Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
เครื่องมือ 7 ชิ้น การศึกษาชุมชน, นางสาวชลลดา แสงชาติ ห้อง ก เลขที่ 17 -…
เครื่องมือ 7 ชิ้น การศึกษาชุมชน
แผนที่เดินดิน (Geo – Social mapping)
ประโยชน์
ทำให้เห็นภาพรวมของชุมชนได้อย่างครบถ้วนที่สุด
ได้ข้อมูลเกี่ยวกับสภาพความเป็นอยู่จำนวนมากในระยะเวลาที่สั้น
ข้อมูลมีความน่าเชื่อถือมากที่สุด เพราะได้มาจากการสังเกตด้วยตนเอง
ทำให้เห็นกลุ่มเป้าหมายที่จะทำงานต่อได้อย่างครอบคลุมทั่วถึง
ช่วยในการเริ่มต้นความสัมพันธ์และสร้างความคุ้นเคยกับสมาชิกในชุมชนได้เป็นอย่างดี
หลักการสำคัญ
พื้นที่ทางกายภาพกับพื้นที่ทางสังคมทำให้ได้เห็นและเข้าใจพื้นที่ทาง
สังคมที่ซ้อนทับอยู่กับพื้นที่ทางกายภาพ
ไม่ใช่แค่แผนที่แต่เป็นระบบการจัดการข้อมูลพื้นที่
วิธีการทำ
เริ่มจากศึกษาแผนที่ชุมชนเดิมที่มีอยู่แล้วอย่างคร่าวๆ
ลงข้อมูลในแผนที่ เช่น เลขที่บ้าน สำนักงาน สระนา ศาลเจ้า ฯลฯ
ลงพื้นที่สำรวจข้อมูล พูดคุย สัมภาษณ์และสังเกตสิ่งแวดล้อมและเหตุการณ์ในชุมชน
เขียนอธิบายเพิ่มเติมรายละเอียดทางกายภาพ
สังเกตกิจกรรมทางสังคมที่เกิดขึ้นในพื้นที่ต่างๆ
โยงความสัมพันธ์ของคนในชุมชน ใช้ลูกศรพร้อมคำอธิบายโยงเชื่อมระหว่างครอบครัวที่มีความสัมพันธ์กัน
ทำระบบสัญลักษณ์พร้อมคำอธิบาย
คือการเดินสำรวจชุมชน โดยมีการทำแผนที่ทางภูมิศาสตร์และแผนที่ทางสังคมไปพร้อมกัน
ผังเครือญาติ (Genogram)
ประโยชน์
ช่วยให้เข้าใจโครงสร้างความสัมพันธ์เชิงเครือญาติ
ทำให้ความรู้และข้อมูลเกี่ยวกับความสัมพันธ์เครือญาติ
สามารถใช้เพื่อการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ต่างๆ
ช่วยสร้างความสัมพันธ์อันดีและความสนิทสนมคุ้นเคยระหว่างเจ้าหน้าที่กับคนในชุมชน
หลักการสำคัญ
ครอบคลุมความสัมพันธ์ทั้งทางสายเลือดและทางสังคม
เครือญาติเกี่ยวพันอย่างใกล้ชิดกับการนับญาติ ซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละสังคม
การนับญาติและแบบแผนการพำนักอาศัยในการแต่งงานนี้ มีส่วนสำคัญในการกำหนดอำนาจในครอบครัว
นอกจากการสัมภาษณ์หรือสอบถามเพื่อบันทึกข้อมูลเครือญาติลงในผังเครือญาติแล้ว ยังต้องตามไปรู้จักตัวบุคคลด้วย ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการทำงาน
การทำผังเครือญาติอาจไล่ได้หลายชั่วรุ่น
วิธีการทำ
ต้องเรียนรู้สัญลักษณ์มาตรฐาน
การเก็บข้อมูล
ความสัมพันธ์ในผังเครือญาติ
ธรรมชาติของผังเครือญาติ
การอยู่ร่วมกันแบบครอบครัว
เป็นเครื่องมือหนึ่งในการถอดความสัมพันธ์ของระบบเครือญาติในชุมชนที่เกิดขึ้นของคนในชุมชนทั้งโดยสายเลือดและจากการแต่งงานเพื่อให้รู้จักเครือข่ายทางสังคม
โครงสร้างองค์กรชุมชน (Community Organizations)
ประโยชน์
การรู้จักและเข้าใจโครงสร้างองค์กรชุมชนที่
ศักยภาพของชุมชนอยู่ที่การรวมตัวเป็นกลุ่มหรือเครือข่าย
