Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบประสาท, กรวดี ยิ่งยศกำจรชัย 613601001 เลขที่ 1…

- - - - ระดับความรู้สู้สึกตัว
        
        ระดับความรู้สึกตัวดี (full consciousness)
        
        ความรู้สึกสับสน (confusion)
        
        การรับรู้ผิดปกติ (disorientation)
        
        ความรู้สึกง่วงงุน (drowsy)
        
        ไม่รู้สึกตัว (sttupor)
        
        ท่าทาง(posturing)ของเด็กในภาวะไม่รู็สึกตัว
        
        Decorticate postturing
        
        มีการทำลายของเนื้อสมองส่วน cerebral cortax
        
        Decerebrate posturing
        
        สมองส่วน midbrain ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ
        
        ช่วงหมดสติระดับลึก (deep coma) พบว่า reflexes ต่างๆของเด็กจะหายไป
        
        หมดสติ(coma)
      - การสื่อสารทางคำพูด
      - การเคลื่อนไหวและการทรงตัว
      - การลืมตาและรูม่านตา
    - - การตรวจน้ำไขสันหลัง
      - การตรวจคลื่นสมอง
      - MRI
- - - - ภาวะชักจากไข้สูง (Febrile convulsion)
        
        ปัจจัยเสี่ยงของการชักซ้ำ
        
        อายุ โดยเฉพาะเด็กที่มีอาการชักครั้งแรกตอนอายุก่อน 1 ปี
        
        มีความผิดปกติของระบบประสาทก่อนมีอาการชัก
        
        ประวัติการชักของสมาชิกในครอบครัว
        
        ไข้ที่เกิดร่วมกัยการติดเชื้อ
        
        สาเหตุ
        
        การติดเชื้อที่ระบบต่างๆ ที่ไม่ใช่ระบบประสาท
        
        อาการ
        
        เด็กจะมีอาการชักเมื่ออุณหภูมิสูงกว่า 39 องศาเซลเซียส อาการชัก
        เกิดขึนภายใน 24 ชม.แรกที่เริ่มมีไข้ มักเกิดในเด็กอายุ 3 เดือน ถึง 5 ปี
        พบมากช่วงอายุ 17 – 24 เดือน
        
        ชนิดของการชักการไข้สูง
        
        Simple febrile seizure (primary febrile seizure)
        
        มีไข้ร่วมกับชักในเด็กอายุ 6 เดือน ถึง 5 ปี
        
        การชักเป็นแบบทั งตัว (generalized seizure)
        
        ระยะเวลาการชักเกิดช่วงสั น ๆ ไม่เกิน 15 นาที
        
        ไม่มีการชักซ าในการเจ็บป่วยครั งเดียวกัน
        
        ก่อน – หลัง ชักไม่มีอาการทางระบบประสาท
        
        Complex febrile seizure
        
        การชักเป็นแบบเฉพาะที่หรือทั งตัว
        (Local or Generalized seizure)
        
        ระยะเวลาการชักเกิดนานมากกว่า 15 นาที
        
        เกิดการชักซ าในการเจ็บป่วยครั งเดียวกัน
        
        หลังชักจะมีความผิดปกติของระบบประสาท
        
        เด็กที่ชักชนิด complex มีอัตราเสี่ยงสูงที่จะเกิดโรคลมชัก แพทย์
        จะให้ยาป้องกันการชัก เช่น Phenobarbital หรือ Valproic acid
        
        การประเมินสภาพ
        
        การซักประวัติ
        
        ไข้ , การติดเชื้อ , ประวัติครอบครัว , การได้รับวัคซีน , โรประจำตัว,
        ประวัติการชัก , ระยะเวลาของการชัก เป็นต้น
        
        ประเมินสภาพร่างกาย
        
        การตรวจร่างกาย
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        การตรวจพิเศษอื่นๆ
- - - - จากความผิดปกติของ Neurotransmission
        ซึ่งเกิดจากความผิดปกติของยีน
    - - มีพยาธิสภาพภายในสมอง จัดอยู่ใน
        กลุ่ม Symtomatic epilepsy
  - - - อาการนำ (Seizure prodromes)
      - อาการเตือน (Aura)
        
        ลักษณะอาการเตือนแตกต่างกันตาม
        ตำแหน่งของสมอง
        
        มีอาการปวด ชา เห็นภาพหลอน
    - - เกิดขึ้นทันทีทันใด
      - เกิดในระยะเวลาสั้น ๆ ไม่เกิน 5 นาทีและหยุดเอง
      - เกิดขึ้นเองแต่บางครั้งมีปัจจัยกระตุ้น
      - ส่วนใหญ่มีลักษณะเหมือนกันทุกครั้ง
    - - Postical paralysis หรือ Todd’s paralysis กล้ามเนื้ออ่อนแรงเฉพาะที่
      - Automatism
        
