Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหากระดูกและกล้ามเนื้อ - Coggle Diagram
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหากระดูกและกล้ามเนื้อ
โรคกระดูกอ่อน (Ricket)
พบไดม้ากในเดก็อาย ุ6 เดือน – 3 ปี จากการขาดวิตามินดี
โรคไตที่ ทำห้เกิดความผิดปกติของการจับเกาะเกลือแร่ที่กระดูกอ่อน
ทำให้เกิดความ ผิดปกติของเนื้อกระดูก ทำให้กระดูกหักง่าย ผิดรูปมีผลต่อพัฒนาการเด็ก
ความหมาย
โรคของเมตาบอลิซึมของกระดูกที่พบในเด็ก ความบกพร่องในการจับ เกาะของเกลือแร่บนเนื้อกระดูกอ่อน
สาเหตุ
ความผดิปกติของการเผาผลาญ Vit D
ความผดิปกติของการเผาผลาญแคลเซียมจากโรคของลา ไส้ ดูดซึม แคลเซียมกลับได้น้อย ท้องเดินเรื้อรัง หรือรับประทานสารที่ขัดขวางการ ดูดซึมของแคลเซียมและวิตามินดี เช่น อะลูมิเนียมไฮดรอกไซค์ บาร์บิทูเรต
โรคไตบางชนิดทำให้ไม่สามารถดูดกลับอนุมูลแคลเซียมและ ฟอสเฟต
ภาวะฟอสเฟตต่ำ (Hypophosphatasia) จากขาด Alkaline Phosphatase
อาการและอาการแสดง
ในเด็กเล็ก ความตึงตัวของกล้ามเนื้อจะน้อย กล้ามเนื้อหย่อน อ่อนแรง หลังแอ่น
ขวบปีแรกเด็กจะมีความผิดรูป ได้แก่ กะโหลกศีรษะใหญ่กว่าปกติ รอยต่อที่กระหม่อมปิดช้า ส่วนหลังของกะโหลกศีรษะแบนราบลง หรือ กะโหลกนิ่ม หน้าผากนูน ฟันขึ้นช้า ผมร่วง
หลังหนึ่งขวบแล้วจะพบความผิด รูปมากขึ้น พบขาโก่ง ขาฉิ่ง กระดูกสันหลังคดหรือหลังค่อม ท่าเดินคล้ายเป็ด อาจเกิดกระดูกหักได้
การรักษา
แบบประคับประคอง ใช้หลักการรักษากระดูกหักทั่วไป
การรักษาสาเหตุ เช่น ให้วิตามินดี
การป้องกัน
ให้ร่างกายได้รับแสงแดดช่วงเช้าและเย็น
การรับประทานอาหารโดยเฉพาะโปรตีนและแคลเซียม
ให้วิตามินดี 200 หน่วยต่อวันต่อน ้าหนักตัวสำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนด
ให้ออกกำลังกายกระตุ้นการสร้างของกระดูก
ระวังและหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ขัดขวางการดูดซึมแคลเซียม เช่น ยากันชัก ยาลดกรด ยาเตรทตราชยัคลิน ยาระบาย ยาขบัปัสสาวะ
Bone and Joint infection
การติดเชื้อในกระดูก (osteomyelitis) และข้อ (septic arthitis) ในเด็กถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องอาจทำให้เกิดความพิการตามมาได้
Definite
(ติดเชื้อกระดูกอย่างแน่นอน) ตรวจพบเชื้อโรคจากกระดูกหรือเนื้อเยื่อติดกับกระดูกนั้นหรือผลตรวจชิ้นเนื้อแสดงถึงการติดเชื้อ
Probable
(น่าจะติดเชื้อที่กระดูก) การติดเชื้อในเลือด ร่วมกบัลกัษณะทางคลนิิค และภาพรังสี
Likely
