Nhập môn Thánh Kinh

Mạc khải

Thánh truyền

Thánh Kinh

Linh hứng

Chú giải

Các sách

Ngôn sứ

Lịch sử Israel

Giáo huấn
7 cuốn

Tin mừng

Công vụ Tông đồ

Các thư

Ngôn sứ bự

Ngôn sứ bé

Phaolô

Chung

Khải huyền

Chương trình cứu độ

Định nghĩa

Giai đoạn

Lưu truyền

Là TC tự tỏ mình cho nhân loại, tỏ cho con người biết ý định

Để con người

Nhận biết sự hiện diện đầy yêu thương của TC

Yêu mến & thông phần sự sống thần linh

Có thể nhận ra tiếng ngài mà đáp lời

Ngôn sứ

Chúa Giê-su

"Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách. Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử"

Mạc khải qua lời hứa: "Ta sẽ gây mối thù giữa mi và người đàn bà, giữa dòng giống mi và dòng giống người ấy, dòng giống đó sẽ đánh vào đầu mi, và mi sẽ cắn vào gót nó"

Thánh truyền (khẩu truyền)

Thánh Kinh (ghi chép)

Các Tông đồ truyền lại cho những người kế vị những gì đã nhận được từ chính Đức Kitô khi sống chung với Người, nhất là khi Người từ cõi chết sống lại hoặc những điều các ngài đã được Thánh Thần gợi hứng

Gương mẫu

Các định chế

Lời rao giảng

Những lời rao giảng của các Tông đồ

Quy điển

Danh sách bộ Thánh Kinh đã được Giáo Hội công nhận

73 cuốn

Cựu ước 46 cuốn

Tân ước 27 cuốn

Ngũ kinh

Lịch sử

Giáo huấn

Ngôn sứ

Lịch sử

Thư các Tông đồ

Khải huyền

4 Tin Mừng

Công vụ Tông đồ

TƯ cho biết CƯ đc linh hứng

2Tm 3,16: "Tất cả nhựng gì viết trong Sách Thánh đều do Thiên Chúa linh hứng & có ích cho việc giảng dạy, biện bác, sửa dạy, giáo dục để trở nên công chính"

Nhân tính

Vatican II

2Pr 1, 20-21: "Nhất là anh em phải biết điều này: không ai được tự tiện giải thích một lời ngôn sứ nào trong Sách Thánh. Quả vậy, lời ngôn sứ không bao giờ lại do ý muốn người phàm, nhưng chính nhờ Thánh Thần thúc đẩy mà có những người đã nói theo lệnh của Thiên Chúa"

Hiến chế Mạc Khải số 11: "Những gì Thiên Chúa đã mạc khải Thánh Kinh chứa đựng và trình bày, đều được viết ra dưới sự linh ứng của Chúa Thánh Thần. Thực vậy, Giáo Hội Mẹ Thánh, nhờ đức tin tông truyền, xác nhận rằng toàn bộ sách Cựu Ước cũng như Tân Ước với tất cả các thành phần đều là sách thánh và được ghi vào bản chính lục Thánh Kinh: bởi lẽ được viết ra dưới sự linh ứng của Chúa Thánh Thần, nên tác giả của các sách ấy là chính Thiên Chúa và chún được lưu truyền cho GIáo Hội với tình trạng như vậy. Nhưng để viết các sách thánh, Thiên Chúa đã chọn những người và dùng họ trong khả năng và phương tiện của họ, để khi chính Ngài hành động trong họ và qua họ, họ viết ra như những tác giả đích thực tất cả những gì Chúa muốn, và chỉ viết những điều đó thôi.

