Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 8 การประเมินภาวะสุขภาพการดูแลช่วยเหลือมารดาทารกในระยะ 2, 3, 4…

- - - - Grimace = การตอบสนองต่อสิ่งเร้า
      - Activity = ความตึงตัวของกล้ามเนื้อ
      - Pulse = อัตราการเต้นของหัวใจ
      - Respiพation = การหายใจ
      - Appearance = สีผิว
      - การช่วยเหลือตามช่วงคะแนน
        
        คะแนน 4-6 อยู่ในภาวะปานกลาง หรือมีภาวะขาดออกซิเจนเล็กน้อย อาจต้องช่วยกระตุ้นการหายใจ การดูดสารคัดหลั่งในปากและจมูกด้วยสายยาง และให้ออกซิเจนทางหน้ากากช่วยด้วย
        
        คะแนน 0-3 แสดงว่าอยู่ในภาวะไม่ดี หรือมีภาวะขาดออกซิเจนอย่างรุนแรง ต้องช่วยฟื้นคืนชีพ
        
        คะแนน 7-10 ทารกกลุ่มนี้ถือว่าปกติไม่ต้องให้การช่วยเหลือพิเศษ ใดๆ นอกสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
- - - - Schultze Mechanism
        
        พบร้อยละ 70 รกจะเริ่มลอกบริเวณตรงกลางก่อน
        
        มี Retroplacental Hematoma ค้างอยู่หลังรกช่วยเสริมให้รกลอกตัวอย่างรวดเร็ว
        
        ขณะรกลอกจะมองเห็นรกด้านทารกคลอดออกมาก่อน
        
        การลอกตัวแบบนี้มักไม่มีเลือดออกให้เห็นก่อนรกคลอด
      - Duncan Mechanism
        
        พบร้อยละ 30 รกเริ่มลอกตัว อย่างรวดเร็ว
        
        ขณะรกคลอดจะมองเห็นรกลอกตัวจะเห็นเลือดไหนออกมาทางช่องคลอด
        
        การลอกตัวแบบนี้เมื่อรกคลอด จะเห็นรกด้านแม่คลอดออกมาก่อน
    - - Cord Sign
        
        มีการเคลื่อนที่ต่ำของสายสะดือประมาณ 8-10 cm. หรือมากกว่า 3 นิ้ว สังเกตได้จากด้ายฟอกที่ผูกไว้ หรือจาก Arterial clamp ที่ใช้หนีบสายสะดือไว้
        
        คลอดจะเคลื่อนต่ำลงมา สายสะดือจะเหี่ยวคลายตัว และคลำชีจรไม่ได้ เมื่อทดสอบ
      - Vulvar Sign
        
        มีเลือดไหลออกมาให้เห็นทางช่องคลอด จะพบได้ในรายที่รกลอกตัวแบบ Duncan Mechanism ในรายที่รกคลอกตัวแบบ Schultz Mechanism
        
        อาจพบว่ามีเลือดออกได้ แต่บได้เมื่อรกเกือบจะหลุดออกมา ทางช่องคลอดแล้ว sign นี้ให้ข้อมูลแต่เียงว่ารกกำลังมีการลอกตัว
      - Uterine Sign
        
        มดลูกจะหดรัดตัวแข็งเปลี่ยนรูปร่างจากวงรี เป็นกลม และลอยตัวขึ้นถึงระดับสะดือ
  - - - 2.Brandt-andrews Maneuver
        
        ใช้มือที่ถนัดเปลี่ยนมากดบริเวณท้องน้อยเหนือรอยต่อกระดูกหัวเหน่าลงล่าง เพื่อผลักรกที่อยู่ในมดลูกส่วนล่างเคลื่อนตํ่าลงมาจนกระทั่งรกโผล่ให้เห็นที่ปากช่องคลอด ดันมดลูกส่วนบนขึ้นไปเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มทารกลอกตัวแล้วใช้เครื่องมือจับสายสะดือไว้ช่วยดึงรกออกมาเบาๆ
        
        ควํ่ามือช้างที่ถนัดแตะไว้ที่รอยต่อเหนือกระลูกหัวเหน่า แล้วใช้มือข้างที่ไม่ถนัดจับสายสะดือหรือจับ Arterial clamp ดึงให้สายสะดือพอตึงแล้วใช้มือข้างที่ถนัดโกยมดลูกส่วนบนขึ้นไปเล็กน้อย
      - 3.Controlled cord traction
        
