Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis), ที่มา, นางสาวธนัชชา คำตะลบ เลขที่50 ห้องB -…

- - - - Postmenopausal
        Osteoporosis
        
        พบในผู้หญิง
        วัยหมดประจำเดือน
    - - Senile
        Osteoporosis
        
        พบในผู้สูงอายุ พบอายุ 75 ปี
- - - - ถือว่าเป็นมาตรฐานเพราะมีความ
        แม่นยำมากที่สุดและใช้ติดตาม
        การรักษาได้ ตรวจหาค่าได้หลายตำแหน่ง
        ใช้ปริมาณรังสีก็น้อยกว่าแบบอื่น
    - - สามารถเห็นโครงสร้างของกระดูก trabecular
        ,cortical bone ราคาสูง ใช้รังสีเยอะ
        มักใช้ในการวิจัยเท่านั้น
    - - จะเป็นการอัลตราซาวน์ และนิยมบริเวณกระดูกส้นเท้า
        ขนาดเล็ก ราคาถูก ไม่ต้องรับรังสี นำมาใช้ในการวิจัยและติดตามผลการรักษาได้
        แต่ตรวจบริเวณกระดูกสันหลังและกระดูกสะโพกไม่ได้
- - - - มีกระดูกสะโพกหรือกระดูกสันหลังหัก
      - T-score น้อยกว่าหรือเท่ากับ 2.5 ที่ตำแหน่งfemoral neck,total hip /spine โดยการตรวจด้วยDXA
      - มีกระดูกบางT score ระหว่าง-1 ถึง-2.5ที่ตำแหน่งfemoral neck,total hip/ spine โดยการตรวจด้วยDXAร่วมกับมีFRAXแบบไม่ใช้BMDได้10 Year probability of hip fracture มากกว่าหรือเท่ากับ 3% / 10 year probability of other major osteoporotic fractures มากกว่าหรือเท่ากับ 20%
    - - ยาลดการสลายเนื้อกระดูก
        (Antiresorptive drugs)
        
        Bisphosphonate
        
        ผลข้างเคียงของยา
        
        ระคายเคืองระบบทางเดินอาหาร เช่นคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง กรดไหลย้อน หลอดอาหารอักเสบ
        
        ผลข้างเคียงต่อไต ทำให้ค่าการทำงานของไตลดลงได้
        
        กระดูกขากรรไกรตาย(Osteonecrosis of jaw:ONJ)
        คือมีกระดูกโผล่ในช่องปากนานกว่า 8 สัปดาห์และมักพบการติดเชื้อร่วมด้วย มีความเสี่ยงในผู้ป่วยที่ใช้ยาในขนาดสูง ผู้ป่วยมะเร็ง ผู้เคยฉายรังสีบริเวณศีรษะและผู้ที่ได้ยามานานเกิน5 ปี
        
        ก่อนจะเริ่มยาควรตรวจฟันและควรทำหัตถการเช่น ถอนฟัน
        หรือผ่าตัดให้เสร็จก่อนเริ่มยา
        แต่หากได้รับยาไปแล้วไม่จำเป็นต้องหยุดยาก่อนทำหัตถการเนื่องจากยาจับอยู่ในกระดูกได้นานมาก
        
        กระดูกต้นขาหักแบบผิดปกติ (atypical femoral fracture)
        เกิดกระดูกหักหลังมีแรงกระทบเพียงเล็กน้อยโดยมีลักษณะคือ ตำแหน่งที่หักอยู่ต่ำกว่า lesser trochanter หักตามแนวขวางหรือทแยงเล็กน้อย(transverse or short oblique)ไม่หักเป็นชิ้นเล็กๆหรือมีเพียงเล็กน้อย(noncommiuted or minimaly comminuted)
        อาจพบลักษณะ medial spike ,มีperiosteal / endosteal thickening ของlateral cortex,cortex หนาตัว,อาจพบหักทั้ง2ข้าง และกระดูกจะติดกันช้า
        
        ได้แก่ยา alendronate,risedronate,Ibandronate และzoledronic acid เป็นยาที่แนะนำให้ใช้เป็นตัวแรกในการรักษาโรคกระดูกพรุนbisphonate เป็นสารอนุพันธ์ของpyrophosphate โดยมีโครงสร้างหลักคือ คาร์บอนกับฟอสฟอรัสซึ่งจะมีเสถียรภาพมากกว่า pyrophosphate
        
        Alendronate รูปแบบ 70 mg รับประทานสัปดาห์ละครั้ง และมีแบบผสมกับวิตามินดี 3 5600 iuรับประทานสัปดาห์ละครั้ง
        