Để Thánh Kinh sống lại

Người đọc phải tin CTT đang tiếp tục tác động trong cộng đoàn đức tin

Đọc với tâm tình kính cẩn

Người đó sẽ được ơn CTT soi sáng & hướng dẫn cách sống

Bản văn chịu nhiều ảnh hưởng như các bản văn cổ khác

Ngôn ngữ cổ, khó hiểu

Thể văn cổ như các dân tộc láng giềng

Mang dấu ấn tác giả (cảm xúc)

Chứa những điều thiếu chính xác về khoa học, lịch sử

Nhược điểm về luân lý & tôn giáo

hư hao

mục nát

sao chép sai xót

Gioan

Thư I: con cái TC phải sống ngay chính tức là phải vừa tin Đức Giê-su là con TC nhập thể vừa phải yêu thương anh em

Thư II: cho 1 giáo đoàn đang bị đe dọa bởi lạc thuyết phủ nhận danh tính của ĐG, là phản Kitô, nên họ phải vững tin và yêu thương nhau

Thư III: dàn xếp sự tranh giành quyền bính trong cộng đoàn, hãy sống sự thật: đức tin được hành động nhờ đức ái

Mục đích

Sứ điệp

Giúp các giáo đoàn Tiểu Á thêm lòng tin tưởng vào Chúa trong cơn bách hại

Khuyên các tín hữu tiếp tục tin tưởng và trung thành với Chúa

Thời gian bách hại đang được rút ngắn, vì CG sắp trở lại & đem phần thưởng cho họ

Sự ác dừ có độc dữ & mạnh mẽ tới đâu cũng sẽ bị khuất phục bởi Con Chiên - Chúa các chúa, Vua các vua

Những ai theo Người cũng sẽ toàn thắng

Tiểu sử

14 thư

Thư quan trọng

Galata

Thư mục vụ

Sinh trưởng

Tar-xô, xứ Ki-li-ki-a

1 gia đình Do Thái đạo

Chi tộc Benjamin

Công dân Roma

Niên thiếu

Trưởng thành

Học thầy Gamalien - 1 biệt phái nổi tiếng ở Jerusalem

1 biệt phái chính tông

Thông thạo luật

Hăng hái giữ đạo

Lùng bắt các Kitô hữu

Trở thành tông đồ nhiệt thành của CS sau khi gặp Đức Kitô Phục Sinh trên đường Đamas

3 cuộc truyền giáo

Tử đạo tại Roma năm 67

Corinto 1 2

Thư khi ở tù

Do Thái

Mục đích viết thư

Roma

Thesalônica 1 2

Côlôsê

Philêmon

Êphêsô

Philipphê

Timôthêô 1 2

Titô

Định nghĩa

Hình thành

Là tin vui loan báo 1 biến cố quan trọng

Ban đầu

Sau đó

Các tông đồ chỉ lo rao giảng, nhớ và truyền lại những gì CS đã nói đã làm

Các tín hữu lắng nghe, ghi chép, suy luận & sống theo sự hướng dẫn của CTT

Các thánh sử lựa chọn trong số các điều đã truyền lại bằng miệng hay tài liệu viết tay

Tóm tắt & tùy nghi mà giải thích thêm

Vẫn giữ hình thức các bài giảng thuyết để truyền lại cho chúng ta những điều chân thật về CS

Nhập đề

Phần I

Phần 2

CS lên trời

Những bước đầu của Hội Thánh

Tập trung vào hoạt động của thánh Phêrô

Chứng nhân tại Jerusalem

Chứng nhân trong khắp Jude & Samaria

Tin mừng được loan báo cho chư dân, chứng nhân đến tận cùng trái đất

Các bước tiến của Titô giáo được tập trung vào hoạt động các chuyến truyền giáo của của Thánh Phaolô