(คล้ายติดเชื้อที่กระดูก) พบลกัษณะทางคลนิิคและภาพรังสีเข้าได้กบัการตดิเชื้อ ที่กระดูกตอบสนองดีต่อยาปฏิชีวนะโดยที่ไม่พบเชื้อจากการเพาะเลี้ยง
การวนิิจฉัยการติดเชื้อที่ข้อ
พบเชื้อที่เป็นสาเหตุ ถ้าไม่พบ Morrey
อุณหภูมิร่างกาย > 38.3 องศาเซลเซียส
มีอาการปวดข้อ
ปวดมากเมื่อขยบัข้อ
ข้อบวม
มีอาการทาง systemic โดยไม่พบพยาธิสภาพอื่น ๆ ร่วม
ตอบสนองดีต่อการให้ยาปฏิชีวนะ
Osteomyelitis
อุบัติการณ์ พบในเด็กอายุน้อยกว่า 13 ปี พบมีการติดเชื้อที่กระดูกท่อนยาว มากที่สุด เช่น femur , tibia , humerus มักเป็นตำแหน่งเดียว
สาเหตุ
เชื้อแบคทีเรีย, เชื้อรา เข้าสู่กระดูกจากการทิ่มแทงจากภายนอก หรือ จากอวัยวะใกล้เคียง การแพร่กระจายจากกระแสเลือด
การวินิจฉัย
ประวัติ มีอาการปวด เด็กเล็กแสดงออกโดยไม่ใช้แขน ขา ส่วนนั้น ทารกนอนนิ่งไม่ขยับแขนขาข้างที่เป็น (pseudoparalysis)
เด็กโตบอกตำแหน่งที่ปวดได้ อาการไข้ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร อาจมีการบาดเจ็บ เฉพาะที่ร่วมด้วย
การตรวจร่างกาย มีปวด บวม แดง ร้อน เฉพาะที่ บริเวณที่มีพยาธิ สภาพอาจมีความผิดปกติ ปวด ปวดมากขึ้นถ้ากดบริเวณนั้น
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ผล CBC พบ Leucocytosis , ESR , CRP มีค่าสูง ผล Gram stain และ culture ขึ้นเชื้อที่เป็นสาเหตุ
การตรวจทางรังสี
Plain flim
Bone scan
MRI (Magnatic resonance imaging)
bone marrow edema
การรักษา
ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย์
การผ่าตัด เอาหนองชิ้นเนื้อกระดูกตายออก
อาการแทรกซ้อน
กระดูกและเนื้อเยื่อตาย
กระทบต่อ physis เป็นส่วนเจริญเติบโตของกระดูกทำลาย physeal plate ยับยั้งการเจริญของกระดูกตามยาว ทำให้กระดูกส่วนนั้นสั้น มีการ โก่งผิดรูปของกระดูก อาจต้องผ่าตัดเพื่อยืดกระดูกให้ยาวขึ้น
ข้ออักเสบติดเชื้อ (septic arthritis)
สาเหตุ
เชื้อเข้าสู่ข้อ สาเหตุส่วนใหญ่ เช่น แบคทีเรีย
การวินิจฉัย
1.ลกัษณะทางคลินิค มีไข ้ มีการอกัเสบ ปวดบวมแดง ภายใน 2-3 วนัแรกของ การติดเชื้อข้อ
ผล Lab เจาะดูดน้ำในข้อ (joint aspiration) มายอ้ม gram stain
การตรวจทางรังสี
Plain flim
Ultrasound
Bone scan / MRI
การรักษา
การใหย้าปฏิชีวนะ
การผ่าตัด ได้แก่ Arthrotomy and drainage มีข้อบ่งชี้ เพื่อระบายหนอง หยุดยั้งการทำลายข้อ และเพื่อได้หนองและชิ้นเนื้อในการส่งตรวจ
ภาวะแทรกซ้อน
1.Growth plate ถูกทำลาย ทำใหก้ารเจริญเติบโตตามความยาวกระดูก และการทำหน้าที่เสียไป
ขอ้เคลื่อน (Dislocation)
ขอ้ถูกทา ลาย (joint destruction)
