Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การเปลี่ยนแปลงหน้าที่ของระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram

- - - - การตีบแคบของท่อปัสสาวะเนื่องจากการมีแผลเป็น
      - สาเหตุ
        
        อาจเป็นแต่กำเนิด
        
        จากการได้รับบาดเจ็บที่ท่อทางเดินปัสสาวะและขาดการรักษาที่ดีพอ
        
        การอักเสบติดเชื้ออย่างแรง
        
        การใส่สายสวนปัสสาวะนานจนท่อปัสสาวะเกิดเนื้อตาย
        
        การใส่เครื่องมือทางการแพทย์ที่มีขนาดใหญ่
        
        การเป็นมะเร็งท่อปัสสาวะ
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        เซลล์ของท่อปัสสาวะที่ได้รับบาดเจ็บจนเกิดการตีบแคบ ทำให้ท่อ
        
        ปัสสาวะตีบมีการคั่งค้างของปัสสาวะ และมีการไหลย้อนกลับของปัสสาวะ ส่งผลเกิดให้ต่อมลูกหมาก
        
        อักเสบ ทางเดินปัสสาวะอักเสบ และทำให้ไตเสียหน้าที่ได้
      - อาการและอาการแสดง
        
        เบ่งถ่ายปัสสาวะ ปัสสาวะลำเล็กลง double stream, spraying
        
        ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่สุด ปวดเล็กน้อยเวลาถ่ายปัสสาวะ
        
        อาการเฉียบพลันจะมีการคั่งค้างของปัสสาวะจากการปัสสาวะไม่ออก
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Ultrasound
        
        Voiding cystourethrogram
    - - การอักเสบของท่อปัสสาวะ พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
      - เนื่องจากท่อปัสสาวะของเพศชายยาวกว่าเพศหญิงและมี prostatic fluid เป็นเหมือนตัวต้านแบคทีเรียเคลือบอยู่ในท่อทางเดินปัสสาวะ
      - สาเหตุ
        
        Ascending infection จากการติดเชื้อแบคทีเรีย
        
        การติดเชื้อเรื้อรังอาจเกิดจาก โรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะ ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง
      - พายธิสรีรวิทยา
        
        เชื้อโรคจะเข้าไปตามท่อทางเดินปัสสาวะ ทำให้ท่อปัสสาวะอักเสบและ
        การอักเสบนี้จะลุกลามไปจนถึงกระเพาะปัสสาวะ
        
        และเกิดการอักเสบติดเชื้อตามกลไกการอักเสบของร่างกาย การถ่ายปัสสาวะตามปกติไม่สามารถขับ
        เชื้อโรคออกได้
      - อาการและอาการแสดง
        
        Urgency, frequency, dysuria
        
        กระเพาะปัสสาวะบีบเกร็ง
        
        ปวดแสบปวดร้อนขณะถ่ายปัสสาวะหรือคันในท่อปัสสาวะ
        
        Nocturia
        
        มีมูกหรือหนองไหลออกจากท่อปัสสาวะ
        
        Hematuria, Fever, chill
        
        อาการทั่วไป ได้แก่ malaise, nausea, vomiting, low back pain, flank pain
        
        ปวดหน่วงบริเวณอวัยวะเพศหรืออัณฑะ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Urinalysis (U/A) เพื่อตรวจหา หนอง เลือด และแบคทีเรียในปัสสาวะ
        