Mục đích

Để chúng ta tin vào CS & nhờ tin mà được sống đời đời

Mattheu

Marco

Luca

Gioan

5 diễn từ

C5-10: Bài giảng trên núi

C10: diễn từ về sứ vụ

C13: diễn từ về Nước Trời

C18: diễn từ về đời sống cộng đoàn

C24-25: diễn từ về thời cánh chung

Đối tượng

Mục đích

Đặc điểm

Người Do Thái ngoại kiều

Để họ nhận biết ĐG là con TC

Ngắn nhất

Câu văn bình dân

Kể truyện sống động

Mời gọi độc giả khám phá & theo chân ĐG, con TC

Tiểu sử

Đối tượng

Mục đích

Đặc điểm

Người Hy Lạp

Quê Antiokia

Thầy thuốc

Đồng hành với Thánh Phaolô trên đường truyền giáo

Tâm hồn tế nhị

Tín hữu không phải Do Thái

Minh chứng

ĐG là con người lịch sử

Giáo huấn của Người là xác thực

Có giá trị văn chương & lịch sử

Đề cao lòng nhân từ của TC qua CG

Đề cao vai trò của CTT trong đời sống của CG

Là tin mừng của niềm vui trong cầu nguyện & hy sinh

7 dấu lạ

Nước hóa rượu ngon tại tiệc cưới Cana

Chữa lành con của sĩ quan

Người đau ốm 38 năm khỏi bệnh tại hồ Bết-da-tha

Bánh hóa ra nhiều

CG đi trên mặt biển

Chữa người mù bẩm sinh

Lagiaro sống lại

Ngũ kinh

TC nuôi dân

Thời Xuất hành: TC nuôi dân = Manna & LC

Thời Giao ước mới = Mình Máu Thánh Chúa Kitô & LC

Định nghĩa

Bộ sưu tậm Lời Mạc khải của TC

Được ghi lại dưới sư linh hứng của CTT

Được HT công nhận

Ghi lại

Mục đích

Người Do Thái hiểu

Sự kiện lịch sử như bằng chứng giữa TC & con người

Luật lệ làm lên Do Thái Giáo

5 sách

Sáng thế

Xuất hành

Lêvi

Dân số

Đệ nhị luật

Tuyên xưng có 1 TC

Đã tuyển chọn Israel

Ban cho dân ấy 1 xứ sở

Sứ mạng của mình tron glịch sử cứu độ đối với thế giới là phổ biến lòng tôn kính 1 TC

Dọn lòng dân đón chờ Đấng Cứu Thế đến

Lịch sử (16 cuốn)

Nhóm I: 17 cuốn ngôn sứ tiền

Nhóm II: 9 cuốn

Giosuê

Thủ lãnh

Ruth

Samuel 1 2

Vua 1 2

Trình bày

Chiếm xứ Palestin

Phân chia lãnh thổ cho 12 chi tộc

Giosuê là hình ảnh ĐG

Đưa dân vào đất hứa

Cứu dân khỏi tay kẻ thù

Như ĐG cứu thoát những ai tin Ngài khỏi nô lệ tội lỗi & nhờ nước thánh tẩy để được vào nước ngài

Tội: dân Israel phâm tội

Phạt: TC để họ rơi vào tay dân ngoại

Hối: dân Israel ăn năn hối cải

Cứu: TC cho xuất hiện 1 thủ lãnh để cứu họ

Giai đoạn tường thuật

Sau cái chết của Salomon (931TCN), đất nước chia 2, ly khai chính trị & tôn giáo nam bắc, phía bắc là vương quốc Israel thủ đô Samari

Tiêu chuẩn đánh giá các vua

Trung thành với luật TC hay không

Sử biên niên 1 2

Esdra & Nêhemia

Tobia

Giuđich

Macabê 1 2

Dạy người đương thời nhớ định mệnh dân tộc tùy thuộc vào sự trung thành với TC qua việc

Tuân giữ các lề luật TC

Phụng sự

Lòng đạo đức chân thật

Cuộc hồi hương 538TCN của những người lưu đày & việc tái thiết Jerusalem

2 ông chung sức xây dụng Do Thái giáo với nền tảng

Dòng dõi lựa chọn

Đền thờ & lề luật

Kể chuyển đạo đức về gia đình Tobia

Mục đích

Nêu bật ý tưởng về hôn nhân, gia đình

Khích lệ

Vì cuối cùng người công chính sẽ được TC ban thưởng

Cầu nguyện

Chay tịnh

Bác ái

Định nghĩa

Isaia

Chương 1 - 40

Chương 41 - 55

Chương 56 -66

Những lời sấm chớp Jerusalem & giuda

Ơn gọi của Isaia

Những lời sấm chống chư dân

Những lời hứa

An ủi dân đang lưu đày ở Babylon

Loan tin hy vọng TC sẽ cứu & đưa dân qua khỏi sa mạc về đất hứa xây lại đền thờ Jerusalem

