Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 3การเตรียมและการช่วยเหลือมารดาและทารก ที่ได้รับการตรวจด้วยเครื่องมื…

- - - - 1.ค่า estriol ลดลงฉับพลัน
        
        แสดงว่าทารกอาจตายในครรภ์
        
        ต่ำลงมากกว่า 50 %
      - 2.ค่า estriol ต่ำอย่างเรื้อรัง
        
        ทารกพิการแต่กำเนิด ทารกติดเชื้อเรื้อรัง การลอกตัวของรก ทารกมีความผิดปกติของต่อมหมวกไต สตรีมีครรภ์มีภาวะโลหิตจาง
  - - - อายุครรภ์ที่เหมาะสม คือ 16-18 สัปดาห์
      - 9 -14 สัปดาห์อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้มากเนื่องจากน้ำคร่ำน้อย
    - - เจาะ เป็นการเจาะดูดน้ำคร่ำซึ่งอยู่ล้อมรอบตัวทารกผ่านทางหน้าท้องมารดาเข้าสู่โพรงมดลูกและถุงน้ำคร่ำ ในน้ำคร่ำจะมีเซลล์ amniocyte ซึ่งมี DNA เหมือนของทารก สามารถนำไปตรวจวิเคราะห์ทางด้าน molecular genetic เพื่อดูว่าทารกในครรภ์เป็นโรคหรือไม่ โดยใช้เทคนิคเช่นเดียวกับในการตรวจ DNA จากชิ้นเนื้อรก
    - - การนำน้ำคร่ำมาวิเคราะห์ DNA หาระดับของ alphafetoprotein (AFP) และ acetylcholinesteraseในกรณีที่สงสัย neural tube defect
      - การค้นหาโรคที่ถ่ายทอดพันธุกรรม เช่น โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย
      - การตรวจหาความผิดปกติทางโครโมโซม เช่น Down’s syndrome
      - ตรวจหาความสมบูรณ์ของปอด
    - - ขณะเจาะน้ำคร่ำส่งตรวจ
        
        อยู่กับผู้รับบริการขณะแพทย์ทำหัตถการ
        
        สังเกตอาการผิดปกติที่อาจจะพบได้ เช่น supine hypotension syndrome เนื่องจากนอนหงายเป็นเวลานาน
      - ภายหลังการเจาะน้ำคร่ำส่งตรว
        
        ภายหลังการตรวจให้ผู้รับบริการนอนหงาย กดแผลหลังจากแพทย์เอาเข็มออกด้วยก๊อซนานประมาณ 1 นาที และปิดแผลด้วยพลาสเตอร์ เพื่อป้องกันไม่ให้มีการรั่วซึมของน้ำบริเวณที่แทงเข็ม
        
        ดูแลให้ผู้รับบริการพักผ่อนประมาณ 30 นาที –1 ชั่วโมง เพื่อเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้นทันที เช่น หน้ามืด เป็นลม หรือ ปวดท้อง
        
        ฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์ทุก 15 นาที จนครบ 1 ชั่วโมง
        
        ถ้าปวดแผลบริเวณที่เจาะสามารถรับประทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการปวดแผลได้
        
        ไม่จำเป็นต้องทำความสะอาดแผลบริเวณที่เจาะ สามารถเปิดแผลได้ในวันถัดไปและอาบน้ำได้ตามปกติ
        
        หลีกเลี่ยงการกระทบกระเทือนหน้าท้อง 1 - 3 วันหลังเจาะ เช่น ยกของหนัก ออกกำลังกาย การเดินทางไกล
        
        งดมีเพศสัมพันธ์ภายหลังการเจาะ 7 วัน
        
        แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตอาการแทรกซ้อน เช่น ถุงน้ำคร่ำแตกรั่ว มีเลือดออกทางช่องคลอด ปวดท้องเป็นพักๆ และมีไข้ หากมีการอาการเหล่านี้ให้รีบมาโรงพยาบาลทันที
      - ก่อนการเจาะน้ำคร่ำส่งตรวจ
        