หวักระดูกขอ้สะโพกตายจากการขาดเลือด(avascular necrosis)
Tuberculous Osteomyelitis and Tuberculous Arthitis
วัณโรคกระดูกและขอ้ในเดก็พบร้อยละ 4 ของการติดเชื้อวัณโรคปอด วัณโรคปอดพบร้อยละ 25 ของวัณโรคในเด็กที่อายุต่ำกว่า 15 ปี และวัณโรคกระดูกสันหลงั (spinal tuberculosis) พบประมาณคร่ึงหน่ึงของวัณโรคกระดูกและข้อทั้งหมด
ตำแหน่งที่พบบ่อย ข้อสะโพก ข้อเข่า ข้อเท้า
สาเหตุ
เชื้อ Mycobacterium tuberculosis เข้าสู่ปอดโดยการหายใจ จากการไอ จาม ของผู้ป่วย เชื้อเจริญเติบโตและแพร่กระจายผ่านทาง lympho- hematogenous spread ยังอวัยวะต่าง ๆ
อาการและอาการแสดง
วัณโรคกระดูกและข้อในเด็กอาการจะเริ่มแสดงหลังการติดเชื้อประมาณ 1 – 3 ปี
การวินิจฉัย
ลกัษณะทางคลินิก
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น ้าหนักลด มีไข้ต่ำๆ ตอนบ่ายหรือเย็น ต่อมน้ำเหลืองโต ประวัติใกล้ชิดกับผู้ที่เป็นวัณโรค มีปวดข้อ
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
CBC อาจพบ WBC ปกติหรือสูง ไม่มาก ค่า CRP , ESR สูง ทดสอบ tuberculin test ผล+
การตรวจทางรังสี
plaint film
MRI
การรักษา
ใหย้าตา้นวณัโรค
การผ่าตัด การตรวจชิ้นเนื้อ การผ่าตัดระบายหนองผ่าตัดเพื่อแก้การกดทับเส้นประสาท
อาการแทรกซ้อนทางกระดูกและข้อ
กระดูกสันหลังค่อมหรืออาการ กดประสาทไขสันหลังจนอ่อน แรงหรือเป็นอัมพาต (Pott’s paraplegia) ปวดขอ้ ผวิขอ้ ขรุขระ ข้อเสื่อม ข้อยึดติด พิการ
Club Foot (เท้าปุก)
รูปร่างของเท้าที่มีลักษณะข้อเท้าจิกลง (equinus) ส้นเทา้บิดเขา้ใน (varus) ส่วนกลางเท้าและเท้าด้านหน้าบิดงุ้มเข้าใน (adduction and cavus)
สาเหตุ
ยังไม่สามารถสรุปได้แน่ชัด อาจเกิดจาก gene และปัจจัยส่งเสริม
แบบทราบสาเหตุ
1.1 positional clubfoot เกดิจาก uterus impaction affect
1.2 teratologoc clubfoot เป็นชนิดทมี่ีความแข็งมาก พบใน Syndrome หลายชนิด
1.3 neuromuscular clubfoot พบได้ท้งัแบบเป็นต้งัแต่เกดิ / ภายหลัง
แบบไม่ทราบสาเหตุ (ideopathic clubfoot) หรือ Ideopatic Talipes EquinoVarus (ITCEV) พบตั้งแต่กำเนิด
การวินิจฉัย
การตรวจดูลักษณะรูปร่างเท้าตามลักษณะตามคำจำกัดความ “เทา้จิกลง บิดเอียงเขา้ดา้นใน” ควรแยกระหว่างเท้าปุกที่สามารถหายได้เองจากผล ของท่าของเท้าที่บิดขณะอยู่ในครรภ์
positional clubfoot : ขนาดเท้าใกล้เคียงเท้าปกติ บิดผิดรูปไม่มากนัก เมื่อ เขี่ยด้านข้างของเท้าเด็กสามารถกระดกเท้าขึ้นเหมือนรูปเท้าปกติได้
idiopatic clubfoot : ไม่สามารถหายได้เองต้องได้รับการรักษา
