Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การเปลี่ยนแปลงหน้าที่ของระบบสืบพันธุ์ - Coggle Diagram

- - - - การอักเสบของท่อปัสสาวะ พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชายเนื่องจากท่อปัสสาวะของเพศชายยาวกว่าเพศหญิงและมี prostatic fluid เป็นเหมือนตัวต้านแบคทีเรียเคลือบอยู่ในท่อทางเดินปัสสาวะ
      - สาเหตุ
        
        Ascending infection จากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น E. coli, Klebsiella,Proteus, Enterobacter, Pseudomonas
        
        การติดเชื้อเรื้อรังอาจเกิดจาก โรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะ ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        เชื้อโรคจะเข้าไปตามท่อทางเดินปัสสาวะ ทําให้ท่อปัสสาวะอักเสบและการอักเสบนี้จะลุกลามไปจนถึงกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งเชื้อโรคจะเจริญเติบโตได้ในกระเพาะปัสสาวะและเกิดการอักเสบติดเชื้อตามกลไกการอักเสบของร่างกาย การถ่ายปัสสาวะตามปกติไมสามารถขับเชื้อโรคออกได้
      - อาการและอาการแสดง
        
        Urgency, frequency, dysuria
        
        กระเพาะปัสสาวะบีบเกร็ง
        
        ปวดแสบปวดร้อนขณะถ่ายปัสสาวะหรือคันในท่อปัสสาวะ
        
        Nocturia
        
        มีมูกหรือหนองไหลออกจากท่อปัสสาวะ
        
        Hematuria, Fever, chill
        
        อาการทั่วไป ได้แก่ malaise, nausea, vomiting, low back pain, flank pain
        
        ปวดหน่วงบริเวณอวัยวะเพศหรืออัณฑะ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Urinalysis (U/A) เพื่อตรวจหา หนอง เลือด และแบคทีเรียในปัสสาวะ
        
        Clean–catch midstream urine พบเชื้อแบคทีเรียมากกว่า100,000/milliliter
    - - สาเหตุ
        
        อาจเป็นแต่กําเนิด
        
        จากการได้รับบาดเจ็บที่ท่อทางเดินปัสสาวะและขาดการรักษาที่ดีพอ
        
        การอักเสบติดเชื้ออย่างแรง
        
        การใส่สายสวนปัสสาวะนานจนท่อปัสสาวะเกิดเนื้อตาย
        
        การใส่เครื่องมือทางการแพทย์ที่มีขนาดใหญ่
        
        การเป็นมะเร็งท่อปัสสาวะ
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        เซลล์ของท่อปัสสาวะที่ได้รับบาดเจ็บจนเกิดการตีบแคบ ทําให้ท่อปัสสาวะตีบมีการคั่งค้างของปัสสาวะ และมีการไหลย้อนกลับของปัสสาวะ ส่งผลเกิดให้ต่อมลูกหมากอักเสบ ทางเดินปัสสาวะอักเสบ และทําให้ไตเสียหน้าที่ได้
      - อาการและอาการแสดง
        
        เบ่งถ่ายปัสสาวะ ปัสสาวะลําเล็กลง double stream, spraying
        
        ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่สุด ปวดเล็กน้อยเวลาถ่ายปัสสาวะ
        
        อาการเฉียบพลันจะมีการคั่งค้างของปัสสาวะจากการปัสสาวะไม่ออก
      - การตรวจทางห้องทดลอง
        
