Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ทารกแรกเกิดที่มีภาวะ neonatal jaundice, Untitled-1, ดาวน์โหลด, 1,…
ทารกแรกเกิดที่มีภาวะ neonatal jaundice
อาการ
มีลักษณะตัวเหลือง
มีลักษณะซีดหรือบวม
ซึมลง
จ้ำเลือดตามตัว พบจุดเลือดออก ตามผิวหนัง
ตาขาวมีสีเหลือง
ตับหรือม้ามโต
พยาธิสภาพ
บิลิรูบินเกิดจากการแตกตัวของฮีโมโกลบิน ซึ่งได้จากเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุขัยหรือแตกจากการถูกทำลายเป็น Unconjugated bilirubin ซึ่งละลายน้ำไม่ได้ต้องจับกับอัลบูมินในซีรั่มและถูกนำไปที่ตับเกิดการ conjugate ได้เป็นconjugated bilirubin ซึ่งละลายน้ำได้แล้ว ถูกขับถ่ายทางน้ำดีและปัสสาวะ แต่เมื่อผ่านลงมาในลำไส้
บิลิรูบินที่ละลายในน้ำอาจถูกย่อยสลายในลำไส้เล็กกลายเป็นบิลิรูบินที่ไม่ละลายน้ำใหม่และถูกดูดซึมกลับเข้าสู่กระแสเลือดเมื่อมีการดูดซึมมากกว่าปกติส่งผลให้ปริมาณของบิลิรูบินเพิ่มขึ้น ส่งผลให้เกิดภาวะตัวเหลืองในทารกได้
กิจกรรมทางการพยาบาล
1.เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการเปลี่ยนถ่ายเลือด
NPO 3 - 4 ชั่วโมง ก่อนทำและดูด gastric content ออก
เจาะเลือดผู้ป่วยประมาณ 5-10 ml ใส่ขวดที่ไม่มีสารกันเลือดแข็งตัว เพื่อช่วยในการหาหมู่เลือด และทดสอบเลือดของผู้บริจาค ส่งเลือดพร้อมกับใบขอเลือดไปยังธนาคารเลือด
ตรวจชื่อ นามสกุล กรุ๊ปเลือดให้ตรงกับผู้ป่วย
บันทึกอุณหภูมิก่อนทำ ขณะทำและหลังทำ on radiant warmer
และอุ่นเลือดก่อนให้
บันทึก RR, Pulse, สีผิว, BP ก่อนทำ ขณะทำ และหลังทำ และsuction ให้เมื่อมีเสมหะ
บันทึกระยะเวลา และจำนวนเลือดที่ดูดออกและนำเข้า
สังเกตุอาการผิดปกติ เช่น หนาวสั่น มีผื่นตามตัวคัน อาการกระตุกรอบๆปาก รีเฟลกซ์ไว อาการแสดงของภาวะ Hypercalcemia เป้นต้น
สังเกตอาการแสดงของ electrolyte imbalance เช่น ชัก หยุดหายใจ bradycardia หรือ diarrhea และติดตามผล serum Ca และ K
สังเกต bleeding บริเวณที่ทำหลังการให้เลือด และควรสังเกตอาการผิดปกติต่ออีก 6-12 ชั่วโมง
ติดตาม Hb/Hct ก่อนและหลังทำ
2.เสี่ยงต่อการเกิดภาวะKernicterrus
เนื่องจากระดับบิลิรูบินสูงขึ้น
สังเกตผิวหนังถึงอาการตัวเหลืองและรายงานแพทย์เมื่อพบอาการตัวเหลืองเพิ่ม ขึ้น
สังเกตและบันทึกปริมาณและสีของอุจจาระและปัสสาวะ
บันทึก I/O ประเมินความเพียงพอของน้ำที่ได้รับ
ตรวจหาระดับ bilirubin total และ direct bilirubinตลอดจนอัตราการเพิ่ม ตามแผนการรักษาของแพทย์
ร่วมมือในการตรวจหา CBC, albumin, electrolyte, Hct และการเพาะเชื้อ
สังเกตอาการที่แสดงถึงเซลล์สมองถูกทำลายได้แก่ ดูดนมน้อย หายใจลำบาก แขนขาอ่อนแรงตัวอ่อน ปวกเปียกร้องเสียงแหลมปฏิกิริยาตอบสนองลดลง ระดับอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงไม่แน่นอน ถ้าพบ รายงานแพทย์
3.เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจาก Phototherapy
ปิดตาด้วย eye pads และสังเกต eye discharge ถ้ามีเช็ดทำความสะอาดด้วย NSS และรายงานแพทย์
เปลี่ยน eye pad ทุก 8 ชั่วโมง
บันทึกอุณหภูมิทุก 4 ชั่วโมง
ให้นมและสารน้ำตามแผนการรักษาของแพทย์
เช็ดทำความสะอาดอวัยวะเพศทุกครั้ง หลังถ่ายอุจจาระ และเช็ดให้แห้งทุกครั้ง และสังเกตอาการก้นแดง - บันทึกลักษณะสี จำนวนครั้ง ของอุจจาระและปัสสาวะ
บันทึก I/O ชั่งน้ำหนักอย่างน้อยวันละครั้ง
สังเกตอาการตัวร้อน ผิวแห้ง กระหม่อมนุ่ม
เมื่อนำเด็กให้มารดาป้อนนม เปิด eye pad ได้ และส่งเสริมให้มารดาสบตากับทารก
การรักษา
การรักษาโดยการส่องไฟ (phototherapy)
ข้อบ่งชี้
ถ้าเด็กป่วยหรือคลอดก่อนกำหนดน้ำหนักต่ำกว่า 2500 กรัม
ควรส่องไฟในสามวันแรก หรือเมื่อ มี bilirubin มากกว่า 10 มก./ดล.