Tố cáo tội cảm trở ơn cứu độ của các dân ngoại

Khuyến khích Israel giữ lòng tin vào TC trung thành

Giêrêmia

Êđêkeil

Đaniel

Từ con người trong sách ám chỉ Đấng Messia

Hôsê

Giôen

Amos

Giôna

Mikha

Nakhum

Habacuc

Sophona

Khácgai

Dacaria

Malakhi

Diễn tả mối tương quan giữa TC tình yêu & con người bằng từ ngữ của tình yêu hôn nhân do kinh nghiệm đời ông

TC yêu thương Isral bất trung như chồng yêu thương vợ mình

Nhưng chỉ phạt để cứu

Hoạt động ở Bê-then

Lên án

Loan báo
Ngày của Chúa

Bất công

Áp bức

Sự an tâm giả tạo trong những phụng tự vô hồn

Ngày thịnh nộ

Ngày tối tăm

Ngày TC đoán phạt dân bất trung

Nhưng Chúa sẽ cứu thoát "số còn lại"

Đấng Messia
(Messia)

Đấng được xức dần tấn phonog

Dòng tốc Đavit

Isaia: Emmanuel (TC ở cùng chúng ta)

Êdekien: đó sẽ là vị mục tử mà TC hứa

Danien: Con Người lãnh nhận quyền xét xử từ TC

Ngôn sứ: Những người được
TC kêu gọi & trao sứ mệnh

Cho dân Chúa biết ý định TC

Tương lại

Hiện tại

Nói thay TC

Nói lời của TC

Khôn ngoan

Thi ca

Gióp

Châm ngôn

Giảng viên

Khôn ngoan

Huấn ca

Thánh vịnh

Diễm ca

Khởi nguồn

Ai Cập

Lưỡng Hà

Assyri

Trình bày

Các tác giả viết lại những kinh nghiệm sống sống của văn chương khôn ngoan trên với ý thức tôn giáo dưới ánh sáng đức tin

Sự khôn ngoan của Israel là 1 nền nhân bản sùng đạo, tiến triển theo dòng mạc khải từ Salomon cho đến CS

Bài học: loài người phải kiên trì trong đức tin,
dầu trí không được thoả nguyện

Vấn đề đau khổ & sự chết được sáng tỏ
trong cuộc tử nạn & phục sinh của CS

Tiêu chuẩn
(Vatican II)

2 cuộc nhập thể của LC

Vào ngôn ngữ nhân loại

Thành xác phàm

HIến chế Mặc Khải, 13:
"Trong KT, sự hạ mình diệu kỳ của Đấng Khôn Ngoan muôn đời được tỏ lộ mà vẫn không làm tổn thương đến sự chân thật & thánh thiện của TC, để chúng ta học biết lượng nhân từ vô biên của C, và sự quan phòng săn sóc đến bản tính chúng ta, Người đã thích ứng lời nói của Người đến mức nào. Vì lời nói của Chúa diễn tả qua ngôn ngữ nhân loại, được đồng hóa với tiếng nói loài người, cũng như khi xưa Ngôi Lời của Chúa Cha hằng hữu đã trở nên giống loài người, sau khi nhận lấy sự yếu đuối của xác thịt"

Kỹ lưỡng xem xét "nội dung & sự duy nhất
của toàn thể Thánh Kinh"

Đọc dựa trên "Truyền thống sống động của toàn thể HT"

Lưu ý đến sự liên kết chặt chẽ giữa các chân lý đức tin với nhau và bên trong tòa bộ chương trình mạc khải

Chân lý giảng dạy

Không phải chân lý khoa học, nhưng là chân lý cứu độ

Hiến chế Mặc Khải, 11:
"Vì phải xem mọi lời các tác giả được linh hứng, tức các tác giả thánh, viết ra, là những lời của Chúa Thánh Thần, nên phải công nhận rằng Kinh Thánh dạy ta cách chắc chắn, trung thành và không sai lầm chân lý mà TC đã muốn KT ghi lại vì phần rỗi chúng ta.