        Ultrasound
        
        Voiding cystourethrogram
  - - - ภาวะหนังหุ้มปลายองคชาติมีรูเปิดแคบ
      - สาเหตุอาจเป็นตั้งแต่กําเนิดหรือเกิดขึ้นภายหลังการอักเสบบวม
      - ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการอักเสบ บวม ปวดบริเวณหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศ หรือไม่สามารถดึงหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศขึ้นได้
      - รักษาโดยการขลิบหนังหุ้มปลายองคชาติออกเล็กน้อยเพื่อเปิดส่วนหัวขององคชาติให้ปัสสาวะได้สะดวก แต่ถ้าอาการไม่มากควรแนะนําให้ทําความสะอาดบริเวณหนังหุ้มปลายองคชาติให้สะอาด
    - - การอักเสบของ glans penis and mucousmembrane บริเวณรอบ ๆ องคชาติ มักเกิดร่วมกับหนังหุ้มปลายอักเสบ
      - สาเหตุเกิดจากการระคายเคืองเสียดสีจนเกิดรอยถลอกและมีการติดเชื้อซ้ํา ร่วมกับการไม่รักษาความสะอาดและหนังหุ้มปลายองคชาติตีบ
      - จะมีอาการผื่นแดงบริเวณปลายองคชาติมีหนองไหลและมีกลิ่นเหม็น
      - การรักษาควรแนะนําให้ทําความสะอาดบ่อย ๆ และซับให้แห้ง
      - ให้ยาปฏิชีวนะถ้ามีการอักเสบมาก ในบางรายอาจต้องขลิบ
        ปลายอวัยวะ
    - - พบมากในผู้ชายอายุ45- 60 ปีขึ้นไป
      - สาเหตุเกิดจากการหมักหมมของสิ่งสกปรกบริเวณใต้หนังหุ้มปลาย ต่อมา
        เปลี่ยนแปลงกลายเป็นเซลล์มะเร็ง
      - ปัจจัยเสี่ยงคือ มีประวัติเคยติดเชื้อ HPV การสูบบุหรี่
      - การป้องกันทําได้โดยรูดหนังองคชาติ ให้เปิดและล้างทําความสะอาดอย่างสม่ำเสมอทุกครั้งที่อาบน้ํา
    - - ภาวะอวัยวะเพศชายไม่อ่อนตัว
      - สาเหตุหรือปัจจัยเสี่ยงอาจเกิดจากโรคเลือดบางชนิดหรือเป็นผลจากยาบางชนิด
      - การใช้ยาฉีดเข้าอวัยวะเพศชายเกินขนาด หลังฉีดระยะแรกอวัยวะเพศจะมีขนาดใหญ่ขึ้นแต่ภายหลังไม่กี่เดือนจะเกิดเนื้อพังผืดเข้ามาแทนท
      - การรักษาระยะแรกคือให้ยาแก้ปวด ยาชา และสารน้ํา
    - - ภาวะที่มีfibrous plaques มาเกาะที่ปลายหนังหุ้มองคชาติ
      - จะมองไม่เห็นถ้าองคชาติยังอ่อนตัวอยู่แต่จะทําให้เกิดความเจ็บปวดตอนองคชาติแข็งตัวและมีผลกระทบต่อการมีเพศสัมพันธ์ทําให้ล้มเหลวได้
      - พบได้ในอายุวัยกลางคนขึ้นไป
      - รักษาโดยการผ่าตัด
- - - - สาเหตุ
        
        เกิดจากการติดเชื้อจากต่อมลูกหมาก
        
        กระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะย้อนเข้า
        ไปในท่อนําอสุจิจนถึงอัณฑะ
        
        Chlamydia trachomatis, N. gonorrhea ในชายสูงอายุสาเหตุมักเกิดจากการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะหรือต่อมลูกหมากอักเสบ
      - อาการแสดง
        
        1) ปวดถุงอัณฑะและขาหนีบข้างเดียวตามตําแหน่งของ Vas deferens จะปวดมากขึ้นเวลาเดิน
        
        2) อาการค่อยเป็นค่อยไป ต่อมาอัณฑะบวม ปวด กดเจ็บมาก มีไข้สูง หนาวสั่นหากทิ้งไว้จะเกิดปัสสาวะเป็นหนอง
        
        3) หากเกิดหลังเป็นคางทูม 3-4 วัน จะมีอาการไข้ ปวดและบวมบริเวณอัณฑะไม่พบอาการปัสสาวะเป็นเลือด
    - - สาเหตุ
        
