Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหากล้ามเนื้อและกระดูก - Coggle Diagram
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหากล้ามเนื้อและกระดูก
กระดูกหัก
หมายถึง ภาวะที่โครงสร้างหรือส่วนประกอบของกระดูกแยก ออกจากกันอาจเป็นการแตกแยกโดยสิ้นเชิง หรือมีเพียงบางส่วนติดกัน หรือเป็นเพียงแตกร้าว
ข้อเคลื่อน
หมายถึง ภาวะที่มีการเคลื่อนของผิวข้อออกจากที่ควรอยู่ หรือหลุดออกจากเบ้า ซึ่งการบาดเจ็บของข้อและกระดูกยังส่งผลให้ เนื้อเยื่อที่อยู่โดยรอบกระดูก หลอดเลือด น้้าเหลือง เส้นประสาทและ เส้นเอ็นได้รับอันตรายด้วย
สาเหตุ
มักเกิดจากการได้รับอุบัติเหตุน้ามาก่อนมีแรง กระแทกบริเวณกระดูกโดยตรง เช่น ถูกตี รถชน ตกจากที่ สูง
จากการกระตุ้นทางอ้อม เช่น หกล้ม เอามือยันพื้น
เกิดจากกล้ามเนื้อที่เกาะกระดูกถูกฉุดกระฉากแรงเกินไป
เกิดจากมีพยาธิสภาพของโรคที่ท้าให้กระดูกบาง หักแตกหักง่าย เช่น มะเร็งของกระดูก กระดูกอักเสบ
อาการและอาการแสดง
1.มีอาการปวดและกดเจ็บ บริเวณที่กระดูกมีพยาธิสภาพ
2.บวมเนื่องจากมีเลือดออกบริเวณที่กระดูกหักหรือกระดูกเกยกัน
3.รอยจ้้าเขียว เนื่องจากมีเลือดซึมจากชั้นในขึ้นมายังผิวหนัง
4.อวัยวะส่วนที่ได้รับบาดเจ็บมีลักษณะผิดรูป
การติดของกระดูกเด็ก
สิ่งที่สร้างขึ้นมา ประสานรอยร้าวหรือรอยแตกของกระดูกมีองค์ ประ กอบส้าคัญ คือ คอลลาเจนไฟเบอร์ (collagen fiber) แคลเซี่ยม เซลล์สร้างกระดูก ( osteoclast ) รวมเรียกสิ่งที่สร้างขึ้นว่า (callus) เปรียบเสมือนเป็นกาวธรรมชาติ ( biological glue )
กระดูกและข้อเคลื่อนในเด็กส่วนใหญ่รักษารักษาโดยไม่ผ่าตัด ยกเว้น
กระดูกมีแผลเปิด (open fracture)
กระดูกหักผ่านข้อ (displaceed intra articular fracture)
กระดูกหักในเด็กตามการแบ่งของ Salter ชนดิ Ш , ІV
กระดูกหักจากการหดตัวของเอ็นกล้ามเนื้อ(avulsion fracture)
ข้อเคลื่อนที่มีชั้นกระดูกติดอยู่ในข้อ
ข้อเคลื่อนที่ไม่สามารถจัดเข้าที่ได้โดยไม่ผ่าตัด ซึ่งมักเป็นเวลานานกว่า 2 สัปดาห์ หรือมีเนื้อเยื่อขวางกั้น
การประเมินสภาพ
การซักประวัติ ซักเกี่ยวกับเรื่องการเกิดอุบัติเหตุที่เกิดขึ้น
การตรวจร่างกาย ตรวจเหมือนเดก็ทั่วไป และให้ความสนใจต่อส่วนที่ ได้รับภยันตรายให้มาก ต้องกระทำด้วยความนุ่มนวล เพราะเด็กจะเจ็บ
การตรวจพบทางรังสี มีความจ้าเป็นในการถ่ายภาพให้ถูกต้อง เป็นแนวทางในการรักษาและติดตามผลการรักษา
การรักษา