Cựu ước

Giáo Hội sơ khai

CƯ đã hoàn tất nơi ĐG

Đọc dưới ánh sáng GH có về ĐG, nhất là dưới
ánh sáng về mầu nhiệm Vượt Qua của Người

Tìm những hình tượng & lời tiên báo về ĐG

Giá trị

LC, Lời chân thật

Giá trị vĩnh cửu

Diễn tả cảm thức sâu sắc về TC

Những lời giáo huấn cao siêu về TC

Tư tưởng khôn ngoan & hữu ích về đời sống con người

Những kho tàng kinh nghiệm tuyệt diệu

Ẩn chứa mầu nhiệm cứu rỗi con người

Có những khuyết điểm & tạm bợ do tính tiệm tiến

TƯ đc tiềm ẩn trong CƯ & CƯ trở nên sáng tỏ trong TƯ

Tầm quan trọng

Quy luật tối cao đc TC linh hứng, bất biến

Là LC, lượng thực tinh tuyền & vỉnh cửu cho con cái mình

Là "Lời của Cha trên trời đến gặp gỡ con cái mình & ngỏ lời với họ bằng tất cả lòng trìu mến"

Giá trị Tân Ước

Là chính CG & công trình của Người, mạc khải trọn vẹn của Chúa Cha

CG là lời của TC đã đc ghi chép cách tuyệt diệu, có giá trị vĩnh cửu & thần linh, trong TƯ & diễn tả quyền năng của Ngài

Các sách Phúc âm chiếm vị thế ưu đẳng vì là chứng tích
tuyệt hảo về đời sống & giáo lý của Ngôi Lời nhập thể

Các bút tích khác trong TƯ theo ý định khôn ngoan của TC

Chứng thực những gì đã được nói về CK

Trình bày giáo lý đích thực của Người ngày một rõ ràng hơn

Rao truyền sức mạnh cứu độ của công trình thần linh của CK

Kể lại những bước đầu, sự bành trướng kỳ diệu
cùng tiên báo sự kết thúc vinh hiển của Giáo Hội

Đáp ứng hoàn cảnh

Gửi cho các giáo đoàn ngài đã sáng lập hoặc định đi thăm

Gửi cho các cộng tác viên hoặc bạn hữu

Khuyên tín hữu phải thật thận trọng đề cao cảnh giác trước những xuyên tạc

Chức vụ tông đồ tuy nặng nề nhưng cao cả

Người tông đồ ý thức mình yếu đuối cần có ơn Chúa giúp

Những nhận xét sâu sắc về sự tự do đích thật trong đời sống Kito hữu

Thánh hóa thân xác

Sự cao trọng của đức ái

Chỉ có 1 Tôn sư duy nhất là ĐK, sự khôn ngoan của TC, sống đạo là kết hợp với ĐK & liên kết giữa các giáo đoàn với nhau

Các câu trả lời cụ thể

Khiết tịnh & hôn nhân

Kiện cáo

Thịt cúng

Xử dụng đặc sủng

Giáo lý

ĐK là sự công chính của TC

Chúng ta 0 thể tự hào vào lề luật

CƯ là giao đoạn chuẩn bị cho TƯ

Cảnh giác các Kito hữu gốc DT đang bị bách hại bì đức tin đừng chán nản

Trên đường về trời họ đc ĐK hướng dẫn

Họ bước đi dưới ánh sáng đã dẫn dắt tổ phụ họ, như thời Xuất hành

ĐK là tư tế theo phẩm trật Melkisede, cao trọng hơn cả Aharon

Hy lễ của ĐK là duy nhất thay cho all lễ phẩm của Giao Ước cũ, vì ĐK là Con TC nhập thể

Giacôbê

Phêrô

Giuđa

Được chính các ngài hay phụ tá ghi chép lại

Dưới sự linh hứng của Chúa Thánh Thần

Tầm quan trọng trong đời sống

Thánh Kinh là quy luật

Tối cao

Bất biến

Được Thiên Chúa linh hứng

Thánh Kinh là Lời Chúa - lương thực tinh tuyền & vĩnh cửu

Lời Cha trên trời gặp gỡ & ngỏ lời bằng tất cả lòng trìu mến