        การเคลื่อนไหวร่างกายไปโดยอัตโนมัติขณะชัก มักเป็นการเคลื่อนไหวหรือพฤติกรรมที่มีความสัมพันธ์ของกล้ามเนื้อไม่มี
        จุดประสงค์แต่เลียนแบบท่าทางปกติ
  - - - อาการชักเฉพาะที่ (Partial / Focal seizure)
        
        1.ชักเฉพาะที่แบบมีสติ (simple partial seizures/simple focal seizure)
        
        2.ชักเฉพาะที่แบบขาดสติ (complex partial seizures/complex focal seizure)
        
        เมื่อสิ้นสุการชักจะเหตุการณ์ขณะชักไม่ได้
        
        3.ชักเฉพาะที่ตามด้วยอาการชักทั้งตัว (focal with secondarily genereliezed seizures)
        
        อาการชักเริ่มจากส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายแล้วค่อยๆ กระจายไปยังอวัยวะใกล้เคือง
      - อาการชักทั้งตัว (Generalized seizures) เกิดจาการเสียหน้าที่ของสมองทั้ง 2 ซีก
        
        อาการชักเหม่อ (Absence)
        
        อาการชักเหม่อที่มีอาการกระตุกหรือสะดุ้งเป็นช่วงเวลาสั้นๆ อาจมีหนังตา
        กระตุกร่วมด้วย
        
        กลุ่มอาการชักเหม่อแบบตรง (Typical absence seizures) ชักเเบบเหม่อลอยไม่รู้สึกตัว ระยะเวลาที่เกิดอาการประมาณ 5 – 10 วินาที อาการ
        เกิดขึ นทันทีและหายทันที
        
        อาการชักเหม่อที่ไม่รู้ตัวหรือไร้สติเท่านั้น
        
        อาการชักเหม่อที่มีอาการตัวอ่อนร่วม
        
        อาการชักเหม่อที่มีอาการเกร็งกล้ามเนื้อร่วม อาการเกร็งเฉพาะที่กล้ามเนื้อใบหน้าหรือคอ
    - - ชักเกร็งกระตุกทั้งตัว ผู้ป่วยจะหมดสติ ร่วมกับมีอาการเกร็งกล้ามเนื้อทั้งตัวนานไม่เกิน 30 วินาทีตามด้วยกล้ามเนื อกระตุกเป็นจังหวะ นานประมาณ 1 – 2 นาที โดยทั่วไปอาการจะมีระยะเวลารวมไม่เกิน 5 นาที
    - - เสียความตึงตัวของกล้ามเนื ออย่างทันทีเมื่อเกิดอาการชัก เวลา
        ประมาณ 1-2 วินาที มักพบในผู้ป่วยอายุน้อยกว่า 5 ปี และในรายที่
        มีพัฒนาการช้า
    - - การชักที่มีลักษณะสะดุ้ง มีการหดตัวของกล้ามเนื ออย่างรุนแรงและรวดเร็วมาก อาการคล้ายสะดุ้งตกใจ อาการชักแต่ละครั้งสั้นมากใช้เวลาไม่กี่วินาที
- - - - มีอาการไข้สูง หนาวสั่น ปวดศีรษะรุนแรง ปวดข้อ ชักและซึมลงจนหมดสติคอแข็ง (Nuchal rigidity คือ มีแรงต้านเมื่อก้มคอผู้ป่วย)
      - ตรวจพบ Kernig sign และ
        Brudzinski sign ให้ผลบวก
      - รีเฟล็กซ์ลึกไวเกิน มีอาการที่แสดงว่าเส้นประสาทสมอง
        ถูกรบกวนหรือท าลาย (คู่ที่ 3, 4, 5, 6, 7, 8)
      - ตรวจ Babinski ได้ผลบวก
      - ในรายที่เกิดจากเชื้อเมนิงโกคอคคัส
        
        จะตรวจพบผื่นแดงที่ผิวหนัง จุดเลือดออก
        กระจายทั่วๆ ไป รวมทั้งมีเลือดออกที่ต่อมหมวกไตด้วย
        
        พบNeutrophilถึง ร้อยละ 85-
        95 ใน CSFประมาณ 1,000-100,000 เซลล์/คิวบิคมิลลิเมตร
        