        4.ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการตรวจและการแก้ปัญหา ในกรณีที่มีความผิดปกติ
        
        5.ก่อนทำการตรวจ เตรียมผู้รับบริการถ่ายปัสสาวะก่อน
        
        3.นัดตรวจล่วงหน้า เพื่อหาระยะเวลาที่เหมาะสมในการตรวจคืออายุครรภ์ 16-18 สัปดาห์
        
        6.ทำวามสะอาดหน้าท้องโดยใช้น้ำยาฆ่าเชื้อโรค
        
        2.ให้ผู้รับบริการตัดสินใจว่าจะรับการตรวจโดยการเจาะน้ำคร่ำหรือไม่
        
        1.ให้คำปรึกษาเกี่ยวกับปัญหาทางพันธุกรรมที่มีข้อบ่งชี้ตามแนวทางการให้คำปรึกษาทางพันธุกรรม
    - - การตรวจหาค่า L/S ratio (Lecithin Sphingomyelin Ratio)
        
        ค่าปกติของ L/S ratio
        
        ใน 26 สัปดาห์แรกของการตั้งครรภ์ ค่า S > L
        
        อายุครรภ์ 26 – 34 สัปดาห์ ค่า L/S = 1 : 1
        
        อายุครรภ์ 34 – 36 สัปดาห์ ค่า L จะเพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็วแต่ S จะมีปริมาณลดลงเล็กน้อย ทำให้ ratio สูงขึ้น เปลี่ยนเป็น 2 : 1
      - Shake Test
        
        มีฟองมากกว่า 50%
      - จากการดูสีของน้ำคร่ำ มีเลือดปนใสหรือขุ่น มีสีของขี้เทาปนหรือไม่
  - - - การตัดเนื้อ chorion มาตรวจโดยผ่านทางปากมดลูกหรือผ่านทางผนังหน้าท้องโดยอาศัยคลื่นความถี่สูงในการหาตำแหน่ง ช่วงระยะเวลาที่เหมาะสมในการทำ คือ ไตรมาสแรก ระหว่างอายุครรภ์ 8 – 11 สัปดาห์
    - - มารดาตั้งครรภ์ที่มีอายุมาก
      - การตรวจวินิจฉัยโรคธาลัสซีเมีย
      - การตรวจดูความผิดปกติของฮีโมโกลบินในทารกก่อนคลอด
  - - - ทำได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 18 สัปดาห์ขึ้นไป
      - การใช้เครื่องมือใส่ผ่านผนังหน้าท้องมารดาและใช้เข็มเจาะเลือดจากสายสะดือทารกในครรภ์
    - - 2) การประเมินทารกในครรภ์
      - 1) การวินิจฉัยโรคทารกก่อนคลอด
    - - การประเมินภาวะเลือดออกจากสายสะดือจากการตรวจด้วยคลื่นความถี่สูง และ fetal monitoring 30 – 60 นาที ภายหลังการตรวจ
      - การฟังเสียงการเต้นของหัวใจทารก
      - การเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
      - ตรวจสอบการดิ้นของทารก
      - ประเมินสภาพทารกในครรภ์โดยใช้เครื่อง Electronic monitoring
- - - - การเคลื่อนไหวของทารก FM
      - การเกร็งตัวของทารกFT
      - การเคลื่อนไหวที่แสดงออกถึงการหายใจของทารก FBM
      - การที่หัวใจของทารกตอบสนองต่อการเคลื่อนไหว FHR
      - ปริมาณของน้ำคร่ำ AFV
    - - คะแนน 8 – 10 คะแนน แปลผล ปกติ
      - คะแนน 4 – 6 คะแนน แปลผล ผิดปกติ ควรเฝ้าติดตามอาการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด
      - คะแนน 0 - 2 คะแนน แปลผล ผิดปกติ ควรยุติการตั้งครรภ์
    - - พยาบาลผดุงครรภ์จะต้องมีความรู้ความเข้าใจวิธีการตรวจแก่หญิงตั้งครรภ์ เพื่อเป็นแนวทางในการข้อมูลแก่หญิงตั้งครรภ์ การขอความร่วมมือในการตรวจและผ่อนคลายความวิตกกังวลและความกลัวต่าง ๆ นอกจากนี้ควรมีการติดตามผลการตรวจเพื่อจะช่วยให้สามารถนำมาวางแผนการให้การพยาบาลอย่างเหมาะสมกับปัญหาของหญิงตั้งครรภ์แต่ละราย
  - - - ถ้าหญิงตั้งครรภ์อยู่ในไตรมาสที่ 1 ดูแลให้มี bladder full
      - ให้คำปรึกษา
      - จัดท่า
    - - วัดแอ่งลึกที่สุดของน้ำคร่ำ MVP
        
