Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาในระยะหลังคลอด นางสาวธัชพรรณ อัศวภูมิ เลขที่ 47…

- - - - จะขยายขนาดมากที่สุด หลังคลอดมดลูกจะมีขนาดลดลงอย่างรวดเร็ว
      - มดลูกจะลดทั้ง น้้าหนักและขนาดเพื่อกลับคืนสู่สภาพปกติเหมือนก่อนตั้งครรภ์เรียกว่า “มดลูกเข้าอู่”(Involution of uterus) กลับเข้าสู่สภาพเดิมภายใน 2–3 สัปดาห์หลังคลอดอาศัยขบวนการ 2 ประการ
        
        การย่อยสลายตัวเอง (Autolysis or self digestion)
        
        ฮอร์โมนเอสโตร เจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน(Progesterone) ลดลง -> คอลลาจีเนส (Collagenase) ในตัวมดลูกเพิ่ม -> ท้าให้เกิดการแตก ตัวของใยกล้ามเนื้อและมีการเคลื่อนย้ายของแมคโรแฟ็จ (Macrophage) เข้าไปในเยื่อบุของกล้ามเนื้อมดลูก เพื่อทำลายสิ่งแปลกปลอม -> โปรตีนในผนังมดลูกแตกและถูกดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือด -> ขับออกทางไต
        
        การขาดเลือดมาหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อมดลูก
        
        เกิดจากการบีบรัดตัวของ กล้ามเนื้อมดลูกซึ่งถูกควบคุมโดยออกซิโตชิน Oxytocin) เกิดการยุบสลายถูกขับออกมา ทางน้้าคาวปลา
      - ถ้าระดับมดลูกไม่ ลดลงติดต่อกัน 3 วันหรือมดลูกลดตัวช้ากว่าปกติเรียกว่า “มดลูกไม่เข้าอู่” (Subinvolution of uterus) เกิด จากการหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี
      - ระดับของมดลูกจะลดลงดังนี้
        
        ภายหลังคลอดทันทีจะอยู่ระหว่างสะดือกับหัวเหน่า
        
        2 สัปดาห์หลังคลอดระดับมดลูกจะอยู่ที่ระดับหัวเหน่า
        
        6 สัปดาห์หลังคลอดมดลูกจะมีน้้าหนักเท่ากับระยะก่อนตั้งครรภ์คือประมาณ 50 กรัมขนาด 3 X 2 X 1 ซม. ถือว่าสิ้นสุดกระบวนการลดขนาดของมดลูก
    - - เกิดในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด ขณะให้นมบุตรอาจมีอาการปวดมดลูกเพิ่มขึ้นจาก oxytocinใน หญิงครรภ์หลังส่วนในครรภ์แรกปกติจะไม่มีอาการปวดมดลูกเนื่องจากกล้ามเนื้อมดลูกยังมีความตึงตัวสูง
    - - Lochia rubra: 1-3วันหลังคลอด
        
        สีแดงสด มีปริมาณมาก ประกอบด้วยเลือด decidual และ trophoblast ขนอ่อนและขี้เทาทารกปนออกมาด้วย
      - Lochia serosa: 4-9 วันหลังคลอด
        สีชมพู ปริมาณลดลง แผลเรียบและเริ่มหาย มี exudates มากขึ้น
      - Lochia alba: 10-21 วันหลังคลอด
        
        สีเหลืองข้นหรือครีมขาว ปริมาณลดลงมาก
    - - ไม่เคยผ่านการคลอด
        
        หลังคลอดมีลักษณะบวม บาง ช้ำ
      - ผ่านการคลอด
        
        คล้ายปากปลา (fish mouth) external os ฉีกขาดไปทางด้านข้าง
    - - หลังคลอด บางลง Rugae หายไป Hymen ขาด เรียกว่า carunculaemyriformesเป็นการเปลี่ยนแปลงถาวร
      - ภายใน 6 –10 สัปดาห์ ผนังช่องคลอดฟื้นตัวกลับสู่สภาวะปกติ หากมีเพศสัมพันธ์ก่อนอาจจะเกิดความเจ็บปวดได้ (dyspareunia)
      - กรณีตัดฝีเย็บหรือมีการฉีกขาดแผลฝีเย็บจะเริ่มหายภายใน 2 –3สัปดาห์ หลังคลอด บริเวณ ฝีเย็บจะร้อนแดง erythematous
    - - ผนังหน้าท้องจะอ่อนนุ่มและปวกเปียกในวันแรกๆหลังคลอดกล้ามเนื้อหน้าท้องจะ ยังไม่สามารถพยุงอวัยวะภายในช่องท้องได้เต็มที่ทั้ง
    - - ลาน นม (areolar) ขยายใหญ่และมีสีเข้มขึ้นต่อมไขมันบริเวณลานนม (tubercle of montgomery) หลอด น้้าเหลืองและหลอดโลหิตขยายใหญ่ขึ้นและท่อน้้านม (milkduct) ก็จะเจริญเต็มที่
        Prolactin เพิ่มขึ้น มีการสร้างน้ำนม เกิดการหลั่งน้ำนม (let-down reflex)
      - หัวน้้านม (colostrum) จะเริ่มผลิตใน 2 – 3 วันแรกหลังคลอดมีสีเหลืองข้นเป็นสารที่มีภูมิคุ้มกันโรคคืออิมมูโนก ลอบบูลินเอ(immunoglobulin A หรือ lgA)
      - น้้านมระยะปรับเปลี่ยน (transitional milk) เป็นน้้านมที่ออกมาในช่วงระหว่างหัวน้้านมจนเป็นน้้านมแม่ซึ่ง ระยะปรับเปลี่ยนจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 7 – 10 หลังคลอดไปจนถึง 2สัปดาห์หลังคลอด
      - 3. น้้านมแม่ (true milk หรือ mature milk) จะเริ่มประมาณ 2 สัปดาห์หลังคลอด