Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมดลูกปลิ้น (uterine inversion) - Coggle Diagram
ภาวะมดลูกปลิ้น (uterine inversion)
ชนิดของมดลูกปลิ้น
มดลูกปลิ้นแบบไม่สมบูรณ์ (incomplete inversion) ยอดมดลูกเคลื่อนต่eลง แต่ยังไม่พ้นปากมดลูก
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ (complete inversion) ยอดมดลูกเคลื่อนพ้นปากมดลูก แต่ยังไม่ถึงปากช่องคลอด
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ และเคลื่อนต่ำลงมานอกปากช่องคลอด (prolapsed of complete inverted uterus)
พยาธิสภาพ
เมื่อเกิดการปลิ้นของมดลูกภายหลังทารกคลอดหรือภายหลังคลอดรกแล้วปากมดลูกและมดลูกส่วนล่างจะมีการหดรัดตัวเป็นวงแหวนล้อมรอบส่วนของมดลูกที่หย่อนตัวลงมา ทำให้บริเวณที่ถูกรัดไว้นั้นขาดเลือดไปเลี้ยงเกิดการบวมและมีเนื้อตาย ในที่สุดเนื้อตายนั้นจะหลุดออกมา
สาเหตุ
รกเกาะบริเวณส่วนยอดของมดลูก
การดึงสายสะดือแรงเกินไป
ทำคลอดรกในขณะที่รกยังไม่ลอกตัว หรือรกเกาะแน่น
ดันยอดมดลูกที่หน้าท้องมารดามากเกินไป ในการช่วยทำคลอดรก
มดลูกและปากมดลูกอยู่ในภาวะคลายตัว
สาเหตุส่งเสริม
6.1 มีพยาธิสภาพที่มดลูก เช่น ผนังมดลูกบางและยืดมาก
6.2 ผนังมดลูกหย่อน
อาการและอาการแสดง
มีเลือดออกมาทันทีภายหลังคลอดในกรณีที่รกคลอดแล้ว
มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ถ้ารกยังไม่ลอกตัว หรือรกติดแน่น
มีอาการช็อคจากการปวด และการเสียเลือดมาก
การตรวจหน้าท้องในรายที่เป็นมดลูกปลิ้นชนิดไม่สมบูรณ์
การตรวจภายใน จะคลำได้ก้อนเนื้อบริเวณปากมดลูก หรือคลำได้ก้อนในช่องคลอดหรือก้อนโผล่ออกมานอกช่องคลอด
การรักษา
การป้องกันสิ่งที่สำคัญที่สุด เช่น การช่วยเหลือการคลอดรกอย่างถูกวิธี
ให้การรักษาสภาพทั่วไป เช่น ให้สารน้ำและให้เลือดอย่างเพียงพอ หรือการฉีดมอร์ฟีนเพื่อระงับอาการปวด
ดันมดลูกกลับภายใต้การดมยาสลบ โดยใช้ฮาโลเธน (halothane) และอาจให้สารคลายตัวของมดลูกด้วยกลุ่มของโทโคไลซีส (tocolysis)
ถ้ารกลอกตัวแล้วให้เริ่มทำการดันมดลูกกลับได้ทันที ถ้ารกยังไม่ลอกตัวให้เซาะรกออกก่อน และใช้ฝ่ามือส่วนปลายและนิ้วหงายขึ้น
เมื่อดันเข้าที่แล้วให้ oxytocin ทันทีเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
ในกรณีที่ไม่สามารถดันกลับคืนได้ต้องผ่าตัดทางหน้าท้องช่วยทันที
ให้ยาป้องกันการติดเชื้อ และให้ยากลุ่มธาตุเหล็กรักษาภาวะเลือดจาง
การพยาบาล
การพยาบาลเพื่อการป้องกันการเกิดภาวะมดลูกปลิ้น
1.1 ห้ามดึงสายสะดือ
1.2 ก่อนทำคลอดรก ต้องตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้วทุกครั้ง จากนั้นหากมีอาการแสดงของรกลอกตัว ให้คลึงมดลูกให้มีการหดรัดตัวกลมแข็ง ก่อนทำคลอดรกหรือไล่ก้อนเลือด
1.3 เมื่อรกคลอดออกมาแต่เยื่อหุ้มรกยังค้างอยู่ผู้ทำคลอดควรคลำยอดมดลูกว่าหดรัดตัวแข็ง ก่อนที่จะดึงรก
1.4 หลังทำคลอดรก คลึงให้มดลูกหดรัดตัวกลมแข็ง เพื่อป้องกันการตกเลือด
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดด าและ/หรือให้เลือด เพื่อป้องกันภาวะช็อคจากการเสียเลือด
2.1 ดูแลมดลูกที่ปลิ้นมานอกปากช่องคลอดให้ชุ่มชื้นไม่แห้ง โดยใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเกลือคลุมและกด
ผนังมดลูกที่ปลิ้นไม่ให้เลือดไหลออกมามาก ในขณะรอแพทย์มาดันมดลูกกลับ
2.2 รายงานแพทย์ เพื่อมาดันมดลูกกลับ
2.3 ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
2.4 สังเกตภาวะช็อค ได้แก่ เหงื่อออก ตัวเย็น ความดันโลหิตต่ำ หากมีอาการให้รายงานแพทย์