Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะมดลูกปลิ้น Urterine inversion - Coggle Diagram
ภาวะมดลูกปลิ้น
Urterine inversion
ความหมาย
ภาวะที่ยอดมดลูกรั้งลงมา ส่วนล่างของโพรงมดลูก ซึ่งอาจพ้นปากมดลูกออกมา หรือโผล่ออกมาถึงปากช่องคลอด
ชนิด
แบบสมบูรณ์(complete inverstion)
ยอดมดลูกเคลื่อนพ้นปากมดลูก แต่ยังไม่ถึง ปากช่องคลอด
แบบไม่สมบูรณ์(incomplete inverstion)
ยอดมดลูกเคลื่อนต่ำลง แต่ยังไม่พ้นปาก
มดลูก
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์และเคลื่อนต่ำลงมานอกปากช่องคลอด(prolapsed of complete inverted uterus)
อุบัติการณ์
อัตราการประมาณ 1 : 2,000 ของการคลอด เกือบทั้งหมดเกิดจากการดึงสาย
สะดือในการช่วยท าคลอดรก
อาการและอาการแสดง
มีเลือดออกมาทันทีภายหลังคลอดในกรณีที่รกคลอดแล้ว
มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ถ้ารกยังไม่ลอกตัว หรือรกติดแน่น
มีอาการช็อคจากการปวด และการเสียเลือดมาก
การตรวจหน้าท้อง
ชนิดไม่สมบูรณ์ จะพบว่ายอดมดลูกเป็นแอ่ง หรือปล่องภูเขาไฟ
ชนิดปลิ้นสมบูรณ์ จะคล่ำไม่พบยอดมดลูก
การตรวจภายใน
จะคล่ำได้ก้อนเนื้อบริเวณปากมดลูก
คล่ำได้ก้อนในช่องคลอด
ก้อนโผล่ออกมานอกช่องคลอด ถ้ารกยังไม่หลุดก็จะเห็นรกติดกับก้อนเนื้อนั้น
พยาธิสภาพ
เมื่อเกิดการปลิ้นของมดลูกแล้วปากมดลูกและมดลูก ส่วนล่างจะมีการหดรัดตัวเป็นวงแหวนล้อมรอบส่วนของมดลูกที่หย่อนตัวลงมา ทำให้บริเวณที่ถูกรัดไว้นั้นขาดเลือดไปเลี้ยงเกิดการบวมและมีเนื้อตาย ในที่สุดเนื้อตายนั้นจะหลุดออกมา
สาเหตุ
ดันยอดมดลูกที่หน้าท้องมารดามากเกินไป ในการช่วยทำคลอดรก
มดลูกและปากมดลูกอยู่ในภาวะคลายตัว
ทำคลอดรกในขณะที่รกยังไม่ลอกตัว หรือรกเกาะแน่น
การดึงสายสะดือแรงเกินไป
รกเกาะบริเวณส่วนยอดของมดลูก
สาเหตุส่งเสริม
มีพยาธิสภาพที่มดลูก
ผนังมดลูกบางและยืดมาก
ผนังมดลูกหย่อนพบมดลูกปลิ้นภายหลังคลอดที่มีความดันในช่องท้องเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ ในขณะที่มดลูกคลายตัว
ผลกระทบ
มารดา
เลือดออกอย่างรุนแรง เจ็บปวดมาก หรือช็อคจากการเสียเลือด และอาจเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
ทารก
ทารกได้รับความอบอุ่นจากมารดาล่าช้า รวมถึงการสร้างเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกล่าช้า
การรักษา
การป้องกันสิ่งที่สำคัญที่สุด
การช่วยเหลือการคลอดรกอย่างถูกวิธีการตรวจภายในหลังจากทำคลอดรกและหลังการเย็บแผลสามารถประเมินสภาพได้รวดเร็ว
ให้การรักษาสภาพทั่วไป
ให้สารน้ำและให้เลือดอย่างเพียงพอ
การฉีดมอร์ฟีนเพื่อระงับอาการปวด
ดันมดลูกกลับภายใต้การดมยาสลบ โดยใช้ฮาโลเธน
เพื่อให้ทุกส่วนของร่างกายคลายตัว และอาจให้สารคลายตัวของมดลูกด้วยกลุ่มของโทโคไลซีส
ถ้ารกลอกตัวแล้วให้เริ่มทำการดันมดลูกกลับได้ทันที
ถ้ารกยังไม่ลอกตัวให้เซาะรกออกก่อน และใช้ฝ่ามือส่วนปลายและนิ้วหงายขึ้นแล้วดันยอดมดลูกที่ปลิ้นให้กลับเข้าไปตามแนวแกนของช่องทางคลอด ในการดันมดลูกกลับ(repositioning) ใช้ส่วนปลายสุดของนิ้วมืออยู่ตรงจุดศูนย์กลางของการ ดัน คือ ยอดมดลูก และใช้นิ้วตรวจหาขอบของปากมดลูกด้วย
เมื่อดันเข้าที่แล้วให้oxytocinทันทีเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