การรักษา
ทำให้เท้ามีรูปร่างใกล้เคียงเท้าปกติมากที่สุด
สามารถใช้ฝ่าเท้ารับน้ำหนัก ได้เหมือนหรือใกล้เคียงปกติ
เท้าสามารถเคลื่อนไหวใกล้เคยีงปกติและสามารถใช้เท้าได้โดยไม่เจ็บปวด
การดดัและใส่เฝือก
อาศัยหลักการดัดให้รูปร่างเท้าปกติ ได้ผลดีกรณีที่แข็งไม่มาก มารักษาอายุน้อย ดัดใส่เฝือกเพื่อรักษารูปเท้า เปลี่ยนเฝือกทุก 1 – 2 สัปดาห์
การผ่าตัด
รายที่เนื้อเยื่อมีความแข็ง กระดูกแข็งผิดรูป ไม่สามารถดัดโดยใช้แรงจาก ภายนอกท าให้รูปเท้าดีขึ้น ต้องทำการผ่าตัด
การผ่าตัดเนื้อเยื่อ (subtalar soft tissue release) ทำในอายุ < 3 ปี
การผ่าตัดกระดูก (osteotomy) ท าในอายุ 3 – 10 ปี ตัดตกแต่งกระดูกให้รูปร่าง ใกล้เคยีงปกติ
การผ่าตัดเชื่อมข้อกระดูก (triple fusion) ช่วงอายุ 10 ปี ขึ้นไป ทำให้ Subtalar joint และ midtarsal joint เชื่อมแข็งไม่โต รูปร่างเท้าใกล้เคียงปกติ
ฝ่าเท้าแบน Flat feet
ฝ่าเท้าของคนปกติเมื่อยืนจะมีช่องใต้ฝ่าเท้าเราเรียก arch ในเดก็เลก็จะไม่มี ซึ่งจะเริ่มมีตอนเด็กอายุ 3-10 ปี ถ้าโค้งใต้ผ่าเท้าไม่มีเราเรียกเท้าแบนหรือ flat feet
อาการ
• อาการขึ้นกับความรุนแรงของความแบนราบ
• ผู้ป่วยอาจจะมีตาปลาหรือผวิหนังฝ่าเทา้จะหนาผิดปกติ
• รองเท้าผู้ป่วยจะสึกเร็ว
• ปวดฝ่าเท้า
• ในรายที่แบนรุนแรงผู้ป่วยจะมีอาการปวดน่อง เข่า และปวดสะโพก
สาเหตุ
• เป็นพนัธุกรรมในครอบครัว
• เกิดจากการเดินที่ผิดปกติเช่นการเดินแบบเป็ดคือมีการบิดของเท้าเข้าข้างใน
• เกิดจากเอ็นของข้อเท้ามีการฉีกขาด
• โรคเกี่ยวกับสมองหรือไขสันหลัง
การรักษา
พบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยเฉพาะ
ใส่รองเท้าที่กว้างและมีขนาดพอดี
อย่ารักษาตาปลาด้วยตัวเอง
ใส่แผ่นรองเท้าเสริม
อาจจะใช้ ultrasound หรือ laser เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด
มะเร็งกระดูก (Osteosarcoma)
พบในเด็กมากกว่าในผู้ใหญ่ พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง พบร้อยละ 5 ของโรคมะเร็งในเด็ก
อาการและอาการแสดง
ปวดบริเวณที่มีก้อนเนื้องอก
น้ำหนักลด
มีไข้
การเคลื่อนไหวของตำแหน่งที่เป็นผิดปกติ รับน้ำหนักไม่ได้ มักมี ประวัติการเกิดอุบัติเหตุ
อาจมีกระดูกหักบริเวณนั้น ๆ
การวินิจฉัย
การซกัประวัติ
ระยะเวลาการมีก้อนเนื้องอก อาการปวด การ เคลื่อนไหว
การตรวจร่างกาย
น้ำหนัก ตำแหน่งของก้อน การเคลื่อนไหว ต่อมน้ำเหลือง
การตรวจทางหอ้งปฏิบตัิการ
MRI , CT
การรักษา
“ การตัดก้อนมะเร็งออกให้หมด ป้องกันการแพร่กระจายของโรค ”
การผ่าตัด
เคมีบำบัด