        1) ความผิดปกติของถุงหุ้มลูกอัณฑะและตําแหน่งถุงอัณฑะ
        
        2) การยึดติดกันของ spermatic fascia และผนังถุงลูกอัณฑะไม่ดีทําให้มีช่องว่างและท่ออสุจิบิดตัวได้
        
        3) การออกกําลังกายอย่างหนักทําให้ cremaster muscle เกิดแรงดึงรั้งมากจนท่ออสุจิบิดตัว
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        ในภาวะปกติ Tunica vaginalis จะห่อหุ้มอัณฑะและยึดติดกับท่อนําอสุจิการหดตัวตามปกติของ cremaster muscle จะทําให้อัณฑะข้างซ้ายหดตัวในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาส่วนอัณฑะข้างขวาจะหดตัวในทิศทางตามเข็มนาฬิกา
        
        ในภาวะ testicular torsionอัณฑะจะหดตัวตามขั้วหลอดเลือดทําให้มีเลือดคั่ง บวม และเกิดภาวะขาดเลือดได้
      - อาการและอาการแสดง
        
        1) ปวดร้าวลงอัณฑะข้างที่บาดเจ็บหรือขาหนีบข้างนั้น
        
        2) อัณฑะบวม ช้ํา
        
        3) ไม่มี cremasteric reflex ของอัณฑะข้างที่บาดเจ็บ
        
        4) ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
        
        5) Lightheadedness (วิงเวียนศีรษะ)
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        1) Doppler ultrasonography ได้ยินเสียงการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงอัณฑะข้างที่บาดเจ็บลดลง
  - - - สาเหตุ
        
        1) อายุที่เพิ่มมากขึ้นทําให้มีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
        
        2) Arteriosclerosis
        
        3) การอักเสบ
        
        4) การเผาผลาญและภาวะโภชนาการเปลี่ยนแปลง
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        เมื่ออายุมากขึ้นการหลั่งฮอร์โมนแอนโดรเจนลดลง ทําให้เกิดความไม่
        สมดุลระหว่างฮอร์โมนเอสโทรเจน และฮอร์โมนแอนโดรเจน
        
        มีระดับฮอร์โมน dihydrotestosterone สูง
      - อาการและอาการแสดง
        
        1) ระยะแรก
        
        ปัสสาวะลําบาก ลําปัสสาวะเล็กลง
        
        รู้สึกว่าถ่ายปัสสาวะไม่หมด ปัสสาวะสะดุด
        
        2) ระยะอุดกั้น
        
        ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะตอนกลางคืน
        
        ปัสสาวะค้าง ปัสสาวะเป็นหยด กลั้นปัสสาวะไม่อยู่
        
        อาจมีปัสสาวะเป็นเลือด
        
        ทางเดินปัสสาวะอักเสบ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        1) Cystoscopy
        
        2) Blood urea nitrogen (BUN), creatinine สูงจากภาวะไตเสียหน้าที่
        
        3) Urinalysis พบ hematuria, pyuria, bacteria > 100,000/ µL
    - - อาการแสดง
        
        1) ปวดบริเวณฝีเย็บ ปวดแสบเวลาปัสสาวะบ่อย
        
        2) ปัสสาวะบ่อย
        
        3) ปวดขณะหรือภายหลังการหลั่งน้ำอสุจ
      - ต่อมลูกหมากอักเสบเฉียบพลัน
        
        จะมีอาการไข้ หนาวสั่น ปวดบริเวณฝีเย็บ ทวารหนัก
        และหลัง ปวดเวลาถ่ายปัสสาวะ ถ่ายปัสสาวะบ่อย และถ่ายปัสสาวะตอนกลางคืน
      - ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง
        
        จะมีอาการปวดเวลาถ่ายปัสสาวะเล็กน้อย ถ่ายปัสสาวะบ่อย
        และมี Discharge ไหลออกจากท่อปัสสาวะ มักทําให้เกิดภาวะอักเสบติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        1) ต่อมลูกหมากบวมโต ปัสสาวะคั่งค้้าง
        
