนได้
รกลอกตัวแล้ว และผ่านโพรงมดลูกออกมาอยู่ในช่องคลอด เนื่องจากมารดาไม่เบ่งผลักรกที่ลอกตัวแล้ว ให้คลอดออกมาเองตามธรรมชาติของการคลอดรก
สาเหตุส่งเสริม
การทำคลอดรกก่อนรกลอกตัวสมบูรณ์
เคยมีประวัติรกค้าง
เคยทำหัตถการที่ส่งเสริมให้เกิดรกค้าง
ผ่าท้องคลอด
ผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออกจากโพรงมดลูก หรือเคยขูดมดลูก
มดลูกมีลักษณะผิดปกติ
มีผนังกั้นภายในโพรงมดลูก
ชนิดของรกติด
:explode:
placenta accreta
ชนิดที่ trophoblast ฝังตัวลงไปตลอดชั้น spongiosa ของเยื่อบุมดลูกอาจทั้งหมดหรือเพียงบางส่วน แต่ไม่ผ่านถึงชั้นกล้ามเนื้อมดลูก
placenta increta
ชนิดที่ trophoblast ฝังตัวลึกผ่านลงไปถึงชั้นกล้ามเนื้อมดลูก แต่ไม่ถึงชั้น serosa
placenta percreta
ชนิดที่ trophoblast ฝังตัวลึกทะลุชั้นกล้ามเนื้อมดลูกจนถึง serosa
อาการและอาการแสดง
:fire:
ไม่มีอาการแสดงของรกลอกตัว หรือมีเพียงเล็กน้อยหลังทารกคลอดนาน 15-30 นาที
พบว่ามดลูกหดรัดตัวไม่ดีหลังคลอด
มีเลือดออกทางช่องคลอดเป็นจำนวนมาก ภายหลังรกคลอด
ตรวจรกพบว่ามีบางส่วนของเนื้อรก หรือ membranes ขาดหายไป
มีอาการของภาวะช็อค คือ กระสับกระส่าย ชีพจรเบาเร็ว ตัวเย็นซีด เหงื่อออก ความดันโลหิตต่ำ ระดับความรู้สึกตัวลดลง
ผลกระทบต่อมารดา
:!?:
ตกเลือดหลังคลอด
เกิดการติดเชื้อหลังคลอด
มีภาวะเสี่ยงสูงต่อการ
ถูกตัดมดลูกทิ้ง >>
ทำให้หมดโอกาสตั้งครรภ์ต่อไป
ผลกระทบต่อทารก
:star:
ทารกได้รับความอบอุ่นจากมารดาล่าช้า
การเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกล่าช้า
การรักษา
:confetti_ball:
ให้ยาช่วยกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ให้ยาเพื่อให้เกิดการคลายตัวของปากมดลูก
adrenaline 1:1000 จำนวน 0.3-0.5 cc. เข้ากล้ามเนื้อ
20% magnesium sulphate 20 cc. เข้าเส้นเลือดช้าๆ
ถ้าให้ยาแล้วไม่อาจช่วยให้รกลอกตัวสมบูรณ์ และรกไม่สามรถคลอดออกมาได้ >> รกฝังตัวลึกต้องช่วยเหลือด้วยการล้วงรก
ถ้ารกติดแน่น ผู้ทำคลอดสามารถล้วงรกออกมาได้ แต่มีบางส่วนค้างอยู่บนผนังมดลูกอาจให้การช่วยเหลือได้โดย
ขูดมดลูกถ้าส่วนที่เหลือค้างมีน้อย หรือครรภ์แรกยังต้องการมีบุตรอีก
และต้องให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย
ตัดมดลูกในกรณีที่แม่มีบุตรเพียงพอแล้ว,อายุมาก หรือมีเศษรกค้างอยู่มาก
การพยาบาล
:<3:
ซักประวัติเกี่ยวกับสาเหตุส่งเสริมที่ทำให้เกิดภาวะรกค้าง เพื่อวางแผนป้องกันการเกิดภาวะรกค้าง และเตรียมช่วยเหลือในระยะคลอดอย่างเหมาะสม
เมื่อมีรกค้าง >> ถ้าตรวจดูแล้ว ไม่มีอาการแสดงของรกลอกตัวสมบูรณ์ :no_entry: ห้ามดันมดลูกให้รกคลอดเป็นอันขาด ควรปฏิบัติดังนี้
ตรวจการหดรัดตัวของมดลูก ถ้าไม่มีการหดรัดตัว
ของมดลูกหรือมดลูกไม่แข็งเต็มที่ ควรทำดังนี้
สวนปัสสาวะ ถ้าสวนแล้วมดลูกไม่หดรัดตัวดีขึ้น
ใช้ผ่ามือคลึงเบาๆที่ยอดมดลูก
ถ้าปฏิบัติดังกล่าวแล้วรกยังไม่ลอกตัวในเวลาอันสมควร แสดงว่ารกลอกตัวแล้ว แต่ผ่านโพรงมดลูกออกมาไม่ได้/ลอกตัวเองไม่ได้ตามธรรมชาติ
ผู้ทำคลอดอาจสอดนิ้วมือเข้าไปในช่องคลอด เพื่อตรวจสภาพของปากมดลูก ว่ามีการหดรัดตัวจนขัดขวางการเคลื่อนต่ำของรกหรือเปล่า
อาจลองทำคลอดรกด้วยวิธีดึงสายสะดือ แต่ถ้าลองดึงดูแล้วรกยังติดอยู่ ห้ามดึงต่อไปด้วยกำลังแรง เพราะสายสะดืออาจขาดหรือมดลูกปลิ้นหรือมีเศษรกค้างอยู่ภายในโพรงมดลูก
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
:smiley:
เสี่ยงต่อภาวะตกเลือดหลังคลอดและภาวะมดลูกปลิ้นเนื่องจากภาวะรกติดแน่น
มารดาและครอบครัวมีความวิตกกังวล/กลัว เนื่องจากมีภาวะรกค้างหรือรกติดแน่น
มีโอกาสติดเชื้อหลังคลอด เนื่องจากภาวะรกค้างและจากการล้วงรก
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะรกค้าง เนื่องจากมีประวัติรกค้างหรือมีประวัติขูดมดลูก