        เมื่อนำน้ำหล่อสมองเลือด
        และเนื อเยื่อตรงบาดแผลทางเข้าของเชื้อไปทำการเพาะเชื้อ จะพบเชื้อชนิดที่อยู่ในเซลล์ และนอกเซลล์
  - - - กลูโคสต่ำ โปรตีนสูง พีเอ็มเอ็น มัก > 300/mm3
    - - กลูโคสปกติ โปรตีนปกติหรือสูง โมโนนิวเคลียร์ <300/mm3
    - - กลูโคสต่ำ โปรตีนสูง โมโนนอวเคลียร์และพีเอ็มเอ็น < 300/mm3
- - - - 1.แบบไม่มีอาการหรืออาการน้อย เชื้อเจริญในเนโซฟาริ้งซ์ มักไม่มีอาการ ส่วนใหญ่พบกลุ่มนี้มากและมักเป็นต้นตอของการแพร่เชื้อต่อไปได้อีก
      - 2.แบบเชื้อแพร่เข้ากระแสเลือดหรือเลือดเป็นพิษ (meningococcemia) ผู้ป่วยจะมีผื่น เลือดออกตามผิวหนัง ในรายที่รุนแรงจะมีเลือดออกในลำไส้และต่อมหมวกไต
      - 3.แบบเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (meningitidis) เชื้อที่เข้าเยื่อหุ้มสมองทำให้เกิดอาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
  - - - Meningococcemia
        
        Acute Meningococcemia
        
        Chronic Meningococcemia พบได้น้อย
        
        Fulminant Meningococcemia เป็นอย่างรุนแรง ระบบไหลเวียนโลหิตไม่ทำงาน อาจช็อคถึงเสียชีวิตได้
      - Meningitis
        
        มีอาการไข้ ปวดศีรษะ คอแข็ง ซึมและสับสน อาการจะแย่
        ลงอย่างรวด อาจพบอาการที่แสดงถึงการระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมอง ผู้ป่วยส่วนหนึ่งจะมีจ้ำเลือดออกตามผิวหนัง
  - - - ต้องได้รับยาป้องกันได้แก่
        Rifampicin หรือ ceftriaxone หรือ ciprofloxacin
  - - - ใน Serogroups A, C, Y และ W135 ทั้งผู้ใหญ่และเด็กโต
        ขณะนี้ยังไม่มีวัคซีนที่สามารถป้องกันการติดเชื้อ ซีโรกรุ๊ป B
      - แนะนำให้ฉีดในกลุ่มเสี่ยงสูง
        
        ผู้ที่อยู่หรือเข้าไปในพื้นที่ที่เกิดการระบาด
        พิธีฮัจย์ กลุ่มทหาร และกลุ่มที่มีภูมิต้านทานต่ำ
        
        สำหรับนักท่องเที่ยวผู้ที่จะเดินทางไปในที่ที่มีการระบาดของโรคนี้ และจะอยู่ในพื้นที่นั้นเป็นเวลานาน
  - - - ประเทศซาอุดิอาระเบีย ออกกฎให้ผู้ที่จะเดินทางไปประกอบพิธีฮัจย์และอุมเราะห์ ต้องได้รับการฉีดวัคซีนและแสดงเอกสารใบรับรองการได้รับการฉีดวัคซีนมาแล้ว ไม่น้อยกว่า 10 วัน และไม่เกิน 2 ปีก่อนออกเดินทาง
      - ผู้ที่จะเดินทางไปในพื้นทีมีความชุกของโรค ควรปรึกษาแพทย์เรื่องการฉีดวัคซีนป้องกันก่อนเดินทาง
- - - - 1.) การผ่าตัดใส่สายระบายน้ำในโพรงสมองออกนอกร่างกาย (ExternalVentricularDrainage,EVD,Ventriculostomy)
      - 2.) การผ่าตัดใส่สายระบายน้ำในโพรงสมองสู่ช่องในร่างกาย ใส่สายระบายจากหลากหลายทาง
        
        โพรงสมองลงช่องท้อง(Ventriculo-peritoneal shunt)
        
        โพรงสมองลงช่องหัวใจ(Ventriculo-atrial shunt)
        
        โพรงสมองลงช่องปอด(Ventriculo-pleural shunt)
        
        โพรงสมองลงช่องใต้เยื่อหุ้มสมอง (Ventriculo-cistern magna shunt(Torkildsen shunt)
        
        โพรงสมองทารกในครรภ์ลงถุงน้ำคร่ำ (Transabdominal percutaneous Ventriculo-amniotic
        shunt)
        
        สายระบายน้ำในโพรงสมอง(CSF Shunt)
        
        สายระบายน้ำในโพรงสมองประกอบด้วย 3 ส่วน
        
        1.สายระบายจากโพรงสมอง(Ventricular shunt)
        