รังสีรักษา
Omphalocele
เป็นความผิดรูปแต่กำเนิดของผนังหน้าท้อง โดยที่มีการสร้างผนังหน้าท้องไม่สมบูรณ์ ทำให้บางส่วนขาดหายไป มีแต่เพียงชั้นบางๆ
การรักษา
นอกเหนือไปจากการดูแลรักษาความผิดรูปอื่นที่มีร่วมด้วยแล้ว อาจแบ่ง การรักษา omphalocele ออกได้เป็นสองกลุ่มใหญ่คือ
conservative
ทำโดยใช้สารละลายฆ่าเชื้อ (antiseptic solution) เช่น Tr.Mercurochrome, povidene solution หรือ topical antibacterial cream เช่น Silver Zinc Sulfadiazine
เหมาะสำหรับในรายที่ omphalocele มีขนาดใหญ่ หรือขนาดใหญ่มาก
operative
วิธีแรกเป็นการเยบ็ผนังหน้าท้องปิดเลย (primary fascial closure)
วิธีเป็นการปิดผนังหน้าท้องโดยทำเป็นข้ันตอน (staged repair)
Gastroschisis การที่มีผนังหน้าท้องแยกจากกัน
เป็นความผดิปกตแิต่กา เนิดเกิดเป็นช่องแคบยาวที่ผนังท้องภายหลังจากผนังช่องท้อง พัฒนาสมบูรณ์แล้ว เกิดการแตกทะลุของ hermia of umbilical cord
การวินิจฉัย
เมื่อคลอดพบว่าที่หน้าท้องทารกจะพบถุงสีขาวขุ่นบาง ขนาดต่าง ๆ กัน สามารถมองเห็นขดลำไส้หรือตับผ่านผนังถุงอาจมีส่วนของถุงบรรจุ wharton’s jelly สายสะดือติดอยู่กับตัวถุง ขนาดที่พบตั้งแต่ 4 – 10 cm
การพยาบาล
การแก้ไขปัญหาฉุกเฉิน
– Incubator หรือ ผ้าอุ่น กระเป๋าน้ำร้อน
– การประเมนิการหายใจเตรียม endotrachial tube, suction
– ใส่ orogastric tube ปลายเปิดลงถุง
– Rectal irrigation ด้วย NSS อุ่น
– เริ่มให้ antibiotic ได้ทนัที
– ตรวจระดบั น า้ตาล เกลือแร่ในกระแสเลือด
– เจาะเลือดแม่เพื่อเตรียม ทำการจองเลือด เผื่อว่าต้องทำการให้เลือด
การดูแลโดยทั่วไป
– การอาบน้ำไม่ต้องทา เนื่องจากจะทำให้เดก็ตัวเยน็มากขนึ้
– ให้ vitamine K 1 mg intramuscular
– การรักษาความอบอุ่น
– ประเมนิภาวะทวั่ไป ความสามารถในการหายใจ
– decompression stomach
– การค้นหาความพิการร่วม
การดูแลเฉพาะ
– การทำแผล สะอาด หมาดๆ ไม่รัด
การพยาบาลก่อนการผ่าตัด (Nursing preoperative care)
เช็ดทา ความสะอาด ลำไส้ส่วนที่ สกปรก ป้องกันการติดเชื้อ
การดูแลหลังผ่าตัด
Respiratory distress : ใส่ endotrachial tube และให้ muscle relaxant 1-2 วนัหลงัผ่าตัด
Hypothermia : ต้องให้เด็กอยู่ในตู้อบ (incubator) ปรับอุณหภูมิ ตามตัวเด็ฏ
Hypoglycemia, Hypocalcemia : สังเกตว่าเดก็จะมี tremor, cyanosis หรือ convulsion รายที่มี hypocalcemia อาจจะเกดิ periodic apnea
General care
จัดท่านอนหงาย , สงัเกตการหายใจ , การขับถ่าย , ตรวจดูว่ามี discharge ออกมาจากแผล , swab culture