Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การให้โภชนศึกษา - Coggle Diagram
การให้โภชนศึกษา
องค์ประกอบที่มีผลต่อความเชื่อและบริโภคนิสัย
1.วัตถุดิบที่ใช้ในการปรุงอาหาร เป็นวัตถุกิบที่มีในท้องถิ่นทั้งพืชและสัตว์ ซึ่งอาจเกิดเองโดยธรรมชาติหรือมีการดพาะปลูก เช่น ผักเชียงดา มีในภาคเหนือ เหลีงอยู่ในภาคใต้
2.วิธีการปรุงและการประกอบอาหาร เป็นวิธ๊ที่ทำได้ง่ายไม่ยุ่งยากซับซ้อน บางที่ใช้วัตถุดิบเหมือนกันแต่มีวิธีการปรุงและประกอบอาหารที่ต่างกัน
3.วิธีการรับประทานอาหารมีเหมือน ๆ กันในทุกท้องถิ่น หากท้องถิ่นมีวิธีการนำมารับประทานที่แตกต่างจากท้องถิ่นก็นับว่าเป็นอาหารเฉพาะท้องถิ่นนั้น เช่น การนำข้าวเหนียวมูนมารับประทานคู่กับแกงส้ม
4.ลักษณะทางภูมิประเทศ สภาพพื้นที่ความสมบูรณ์ของดิน แหล่งน้ำสิ่งเหล่านี้มีผลต่อแหล่งอาหารธรรมชาติ เช่น ภาคกลางเป็นพื้นที่ราบกว้างใหญ่ เป็นแหล่งของแม่น้ำหลายสาย อุดมวมบูรณ์ เป็นแหล่งปลูกข้าว แลกเปลี่ยนวัฒนธรรม
5.ลักษณะภูมิอากาศ เช่น ภาคเหนือมีภูมิอากาศหนาวเย็นกว่าภาคอื่น ๆ ในฤดูหนาวทำให้มีอาหารท้องถิ่นคือ แกงกระด้าง และในความเย็นของอากาศทำให้เจลาตินในหนังหมูที่ต้มเคี่ยวเกิดการแข็งตัวคล้ายวุ้น
6.การย้ายถิ่น เช่น การเดินทางไปทำงานที่ใหม่ ไปเรียนต่อต่างประเทศ ถ้าวัฒนธรรมเราต่างกัน ก็จะมีการเกิดวัฒนธรมมใหม่เกิดขึ้น ถ้าคนในชุมชนพอใจยอมรับ ก็จะเกิดการนำมาปฏิบัติต่อเนื่องกันไป
ความเจริญก้าวหน้าด้านเทคโนโลยี มีกาประดิษฐ์คิดค้น เครื่องมือเครื่องอำนวยความสะดวกมากมาย มนุษย์จึงนำมาใช้เพื่อช่วยทุ่นแรง ประหยัดเวลา แต่ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง เช่น การตำน้ำพริกกะปิ เมื่อก่อนใช้ครก แต่ในปัจจุบันใช้เครื่องปั่นสารแทน
ความเปลี่ยนแปลงของครอบครัวและสังคม จาก เดิมสังคมไทยเป็นครอบครัวขยายมีลุกหลายคน ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นครอบครัวเดี่ยว มีลูก 1-2 คน ภรรยาต้องออกไปทeงานนอกบ้านเพื่อหารายได้ การดำเนินชีวิตเปลี่ยนไปการใช้เวลาหรือกิจกรรมร่วมกันในครอบครัวน้อยลง ทำให้วัฒนธรรมอาหารถุงพลาสติกหรือการกินนอกบ้าน
การเจริญสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ ตั้งแต่สมัยสุโขทัยเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน มีการค้าขาย แลกเปลี่ยนตลอดจนการเยี่ยมเยือนทำให้เกิดสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด เช่น ลาว พม่า มาเลเซีย จีน อินเดีย มีการนำเอาวัฒนธรรมมาแลกเปลี่ยนกัน
แหล่งสนับสนุนด้านโภชนกาาร
องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) โดยให้มีหน้าที่ดังนี้
2.กระจายอาหารออกไปให้แก่ประชากรของโลกอย่างทั่วถึง
ให้การศึกษาแก่ประชาชนในเรื่องการบริโภคอาหาร
1.เร่งรัดให้มีการเพิ่มผลผลิตของอาหาร
ให้ประชาชนรู้จักเลือกอาหารที่มีคุณค่าแต่ราคาถูกมา
รับประทาน
กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
