Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6 การสร้างการมีส่วนร่วม และการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน,…
บทที่ 6
การสร้างการมีส่วนร่วม และการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน
แนวคิดการสร้างการมีส่วนร่วม และการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน
1.การส่งเสริมกระบวนการเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนเพื่อเผชิญปัญหาวิกฤต
ให้ความสำคัญกับการปรับวิธีคิดและวิธีการทำงาน ของบุคลากรภาครัฐ จากการเป็นผู้สั่งการ เป็นผู้สนับสนุนในการจัดการและแก้ไขปัญหาของชุมชนเอง
โดยพัฒนาศักยภาพให้คนในชุมชนรวมกลุ่มกัน ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมรับผิดชอบ และร่วมรักษาผลประโยชน์ของชุมชนด้วยตนเอง
การส่งเสริมกระบวนการพัฒนาแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในลักษณะ “ร่วมคิด ร่วมทำ และร่วมเรียนรู้”
การพัฒนาสวัสดิการสังคมและสวัสดิภาพของชุมชน การฟื้นฟูอนุรักษ์และจัดการทัพยากรธรรมชาติของชุมชน การค้นหาศักยภาพและการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น
ตลอดจนการจัดทำแผนความต้องการของชุมชน รวมทั้งการสร้างประชาคมภายในชุมชนและการสร้างเครือข่ายของชุมชน
เพื่อส่งเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน ประกอบด้วยกระบวนการส่งเสริมและสนับสนุนชุมชนได้มีการเรียนรู้ แลกเปลี่ยนประสบการณ์เพื่อการพัฒนาอาชีพและเศรษฐกิจชุมชน
เทคนิคการสร้างการมีส่วนร่วม และการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน
กระบวนการ AIC
ความหมายของกระบวนการ AIC
Influence = I แปลว่าอิทธิพล อำนาจชักจูง เพราะการที่บุคคลเข้ามารวมด้วย พลังจะก่อให้เกิดปฏิสัมพันธ์ต่อกัน
Control = C แปลว่าการควบคุม การกำกับการบงการ ให้เกิดการปฏิบัติการไปตามวิถีทางหรือแบบที่วางไว้
Appreciation = A หยั่งรู้ความพอใจและความชื่นชอบเป็นเรื่องของความรักความเมตราเห็นคุณค่าให้เกียรติซึ่งกันและกัน จะก่อให้เกิดพลังความร่วมมือร่วมแรงร่วมใจ บางครั้งเรียกพลังเมตตา
แนวคิดของกระบวนการ AIC
เป็นศิลปะของการพัฒนาที่เน้นการคิดหาวิธีการให้บรรลุเป้าหมายมากกว่าการวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหาเป็นการปฏิบัติร่วมกันด้วยความรักหรือการเห็นคุณค่าซึ่งกันและกัน
เป็นการคิดทางบวก (Positive Thinking) จึงทำให้ผู้มีส่วนร่วมเกิดความรู้สึกอิ่มใจ สนุก เห็นใจช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
เป็นระบบการสร้างทีมด้วยการเอาคนที่เกี่ยวข้อง (Stakeholder) มาอยู่ด้วยกัน มองอนาคตด้วยกัน หาจุดร่วมที่เป็นคุณค่าหรืออุดมการณ์ร่วมกันแล้ววางแผนเพื่อดำเนินการร่วมกัน
จุดแข็งของกระบวนการ AIC
ทุกคนได้ความเป็นผู้นำและรู้ว่าใครควรแสดงออก