        วาล์ว(Valve)และส่วนที่เก็บน าหล่อสมอง(Reservoir)
        
        สายระบายลงช่องท้อง(Peritoneal shunt)
      - โรคแทรกซ้อนจากการผ่าตัด
        
        1.การทำงานผิดปกติของสายระบายน้ำในโพรงสมอง(Shunt malfunction) มีการอุดตันหรือระบายมากเกิน
        
        2.การติดเชื้อของสายระบายน้ าในโพรงสมอง(Shunt infection)Epidermidis
        
        3.การอุดตันสายระบายน้ าในโพรงสมอง(Shunt obstruction)
        
        4.ภาวะระบายน้ าในโพรงสมองมากเกิน(Overdrainage)
        
        5.ภาวะโพรงสมองตีบแคบ(Slit ventricle)
        
        6.ภาวะเลือดออกในศีรษะ เกิดเลือดออกในโพรงสมอง(Intraventricular hemorrhage)
        
        7.ไตอักเสบ(Shunt nephritis)
  - - - การจัดท่านอนนอนราบศีรษะสูง 15 – 30 องศา เพื่อช่วยให้การไหลเวียนของน้ำไขสันหลังกลับสู่หลอดเลือดดำได้ดีขึ้น
      - กรณีผู้ป่วยมีการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทอย่างรวดเร็ว ซึม ไม่รู้สึกตัว แพทย์จะรักษาโดยการใส่ท่อหลอดลมคอและช่วยหายใจ เพื่อลดความดัน PaCO2 ในหลอดเลือดแดงให้อยู่ระหว่าง 30 – 35 mmHg
      - การให้ยาขับปัสสาวะ (Diuretic) ทางหลอดเลือดดำ
        
        Furosemide เพื่อช่วยลดปริมาตรเลือดในระบบไหลเวียน
        
        Osmotic diuritics ได้แก่ 20 % Manitaol , 105 Glycerol , 3% NaCl เป็นต้น
        
        Corticosteroids ได้แก่ Dexamethasone
        
        Hypothermia เพื่อช่วยลด Cerebral Metabolism โดยพยายามควบคุมอุณหภูมิของร่างกายให้อยู่ระหว่าง 27 – 31 องศาเซลเซียส
    - - Hydrocephalus : Obstructive , Communicating
      - ภาวะสมองบวม
- - - - 2.1 Meningocele
      - 2.2 Myelomeningocele หรือ Meningomyelocele
  - - - ให้กรดโฟลิคแก่หญิงตั้งครรภ์จะช่วยลดการเกิดโรคได้
- - - - 1.กล้ามเนื้อหดเกร็ง (Splastic)
        
        1.1 Splastic quadriplegia มีความผิดปกติกล้ามเนื้อแขนขา ทั้ง 2 ข้าง คอและลำตัวอ่อนผิดปกติ ศีรษะเล็ก น้ำลายไหล
        
        1.2 Splastic diplegia มีความผิดปกติกล้ามเนื้อแขนขาทั้ง 2 ข้าง ขาเป็นมากกว่าแขน
        
        1.3 Splastic hemiplegia ผิดปกติที่แขนขาซีกใดซีกหนึ่ง
      - Extrapyramidol cerebral palsy (athetoidsis)
        
        การเคลื่อนไหวผิดปกติตลอดเวลาขณะตื่น บังคับส่วนต่างๆของร่างกายให้ไปในทิศทางที่ต้องการไม่ได้ กล้ามเนื้ออ่อนปวกเปียก
    - - มีเดินเซ ล้มง่ายกล้ามเนื้อ ตึงตัวน้อย ทรงตัวได้ไมดี สติปัญญาปกติ
    - - มีการเจริญเติบโตและพัฒนาการช้า โดยเฉพาะด้านกาเคลื่อนไหว การทรงตัวผิดปกติ
      - ปัญญาอ่อน
      - อาการอื่นๆ ร่วม เช่น ชัก หูหนวก ตาบอด การรับรู้ผิดปกติปัญหาด้านการพูด
    - - ซักประวัติ : มารดามีการติดเชื้อขณะคลอด
      - ประเมินร่างกาย : เส้นรอบศีรษะไม่เพิ่มขึ้น ท่าทางการเคลื่อนไหวผิดปกติไม่เป็นไปตามวัย
- - - - กิจกรรมทางการพยาบาล
        