        ค่าปกติ คือ 2.1 – 8 ซม.
      - วัดดัชนีปริมาณน้ำคร่ำ AFI
        
        ค่าปกติ คือ 5 – 25 ซม.
    - - ติดตามการเจริญเติบโตของทารก
      - การตรวจวินิจฉัยความพิการแต่กำเนิดของทารก
      - วินิจฉัยอายุครรภ์ การกำหนดและยืนยันอายุครรภ์ที่แน่นอน ความเชื่อถือได้สูงสูดอายุครรภ์ 7- 10 สัปดาห์
      - การตรวจวินิจฉัยสาเหตุการมีเลือดออกทางช่องคลอด
      - การวินิจฉัยเนื้องอกในอุ้งเชิงกราน
      - การตรวจตำแหน่งความผิดปกติและภาพของรก บอกตำแหน่งที่รกเกาะ
  - - - ครรภ์อายุ 20 สัปดาห์ขึ้นไป
      - อาจทำให้เกิดความพิการต่อทารก
    - - บทบาทของพยาบาล
        
        ในกรณีที่หญิงตั้งครรภ์มีความจำเป็นต้องถ่ายภาพรังสี ควรอธิบายให้ทราบถึงความจำเป็นและการปฏิบัติตัวระหว่างการตรวจ เมื่อทราบผลการตรวจแล้ว พยาบาลควรเตรียมวางแผนการพยาบาลอย่างเหมาะสมกับหญิงตั้งครรภ์แต่ละราย เช่น ในกรณีทารกตายในครรภ์ ควรให้การพยาบาลเหมือนการพยาบาลมารดาที่สูญเสียทารก
  - - - เป็นการนับจำนวนทารกเคลื่อนไหวตั้งแต่ 09.00 น. จนครบ 10 ครั้ง ซึ่งไม่ควรเกิน 12 ชั่วโมง (ถึง 21.00 น.) เริ่มทำตั้งแต่อายุครรภ์ 32 สัปดาห์ ถ้าเด็กดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้งใน 12 ชั่วโมง แสดงว่าเกิดภาวะ decrease of fetal movement (DFM)
    - - เทคนิคการนับเหมือนวิธีของ Pearson แต่เริ่มทำตั้งแต่อายุครรภ์ 28 สัปดาห์ ถ้าเด็กดิ้นน้อยกว่า 10 ครั้งใน 12 ชั่วโมง แสดงว่าเกิดภาวะ DFM
    - - นับผลรวมของการดิ้นในช่วงเวลา 12 ชั่วโมง (08.00 – 20.00 น.)
      - นับหลังรับประทานอาหาร เช้า เที่ยง เย็น
      - น้อยกว่า 10 ครั้งผิดปกติ
- - - - Negative
        
        ไม่มี late deceleration
        
        base line variability ปกติ
        
        อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้นหลังทารกดิ้นหรือมดลูกหดรัดตัว
      - Positive
        
        base line variability มักจะลดลงกว่าปกติ
        
        อัตราการเต้นของหัวใจไม่เพิ่ม เมื่อทารกดิ้นหรือมดลูกหดรัดตัว
        
        มี late deceleration ทุกครั้งในระยะช่วงท้ายของการหดรัดตัวของมดลูก หรือพบ late
      - Suspicious
        