สามารถประสานความแตกต่าง ความถือตัวของแต่ละคน เป็นพลังในการจัดการ ดำเนินการประเมินผลงานอย่างสร้างสรรค์ได้
เกิดความร่วมมือกันทั้งด้านสติปัญญาและทรัพยากร ทำให้มีพลัง
เป็นเครื่องมือของการจัดการเพื่อวางแผนกลวิธี หาวิธีแก้ปัญหา ลดความขัดแย้งของคนที่ มีส่วนได้ส่วนเสียในเรื่องเดียวกัน
จุดอ่อนของกระบวนการ AIC
อิทธิพลที่ได้รับจากการอภิปรายกับผู้อื่นในขั้นตอนต่าง ๆ มีผลกระทบต่อสถานะ ของตนเองจึงต้องชั่งใจเอง ยอมรับสภาพความพร้อมและยอมรับผู้อื่นซึ่งทำได้ไม่ง่ายนัก
ทำแผนร่วมกับผู้อื่นหลายระดับงาน และต่างประสบการณ์จะต้องเชื่อผู้อื่นบ้างจึงยากที่ผู้ที่เคยชินการทำแผนกับคนพวกเดียวกันจะยอมเปลี่ยนแปลง
กระบวนการนี้ต้องทำอย่างต่อเนื่องในหน่วยงานจึงจะสัมฤทธิ์ผล และทุกคนมีความพึงพอใจกับงานไม่มีการตัดสินใจว่าจะให้ใครทำอะไร ผู้ประชุมเป็นผู้ที่เลือกเองว่าตนเองมีศักยภาพจะทำอะไรได้บ้าง
กระบวนการ PLD (Participatory Learning Development)
การจัดกระบวนการพัฒนาการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วม (PLD)การจัดกิจกรรมดังกล่าว เน้นสมาชิกเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ และกระบวนการจัดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning Development) มุ่งเน้นให้สมาชิกได้ร่วมกันอภิปราย แลกเปลี่ยนและฝึกทักษะต่าง ๆ โดยมีหลักการดังนี้
มีปฏิสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกด้วยกันเอง และระหว่างสมาชิกกับอาสาสมัคร/แกนนำชุมชน
ปฏิสัมพันธ์ที่มีทำให้เกิดการขยายตัวของเครือข่ายความรู้ที่ทุกคนมีอยู่ออกไปอย่างกว้างขวาง
มีการสื่อสารโดยการพูด หรือการเขียน เป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยน การวิเคราะห์และสังเคราะห์ความรู้
ทำให้เกิดการเรียนรู้ใหม่ ๆ ที่ท้าทายอย่างต่อเนื่อง และเป็นการเรียนรู้ที่เรียกว่า Active Learning
เป็นการเรียนรู้ที่อาศัยประสบการณ์ของสมาชิก
การมีส่วนร่วมของชุมชนในการแก้ไขปัญหาสาธารณสุข และการพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ
ขั้นตอนที่ 3 การก่อรูปวิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ชุมชนน่าอยู่
ขั้นตอนที่ 4 การจัดทำแผนปฏิบัติการและคัดเลือกประเด็นการพัฒนาชุมชนน่าอยู่
ขั้นตอนที่ 2 การประเมินและวิเคราะห์สมรรถนะชุมชนและชุมชนน่าอยู่
ขั้นตอนที่ 5 การปฏิบัติการชุมชน
ขั้นตอนที่ 1 การแสวงหาบุคคล/กลุ่มผู้ริเริ่ม และพันธมิตรการทำงาน
ขั้นตอนที่ 6 การประเมินผล การสรุปบทเรียนและการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นภายในและภายนอกชุมชน
องค์ประกอบของการเรียนรู้เชิงประสบการณ์ในการจัดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม
