Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
มดลูกปลิ้น Inversion of the uterus ภาวะที่ยอดมดลูกรั้งลงมาส่วนล่าง …
มดลูกปลิ้น Inversion of the uterus
ภาวะที่ยอดมดลูกรั้งลงมาส่วนล่าง อาจพ้นปากมดลูก หรือโผล่มาช่องคลอด
ชนิด พยาธิสภาพและสาเหตุการเกิด
ชนิดของมดลูกปลิ้น
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ (complete inversion)
ยอดมดลูกเคลื่อนพ้นปากมดลูก แต่ยังไม่ถึงปากช่องคลอด
มดลูกปลิ้นแบบสมบูรณ์ และเคลื่อนต่ำลงมานอกปากช่องคลอด (prolapsed of complete
inverted uterus)
มดลูกปลิ้นแบบไม่สมบูรณ์ (incomplete inversion)
ยอดมดลูกเคลื่อนต่ำลง แต่ยังไม่พ้นปากมดลูก
พยาธิสภาพ
เมื่อเกิดการปลิ้นของมดลูกภายหลังทารกคลอดหรือภายหลังคลอดรกแล้ว ปากมดลูกและมดลูก
ส่วนล่างจะมีการหดรัดตัวเป็นวงแหวนล้อมรอบส่วนของมดลูกที่หย่อนตัวลงมา ท าให้บริเวณที่ถูกรัดไว้นั้นขาด
เลือดไปเลี้ยงเกิดการบวมและมีเนื้อตาย ในที่สุดเนื้อตายนั้นจะหลุดออกมา
สาเหตุ
ทำคลอดรกในขณะที่รกยังไม่ลอกตัว หรือรกเกาะแน่น
ดันยอดมดลูกที่หน้าท้องมารดามากเกินไป ในการช่วยทำคลอดรก
การดึงสายสะดือแรงเกินไป
มดลูกและปากมดลูกอยู่ในภาวะคลายตัว
รกเกาะบริเวณส่วนยอดของมดลูก
สาเหตุส่งเสริม
ผนังมดลูกหย่อน
มีพยาธิสภาพที่มดลูก เช่น ผนังมดลูกบางและยืดมาก
อาการและผลกระทบ
อาการ
มีอาการช็อคจากการปวด และการเสียเลือดมาก
การตรวจหน้าท้อง
ในรายที่มดลูกปลิ้นสมบูรณ์ จะคลำไม่พบยอดมดลูก
มดลูกปลิ้นชนิดไม่สมบูรณ์จะพบว่ายอดมดลูกเป็นแอ่ง
หรือคล้ายปล่องภูเขาไฟ
มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ถ้ารกยังไม่ลอกตัว หรือรกติดแน่น
มีเลือดออกมาทันทีภายหลังคลอดในกรณีที่รกคลอดแล้ว
การตรวจภายใน จะคลำได้ก้อนเนื้อบริเวณปากมดลูก
หรือคลำได้ก้อนในช่องคลอดหรือก้อนโผล่
ออกมานอกช่องคลอด ถ้ารกยังไม่หลุดก็จะเห็นรกติดกับก้อนเนื้อนั้น
ผลกระทบ
ทารก
ได้รับความอบอุ่นและเสริมสร้างสัมพันธภาพจากมารดาล่าช้า
มารดา
เลือดออกรุนแรง เจ็บปวดมาก ช็อคจากการเสียเลือด
การพยาบาลและการรักษา
การรักษา
ดันมดลูกกลับภายใต้การดมยาสลบ
โดยใช้ฮาโลเธน (halothane) เพื่อให้ทุกส่วนของร่างกายคลาย
และอาจให้สารคลายตัวของมดลูกด้วยกลุ่มของโทโคไลซีส (tocolysis)
ถ้ารกลอกตัวแล้วให้เริ่มทำการดันมดลูกกลับได้ทันที ใช้
ฝุามือส่วนปลายและนิ้วหงายขึ้น แล้วดันยอดมดลูกที่ปลิ้นมาอยู่ข้างนอก ให้กลับเข้าไป ในการดันมดลูกกลับ (repositioning) ใช้ส่วนปลายสุดของนิ้วมืออยู่ที่ยอดมดลูก และใช้นิ้วตรวจปากมดลูก
ให้สารน้ำและให้เลือดอย่างเพียงพอ
หรือการฉีดมอร์ฟีนเพื่อระงับอาการปวด
เมื่อดันเข้าที่แล้วให้ oxytocin ทันทีเพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
การป้องกันสิ่งที่สำคัญที่สุด เช่น การช่วยเหลือการคลอดรกอย่างถูกวิธี การตรวจภายในหลังจากทำคลอดรก และหลังการเย็บแผลสามารถประเมินสภาพได้รวดเร็ว