        สารประกอบบิสฟอสโฟเนตสามารถยับยั้งการสลายตัวของผลึกเกลือแคลเซียมฟอสเฟตและยังพบว่าสามารถจับกับสารไฮดรอกซีอะพาไทท์ในกระดูกได้ดี และพบว่ามีการสะสมในเซลล์osteoclastทำให้การสร้างโปรตีนภายในเซลล์ผิดปกติทำให้ยับยั้งการทำงานของOsteoclastและยังก่อให้เกิดการตาย
        
        Risedronate รูปแบบ 35mgรับประทานสัปดาห์ละครั้ง
        
        Ibandronate รูปแบบ 150 mg รับประทานเดือนละครั้ง
        
        Zoledronate รูปแบบฉีด 5 mg เข้าเส้นเลือดปีละครั้ง โดยให้ช้าๆในเวลา 15 นาที
        
        โดยใช้ยาชนิดรับประทานนั้นต้องรับประทานในขณะท้องว่างเนื่องจากยาดูดซึมยาก และต้องทิ้งระยะห่างจากอาหารอีก 60 นาที
        
        โดยสรุปประสิทธิภาพในการรักษานั้น ทั้งยาAlendronate,risedronate และZoledronate
        ต่างก็สามารถลดอัตราการเกิดกระดูกหักได้ทั้ง
        Vertebral,non vertebral,hip fracture ส่วนibandronate
        นั้นลดการเกิดvertebral fracture เท่านั้นนอกจากนี้ยังมีการศึกษาที่แสดงว่าในผู้ป่วยที่เคยมีกระดูกสะโพกหัก
        การได้รับยา Zolendronate สามารถลดอัตราการตายได้
        
        Estrogen hormone
        
        Calcitonin
        
        Denosumab
        
        แคลเซียม
        
        Estrogen agonist/antagonist
        หรือ
        selective Estrogen receptor Modulators (SERMS)
      - ยาเพิ่มการสร้างเนื้อกระดูก
        
        ฮอร์โมนพาราไทรอยด์
        (Teriparatide,PTH 1-84)
      - ยาออกฤทธิ์ทั้งเพิ่มการสร้างและลดการสลายเนื้อกระดูก
        
        Strontium
        
        Vitamin D
- - - - เซลล์ในกระดูกที่มีบทบาท
        
        OSTEOBLAST ทำหน้าที่สร้างกระดูก
        
        OSTEOCYTE ดูแลกระดูก
        
        OSTEOCLAST ทำหน้าที่สลาย
    - - โดยในเนื้อกระดูกปกติจะมีเซลล์OSTEOCYEแทรกอยู๋โดยแต่ละเซลล์จะมีรยางค์(filopodia)ยื่นออกไปรอบๆ
        เป็นจำนวนมากและเชื่อมต่อกันระหว่างเซลล์เป็นร่างแหโดยผ่านระบบท่อในกระดูก(Canaliculi)ทำหน้าที่ตรวจจับ
        ความผิดปกติหากมีความเสียหายของกระดูกเกิดขึ้น
        
        การตรวจจับความผิดปกติหากมีความเสียหายของกระดูกเกิดขึ้น (microdamage)
        
        ทำให้รยางค์ของเซลล์ถูกตัดขาดOSTEOCYEจะส่งสัญญาณโดยการสร้างmacrophage colonystimulating factor (M-CSF) และRANKL(RANK ligand)ซึ่งจะไปกระตุ้น OSteoclast precursor ให้พัฒนาไปเป็นactive osteoclast
    - - ใช้เวลาประมาณ 2 สัปดาห์
      - หลังจากนั้น Osteoclast จะตายไปและมีหลั่ง BMPs(BONE Morphogenic proteins)
        กระตุ้นให้ Osteoblast ซึ่งจะทำหน้าที่หน้าสร้างกระดูกขึ้นมาใหม่โดยสร้างเป็น non-mineralized matrix ซึ่งประกอบด้วยcollagen typ I และโปรตีนต่างๆก่อนแล้วจึงมีการสะสมแร่ธาตุ(mineralization)
        เช่น calcium hydroxypatite
        ทำให้กระดูกมีความแข็งแรงในระหว่างการสร้างกระดูก
        Osteoblastบางส่วนจะเข้าแทรกในเนื้อกระดูกแล้วเปลี่ยนเป็นOsteocyte และสร้างเครือข่ายเชื่อมกันระหว่างเซลล์เป็นร่างแหต่อไป กระบวนการสร้างกระดูกนี้ใช้เวลานานประมาณ 3-6 เดือนและการสะสมแร่ธาตุจะเพิ่มได้มากที่สุดในช่วงระยะประมาณ 3 ปี