่สำคัญที่สุดในการรักษาในเด็กภาวะฉุกเฉินคือ ช่วยชีวิตเด็กไว้ก่อนแก้ไขเรื่องทางเดินหายใจ การเสียเลือด ภาวะการณ์ ไหลเวียนล้มเหลว
หลักการรักษากระดูกหักและข้อเคลื่อน
ระมัดระวังไม่ให้กระดูกหักหรือข้อเคลื่อนได้รับบาดเจ็บเพิ่มขึ้น
แก้ไขตามปัญหาและการพยากรณ์โรคที่จะเกิดกับ กระดูกหักนั้นๆ
กระดูกหักที่พบบ่อย
-กระดูกไหปลาร้าหัก ( fracture of clavicle ) เกิดขึ้นกับเด็ก มากที่สุด โดยเฉพาะในเด็กที่อายุต่ ากว่า 10 ปี ส่วนในทารกอาจเกิดจากการ คลอดติดไหล่
อาการและอาการแสดง
• Pseudoparalysis ขยับข้างที่เป็นได้น้อย ไหล่ตก
• Crepitus คล้าได้เสียงกรอบแกรบ
• ปวด บวม ข้างที่เป็น
• เอียงคอไปด้านที่เจ็บ ยื่นตัวไปข้างหน้า แขนที่ดีประคอง ข้างที่เจ็บ
การรักษา
ในทารกและเด็กเล็กจะตรึงแขนข้างที่หักให้อยู่นิ่งโดยมัดแขนให้ข้อศอกงอ 90 องศา ให้ติดกับลำตัว พันนาน 10-14 วัน ระมัดระวังเรื่องการอุ้มเด็ก
ในเด็กอายุมากกว่า 3 ปี อาจใช้ผ้าสามเหลี่ยมคล้องคอ ห้อยแขนให้ ข้อศอกงอ 90 องศา และพันแขนให้ติดกับลำตัวด้วยผ้ายืดหรือผ้าส าลี คล้อง แขนไว้นานประมาณ 2-3 สัปดาห์
กระดูกต้นแขนหัก (fracture of humerus)
ส่วนในเด็กโต อาจเกิดการล้มแล้วต้นแขนหรือข้อศอก กระแทกพื้นโดยตรง จะพบหัวไหล่บวม ช้้า เวลาจับไหล่ หรือแขนให้มีการเคลื่อนไหวจะเจ็บปวด
การหักของกระดูก บริเวณนี้ อาจให้ห้อยแขนข้างที่หักไว้ด้วยผ้าคล้องแขนไว้ นานประมาณ 2 - 3 สัปดาห์
ในรายที่กระดูกหักเคลื่อนออก จากกันมากๆควรตรึงแขนด้วย traction ตรึงไว้นาน ประมาณ 3 สัปดาห์
ทำ skin traction หรือ skeletal traction ก็ได้
ในทารกแรกเกิด มักเกิดในรายที่คลอดติดไหล่แล้วผู้ทา้คลอด สอดนิ้วเข้าไปเกี่ยวออกมา
กระดูกข้อศอกหัก ( Supracondylar fracture )
พบบ่อยในเด็กเพราะเด็กพลัดตกหกล้มได้ง่ายและบ่อย เกิดจากการหกล้มเอามือเท้าพื้นในท่าข้อศอกเหยียดตรง
พบบ่อยในเด็กวัยก่อนเรียนและวัยเรียน โรคแทรก ซ้อนที่อาจเกิดขึ้น "Volkman’s ischemic contracture ”
ในรายที่หักแบบ greenstick อาจใส่เฝือกแบบ posterior plaster splint ประมาณ 1 สัปดาห์เมื่อยุบบวม จึงเปลี่ยนเฝือกพันต่ออีก 2-3 สัปดาห์
การเคลื่อนของหัวกระดูกเรเดียส ( Transient subluxation of radial head , pulled elbow )
เป็นการเคลื่อนที่ของหวักระดูกเรเดียส ออกมาจากข้อ radio- humeral ไม่หมด
พบได้บ่อยในเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี
เกิดจากการหยอกล้อ แล้วดึง แขนหรือหิ้วแขนเด็กขึ้นมาตรงๆในขณะที่ข้อศอกเหยียดและแขนท่อน ปลายคว่า มือ
