Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมดลูกปลิ้น (Inversion of the uterus / uterine inversion) - Coggle…
ภาวะมดลูกปลิ้น
(Inversion of the uterus / uterine inversion)
ความหมาย
ภาวะที่ยอดมดลูกรั้งลงมาส่วนล่างของโพรงมดลูก ซึ่งอาจพ้นปากมดลูกออกมา หรือโผล่ออกมาถึงปากช่องคลอด
สาเหตุ
ทำคลอดรกในขณะที่รกยังไม่ลอกตัวหรือรกเกาะแน่น
ดันยอดมดลูกที่หน้าท้องมารดามากเกินไป ในการช่วยทำของคลอดรก
การดึงสายสะดือแรงเกินไป
มดลูกและปากมดลูกอยู่ในภาวะคลายตัว
รกเกาะบริเวณส่วนยอดของมดลูก
สาเหตุส่งเสริม
มีพยาธิสภาพที่มดลูก เช่น ผนังมดลูกบางและยืดมาก
ผนังมดลูกหย่อน พบมดลูกปลิ้นภายหลังคลอดที่มีความดันในช่องท้องเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในขณะที่มดลูกคลายตัว
การรักษา
4.ถ้ารกลอกตัวแล้วให้เริ่มทำการดันมดลูกลับได้ทันที ถ้ารกยังไม่ลอกตัวให้แซะรกออกก่อน และใช้ฝ่ามือส่วนปลายและนิ้วหงายแล้วดันยอดมดลูกที่ปลิ้นมาอยู่ข้างนอก ให้กลับเข้าไปตามแนวแกนของช่องทางคลอด ในการดันมดลูกกลับ (repositioning) ใช้ส่วนปลายสุดของนิ้วมืออยู่ตรงจุดศูนย์กลางของการดันคือยอดมดลูกและใช้นิ้วมือตรวจหาขอบของปากมดลูกด้วย
5.เมื่อดันเข้าที่แล้วให้ Oxytocin ทันทีเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
3.ดันมดลูกกลับภายใต้การดมยาสลบโดยใช้ halothane เพื่อให้ทุกส่วนของร่างกายคลายตัว และอาจให้สารคลายตัวของมดลูกด้วยกลุ่มของ tocolysis
6.ในกรณีที่ไม่สามารถดันกลับคืนได้ต้องผ่าตัดทางหน้าท้องช่วยทันที
2.ให้การรักษาสภาพทั่วไป
ให้สารน้ำและให้เลือดอย่างเพียงพอ
ฉีดมอร์ฟีนเพื่อระงับอาการปวด
7.ให้ยาป้องกันการติดเชื้อ และยากลุ่มธาตุเหล็กรักษาภาวะเลือดจาง
1.การป้องกัน
การช่วยเหลือการคลอดรกอย่างถูกวิธี
การตรวจภายในหลังจากทำคลอดรก
หลังการเย็บแผลสามารถประเมินสภาพได้รวดเร็ว
ผลกระทบต่อทารก
ทารกได้รับความอบอุ่นจากมารดาล่าช้า รวมถึงการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกล่าช้า
ชนิดของมดลูกปลิ้น
2.มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ (complete inversion) ยอดมดลูกเคลื่อนพ้นปากมดลูกแต่ยังไม่ถึงปากช่องคลอด
3.มดลูกปลื้นแบบสมบูรณ์และเคลื่อนต่ำลงมานอกปากช่องคลอด (Prolapsed of complete inverted uterus )
1.มดลูกปลิ้นแบบไม่สมบูรณ์ (Incomplete inversion) ยอดมดลูกเคลื่อนต่ำลงแต่ยังไม่พ้นปากมดลูก
พยาธิสภาพ
เมื่อเกิดการปลิ้นของมดลูกภายหลังคลอดทารกหรือภายหลังคลอดรก แล้วปากมดลูกและมดลูกส่วนล่างจะมีการหดรัดตัวเป็นวงแหวนล้อมรอบส่วนของมดลูกที่หย่อนตัวลงมา ทำให้บริเวณที่ถูกรัดไว้ขาดเลือดไปเลี้ยงเกิดการบวมและมีเนื้อตายในที่สุด เนื้อตายนั้นจะหลุดออกมา
ผลกระทบต่อมารดา
เลือดออกอย่างรุนแรง เจ็บปวดมาก หรือช็อคจากการเสียเลือด และอาจเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
การพยาบาล
1.การพยาบาลเพื่อป้องกันการเกิดภาวะมดลูกปลิ้น
ก่อนทำคลอดรกต้องตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้วทุกครั้ง เมื่อรกลอกตัวสมบูรณ์แล้ว ให้คลึงมดลูกให้มีการหดรัดตัวกลมแข็งก่อนทำคลอดรกและ/หรือไล่ก้อนเลือด
เมื่อรกคลอดออกมาแต่เยื่อหุ้มรกยังค้างอยู่ ผู้ทำคลอดควรคลำยอดมดลูกว่าหดรัดตัวกลมแข็ง ก่อนจะดึงรกเพื่อรั้งให้เยี่ยหุ้มรกส่วนที่เหลือลอกออกมา
ห้ามดึงสายสะดือ เพื่อให้รกคอดตัวก่อนการตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้ว
หลังทำคลอกรก คลึงให้มดลูกหดรัดตัวกลมแข็ง เพื่อป้องกันการตกเลือด
2.ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำและ/หรือให้เลือด เพื่อป้องกันภาวะช็อคจากการเสียเลือด
รายงานแพทย์เพื่อดันมดลูกกลับ
ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
ดูแลมดลูกที่ปลิ้นมานอกปากช่องคลอดให้ชุ่มชื้นไม่แห้ง โดยใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเกือคลุมและกดผนังมดลูกที่ปลิ้นไม่ให้เลือดไหลออกมามาก ในขณะรอแพทย์มาดันมดลูกกลับ
สังเกตภาวะช็อค
อาการและอาการแสดง
มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ถ้ารกยังไม่ลอกตัวหรือรดติดแน่น
การตรวจหน้าท้องในรายที่เป็นมดลูกปลิ้นชนิดไม่สมบูรณ์ จะพบว่ายอดมดลูกเป็นแอ่ง หรือคลายปล่องภูเขาไฟ ในรายที่มดลูกปลิ้นสมบูรณ์จะคลำไม่พบยอดมดลูก
มีเลือดออกมาทันทีภายหลังคลอดในกรณีที่รกคลอดแล้ว
มีอาการช็อคจากการปวดและการเสียเลือดมาก
การตรวจภายใน จะคลำได้ก้อนเนื้อบริเวณปากมดลูก หรือคลำได้ก้อนในช่องคลอดหรือก้อนโผล่ออกมานอกช่องคลอด ถ้ารกยังไม่หลุดก็จะเห็นรกติดกับก้อนเนื้อนั้น