Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะสายสะดือย้อย (Prolapsed of the umbilical cord) - Coggle Diagram
ภาวะสายสะดือย้อย
(Prolapsed of the umbilical cord)
การรักษาเเบบฉุกเฉิน
กลุ่มอายุครรภ์น้อย
ทารกมีโอกาสรอดชีวิตน้อย ส่วนใหญ่เเนะนำให้ยุติการตั้งครรภ์เนื่องจากการประคับประคองมักได้ผลลัพธ์ที่ไม่ดีและอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนเเก่มารดาสูงขึ้น
ผู้ป่วยที่เกิดปัญหาสายสะดือย้อยนอกโรงพยาบาล
จัดท่าผู้คลอดในท่าKnee Chest face down position ขณะรอรถไปส่งโรงพยาบาล
เปลี่ยนเป็นท่านอนตะเเคงซ้ายยกสะโพกสูงเล็กน้อยเเทนท่าKnee Chest face down position
ไปโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุดและสามารถทำการผ่าท้องคลอดและดูเเลทารกเเรกเกิดได้
พยายามจับสายสะดือที่ย้อยให้น้อยที่สุด/นุ่มนวล >>ใช้ก๊อซชุบNSSห่อหุ้มสายสะดือไว้เพื่อป้องกันการเกิด Vasospasm จากอากาศภายนอกที่เย็น
ผู้คลอดที่เกิดสายสะดือย้อยในโรงพยาบาล
หากให้ยา Oxytocin ควรหยุดให้ทันที
จัดท่านอนหงายยกก้นสูง (Trendelenburg's position)
นอนตะเเคงยกก้นสูง(Knee Chest face down position )
นอนในท่าโก้งโค้ง (Knee Chest Position)
ในกรณีที่ต้องเคลื่อนย้ายผู้คลอดเพื่อส่งต่อในระยะไกลเพื่อรักษาต่อ
ควรให้นอนในท่า Knee Chest face down position
ลดการกดดัน โดยการสอดมือเข้าไปในช่องคลอดและดันส่วนนำไว้มิให้เคลื่อนต่ำลงมากดสายสะดือ
ห้ามดันหรือผลักสายสะดือเข้าปในโพรงมดลููก เพราะสายสะดือหดเกร็ง ทารกได้รับอันตราย
ให้ออกซิเจนเเละเตรียมช่วยเหลือการคลอดแบบฉุกเฉิน
ถ้าสะดือมีเเนวโน้มจะโผล่ออกมา ห้ามสัมผัสสายสะดือหรือดันสายสะดือกลับเข้าไปในช่องคลอด
"ควรใช้ผ้าสะอาดชุบNSSคลุมสายสะดือ"
ทำวิธี Vago โดยใส่น้ำเกลือ500-700 ml ทางสายสวนปัสสาวะเพื่อให้กระเพาะปัสสาวะเต็ม >>กระเพาะปัสสาวะจะช่วยดันส่วนนำของทารกเเละลดความรุนเเรงจากการหดรัดตัวของมดลูก
ในรายที่มดลูกหดรัดตัวถี่อาจให้ยา Terbutaline 250 micrograms IV หรือ Subcutaneous เพื่อลดการกดทับสายสะดือ
อาการเเละอาการเเสดง
คลำพบสายสะดือจากการตรวจภายใน อาจจะจับได้ชีพจรบนสายสะดือเต้นเป็นจังหวะ
เห็นสายสะดือโผล่พ้นช่องคลอดออกมา
เสียงหัวใจทารกในครรภ์ผิดปกติ โดยหาสาเหตุอื่นไม่พบ
การช่วยเหลือการคลอด
หลักสำคัญ
การให้คลอดโดยเร็ว
ลดเเรงกดทับต่อเเรงกดสายสะดือ
พิจารณาการช่วยเหลือทารก
การมีชีวิตของทารกในครรภ์
สภาพการเปิดของปากมดลูก
ระดับส่วนนำ
ตัดสินใจช่วยคลอดดำเนินการ ดังนี้
ทารกในครรภ์ยังมีชีวิตอยู่ ปากมดลูกเปิดหมด ศรีษะเด็กลงมาต่ำ >>
คลอดด้วยคีม
ศรีษะอยู่สูงหรือเป็นท่าขวางให้หมุนเปลี่ยนท่าเด็กเป็นท่าก้น >>
คลอดด้วยBreech extraction
กรณีที่ทารกในครรภ์เสียชีวิตเเล้วให้คลอดทางช่องคลอด ยกเว้นในรายที่ไม่สามารถคลอดทางช่องคลอดได้
อาจพิจารณา C-S หรือ Embryotomy
คลอดโดย V/E
กรณีที่มารดาครรภภ์หลัง ปากมดลูกเปิดเกือบเต็มที่ เเละท่าศรีษะไม่มีภาวะCPD
ในครรภ์หลัง ปากมดลูกเปิดตั้งเเต่7-8cm.