        2) Epididymitis (ท่อนําอสุจิอักเสบ)
        
        3) Bacteremia (การอักเสบติดเชื้อในกระแสเลือด)
        
        4) Pyelonephritis (กรวยไตอักเสบ)
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        1) ถ้าจะตรวจการอักเสบติดเชื้อของระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง จะใช้วิธี4 glass bottle แต่วิธีนี้จะยุ่งยากจึงมักใช้วิธี 2 glass bottle แทน
        
        2) ตรวจทางช่องทวารหนักกดที่ต่อมลูกหมากจะปวดมาก และรีดเอาน้ำจากต่อมลูกหมากมาตรวจจะพบเม็ดเลือดขาวจํานวนมาก และอาจเพาะเชื้อขึ้น
    - - ปัจจัยเสี่ยง
        
        1) กรรมพันธุ์เชื้อชาติการสัมผัสมลภาวะ เช่น รังสี สารเบนซิน ไฮโดรคาร์บอน
        
        2) การติดเชื้อโรคทางเพศสัมพันธ์
        
        3) การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง
      - พยาธิสรีรวิทยา
        
        เซลล์มะเร็งที่พบส่วนใหญ่เป็นชนิด adenocarcinoma มักเริ่มต้นจากด้านหลังต่อมลูกหมาก หรือเริ่มต้นบริเวณใกล้ท่อปัสสาวะ และวลุกลามไปยังเปลือกหุ้มต่อมลูกหมากท่อนําอสุจิแล้วแพร่กระจายไปตามทางเดินน้ําเหลือง
      - อาการและอาการแสดง
        
        1) ระยะแรก ไม่มีอาการแต่อาจคลําพบก้อน ระยะต่อมามีอาการ
        
        2) ถ่ายปัสสาวะลําบาก ปัสสาวะเป็นหยด ปัสสาวะคั่ง
        
        3) กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
        
        4) ปัสสาวะเป็นเลือด
        
        5) อัณฑะหรือขาบวม
        
        6) คลําพบต่อมลูกหมากโต ขอบไม่เรียบ
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        1) Serum prostate - specific antigen (PSA) test – มีค่าสูงกว่าปกติ
        
        2) Transrectal prostatic ultrasonography - ตรวจพบต่อมมีขนาดโต ลักษณะผิดปกติ
        
        3) Bones scan, CT, MRI
        
        4) Digital rectal examination คลําพบต่อมโต ลักษณะผิดปกติควรตรวจเป็นประจําทุกปีในผู้ชายที่อายุ 70 ปีขึ้นไป (American Cancer Society)
    - - 2.4.4.1 Gynecomastia
        
        เป็นภาวะเต้านมโตผิดปกติในเพศชาย พบได้ทั้งในวัยเจริญพันธ์และวัยสูงอายุ
        
        ภาวะนี้อาจพบได้ในวัยรุ่นเนื่องจากมีการหลั่งฮอร์โมนจากลูกอัณฑะะ และมีปัจจัยส่งเสริมคือการมีระดับฮอร์โมน estrogen สูงกว่าปกติ
        
        อาการและอาการแสดง
        
        อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้อาการอาจเป็นชั่วคราวแล้วยุบไปเองได้ถ้าสิ่งกระตุ้นลดลง ในวัยสูงอายุจะพบก้อนโตใต้ลานนม
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        Testicular ultrasound
      - 2.4.4.2 Breast cancer
        
        มะเร็งเต้านมเพศชายพบน้อยมาก มักพบในผู้ชายอายุ
        ประมาณ 60 ปีมากกว่าอายุเฉลี่ยของผู้หญิงที่เป็นมะเร็งเต้านม 10 ปี
        
        ปัจจัยที่เกี่ยวข้องการเกิด ได้แก่ กรรมพันธุ์ ความผิดปกติของยีน (presence of the BRCA2 gene) โรคตับ การสัมผัสรังสี การสัมผัสความร้อนนาน ๆ