        Clean–catch midstream urine พบเชื้อแบคทีเรียมากกว่า 100,000/milliliter
  - - - การอักเสบของ glans penis and mucous
        membrane บริเวณรอบ ๆ องคชาติ มักเกิดร่วมกับหนังหุ้มปลายอักเสบ
      - สาเหตุเกิดจากการระคาย
        เคืองเสียดสีจนเกิดรอยถลอกและมีการติดเชื้อซ้ำ
      - มีอาการผื่นแดงบริเวณปลายองคชาติ มีหนองไหลมีกลิ่นเหม็น
      - การรักษาควรแนะนำให้ทำความสะอาดบ่อย ๆ และซับให้แห้ง ให้ยาปฏิชีวนะถ้ามีการอักเสบมาก ในบางรายอาจต้องขลิบปลายอวัยวะ
      - ซักประวัติภาวะเบาหวานเพราะจะ
        ทำให้เกิด secondary infection ได้ง่าย
    - - พบมากในผู้ชาย
        อายุ 45- 60 ปีขึ้นไป
      - เกิดจากการหมักหมมของสิ่งสกปรกบริเวณใต้หนังหุ้มปลาย ต่อมาเปลี่ยนแปลงกลายเป็นเซลล์มะเร็ง
      - ปัจจัยเสี่ยงคือ มีประวัติเคยติดเชื้อ HPV การสูบบุหรี่ การป้องกัน
        ทำได้โดยรูดหนังองคชาติ ให้เปิดและล้างทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอทุกครั้งที่อาบน้ำ
      - การรักษาขึ้นอยู่กับระยะลุกลามของโรค จะต้องตัดองคชาติออกบางส่วนหรือทั้งหมดเลาะต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบทั้งสองข้างและการฉายรังสี
    - - ภาวะหนังหุ้มปลายองคชาติมีรูเปิดแคบ หรือรัดบริเวณใต้ต่อ
        ส่วนหัวขององคชาติไม่สามารถรูดขึ้นมาหุ้มปลายองคชาติได้ (paraphimosis)
      - สาเหตุอาจเป็นตั้งแต่กำเนิดหรือเกิดขึ้นภายหลังการอักเสบบวม ส่วนใหญ่เกิดจากการไม่รักษาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์
      - มีอาการอักเสบ บวม ปวดบริเวณ
        หนังหุ้มปลายอวัยวะเพศ หรือไม่สามารถดึงหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศขึ้นได้
      - รักษาโดยการขลิบหนังหุ้มปลายองคชาติออกเล็กน้อยเพื่อเปิดส่วนหัวขององคชาติให้ปัสสาวะได้สะดวก แต่ถ้าอาการไม่มากควรแนะนำให้ทำความสะอาดบริเวณหนังหุ้มปลายองคชาติให้สะอาด
    - - ภาวะอวัยวะเพศชายไม่อ่อนตัว สาเหตุหรือปัจจัยเสี่ยงอาจ
        เกิดจากโรคเลือดบางชนิด หรือเป็นผลจากยาบางชนิด และการใช้ยาฉีดเข้าอวัยวะเพศชายเกินขนาด
      - หลังฉีดระยะแรกอวัยวะเพศจะมีขนาดใหญ่ขึ้นแต่ภายหลังไม่กี่เดือนจะเกิดเนื้อพังผืดเข้ามาแทนที่ ทำให้หนังหุ้มปลายบวมแข็ง บางครั้งติดเชื้อและอักเสบ ทำให้ไม่สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้อีก
      - ถ้าให้การรักษาแล้วอาการไม่ดีขึ้นให้รักษาโดยการผ่าตัด แต่ไม่สามารถกลับคืนได้คงเดิม
      - การรักษาระยะแรกคือให้ยาแก้ปวด ยาชา และ
        สารน้ำ
    - - ภาวะที่มี fibrous plaques มาเกาะที่ปลายหนังหุ้ม
        องคชาติ
      - จะมองไม่เห็นถ้าองคชาติยังอ่อนตัวอยู่แต่จะทำให้เกิดความเจ็บปวดตอนองคชาติแข็งตัว
      - มีผลกระทบต่อการมีเพศสัมพันธ์
      - พบได้ในอายุวัยกลางคนขึ้นไป
      - รักษาโดยการผ่าตัด
  - - - อัณฑะและท่อนำอสุจิอักเสบ
      - สาเหตุ เกิดจากการติดเชื้อจากต่อมลูกหมาก กระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะย้อนเข้าไปในท่อนำอสุจิจนถึงอัณฑะ
      - มักเกิดจากเชื้อ E.coli ในอายุวัยรุ่นขึ้นไปอาจเกิดจากติดเชื้อกามโรค
      - ในชายสูงอายุสาเหตุมักเกิดจากการติดเชื้อในระบบ
        ทางเดินปัสสาวะหรือต่อมลูกหมากอักเสบ
      - อาจเกิดตามหลังโรคคางทูม
      - ไวรัสที่ทำให้เกิดโรคคางทูมจะถูกขับออกทางปัสสาวะทำให้ผู้ป่วยผู้ใหญ่มีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะมีภาวะอัณฑะอักเสบ
      - อาการและอาการแสดง
        
        ปวดถุงอัณฑะและขาหนีบข้างเดียวตามตำแหน่งของ Vas deferens จะปวดมากขึ้นเวลาเดิน
        
        อาการค่อยเป็นค่อยไป ต่อมาอัณฑะบวม ปวด กดเจ็บมาก มีไข้สูง หนาวสั่นหากทิ้งไว้จะเกิดปัสสาวะเป็นหนอง
        
