Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะตกเลือดหลังคลอด Postpartum Hemorrhage - Coggle Diagram
ภาวะตกเลือดหลังคลอด Postpartum Hemorrhage
ระยะแรก/ระยะปฐมภูมิ หลังคลอดใน24hr
สาเหตุ
การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี พบใน
เจ็บครรภ์คลอดที่นานหรือคลอดเร็ว
กล้ามเนื้อมดลูกมีการยืดขยายมากผิดปกติ
คลอดบุตร>5ครั้ง
การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาสลบทำให้มดลูกคลายตัว เร่งคลอดด้วยOxytocinหยุดเร็วหลังคลอดมีผลให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดีจากมดลูกอ่อนกำลัง
การคลอดยาก
ภาวะเลือดออกก่อนคลอดจากภาวะรกเกาะต่ำหรือรกลอกตัวก่อนกำหนด
การติดเชื้อของมดลูก
มารดามีภาวะทุพโภชนาการ โลหิตจาง ความดันโลหิตสูง รวมทั้งมีประวัติการตกเลือดหรือประวัติเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
Hour – glass contraction
Constriction ring
สาเหตุอื่น ได้แก่ มีก้อนเลือดหรือมีเศษรกค้าง มีเนื้องอกใน โพรงมดลูกหรือเคยได้รับการผ่าตัดมดลูก
การฉีกขาดของช่องทางคลอด พบใน
การทำคลอดและการช่วยคลอดที่ไม่ถูกต้อง ในขณะที่ปากมดลูกเปิดยังไม่หมด
การคลอดเร็วผิดปกติ
การตัดฝีเย็บที่ไม่ถูกวิธี
เชิงกรานไม่ได้สัดส่วนกับขนาดของทารก
มดลูกบางกว่าปกติ
การเสียเลือดจากการฉีกขาดของหลอดเลือดฝอยหรือเส้นเลือดดำขอดพอง
ภาะวะ CPD
รกหรือเศษรกค้างภายในโพรงมดลูก พบใน
การทำคลอดรกผิดวิธี
ความผิดปกติของรก
การมีรกน้อย
ความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด พบใน
โลหิตจาง โรคเลือดที่เกิดจากการขาดเกล็ดเลือด
ได้รับยา anticoagulation
การวินิจฉัย
อาการและอาการแสดง
เกิดเลือดคั่งที่เอ็นยึดมดลูก
มดลูกปลิ้น เลือดพุ่งออกมาจำนวนมาก
การฉีกขาดช่องคลอด เลือดเป็นสีแดงสด
การฉีกขาดของหลอดเลือดฝอยจะพุ่งแรงตามจังหวะของชีพจร
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี เลือดจะมีสีคล้ำ ลิ่มเลือดปน
อาการแสดงของภาวะตกเลือด อาจหมดสติและถึงแก่ชีวิตได้
มีเลือดออก
ตรวจดูชิ้นส่วนของรกที่อาจค้างอยู่
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Prothrombin time (PT) , Partail thromboplastic time (PTT) , Clotting time , Platelet count
ผลกระทบ
ภาวะช็อก
ขาดออกซิเจน
อวัยวะล้มเหลว
มีความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด
ภูมิต้านทานต่ำลง
Anterior pituitary necrosis
Shechan’s Syndromes
การป้องกัน
ก่อนคลอด
ซักประวัติหาปัจจัยเสี่ยงที่จะเกิดการตกเลือดหลังคลอด
ตรวจร่างกาย ค้นหาภาวะโลหิตจาง ให้ธาตุเหล็กเสริมกับผู้ปุวยที่มาฝากครรภ์ ทุกราย
คลอด
ดูแลไม่ให้เกิดการคลอดยาวนาน
ระวังการให้ยาแก้ปวดมากเกินไปเพราะอาจเกิดผลต่อการหดรัดตัวของมดลูก
ทำคลอดอย่างถูกต้องเหมาะสม
หลีกเลี่ยงการทำสูติศาสตร์หัตถการอย่างยาก
ตรวจรกและช่องทางคลอดอย่างละเอียด
หลังคลอด
ดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
อาจให้ Oxytocin ต่อภายหลัง การคลอดอย่าง น้อย 2 ชั่วโมง
กระตุ้นให้บุตรดูดนมมารดาทันทีหลังคลอด
การรักษา
ก่อนรกคลอด-รกคลอด
ประเมิน V/S
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำร่วมOxytocin
ตรวจหาระดับความเข้มข้นของเลือดพร้อมทั้งขอเลือดเตรียมไว้อย่างน้อย 2 Unit
ใส่สายสวนปัสสาวะคาไว้