กระดูกปลายแขนหัก
พบได้บ่อยในเด็กตั้งแต่เริ่มหัดเดินไปจนถึง วัยรุ่น เกิดจากการกระทำทางอ้อม เช่น หกล้มเอามือเท้าพื้น ตกจากที่สูง
ตำแหน่งที่พบบ่อยคือ บริเวณปลำยล่ำงๆ หรือ ส่วนล่ำง 1/3 ของล ำกระดูก
กระดูกต้นขาหัก ( fracture of femur )
พบได้ทุก วัย โดยเฉพาะอายุ 2 - 3 ปี ส่วนมากจะเกิดกับเด็กชาย มากกว่า
ต้าแหน่งที่พบคือ ช่วงกลางของ กระดูกต้นขา เด็กจะปวด บริเวณข้างที่หัก บวม
กระดูกถ้าอายุต่้ากว่า 3 ปี แก้ไขโดยให้ใส่เฝือกขาแบบ ยาวนาน 3-4 สัปดาห์
ถ้ากระดูกเคลื่อนออกจากกันมากๆ ให้รักษาด้วยวิธี Gallow’s หรอื Bryant’s traction ถ้าอายุมากกว่า 3 ปี แก้ไขโดยท า Russel’s traction
7.ภยันตรายต่อข่ายประสาท brachial plexus จากการคลอด (birth palsy)
ข่ายประสาท brachial plexus เป็นการรวมตัวของรากประสาทไขสนัหลงั ส่วน ventral rami ระดับ C5-T1ซึ่งเป็นเส้นประสาทที่เลยี้งกลา้มเนื้อ
เมื่อมีภยันตรายต่อข่ายประสาทมีผลให้ เกิดอาการแขนอ่อนแรง
สาเหตุ
เกิดจากข่ายประสาทถูกดึงยึด ได้แก่ การคลอดท่าก้น ภาวะคลอด ติดไหล่ เด็กมีน้้าหนักมากและการคลอดที่ใช้เวลานาน
การวินิจฉัย
จากการสังเกตเห็นแขนที่ผดิปกติเคลอื่นไหวได้น้อยกว่าธรรมดา
การรักษา
ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักจะมีการฟื้นตัวของเส้นประสาทโดยไม่ จ้าเป็นต้องรักษาด้วยการผ่าตัด
การพยาบาล (Nursing care of facture in children)
เด็กที่ได้รับบาดเจ็บของกระดูกและข้อ ส่วนมากเกิดจาก การได้รับอุบัติเหตุ การพยาบาลจึงต้องค านึงถึงอวัยวะส่วน อื่นๆ ที่อาจได้รับบาดเจ็บด้วย
เช่น การหายใจ
การสูญเสียเลือด การได้รับบาดเจ็บจากอวัยวะภายใน จะต้อง ให้การแก้ไขก่อน โดยพิจารณา ระบบ ABCDEF
จัดกระดูกให้อยู่นิ่งตามแผนการรักษา
เข้าเฝือกปูน
-การจัดเตรียมเด็กก่อนเข้าเฝือก
-ประเมินอาการภายหลังเข้าเฝือกภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งประเมินได้จาก 5 PS หรือ 6P ได้แก่
Pulselessness ชีพจรเบา,เย็น
Paresthesia ชา ขาดความรู้สึก
Paralysis เส้นประสาทถูกกด เคลื่อนไหวไม่ได้
Pain มีอาการเจ็บมากกว่าเดิม
Puffiness or Swelling มีอาการบวมมากขึ้น
ยกแขนที่เข้าเฝือกให้สูง
-ระมัดระวังไม่ให้เฝือกเปียกน้้า
-แนะน้าเด็กและญาติ ในการดูแลเฝือก
-การยกหรือเคลื่อนย้ายเด็ก ต้องระวังเฝือกหัก
การดึงกระดูก (Traction)
การดูแลให้การดึงกระดูกมีประสิทธิภาพตลอด