        หากเกิดหลังเป็นคางทูม 3-4 วัน จะมีอาการไข้ ปวดและบวมบริเวณอัณฑะอาการที่หลงเหลือจากการหายแล้ว อาจมีการฝ่อของอัณฑะ การสร้างอสุจิลดลง ถ้าเป็นที่อัณฑะทั้งสองข้างอาจเป็นหมันได้
    - - สาเหตุ
        
        ความผิดปกติของถุงหุ้มลูกอัณฑะและตำแหน่งถุงอัณฑะ
        
        การยึดติดกันของ spermatic fascia และผนังถุงลูกอัณฑะไม่ดีทำให้มีช่องว่างและท่ออสุจิบิดตัวได้
        
        การออกกำลังกายอย่างหนักทำให้ cremaster muscle เกิดแรงดึงรั้งมากจนท่ออสุจิบิดตัว
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        ในภาวะปกติ Tunica vaginalis จะห่อหุ้มอัณฑะและยึดติดกับท่อนำอสุจิ
        การหดตัวตามปกติของ cremaster muscle
        
        ในภาวะ testicular torsion อัณฑะจะหดตัวตาม
        ขั้วหลอดเลือดทำให้มีเลือดคั่ง บวม และเกิดภาวะขาดเลือดได้
        
        ถ้าได้รับการรักษาภายใน 6 ชั่วโมงที่เกิดอาการผลการรักษาจะดีอัณฑะจะสามารถกลับมาทำหน้าที่ได้ตามปกติ แต่ถ้าเกิน 12 ชั่วโมงไปแล้วจะเกิดภาวะเนื้อตายของอัณฑะ
      - อาการและอาการแสดง
        
        ปวดร้าวลงอัณฑะข้างที่บาดเจ็บหรือขาหนีบข้างนั้น
        
        อัณฑะบวม ช้ำ
        
        ไม่มี cremasteric reflex ของอัณฑะข้างที่บาดเจ็บ
        
        ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
        
        Lightheadedness (วิงเวียนศีรษะ)
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Doppler ultrasonography ได้ยินเสียงการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงอัณฑะข้างที่บาดเจ็บลดลง
  - - - สาเหตุ
        
        Arteriosclerosis
        
        การอักเสบ
        
        การเผาผลาญและภาวะโภชนาการเปลี่ยนแปลง
        
        อายุที่เพิ่มมากขึ้นทำให้มีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        การหลั่งฮอร์โมนแอนโดรเจนลดลง
        
        ให้เกิดความไม่
        สม ดุล ระห ว่างฮ อร์โม น เอส โท รเจน แล ะฮอร์โมน แอน โด รเจน
        
        ความไม่สมดุลระหว่างฮอร์โมนนี้ทำให้เนื้อเยื่อหนาตัวและเพิ่มจำนวนขึ้น
        
        เริ่มต้นจากบริเวณรอบท่อปัสสาวะ แล้วเจริญเป็น fibroadenomatous
        
        ต่อมมีขนาดโตขึ้นจะ
        เบียดคอกระเพาะปัสสาวะและท่อทางเดินปัสสาวะ
        
        ทำให้ปัสสาวะคั่งค้างเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
        และท่อปัสสาวะอักเสบ มีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะและมีผลต่อการทำงานของไตในที่สุดได้
      - อาการและอาการแสดง
        
        ระยะแรก
        
        ปัสสาวะลำบาก ลำปัสสาวะเล็กลง
        
        รู้สึกว่าถ่ายปัสสาวะไม่หมด ปัสสาวะสะดุด
        
        ระยะอุดกั้น
        
        ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะตอนกลางคืน
        
        ปัสสาวะค้าง ปัสสาวะเป็นหยด กลั้นปัสสาวะไม่อยู่
        
        อาจมีปัสสาวะเป็นเลือด
        
        ทางเดินปัสสาวะอักเสบ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Cystoscopy
        
        Blood urea nitrogen (BUN), creatinine สูงจากภาวะไตเสียหน้าที่
        
        Urinalysis พบ hematuria, pyuria, bacteria > 100,000/ μL
      - ภาวะต่อมลูกหมากโต โดย
        ไม่ใช่มะเร็ง
    - - ภาวะต่อมลูกหมากอักเสบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
      - เกิดการอักเสบที่พบบ่อยคือ E. coli การอักเสบเกิดจากการติดเชื้อทางท่อ
        ปัสสาวะ ลุกลามเข้าไปในต่อมลูกหมาก
      - อาการแสดง
        