ให้ยาปูองกันการติดเชื้อ และให้ยากลุ่มธาตุเหล็กรักษาภาวะเลือดจาง
ในกรณีที่ไม่สามารถดันกลับคืนได้ต้องผ่าตัดทางหน้าท้องช่วยทันที
การพยาบาล
การพยาบาลเพื่อการปูองกันการเกิดภาวะมดลูกปลิ้น
ก่อนทำคลอดรก ต้องตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้วทุกครั้ง
ถ้ารกลอกตัว ให้คลึงมดลูกให้มีการหดรัดตัวกลมแข็ง ก่อนทำคลอดรกและ/หรือไล่ก้อนเลือด
ผู้ทำคลอดควรคลำยอดมดลูกว่าหดรัดตัวแข็ง ก่อนที่จะดึงรกเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มรกส่วนที่เหลือลอก
ห้ามดึงสายสะดือ เพื่อให้รกคลอดก่อนการตรวจสอบว่ารกมีการลอกตัวสมบูรณ์แล้ว
หลังทำคลอดรก คลึงให้มดลูกหดรัดตัวกลมแข็ง เพื่อปูองกันการตกเลือด
ให้สารน้ำและเลือดเพื่อป้องกันภาวะช็อค
รายงานแพทย์ เพื่อมาดันมดลูกกลับ
ให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
ดูแลมดลูกที่ปลิ้นมานอกปากช่องคลอดให้ชุ่มชื้นไม่แห้ง
โดยใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเกลือคลุมและกด
ผนังมดลูกที่ปลิ้นไม่ให้เลือดไหลออกมามาก
ในขณะรอแพทย์มาดันมดลูกกลับ
สังเกตภาวะช็อค ได้แก่ เหงื่อออก ตัวเย็น ความดันโลหิตต่ำ
ข้อวินิจัยการพยาบาล
มารดามีโอกาสเกิดมดลูกปลิ้น เนื่องจากทำคลอดรกไม่ถูกวิธี และ/หรือการฝังตัวของรกแน่นกว่าปกติ
คลึงมดลูกให้แข็งก่อนปฏิบัติการช่วยคลอดรก และเมื่อรกคลอดออกมาแต่เยื่อหุ้มรกยังค้างอยู่ ผู้ทำคลอดควรคลำยอดมดลูกว่าหดรัดตัวแข็ง ก่อนที่จะดึงรกเพื่อรั้งให้เยื่อหุ้มรกส่วนที่เหลือคลอดออกมาหมด
หลังคลอดรกคลึงให้มดลูกหดรัดตัวแข็งเสมอ
ตรวจสอบอาการแสดงการลอกตัวของรกอย่างสมบูรณ์
ประเมินลักษณะมดลูก โดยคลำยอดมดลูกบริเวณหน้าท้อง
มารดามีโอกาสตกเลือดหรือช็อค เนื่องจากมีภาวะมดลูกปลิ้น
บันทึกสัญญาณชีพทุก 1ชั่วโมง
ตรวจดูปริมาณเลือดที่ออกทางช่องคลอด
ให้สารน้ำหรือเลือดทดแทนตามแผนการรักษาของแพทย์
รายงานแพทย์ เพื่อดันมดลูกกลับหรือผ่าตัดมดลูก
บันทึกปริมาณปัสสาวะที่ออก
สังเกตอาการและอาการแสดง เช่น หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อออก ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็ว ความ ดันโลหิตลดลง
มารดาปวดมดลูกมาก เนื่องจากมดลูกปลิ้น
สังเกตอาการและอาการแสดงของภาวะช็อคจากความเจ็บปวดที่รุนแรง เช่น หน้ามืด ใจสั่น เหงื่อออก ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็ว ความดันโลหิตลดลง
ดูแลให้ได้รับยาบรรเทาอาการปวดตามแผนการรักษาของแพทย์
มารดาและครอบครัวมีความวิตกกังวลและกลัว เนื่องจากภาวะมดลูกปลิ้น
ให้การพยาบาลด้วยท่าทีที่เป็นมิตรและเต็มใจช่วยเหลือ
เปิดโอกาสให้มารดาและครอบครัวซักถามข้อสงสัย ระบายความรู้สึกโดยรับฟังอย่างตั้งใจ
อธิบายให้มารดาและครอบครัวเข้าใจเกี่ยวกับการวางแผนให้การช่วยเหลือ