ดูแลแรงดึงสมดุลเพียงพอกับน้ำหนักผู้ป่วย 1/5 ปอนด์ ต่อน้ำหนัก 1 กิโลกรัม
น้ำหนักที่ใช้ถ่วงแขวนลอยอิสระไม่แตะพื้นหรือข้างเตียงขณะดึงกระดูกควรจัดท่า นอนของเด็กให้ถูกต้องตามชนิดของ Traction
ขณะดึงกระดูกควรจัดท่านอนของเด็กให้ถูกต้องตามชนิดของ Traction ควรใช้ผ้าตรึงตัวเด็กให้ถูกกับ position ของ traction นั้นๆ
สังเกตการไหลเวียนของเลือดส่วนปลาย
จะต้องไม่เอาน้ำหนักออก หรือถอด traction เองจนกว่าแพทย์สั่ง
รายที่ทำ Skeletal Traction ต้องสังเกตอาการติดเชื้อบริเวณที่ เหล็กดึงกระดูก
ชนิดของ Traction ที่ใช้รักษากระดูกหักในเด็ก
Bryant’s traction ในเด็กที่กระดูกต้นขาหัก ( fracture shaft of femur ) ตั้งแต่แรกเกิด จนถึงอายุไม่เกิน 2 ขวบ หรือน้ าหนัก ไม่เกิน 13 กิโลกรัม
ชนิดของ
Over Head traction หรือ Skeletal traction the upper limb ใช้ในการรักษากระดูกหักที่ต้นแขน เป็นการเข้า traction ในลักษณะข้อศอกงอ 90 องศา กับล้าตัว ในรายที่ผู้ป่วย แขนหักแล้วมีอาการบวมมากยังไม่สามารถ reduce และ ใส่เฝือกได้
Dunlop’s traction ใช้กับเด็กในรายที่มี Displaced Supracondylar Fracture ที่ไม่สามารถดึงให้เข้าที่ ( reduce ) ได้ หรือในรายที่มี อาการบวมมาก บางกรณีใช้เพียงเพื่อดึงให้ยุบบวมแล้วจึง reduce ใหม่
Skin traction ใช้ในรายที่มี facture shaft of femur ในเด็กโต อายุมากกว่า 3 ขวบขึ้นไป traction แบบนี้อาจเกิดปัญหาการกด peroneal nerve ทำให้เกิด foot drop ได้
Russell’s traction ใช้ในเด็กโตที่มี Fracture shaft of femur หรือ fracture บริเวณ supracondyla region of femur การท้า traction ชนิดนี้อาจเกิดปัญหาการผ้า sling ที่คล้องใต้ขาไปกด เส้นเลือดและเส้นประสาทบริเวณใต้เข่าได้
ผ่าตัดทำopen reduction internal fixation (ORIF) เพื่อจัดกระดูกให้เข้าที่และอยู่นิ่งโดยใช้โลหะยึดไว้ อาจใช้ plate , screw, nail หรือ wire แพทย์จะพิจารณาท้าในรายที่กระดูกหักมาก เกิดอันตรายต่ออวัยวะโดยรอบ
การพยาบาลผู้ป่วยกลับจากห้องผ่าตัด
1.ประเมินระดับความรู้สึกตัวของผู้ป่วย ผลข้างเคียงของการวางยาชนิด GA / การจัดท่านอนให้นอนราบไม่หนุนหมอน สังเกตอาการคลื่นไส้อาเจียน
การประเมินระดับความเจ็บปวดโดยใช้ pain scale ถ้าปวดอาจพิจารณา ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
ประเมินปริมาณเลือดที่ออกบริเวณแผลผ่าตัด ถ้ามีเลือดออกมาผิดปกติให้ ใช้ผ้าก๊อสหนา ๆ ปิดทับพันให้แน่นห้ามดึงของเก่าออก แล้วรีบรายงานแพทย์