        ปวดบริเวณฝีเย็บ ปวดแสบเวลาปัสสาวะบ่อย
        
        ปัสสาวะบ่อย
        
        ปวดขณะหรือภายหลังการหลั่งน้ำอสุจิ
        
        ต่อมลูกหมากอักเสบเฉียบพลัน
        
        อาการไข้ หนาวสั่น ปวดบริเวณฝีเย็บ ทวารหนัก
        และหลัง ปวดเวลาถ่ายปัสสาวะ ถ่ายปัสสาวะบ่อย
        
        ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง
        
        จะมีอาการปวดเวลาถ่ายปัสสาวะเล็กน้อย ถ่ายปัสสาวะบ่อย
        และมี Discharge ไหลออกจากท่อปัสสาวะ
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        ต่อมลูกหมากบวมโต ปัสสาวะคั่งค้าง
        
        Epididymitis (ท่อนำอสุจิอักเสบ)
        
        Bacteremia (การอักเสบติดเชื้อในกระแสเลือด)
        
        Pyelonephritis (กรวยไตอักเสบ)
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ถ้าจะตรวจการอักเสบติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง มักใช้วิธี 2 glass bottle
        
        ตรวจทางช่องทวารหนักกดที่ต่อมลูกหมากจะปวดมาก และรีดเอาน้ำจากต่อมลูกหมากมาตรวจจะพบเม็ดเลือดขาวจำนวนมาก และอาจเพาะเชื้อขึ้น
    - - มะเร็งต่อมลูกหมาก พบได้บ่อยในผู้ชายอายุ 50 ปี
        ขึ้นไป
      - สาเหตุ - ไม่ทราบแน่ชัด
      - ปัจจัยเสี่ยง
        
        กรรมพันธุ์ เชื้อชาติ การสัมผัสมลภาวะ
        
        การติดเชื้อโรคทางเพศสัมพันธ์
        
        การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        เซลล์มะเร็งที่พบส่วนใหญ่เป็นชนิด adenocarcinoma
        
        เริ่มต้นจากด้านหลังต่อมลูกหมาก หรือเริ่มต้นบริเวณใกล้ท่อปัสสาวะ
        
        ลุกลามไปยังเปลือกหุ้มต่อมลูกหมาก
        ท่อนำอสุจิแล้วแพร่กระจายไปตามทางเดินน้ำเหลือง
      - อาการและอาการแสดง
        
        ระยะแรก ไม่มีอาการแต่อาจคลำพบก้อน ระยะต่อมามีอาการ
        
        ถ่ายปัสสาวะลำบาก ปัสสาวะเป็นหยด ปัสสาวะคั่ง
        
        กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
        
        ปัสสาวะเป็นเลือด
        
        อัณฑะหรือขาบวม
        
        คลำพบต่อมลูกหมากโต ขอบไม่เรียบ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Serum prostate - specific antigen (PSA) test
        
        Transrectal prostatic ultrasonography
        
        Bones scan, CT, MRI
        
        Digital rectal examination คลำพบต่อมโต ลักษณะผิดปกติ
  - - - สาเหตุเนื่องมาจากกลไกการทำงานของฮอร์โมนผิดปกติแต่ไม่ทราบกลไกที่แน่ชัด
      - อาการและอาการแสดง
        
        เต้านมโตกว่าปกติอาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
        
        อาการอาจเป็นชั่วคราวแล้วยุบไปเองได้ถ้าสิ่งกระตุ้นลดลง
        
        ถ้าภาวะนี้ก่อให้เกิดผลกระทบและเกิดปัญหาทางด้านจิตใจรุนแรงแพทย์อาจพิจารณาทำการผ่าตัดเสริมแต่งเต้านม หรือให้ยา
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Testicular ultrasound
      - เป็นภาวะเต้านมโตผิดปกติในเพศชาย
    - - มะเร็งเต้านมเพศชายพบน้อยมาก มักพบในผู้ชายอายุ
        ประมาณ 60 ปี
      - ปัจจัยที่เกี่ยวข้องการเกิด
        
        กรรมพันธุ์
        
        ความผิดปกติของยีน (presence of the BRCA2 gene)
        
        โรคตับ
        
        การสัมผัสรังสี
        
        การสัมผัส
        ความร้อนนาน ๆ