ทำการวิเคราะห์อาหาร และได้รวบรวมผลการวิเคราะห์อาหารจาก หน่วยราชการอื่นและที่วิเคราะห์ในประเทศใกล้เคียงจัดพิมพ์เป็นเล่ม
ท าการค านวณและจัดพิมพ์เอกสาร สารอาหารที่คนไทยควรได้รับประจำวัน
พิมพ์เอกสารแจก เช่น คู่มือโภชนาการ เกษตรและอนามัย อาหาร ดีราคาถูก กินดีมีสุข คู่มือศูนย์โภชนาการเด็ก ฯลฯ
ดำเนินงานโครงการโภชนาการชนบท โดยส่งบุคลากรออกไปอบรม ผู้ที่จะทำงานนี้ในท้องที่ ฯลฯ และให้ความช่วยเหลือในการจักตั้งศูนย์โภชนาการเด็ก
ผลิตเกลืออนามัย เพื่อใช้ควบคุมป้องกันโรคคอพอก
ทำโครงการเสริมไลซีนในข้าวร่วมกับมหาวิทยาลัยฮาร์วาด
ช่วยสอนวิชาโภชนาการตามสถานศึกษาที่ต้องการ และออกราย การโภชนาการทางวิทยุและโทรทัศน์
ทำวารสารโภชนาการและช่วยดำเนินงานของสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย
ภาควิชาโภชนวิทยา คณะสารณสุขศาสตร์ มหาลัยมหิดล
(
http://phnu.ph.mahidol.ac.th/
))
การส่งเสริมสุขภาพแฃะชะลอวัยด้วยโภชนการและสมุนไพร
งานวิจัย
งานประชุมวิชาการโภชนวิทยาครั้งที่ 15
บริการวิชาการ การฝึกอบรม ให้คำปรึกษา
ข่าวประชาสัมพันธ์จัดกิจกรมมและการจัดอบรมต่าง ๆ
สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล
การอบรม "นมถั่วเหลืองเสริมแคลเซียม"/โภชนาการ...น่ารู้/เอกสารเผยแพร่
งานวิจัยด้านโภชนาการ/บทความโภชนาการ/เอกสารประกอบการบรรยาย
สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย
http://www.nephrothai.org/
วารสารสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย/ถาม-ตอบปัญหาการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
ข่าวประชาสัมพันธ์การอบรม /การจัดกิจกรรมวันไตโรค/สาระความรู้เรื่องโรคไตสำหรับประชาชน
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย
สาระความรู้เกี่ยวโรคเบาหวาน/ข่าวประชาสัมพันธ์กับสมาคม
ข้อมูลและบทความสุขภาพและหนังสือความรู้เบาหวาน/สื่อวิดีโอ ไภัยเงียบจากการทานอาหารหวานเกิน
สมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย (Thai Dietetic Association)
http://www.thaidietetics.org/
การประชุมวิชาการสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย/การประชาสัมพันธ์งานประชุมวิชาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับโภชนาการ
บทความวิชาการด้านโภชนาการ/สื่อการสอนจากสมาคม/เอกสารประกอบการประชุมต่าง ๆ
สถาบันค้นคว้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร (institute of Food Research and
Product Development)
สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย (ส.ภ.ท.)
วัมนธรรมและภูมิปัญญาพื้นบ้านด้านอาหารของคนไทยที่เกี่ยวสุขภาพ
ภูมิปัญญาด้านอาหารของภาคเหนือ
แกง(อ่านว่า แก๋ง) เป็นอาหารประเภทน้ำ ที่มีปริมาณน้ำแกงอยู่ในระดับใกล้เคียงกับส่วนประกอบต่างในหม้อ โดยมีวิธีการทำ โดยใส่น้ำ พอเดือด ใส่เครื่องปรุง แล้วใส่ส่วนประกอบหบักตามสูตร บางสูตรนิยมใส่ข้าวคั่ว