การสะท้อนความคิดและอภิปราย (Reflex and Discussion) อาสามัคร/แกนนำชุมชนช่วยให้สมาชิกได้มีโอกาสแสดงออกเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและเรียนรู้ซึ่งกันและกันอย่างลึกซึ้ง
เข้าใจและเกิดความคิดรวบยอด (Understanding and Conceptualization) สมาชิกเกิดความเข้าใจและนำไปสู่การเกิดความคิดรวบยอด
ประสบการณ์ (Experience) อาสาสมัคร/แกนนำชุมชนช่วยให้สมาชิกนำประสบการณ์เดิมของตนมาพัฒนาเป็นองค์ความรู้
การทดลองหรือ ประยุกต์แนวคิด (Experiment/Application) สมาชิกเอาการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นใหม่ไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ต่าง ๆ จนเกิดเป็นแนวทางปฏิบัติของสมาชิกเอง
ลักษณะของชุมชนเข้มแข็ง
4.สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วมในการประเมินสถานการณ์ของชุมชนกำหนดวิสัยทัศน์ร่วมคิด ตัดสินใจ ดำเนินงาน ติดตามและประเมินผลการแก้ปัญหาและการพัฒนาของชุมชนผ่านกระบวนการชุมชน
5.สมาชิกชุมชนเกิดการเรียนรู้ผ่านการเข้าร่วมในกระบวนการของชุมชน
3.มีกระบวนการของชุมชนที่มีการเคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่องจนเป็นวิถีของชุมชน ภายใต้การสนับสนุนของผู้นำองค์กรชุมชน ในลักษณะเปิดโอกาสให้กับสมาชิกทั้งมวลเข้ามามีส่วนร่วม โปร่งใส และพร้อมที่จะให้ตรวจสอบ
6.มีแผนของชุมชนที่ประกอบด้วยการพัฒนาทุก ๆ ด้านของชุมชน ที่มุ่งการพึ่งตนเอง เอื้อประโยชน์ต่อสมาชิกชุมชนทุก ๆ คนและมุ่งหวังการพัฒนาชุมชนที่ยั่งยืน
2.สมาชิกของชุมชนพร้อมที่จะร่วมกันจัดการกับปัญหาของตนและชุมชน
7.การพึ่งความช่วยเหลือจากภายนอก เป็นการพึ่งเพื่อให้ชุมชนสามารถพึ่งตนเองได้ในที่สุดไม่ใช่การพึ่งพาตลอดไป
1.สมาชิกของชุมชนมีความเชื่อมันในศักยภาพของตนและชุมชน ที่จะแก้ไขปัญหาและพัฒนา ชีวิตความเป็นอยู่ของตนเอง
8.มีเครือข่ายความร่วมมือกับภาคีการพัฒนา อาจเป็นหมู่บ้านชุมชนอื่น ๆ ท้องถิ่น ภาคราชการ องค์กรเอกชน นักธุรกิจ นักวิชาการ และอื่น ๆ ในลักษณะของการมีความสัมพันธ์ที่เท่าเทียมกัน
องค์ประกอบของชุมชนเข้มแข็ง
5.มีการระดมใช้ทรัพยากรในชุมชนอย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพ
6.มีการเรียนรู้ เชื่อมโยงกัน เป็นเครือข่ายและติดต่อสื่อสารกันหลายรูปแบบ
4.มีอิสระในการร่วมคิด ร่วมตัดสินใจ ร่วมทำและร่วมรับผิดชอบ
7.มีการจัดทำกิจกรรมที่เป็นสาธารณะของชุมชนอย่างต่อเนื่อง
3.มีจิตสำนึกของการพึ่งตนเอง รักษาเอื้ออาทรต่อกัน และมีความรักท้องถิ่น รักชุมชน
8.มีการจัดการบริหารกลุ่มที่หลากหลายและเครือข่ายที่ดี
2.มีเป้าหมายร่วมกันและยึดโยงเกาะเกี่ยวกันด้วยประโยชน์สาธารณะและของสมาชิก
9.มีการเสริมสร้างผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่หลากหลายของชุมชนสืบทอดกันตลอดไป
1.บุคคลหลากหลายที่รวมตัวกันเป็นองค์กรชุมชนอย่างเป็นทางการหรือไม่ก็ตาม
นางสาวพรนิภา มะโนนึก เลขที่ 40 รหัส 600842044