มีภาวะ Forelying cord
ทารกท่าปกติมีความก้าวหน้าทางการคลอดเร็ว ทารกไม่มีาวะขาดออกซิเจน พยายามไม่ให้ถุงน้ำเเตกและให้คลอดทางช่องคลอด
ชนิดของสายสะดือย้อย
Occult prolapsed cord
สายสะดือย้อยลงมาต่ำกว่าปกติหรือลงมาอยู่ข้างๆส่วนนำของทารกในครรภ์ สายสะดือส่วนนี้จะถูกกดกับช่องทางคลอดได้ เมื่อทารกเคลื่อนต่ำลงหรือเมื่อมดลูกหดรัดตัวถุงน้ำคร่ำอาจจะเเตกหรือไม่เเตกก็ได้
Forelying cord/Funic presentation/Cord presentation
สายสะดือย้อยลงมาต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์เเละถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก
Overt prolapsed cord/Prolapsed of cord presentation
สายสะดือย้อยลงมาอยู่ต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์ มักจะอยู่ในช่องคลอดหรือบางรายจะออกมานอกช่องคลอดและถุงน้ำคร่ำเเตกแล้ว
ผลกระทบ
ต่อมารดา
ด้านจิตใจของมารดาถ้าทารกในครรภ์เสียชีวิต
ต่อทารก
ทารกจะเสียชีวิตจากการขาดออกซิเจน เนื่องจากสายสะดือถูกส่วนนำกดทับกับช่องทางคลอด
ความหมาย
"สายสะดือย้อย" หมายถึง ภาวะที่สายสะดือลงมาอยู่ข้างๆหรือต่ำกว่าส่วนนำของทารกในครรภ์หรือสายสะดือโผล่ออกมาภายนอกช่องคลอด
สาเหตุ
เกิดขึ้น เนื่องจากอะไรก็ตามที่ขัดขวางการเคลื่อนต่ำลงของส่วนนำทารกไม่ให้กระชับกับส่วนล่างของมดลูก
1.ทารกท่าผิดปกติ เช่น ท่าก้นชนิดมีเท้ายื่นเป็นส่วนนำ ท่าขวาง
2.ภาวะที่มีการผิดสัดส่วนของส่วนนำทารกกับช่องทางคลอด เชิงกรานเเคบ
3.การตั้งครรภ์เเฝด / เเฝดน้ำ
4.ทารกไม่ครบกำหนด
5.การตั้งครรภ์หลัง
6.การเจาะถุงน้ำคร่ำหรือถุงน้ำแตกก่อนที่ส่วนนำจะลงสู่ช่องเชิงกราน
7.สายสะดือยาวกว่าปกติ ยาวกว่า 75 cm. มีโอกาสสูง
8.รกเกาะต่ำหรือสายสะดือเกาะบริเวณริมขอบรก
9.การทำสูติศาสตร์หัตถการ เช่น การหมุนเปลี่ยนท่าเด็ก
สาเหตุส่งเสริม
ภาวะถุงน้ำคร่ำเเตกในขณะที่ส่วนนำยังไม่เข้าสู่ช่องเชิงกราน
การเจาะถุงน้ำคร่ำขณะที่มดลูกหดรัดตัว
การวินิจฉัย
เสียงหัวใจทารกเปลี่ยนไป : Occultt หรือ Forelying Cord
เสียงหัวใจทารกเปลี่ยนทันทีภายหลังถุงน้ำเเตก : Occultt หรือ Forelying Cord
กรณีที่ถุงน้ำคร่ำยังไม่เเตกหรือในราย Forelying insertion of the umbilical cord
กรณีที่ถุงน้ำเเตกแล้วเกิด prolapse cord จะคลำได้สายสะดือชัดเจนหรือมองเห็นถ้าสายสะดือโผล่ออกมานอกช่องคลอด
ถ้าสายสะดือพลัดต่ำชนิด Occult prolapse cord และตรวจไม่พบส่วนของสายสะดือโผล่ออกมาหรือคลำไม่พบจากการตรวจทางช่องคลอดแต่จะพบว่ามีอัตราการเต้นของหัวใจทารกผิดปกติหรืออัตราการเต้นของหัวใจทารกลดลงโดยอ่านจากเครื่อง monitor
เสียงหัวใจทารกในครรภ์เปลี่ยนทันที ในระหว่างดึงศรีษะด้วยคีม มักพบในรายที่เป็น Occult prolapse of cord
การป้องกัน
หากส่วนนำของทารกยังไม่เข้าสู่ช่องเชิงกรานหรือท่าทารกผิดปกติ เมื่อเข้าสู่ระยะคลอด ควรนอนพักบนเตียงเเละพยายามไม่ให้ถุงน้ำเเตกแต่หากถุงน้ำเเตกควรจำกัดกิจกรรมผู้คลอด ไม่คสรลุกเดินไปมา
ควรเจาะถุงน้ำคร่ำ ขณะที่มดลูกคลายตัว เพื่อลดเเรงดันภายในถุงน้ำทูนหัวซึ่งดันให้สายสะดือย้อยลงมา
ประเมินอัตราการเต้นของหัวใจทารกทันทีหลังมีการเจาะถุงน้ำคร่ำหรือเมื่อถุงน้ำคร่ำเเตก
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อย เนื่องจากมีน้ำเดินก่อนการเจ็บครรภ์
ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจน เนื่องจากเกิดภาวะสายสะดือย้อย
มารดาเเละครอบครัวมีความโศกเศร้า เนื่องจากสูญเสียทารก
เสี่ยงต่อการเกิดสายสะดือย้อย เนื่องจากทารกอยู่ในท่าผิดปกติ