แกงผักเซียงดา สรรพคุณ เป็นยารักษาโรคเบาหวาน ช่วยทำให้เจริญอาหาร บำรุงสายตา รักษาไข้หวัด ลดไข้ แก้ไอ ขับเสมหะ แก้ปอดอักเสบ เป็นยาขับปัสสาวะ ช่วยต้านอนุมูลอิสระ
จอผักกาด เป็นตำรับอาหารที่ใช้ผักกาดกวางตุ้งที่กำลังออกดอก หรือเรียกว่า ผักกาดจ้อนซึ่งสรรพคุณ ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย ช่วยบำรุงและรักษาสายตาช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ
ส้าปลี คือการนำหัวปลีเนื้ออ่อนมาหั่นแช่น้ำเกลือ ปีปให้แห้ง แล้วนำมาคลุกเคล้ากับเครื่องแกผัดกับหมูสับ ซึ่งสรรพคุณ บำรุงเลือด ขับน้ำนม ลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยต้านเศร้า รักษาโรคกระเพาะ
นึ่งหรือ หนึ้ง เป็นการทำให้สุกด้วยไอน้ำร้อนในไหหรือที่การนึ่งมี่ ๒ ลักณษะ คือการนึ่งโดยตรง โดยอาหารไม่ห่อหุ้ม อีกลักษณะหนึ่งคือ อาหารนั้นห่อด้วยใบตองอ่อน
ข้าวกั๊นจิ๊น หรือข้าวเงี้ยวหรือจิ๊นส้มเงี๊ยว เชื่อว่าเป็นของชาวไทยใหญ่หรือเงี้ยว ใช้ใบตองในการห่อ บาวสูตรไม่ใส่เนื้อสับแต่ใส่เลือดคลุกเคล้ากับข้าวอย่างเดียว
น้ำพริก (อ่านว่าน้ำพิก) เป็นอาหารหรือเครื่องปรุงชนิดหนึ่งที่มีส่วนประกอบหลักคือ พริก เกลือ หอ กระเทียม เป็นต้น หรืออาจมีส่วนผสมอื่นด้วย แล้วแต่จะปรุงน้ำพริกแต่ละชนิด วิธีการปรุง จะนำส่วนผสมทั้งหมดโขลกรวมกัน
น้ำพริกอ่อง นับเป็นน้ำพริกพื้นบ้านล้านนาที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายพอๆ กับน้ำพริกหนุ่ม ลักษณะเด่นจะเป็ฯสีส้มของมะเขือเทศและพริกแห้ง นิยมทานกับผักสด ซึ่งสรรพคุณของมะเขือเทศ ป้องกันโรคสมองเสื่อม รักษษโรคลักปิดลักเปิด เลือดออกตามไรฟัน ขับปัสสาวะ เป็นต้น
ภูมิปัญญาด้านอาหารของภาคอีสาน
เครือหมาน้อย เป็นอาหารที่มีสรรพคุณทางยาและหาได้ง่าย เป็นส่วนที่เหนือดิน เป็นยาแก้ร้อนใน แก้โรคตับ รากมีกลิ่นหอม รสสุขุม ใช้แก้ ดีรั่ว ดีล้น ดีซ่าน เป็นต้น
ลาบเทา เป็นอาหารที่หาทานได้ยาก ในการศึกษาวิจัยพบว่ามีฤทธิ์ในการปกป้องแผลในกระเพาะอาหาร
หอยจูบ ส่วนมากนิยมมาทำแกง อ่อมหอย มีวัตถุดิบดั้งนี้ หอย ต้นหอม ผักชีลาว ทางด้านสรรพคุณมีทั้งเนื้อ เปลือก ตัว แก้กระษัยปวดตามเมื่อยตามตัว ท้องมาน ลิ้นกระบือ อัมพาต แก้ธาตุดิน
ภูมิปัญญาด้านอาหารของภาคกลาง
ลักษณะอาหารภาคกลางมีที่มาต่าง ๆ กัน ดังนี้
3.เป็นอาหารที่มักจะมีเครื่องเคียง ของแนม เช่น น้ำพริกลงเรือ ต้องแนมด้วยหมูหวาน แกงกะทิแหนมด้วยปลารสเค็ม
4.เป็นภาคอาหารที่มีอาหารว่าง และขนมหวานมากมาย เช่น ข้าวเกรียบปลาหม้อ กระทงทอง ค้างคาวเผือก
2.เป็นอาหารที่มักมีประดิษฐ์ ทั้งนี้เพราะบรดดาคุณท่านท้าวเธอที่อยู่ในรั้วในวังมีเวลาจึงใช้เวลาในการคิดสร้างสรรค์อาหารให้เลิศรส เช่น ขนมช่อม่วง จ่ามงกุฎ หรุ่ม ลูกชุบ กระเช้าสีดา เป็นต้น
ได้ รับอิทธิพลจากต่างประเทศ เช่น เครื่องแกง แกงกะทิ จะมาจากชาวฮินดู การผัดโดยใช้กระทะและน้ำมันมาจากประเทศจีนหรือขนมเบื่องไทย ดัดแปลงมาจากขนมเบื่องญวน ขนมหวานประเภททองหยิบ ทองหยอดรับอิธิพลจากประเทศทางตะวันตก เป็นต้น
