Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
INDARRAK ETA HIGIDURAK - Coggle Diagram
INDARRAK ETA HIGIDURAK
Zer da indar bat?
-
-
-
azeleratu edo geldiarazi egiten du, edo norabidea aldatzen dio.
Nazioarteko Sisteman, indarra newtonetan (N) neurtzen da.
Indarra magnitude bektorial bat da; haren efektua intentsitatearen araberakoa da, baina baita norabide eta noranzkoaren araberakoa ere.
-
Hookeren legea
Malguki bat gorputz elastiko bat da, indar bat aplikatzean luzatu edo txikiagotu egin daitekeena. Elastikotasun-muga gainditzen ez bada, bere jatorrizko forma berreskuratzen du indarra desagertzean.
Hookeren legea betetzen da.
Hookeren legea betetzen da.
F=k. AL
k elastikotasun-konstantea da, eta AL elastikotasunaren gehikuntza da; AL = L – Lo. NSn k-ren neurketa-unitatea N/m da.
Dinamometroa
Dinamometroa indarrak neurtzeko erabiltzen den gailu bat da.
Malguki kalibratu bat da, aplikatzen den indarrarekiko proportzionalki luzatzen edo txikiagotzen dena.
-
Indarrek eragin dezaketen beste efektua gorputzen higidura-egoera aldatzea da. Baina nola higitzen dira gorputzak? Gorputz bat mugitu egiten dela diogu, denbora iragatean posizioa
-
-
-
Ibilbidea
Gorputz bat mugitzen ari denean, hainbat puntutatik igarotzen da, eta puntu horiek elkartuz bide bat marraz dezakegu.
-
-
Posizioa: higikariak une batean duen kokalekua da. Erreferentzia-sistemaren arabera zehazten da. x edo s letrak erabiliz adierazten da.
Desplazamendua: hasierako posizioaren eta amaierakoaren arteko distantzia laburrena da (goiko irudian gorriz).
-
Gehienetan, ibilbidearen luzera ez dator bat desplazamenduarekin. Ibilbidea lerro zuzen bat bada eta higikariak beti noranzko berean mugitzen bada soilik datoz bat.
-
-
Gorputz baten mugimendua deskribatu ahal izateko, poliki edo bizkor mugitzen den jakin behar dugu. Horretarako neurtzen ditugu:
-
Vbatez beste =egindako ibilbidea/ behar izandako denbora
Nazioarteko Sisteman, abiadura segundoko metrotan (m/s) neurtzen da.
-
Higidura zirkular eta uniformea (HZRU) dauka gorputz batek, baldin eta ibilbide zirkular bat egiten badu abiaduraren balioari konstante eutsiz.
llargiak bira bat egiten du Lurraren inguruan 27,3 egunetik behin.
Higidura zirkular eta uniformea hainbestean behin errepikatzen da; horregatik, higidura periodiko deritzo.
• Periodo (T) deritzo higidura horrek errepikatzeko behar duen denborari, hots, bira bat egiteko behar denari.
-
-
-
-
Zenbat eta handiagoa periodoa, orduan eta txikiagoa maiztasuna; eta alderantziz.
Azelerazioa
Abiadura ez da konstantea izaten; egoera desberdinek abiadura bizkortzea edo mantsotzea eragiten dute: bihurguneak, zuzenek, semaforoek...
-
-
Marruskadura-indarrak higidurari aurka egiten dio beti. . Beste gorputz edo ukipen-azal batekin kontaktuan dagoen gorputz bat mugitzean sortzen da.
-
Gorputza higitzen ari bada, norabide berean eta abiadura berean mugitzen jarraituko du.
Gorputza geldirik badago, geldirik jarraituko du.
Indar garbirik ezean, gorputzaren mugimendua ez da aldatzen:
-
-
-
-