ให้ยา Oxytocin เมื่อไหล่หน้าหรือศีรษะ ทารกคลอดแล้ว
ทำคลอดรกโดยวิธี Cord traction ถ้ารกไม่คลอดให้ล้วงรก
ตรวจรกที่คลอดแล้วอย่างละเอียด
ฉีด Methergin 0.2 mg เข้าทางหลอดเลือดดำอีกถ้าจำเป็น
หลังรกคลอด
2.1มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
สวนปัสสาวะออกให้หมดแล้วคาสายสวนไว้
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำร่วมOxytocin
ฉีด Methergin 0.2 mg เข้าทางหลอดเลือดดำ
วางกระเป๋าน้ำแข็งบริเวณหน้าท้อง
คลึงมดลูกให้หดรัดตัวตลอดเวลา
2.2มีการฉีดขาดของช่องทางคลอด
ใช้เครื่องมือถ่างขยายช่องคลอดให้เห็นภายในช่องคลอด และปากมดลูกได้ชัดเจน ตรวจหารอยฉีกขาดให้เย็บรอยฉีกขาดเหล่านั่นจนเลือดหยุด
2.3ทำตามข้อ 2.1 และ 2.2 แล้วเลือดยังออกเรื่อยๆ
ให้ตรวจภายในโพรงล้วงมดลูก ด้วยการดมยาสลบ ดูก้อนเลือดหรือเศษรกค้างอยู่หรือไม่ถ้ามีก็พยายามออกให้หมด หรือขูดมดลูก และถ้าพบว่ามดลูกมีรอยฉีกขาดหรือทะลุให้รีบผ่าตัดเปิดช่องท้องทันที
2.4ท้าตามข้อ 2.1 , 2.2 และ 2.3 แล้วเลือดยังออกเรื่อยๆ
ตรวจเลือดหา Venus clotting time, clot retraction time และ clot lysis เพื่อดูการเกิดภาวะไฟบริโนเจนในเลือดต่ำ แก้ไขโดยให้พลาสมา
ทำ Bimanual compression บนตัวมดลูก ในขณะที่ยังให้ยาสลบผู้ป่วย
พิจารณาฉีด Prostaglandin
2.5ถ้าอายุมากหรือมีบุตรเพียงพอแล้วให้ ตัดมดลูกออก กรณีอายุน้อยและยังต้องการมีบุตรอีกให้ท าการผ่าตัดผูกหลอดเลือด Internal iliac hypogastric เพื่อเก็บมดลูกไว้
ระยะหลัง/ระยะทุติยภูมิเกิดหลังคลอด 24hr-6Wk.
สาเหตุ
มีก้อนเลือด หรือเศษรกค้างอยู่ภายในโพรงมดลูก
ติดเชื้อภายในโพรงมดลูก
เลือดออกจากแผลภายในช่องคลอด
สาเหตุร่วมกันที่พบได้บ่อย ได้แก่ ภาวะมีเศษรกค้างในโพรงมดลูกร่วมกับการติดเชื้อภายในโพรง
มดลูก
เลือดออกจากแผลของมดลูกภายหลังผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องและมะเร็งไข่ปลาอุก
การวินิจฉัย
มีเลือดออกทางช่องคลอด ส่วนอาการอื่นๆ คล้ายกับการตกเลือดหลังคลอดระยะแรก
ผลกระทบ
ภาวะซีด อ่อนเพลีย สุขภาพทรุดโทรม
ภูมิต้านทานโรคต่ำ ติดเชื้อได้ง่าย
เกิด Necrosis ของต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Sheehan’ s syndrome)
การรักษา
รายที่มีเศษรกค้าง หรือมีก้อนเลือดค้างอยู่ในโพรงมดลูก ให้Oxytocin แล้วท าการขูดมดลูก
รายที่มีการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก พิจารณาให้ยาช่วยการหดรัดตัวของมดลูกร่วมกับให้ยาปฏิชีวนะ
รายที่มีเลือดออกจากแผลภายในช่องคลอด ให้ทำความสะอาดและเย็บแผลให้เลือดหยุด ถ้าเย็บแล้วเลือดไม่หยุด อาจต้องกดไว้หรือใช้ผ้าก๊อซอัดไว้ในช่องคลอดร่วมกับการใช้ยาปฏิชีวนะ
การพยาบาล
การซักประวัติ
ประวัติส่วนตัว
ประวัติทางสูติศาสตร์
ประวัติความผิดปกติในระยะตั้งครรภ์
การตรวจร่างกาย
การหดรัดตัวของมดลูก
การฉีกขาดของช่องทางคลอด
การมีรกหรือเศษเยื่อหุ้มรกค้างในโพรงมดลูกหรือปากมดลูก
ซีด ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็ว อ่อนเพลีย ความดันโลหิตต่ำ กระสับกระส่าย
สังเกตเลือดออกจากช่องคลอด
อาการติดเชื้อ
การบวมเลือดของอวัยวะสืบพันธ์
การตรวจทางห้องปฏิบัติการที่จำเป็น
CBC, การตรวจหาหมู่เลือด และการตรวจเลือดเพื่อประเมิน การแข็งตัวของเลือด เช่น Platelets, PT, PTT , Fibrinogen depression เป็นต้น