หลนเต้าเจี้ยว น้ำพริกลงเรือ ข้าวคลุกกะปิ สรรพคุณ หอมแดง พริกชี้ฟ้า พริกขี้หนู
ภูมิปัญญาด้านอาหารของภาคใต้
แกงไตปลา ถือเป็นการถนอมอาหารของชาวปักษ์ใต้ โดยส่วนประกอบเนื่อปลาทู ไตปลา พริกแกงไตปลา สรรพคุร
ทางยาจากส่นประกอบของแกงไตปลา-ใบมะกรูด ใช้ปรุงอาหารช่วยดับกลิ่นคาว แก้โรคลักปิดลักเปิด ในลำไส้ ขับระดู -ขมิ้นชัน รักษาแผลในกระเพาะอาหาร แก้ลมจุกเสียด เจริญอาหาร ขับลม
ผัดสะตอใส่กะปิ มีลูกสะตอ กุ้งสด หมูสับ น้ำมัน ร้ำพริกกะปิ กระเทียม เป็นต้น สรพพคุณของสะตอ ช่วยบำรุงสายตา ทำให้เจริญอาหาร ป้องกันหลอดเลือดอุดตัน
ข้าวยำ หรือ ข้าวยำบูดู เป็นอาหารไทยภาคใต้โดยถือกันว่าเป็นอาหารที่ครบโภชนาการมากที่สุด ประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต แคลเซียม วิตามินซี และวิตามินเอและสารต้านอนุมูลอิสระซึ่งลดการก่อตัวของมะเร็งนอกจากนี้ยังมีฟลาโวนอยด์ วิตามินอี
หลักและวิธีการให้โภชนาศึกษา
จุดประสงค์
สำหรับประชาชน ได้กำหนดไว้ดังนี้
เพื่อให้เห็นว่า เราสามาบริโภคอาหารอย่างเพียงพอในราคาต่ำได้
3.เพื่อให้ประชาชนรู้จักบริโภคอาหารที่ผลิตขึ้นตามนโยบายของรัฐบาลที่จะช่วยยกภาวะโภชนาการของประชาชน
1.เพื่อให้ปรับปรุงภาวะโภชนาการของประชาชนให้ดีขึ้น
สำหรับนักเรียน
1.เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีความเจริญเติบโตและสุขภาพดี
เพื่อฝึกให้บริโภคอาหารที่ดีและถูกต้อง
3.เพื่อพัฒนาท่าทีที่มีต่ออาหารในทางที่จะทำให้สุขภาพดีและรู้สึกเอร็ดอร่อยในอาหารที่ปรุงอย่างดีธาตุอาหาร
เพื่อสอนนักเรียนถึงหลักของโภชนาการที่ดีและความสำคัญและการประยุกต์หลักโภชนาการเหล่านี้ในชีวิตประจำวัน
5.เพื่อช่วยให้นักเรียนขวนขวายหาความชำนาญในการผลิต การเก็บสะสมอาหาร การคัดเลือก การถนอมอาหารและการเตรียมอาหาร
กลวิธีสอนโภชนาการ
เทคนิคการสอนที่ดี
การบรรยาย การบรรยายที่ดีจะต้องมีเครื่องมือหรืออุปกรณ์ประกอบ หรือมีการกระทำประกอบคำพูดเพื่อให้ผู้ฟังได้เห็นด้วย
การสาธิต (Demonstration) เป็นการแสดงวิธีการต่าง ๆ ให้ดูมี 2 แบบคือ การสาธิตวิธีการและการสาธิตผลงาน
การแสดงบทบาท (Role play) ให้นักเรียนได้แสดงบทบาทไม่ต้องซักซ้อมล่วงหน้า
การเล่นเกมส์ (Games) เช่น แข่งขันต่อศัพท์ ครูอาจจะแบ่งนักเรียนเป็น 2 กลุ่ม ใหญ่ แข่งขันกันตอบคำถามที่คูรตั้งไว้
การอภิปราย มีหลายแบบ คือ
การอภิปรายกลุ่ม ถาม-ตอบ
การอภิปรายกลุ่มย่อย
การอภิปรายกลุ่มใหญ่
การอภิปรายทางวิชาการ
การอภิปรายบนเวที
การอภิปรายแบบวงกลม
อุปกรณ์การสอนโภชนาการ
ภาพโฆษณา (Posters)
ป้ายนิเทศ (Bulletin Board)
แผนภูมิ แผนผัง และแผนสถิติ(charts, Diagram, Graphs)
หุ่นจำลอง (Models)
กระดานผ้าสำลี
การแสงดงนอทรรศการ (Exhibition หรือ Display)
ตัวอย่างของจริง
อุปกรณ์การเลี้ยงสัตว์ทดลอง
เครื่องฉายต่างๆ
วิทยุ เครื่องบันทึก
หนังสืออ้างอิง
การเขียนแผนการให้สุขศึกษาเพื่อส่งเสริมสุขภาพ