        จัดท่านอนของเด็กให้เหมาะสม โดยให้นอนตะแคงข้าง เพื่อ
        ป้องกันการส าลัก
        
        ดูแลไม่ให้มีอาหาร หรือเศษอาหารอยู่ในช่องปาก
        
        ดูดเสมหะให้เด็กเป็นระยะๆ
        
        เตรียมอุปกรณ์ช่วยเหลือให้พร้อมหากมีปัญหาเกี่ยวกับการอุดกั้นทางเดินหายใจ จะได้ให้การช่วยเหลือได้ทันที
  - - - จัดให้เด็กนอนศีรษะสูง ประมาณ 15 – 30 องศา
      - หลีกเลี่ยงท่านอนหรือกิจกรรมที่จะทำให้แรงดันภายใน
        สมองเพิ่ม
      - จัดท่านอนให้ข้อสะโพกงอไม่เกิน 90 องศา
      - ป้องกันไม่ให้ท้องผูก
      - ติดตามอาการแสดงที่บ่งชี้ว่าเด็กมีการเปลี่ยนแปลงของแรงดันภายในสมอง วัดรอบศีรษะทุกวัน, สังเกต-บันทึกพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงของเด็ก
      - วางแผนการพยาบาล โดยให้มีการรบกวนเด็กให้น้อยที่สุด
      - ถ้าพบว่า เด็กแสดงอาการเจ็บปวด เช่น มีอาการกระสับกระส่าย หัวใจเต้นเร็ว อัตราการหายใจเพิ่มขึ้น แรงดันโลหิตเพิ่มขึ้น และความอิ่มตัวของออกซิเจนลดลง พยาบาลควรดูแลให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
  - - - ดูแลให้เด็กได้รับอาหารทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้เด็กได้รับสารอาหารอย่างครบถ้วน ตามภาวะสุขภาพของ
        แต่ละบุคคล
      - บันทึกปริมาณน้ำดื่ม และปัสสาวะทุกวัน
      - ควรชั่งน้ำหนักทุกวันหรือตามแผนการรักษา
    - - ดูแลให้เด็กได้รับน้ าอย่างเพียงพอและสอดคล้องกับแผนการรักษา
      - ถ้าเด็กมีสายสวนปัสสาวะ พยาบาลควรดูแลความสะอาดให้เพียงพอ
      - ทำความสะอาดผิวหนังทุกครั้งหลังการขับถ่ายทั้งปัสสาวะและอุจจาระ
      - เปลี่ยนผ้าอ้อมหรือกางเกงทุกครั้งที่เด็กขับถ่าย
      - ประเมินบริเวณหน้าท้อง เพื่อตรวจสอบว่ากระเพาะปัสสาวะตึงหรือไม่
      - ดูแลให้ยาระบาย เพื่อป้องกันอาการท้องผูกตามแผนการรักษา
    - - อาบน้ำให้เด็กทุกวัน
      - เปลี่ยนเสื้อผ้าให้เด็ก เพื่อความสะอาดและความรู้สึกสบาย
      - สระผมให้เด็กบ่อยๆ เพื่อให้ผมสะอาด
      - ดูแลความสะอาดของปาก ฟัน ผิวหนัง และเล็บ อย่างสม่ าเสมอ
  - - - หมั่นพลิกตะแคงตัวเด็กทุก 2 ชั่วโมง ยกเว้นเด็กที่มีปัญหาความดันในสมองสูง เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนเกี่ยวกับปอด เช่น ปอดอักเสบ เป็นต้น
      - ดูแลไม่ให้ผู้ที่มีอาการติดเชื้อทางระบบหายใจ เข้าไปใกล้ชิดเด็ก
      - ก่อนและหลังสัมผัสเด็ก ควรล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง
    - - สังเกตและประเมินอาการที่บ่งชี้ว่า จะมีการระคายเคืองหรือการอักเสบของตา
      - อาจต้องใช้ผ้าปิดตา (eye pad) เพื่อไม่ให้ตาแห้ง
      - ถ้าตาแห้ง อาจต้องใช้น้ำตาเทียม (artificial tears)
    - - ประเมินสภาพผิวหนังเป็นระยะๆ เพื่อตรวจสอบว่ามีความผิดปกติของผิวหนังหรือไม่
      - หมั่นเปลี่ยนท่านอน หรือพลิกตะแคงตัวบ่อยๆ เพื่อป้องกันการเกิดแผลกดทับ
      - ดูแลผิวหนังให้สะอาดและชุ่มชื่นอยู่ตลอดเวลา
      - ควรทาครีมบำรุงผิวหนัง (lotion) และนวดผิวหนังทุกวันเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด
      - ดูแลบริเวณอวัยวะเพศภายนอก ฝีเย็บ(perineum) และทวารหนักให้สะอาด โดยเฉพาะหลังการขับถ่ายทุกครั้ง