เด็กน้ำหนักมากกว่า 2500 กรัม ใช้เกณฑ์ bilirubin สูงกว่า 12-14
มก.ดล.
อัตราการเพิ่ม ของ bilirubin ถ้าเพิ่ม เร็วกว่า 5 มก./ดล./วัน
แต่ระดับไม่สูงเกินที่ตั้ง
พลังงานจากแสงสว่างโดยเฉพาะแสงสีฟ้าเขียว (blue-green light) ที่มีความถี่ในช่วง 450-480นาโนเมตร จะช่วยลดระดับของซีรั่มบิลิรูบินที่ละลายในไขมันลงได้โดยแสงจะทาปฏิกิริยาทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของโมเลกุลของบิลิรูบินชนิดที่ไม่ละลายน้าให้เป็นสารที่ละลายน้าได้การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในเส้นเลือดฝอยบริเวณผิวหนังหรือชั้นไขมันใต้ผิวหนัง โดยพลังงานของแสงจะทาให้บิลิรูบินแตกตัว
เป็นโมเลกุลที่เล็กลง และเหมาะสมที่จะถูกขับออกจากร่างกายซึ่งขับออกทางปัสสาวะและอุจจาระ
การรักษาโดยการเปลี่ยนถ่ายเลือด (exchange transfusion)
ข้อบ่งชี้ในการเปลี่ยนถ่ายเลือด
ซีดมาก ตรวจ Coomb's test ให้ผลบวก Hct< 35%
กรณีที่ทารกมีภาวะตัวเหลืองร่วมกับมีภาวะ Hypothermia
Hypoglycemia, acidosis anoxia หรือ Hypoalbuminemia
ระดับ Bilirubin สูง ใน 24 ชั่วโมงแรก
โดยทารกที่เกิดครบกำหนดสูงเกิน 14 มก./ดล. และเกิน 10 มก./ดล.
ในทารกเกิดก่อนกำหนด
ระดับ Bilirubin สูง อายุเกิน 24 ชม.
ใช้เกณฑ์ มากกว่า 20 มก./ดล.ในทารกคลอดครบกำหนด และเกิน 18
มก./ดล.ในทารกเกิดก่อนกำหนด
เลือดที่ใช้มี 3 ชนิด
Heparinized blood
Acid Citrate Dextrose (ACD)
Citrate Phosphate Dextrose (CPD)
ภาวะแทรกซ้อนจากการเปลี่ยนถ่ายเลือด (อาจเกิดขึ้นได้ แต่มีโอกาสน้อยมาก)
Infection: sepsis, bacteremia, CMV, hepatitis, HIV
Hypothermia
Cardiovascular instability: hypovolemia, hypervolemia, arrhythmia, embolism,
thrombosis, infarction
Coagulopathy
Metabolic & electrolyte disorders: hypoglycemia, hyperkalemia, hyponatremia,
hypernatremia, hypocalcemia, acidosis
Others: NEC
การเปลี่ยนถ่ายเลือดเป็นวิธีที่ช่วยลดระดับบิลิรูบินได้เร็วที่สุด ในรายที่ได้รับการรักษาโดยการส่องไฟแบบเข้มข้นแล้วไม่ได้ผลหรือเริ่มมีอาการของacute bilirubin encephalopathy ในรายที่มีภาวะ ABO
incompatibility, Rh incompatibilityยังช่วยลด antigen-antibody reaction ซึ่งเป็นกลไกที่ทาให้เม็ดเลือดแดงแตก
การรักษาด้วยยา
ยา Phenobabital เพื่อเข้าไปเร่งให้ตับสร้างเอนไซม์ Glucoronyl transferase และสร้าง Y protein มากขึ้น และต้องใช้เวลานานถึง 4-5วัน
คำแนะนำหลังได้รับยา
ใช้สารพวก Tin-Mersoporphyrin ซึ่งช่วยในการระงับเอนไซม์ heme
oxygenase ทำให้การสร้าง bilirubin ลดลง
หลีกเลี่ยงการใช้ยาที่แย่งจับกับ bilirubin มากกว่า albumin
ให้นมเด็กเร็วที่สุด เพื่อลด enterohepatic circulation
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการเปลี่ยนถ่ายเลือด
ข้อมูลสนับสนุน
ทารกได้รับการเปลี่ยนถ่ายเลือด
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะKernicterrus
เนื่องจากระดับบิลิรูบินสูงขึ้น
ข้อมูลสนับสนุน
ตัวเหลืองมากขึ้น ระดับ bilirubin ขึ้นสูงผิดปกติ > 1 mg/dl/hr.
ดูดนมได้น้อย
แขน ขา อ่อนแรง กล้ามเนื้อเกร็ง ร้องเสียงแหลม
ปฏิกิริยาตอบสนองต่าง ๆ ลดลง
เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจาก Phototherapy
ข้อมูลสนับสนุน
Temp สูงหรือต่ำ
ถ่ายอุจจาระเหลว
ผิวหนังแห้งมีผื่น