        มี late deceleration เป็นครั้งคราว
        
        base line variability อาจปกติหรือลดลง
        
        ถ้าไม่มีการเพิ่มของอัตราการเต้นของหัวใจเมื่อทารกดิ้น ควรทำซ้ำใน 24 ชั่วโมง
      - Hyperstimulation
        
        มดลูกมีการหดรัดตัวมากกว่าปกติ หรือหดรัดตัวแรงมาก ในกรณีนี้ถ้ามี late deceleration เกิดขึ้นจะแปลผลไม่ได้
      - Unsatisfactory
        
        ไม่สามารถแปลผลเนื่องจากกราฟที่บันทึกไม่สามารถอ่านได้ หรือมีการหดรัดตัวของมดลูกน้อยกว่า 3 ครั้งในเวลา 10 นาที
  - - - Reactive
        
        อัตราการเต้นของหัวใจ 110-160 ครั้ง/นาที
        
        อัตราการเต้นของหัวใจทารกเพิ่มจาก baseline เท่ากับหรือมากกว่า 15 ครั้ง/นาที และคงอยู่นานเท่ากับหรือมากกว่า 15 วินาทีขึ้นไปในแต่ละครั้งของการดิ้น จำนวน 2 ครั้งหรือมากกว่า ภายใน 20 นาที (ถ้าอายุครรภ์น้อยกว่า 32 สัปดาห์ ให้ลดเกณฑ์ลง ให้มีการเพิ่มขึ้นของ FHR อย่างน้อย 10 bpm และนานกว่า 10 วินาที ก็ถือว่า reactive) ขณะที่มี acceleration อาจจะมีหรือไม่มีการดิ้นของทารกในครรภ์ร่วมด้วยก็ได้
      - Non-reactive
        
        การเพิ่มขึ้นของ FHR ไม่เป็นไปตามเกณฑ์หรือไม่มีการเพิ่มขึ้นของ FHR เลยในการตรวจนาน 40 นาที
      - Suspicious
        การเพิ่มของอัตราการเต้นของหัวใจน้อยกว่า 2 ครั้ง หรืออัตราเพิ่มน้อยกว่า 15 ครั้ง/ นาที หรืออยู่สั้นกว่า 15 วินาที เมื่อทารกดิ้น
      - การพยาบาล
        
        อธิบายให้หญิงตั้งครรภ์ทราบถึงขั้นตอนและวิธีการตรวจ
        
        จัดท่านอนในลักษณะ Semi-fowler หรือนอนตะแคง
        
        วัดความดันโลหิต
        
        ดูแลให้ tocodynamometer ของ external monitor คาดหน้าท้องหญิงตั้งครรภ์เพื่อบันทึก การหดรัดตัวของมดลูกที่เกิดขึ้นเองหรือการดิ้นของทารก ระวังไม่ให้สายยืดที่คาดบริเวณหน้าท้องหลุดหรือเคลื่อนผิดตำแหน่ง และทา Conductivity jel ที่ tocodynamometer ก่อนใช้สายยืดพัน
        
        บันทึกFHR ไปเรื่อยๆตลอดการทดสอบ
        
        แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์กด marker เพื่อบันทึกเมื่อรู้สึกว่าเด็กดิ้น
        
        ขณะตรวจควรสังเกตอาการและอาการแสดงของ Supine hypotension
        
        เมื่อตรวจเสร็จควรเช็ดเจลออกจากหน้าท้องและควรดูแลหญิงตั้งครรภ์ให้ลุกช้าๆ ติดตามการตรวจและให้คำแนะนำที่เหมาะสม
        
        ถ้าผล reactive ให้ตรวจติดตามสุขภาพทารกตามความเสี่ยงเดิม แต่ถ้าผล nonreactive ให้ตรวจยืนยันด้วยวีธีอื่นเพิ่มเติม เช่น contraction stress test (CST) หรือ biophysical profile (BPP) หรือ Doppler ultrasound เป็นต้น ร่วมกับการตรวจ ultrasound ประเมินความผิดปกติของทารกในครรภ์ ปริมาณน้ำคร่ำร่วมด้วย แต่ถ้าผล Suspicious ควรทำซ้ำใน 24 – 48 ชั่วโมง