หลักการสำคัญ
เริ่มจากการทำความเข้าใจแบบแผนความสัมพันธ์
ขององค์กรชุมชนในมิติต่างๆ
วิธีการทำ
ผู้นำที่มีบทบาทสำคัญในชุมชน
เขียนเส้นแสดงความสัมพันธ์ของคนทุกคน
ทำเช่นเดียวกับผู้นำหรือบุคคล
นำเครือข่ายของบุคคลต่างๆ มาโยงกัน
เป็นเครื่องมือหนึ่งในการศึกษาความสัมพันธ์ทางสังคมของชาวบ้านในแง่มุมต่างๆทั้งโครงสร้างด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม วัฒนธรรม ของชุมชน ด้วยการศึกษาสถาบันองค์กร กลุ่มต่างๆ ทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ
ระบบสุขภาพชุมชน (Local Health Systems)
ประโยชน์
ทำให้เห็น “โลกสุขภาพ”
ทำให้เห็นความหลากหลายของวัฒนธรรมสุขภาพที่
ทำให้เข้าใจถึงวัฒนธรรมความเชื่อ วิธีปฏิบัติ และพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ
ทำให้เห็นปัญหา ศักยภาพ และทุนทางสังคมด้านสุขภาพ
เป็นเครื่องมือสำคัญในการทำให้ชุมชนเห็นคุณค่าของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของตน
หลักการสำคัญ
การได้ศึกษาจากประสบการณ์ความเจ็บป่วยจากข้อมูลที่
ระบบการดูแลสุขภาพและความเจ็บป่วยในชุมชนเรียกว่า “ระบบการแพทย์แบบพหุลักษณ์”
ในแต่ละระบบการแพทย์อาจแจกแจงองค์ประกอบย่อยออกเป็นสองส่วน ได้แก่
ระบบทฤษฎีโรค (Disease Theory System
ระบบการดูแลรักษาสุขภาพ (Health Delivery System)
วิธีการทำ
เก็บข้อมูล
ใช้เทคนิคการจัดทำผัง
นำข้อมูลมาทำการวิเคราะห์
การจัดทำแผนผังระบบสุขภาพชุมชน เป็นเครื่องมืออีกชนิดที่ใช้ในการศึกษาชุมชนทำให้เห็นภาพรวมของระบบสุขภาพชุมชนอย่างเชื่อมโยงกับมิติของชุมชน
ปฏิทินชุมชน (Community Calendar)
หลักการสำคัญ
จำแนกกิจกรรมชุมชน
รวบรวมข้อมูลกิจกรรมเกี่ยวกับ
ปฏิทินวัฒนธรรม รวบรวมกิจกรรมด้านสังคมวัฒนธรรม ศาสนา
และขนบธรรมเนียมประเพณีไว้
เป็นเครื่องมือหนึ่งในการเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวบ้านว่าในหนึ่งรอบปีกิจกรรมการผลิต
ประวัติศาสตร์ชุมชน (Local History)
เป็นเครื่องมือในการศึกษาเรื่องราวความเป็นมาประวัติศาสตร์ของชุมชนในมิติเศรษฐกิจสังคม วัฒนธรรม การเมืองการปกครอง ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
ประโยชน์
ทำให้ทราบถึงที่มาที่ไปของปรากฏการณ์ในชุมชนแต่ละช่วงเวลา
ทำให้ทราบพัฒนาการร่วมกันของชุมชน
ทำให้เข้าใจความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆในชุมชน
วิธีการทำ
สืบค้นรวบรวบประวัติความเป็นมาของชุมชน
สืบค้นรวบรวมข้อมูลเหตุการณ์ร่วมที่สำคัญๆ ในชุมชน ที่ผ่านมา
ประวัติชีวิต (Life Story)
การสัมภาษณ์และถอดบทเรียนจากประวัติชีวิตของบุคคลที่มีความสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในชุมชน
หลักการสำคัญ
เพื่อเรียนรู้มิติความเป็นมนุษย์ในงานชุมชน
นางสาวชลลดา แสงชาติ ห้อง ก เลขที่ 17