ในกรณีที่ไม่สามารถดันกลับคืนได้ต้องผ่าตัดทางหน้าท้องช่วยทันที
ให้ยาป้องกันการติดเชื้อ และให้ยากลุ่มธาตุเหล็กรักษาภาวะเลือดจาง
การพยาบาล
การป้องกันการเกิด
ห้ามดึงสายสะดือ
เพื่อให้รกคลอดก่อนการตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้ว
ก่อนทำคลอดรก
ตรวจสอบว่ารกมีลการตัวสมบูรณ์แล้วทุกครั้ง
ถ้าเยื่อหุ้มรกยังค้างอยู่
ผู้ทำคลอดควรคลายอดมดลูกว่าหดรัดตัวแข็ง ก่อนที่จะดึงรกเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มรกส่วนที่เหลือออกมา
หลังทำคลอดรก
คลึงให้มดลูกหดรัดตัวกลมแข็ง การตกเลือดเพื่อป้องกันการตกเลือด
ป้องกันภาวะช็อค
รายงานแพทย์
เพื่อมาดันมดลูกกลับ
ดูแลมดลูกที่ปลิ้นมานอกปากช่องคลอดให้ชุ่มชื้นไม่แห้ง
ใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเกลือผนังมดลูกที่ปลิ้นไม่ให้เลือดไหลออกมามาก ในขณะรอแพทย์มาดันมดลูกกลับ
ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
สังเกตภาวะช็อค หากมีอาการให้รายงานแพ ทย์
ตัวเย็น
ความดันโลหิตต่ำ
เหงื่อออก
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
มารดามีโอกาสตกเลือดหรือช็อค เนื่องจากมีภาวะมดลูกปลิ้น
ให้สารน้ำหรือเลือดทดแทนตามแผนการรักษาของแพทย์ เพื่อป้องกันภาวะช็อค
บันทึกสัญญาณชีพทุก 1 ชั่วโมง เพื่อประเมินอาการเปลี่ยนแปลง
ตรวจดูปริมาณเลือดที่ออก เพื่อประเมินปริมาณการสูญเสียเลือด
รายงานแพทย์ เพื่อดันมดลูกกลับหรือผ่าตัดมดลูก
บันทึกปริมาณปัสสาวะที่ออก เพื่อประเมินการทำงานของไต
สังเกตอาการและอาการแสดง เช่น หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อออก ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็ว ความดันโลหิตลดลง ถ้ามีอาการรายงานแพทย์
มารดาปวดมดลูกมาก เนื่องจากมดลูกปลิ้น
ดูแลให้ได้รับยาบรรเทาอาการปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะช็อคจากความเจ็บปวดที่รุนแรง เช่น หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อออก ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็ว ความดันโลหิตลดลงถ้ามีอาการายงานแพทย์
มารดามีโอกาสเกิดมดลูกปลิ้น เนื่องจากท าคลอดรกไม่ถูกวิธี และ/หรือการฝังตัวของรกกว่าปกติ
ประเมินลักษณะมดลูก โดยคลายอดมดลูกบริเวณหน้าท้อง
หลังคลอดรกคลึงให้มดลูกหดรัดตัวแข็งเสมอ
คลึงมดลูกให้แข็งก่อนปฏิบัติการช่วยคลอดรกและเมื่อรกคลอดออกมาแต่เยื่อหุ้มรกยังค้างอยู่ ผู้ทำคลอดควรคลายอดมดลูกว่าหดรัดตัวแข็งก่อนที่จะดึงรกเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มรกส่วนที่เหลือคลอดออกมาหมด
ตรวจสอบอาการแสดงการลอกตัวของรกอย่างสมบูรณ์
มารดาและครอบครัวมีความวิตกกังวลและกลัว เนื่องจากภาวะมดลูกปลิ้น
อธิบายให้มารดาและครอบครัวเข้าใจเกี่ยวกับการวางแผนให้การช่วยเหลือ เพื่อความร่วมมือ และคลายความวิตกกังวลและความกลัว
ให้การพยาบาลด้วยท่าทีที่เป็นมิตรและเต็มใจช่วยเหลือ เพื่อให้มารดาเกิดความมั่นใจและ อบอุ่นทั้งด้านร่างกายและจิตใจ
เปิดโอกาสให้มารดาและครอบครัวซักถามข้อสงสัย ระบายความรู้สึกโดยรับฟังอย่างตั้งใจ เพื่อประเมินระดับความวิตกกังวลและความกลัวของมารดาและครอบครัว