        ดึงสายสะดือเพื่อให้รกคลอดออกมา วิธีนี้มีอันตราย
        
        ทำคลอดรกด้วยวิธีนี้ควรตรวจรกด้านแม่อย่างละเอียด เพราะการดึงสายสะดือออกมาให้รกคลอดอาจดึงเอารกซึ่งยังลอกตัวไม่หมดให้มีเศษ Cotyledon ค้าง อยู่ได้และเป็นวิธีที่อาจทำให้มีเศษรกค้างอยู่โพรงมดลูกได้
        
        ใช้มือช้างที่ถนัดจับสายสะดือให้รกออกมาในแนวระนาบจนรกและเยื่อหุ้มทารกคลอดออกมาหมด
        
        มดลูกปลิ้นได้ง่ายการทำคือใช้มือข้างไม่ถนัดคลึงมดลูกส่วนบนให้แข็งและดันมดลูกส่วนบนไม่ให้เลื่อนลงมา
      - 1.Modified Crede' Maneuver
        
        ผลักมดลูกมาอยู่ตรงกลางแล้วใช้อุ้งมือดันยอดมดลูก โดยใช้นิ้วมือสี่นิ้วอยู่ด้านหลังยอดมดลูก นิ้วหัวแม่มืออยู่ด้านหน้ายอดมดลูกอยู่ในอุ้งมือดันยอดมดลูกส่วนบนที่หดรัดตัวแข็งลงมาหา Promontary of sacrum
        
        เมื่อรกผ่านออกมาให้ใช้อีกมือที่เหลือรองรับรกไว้ แล้วเปลี่ยนมือที่ดันมดลูก มาโกยมดลูกขึ้น
        
        ผู้ทำคลอดเปลี่ยนด้านที่ยืนเพื่อใช้มือที่ถนัดคลึงมดลูกให้หดรัดตัวเป็นก้อนแข็งเต็มที่
- - - - สังเกตดูแผลที่ฝีเย็บ สังเกตดูอาการคั่งของเลือด
      - การเขียนรายงานการคลอด
      - มาารดาที่มีแผลที่ฝีเย็บหรือมีการหดรัดตัวของมดลูก
      - มารดามักมีความอ่อนเพลียจากการคลอด
      - ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายของมารดา
      - วัดความดันโลหิต อุณหภูมิ ชีพจร
      - ตรวจดูกระเพาะปัสสาวะ
      - สังเกตจำนวนและลักษณะของเลือดที่ออกทางช่องคลอด ปกติจะมีการเสียเลือดภายหลังรกคลอดแล้วประมาณ 100-200 cc.
      - สังเกตการหดรัดตัวของมดลูกทุก 15 นาที ใน 1 hr. แรกหลังคลอดและทุก 30 นาที ในชั่วโมงที่ 2
      - ดูแลร่างกายมารดาให้สะอาด
      - จัดให้นอนหงายราบในท่าที่สบาย ให้นอนหนีบขาเข้าหากัน
      - การย้ายมารดาออกจากห้องคลอด
  - - - อย่างน้อยวันละครั้ง และทุก 4 hr. ในรายที่มีภาวะแทรกซ้อน
    - - ตอนกลางคืนควรพักผ่อน 8-10 hr. ตอนบ่ายอย่างน้อย 2 hr.
      - เพื่อให้มารดาได้พักผ่อนอย่างเพียงพอเมื่อกลับบ้าน ไม่ให้ทำงานหนัก ภายใน 6 wks.
- - - - ประเมินกระเพาะปัสสาวะ หากมีน้ำปัสสาวะคั่งค้าง จะทำให้การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี อาจเกิการตกเลือดหลังคลอด
    - - ประเมินลักษณะ และปริมาณของเลือดหรือน้ำคาวปลาที่ออกจากช่องคลอด
    - - ประเมินลักษณะของเต้า หัวนม และการไหลของน้ำนม
    - - การประเมินทวารหนักและอวัยวะโดยรอบ ว่ามีอาการปวด บวม แดง หรือมีแลือดคั่งหรือไม่
    - - ตรวจสอบประวัติการคลอด และการตรวจร่างกายทั่วไป