Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมดลูกปลิ้น (Uterine inversion) - Coggle Diagram
ภาวะมดลูกปลิ้น (Uterine inversion)
ความหมาย
ยอดมดลูกรั้งลงมาส่วนล่างของโพรงมดลูก
อาจพ้นปากมดลูกออกมา หรือโผล่ออกมาถึงปากช่องคลอด
ชนิด
แบ่งตามความรุนแรง
Incomplete inversion ยอดมดลูกเคลื่อนต่ำลง แต่ยังไม่พ้นปากมดลูก
Complete inversion ยอดมดลูกเคลื่อนพ้นปากมดลูก แต่ยังไม่ถึงปากช่องคลอด
Prolapsed of complete inverted uterus มดลูกปลิ้นสมบูรณ์และเคลื่อนต่ำลงมานอกปากช่องคลอด
แบ่งตามระยะเวลาการเกิด
Acute uterine inversion เกิดภายใน 24 ชม.หลังคลอด
Subacute uterine inversion เกิด 24 ชม.หลังคลอดจนถึง 1 เดือนหลังคลอด
Chronic uterine inversion เกิดตั้งแต่ 1 เดือนหลังการคลอด
สาเหตุ
รกเกาะแน่นบริเวณยอดมดลูก
การดึงสายสะดือแรงเกินไป
ทำคลอดรกขณะที่รกยังไม่ลอกตัว หรือเกาะแน่น
ดันยอดมดลูกที่หน้าท้องมารดามากเกินไป ในการช่วยทำคลอด
มดลูกและปากมดลูกอยู่ในภาวะคลายตัว
สาเหตุส่งเสริม
มีพยาธิสภาพที่มดลูก
ผนังมดลูกหย่อน
อาการและอาการแสดง
มีเลือดออกมาทันทีภายหลังคลอดในกรณีที่รกคลอดแล้ว
มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ถ้ารกยังไม่ลอกตัวหรือรกเกาะแน่น
มีอาการ shock จากการปวดและเสียเลือดมาก
ในราย Incomplete ตรวจหน้าท้องจะพบว่ายอดมดลูกเป็นแอ่ง
ในราย Complete จะคลำไม่พบยอดมดลูก
ตรวจภายในจะคลำได้ก้อนเนื้อบริเวณปากมดลูก หรือคลำได้ก้อนในช่องคลอด ถ้ารกยังไม่หลุดก็จะเห็นรกติดกับก้อนเนื้อนั้น
ผลกระทบ
ต่อมารดา
เลือดออกอย่างรุนแรง เจ็บปวดมาก หรือ shock จากการเสียเลือด
ต่อทารก
ทารกได้รับความอุ่นล่าช้า
การรักษา
ช่วยเหลือคลอดอย่างถูกวิธี ตรวจภายในหังรกคลอด
ให้สารน้ำอย่างเพียงพอ
ฉีดมอร์ฟีนเพื่อระดับระงับอาการปวด
ถ้ารกลอกตัวแล้วให้ดันมดลูกกลับได้ทันที ถ้ายังไม่ลอกตัวให้เซาะรกออกก่อน
เมื่อดันเข้าที่แล้วให้ oxytocin ทันทีเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
ในกรณีที่ไม่สามารถดันกลับได้ต้องผ่าตัดทางหน้าท้องช่วยทันที
ให้ยาป้องกันการติดเชื้อ และยากลุ่มธาตุเหล็กป้องกันภาวะเลือดจาง
การพยาบาล
ป้องกัน
1.ห้ามดึงสายสะดือ ก่อนรกลอกตัวสมบูรณ์
2.ก่อนทำคลอดรกต้องตรวจสอบการลอกตัวของรกก่อน ถ้ารกลอกตัวแล้วให้คลึงมดลูกให้กลมแข็งก่อนทำคลอดรกและหลังทำคลอดรกเพื่อไล่ก้อนเลือด
3.เมื่อรกคลอดแต่เยื่อหุ้มรกค้างอยู่ให้คลำยอดมดลูกก่อนว่าหดรัดตัวแข็ง ก่อนที่จะดึงรกเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มรกส่วนที่เหลือลอกออกมา
4.หลังทำคลอดรกให้คลึงมดลูกให้แข็งเพื่อป้องกันการตกเลือด
เมื่อมดลูกปลิ้น
1.ดูแลให้ได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ
2.ใช้ผ้าก๊อซชุบ NSS คลุมและกดผนังมดลูกที่ปลิ้นไม่ให้เลือดไหลออกมามากและให้ชุ่มชื้นไม่แห้ง
3.รายงานแพทย์ เพื่อดันมดลูกกลับ
4.ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
5.สังเกตภาวะ shock