Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะตกเลือดในครึ่งแรกของตั้งครรภ์, นาย พัฒนพงษ์…
การพยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะตกเลือดในครึ่งแรกของตั้งครรภ์
การตั้งครรภ์นอกมดลูก (ectopic pregnancy)
การตั้งครรภ์นอกมดลูก (ectopic pregnancy) คือ การตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ถูกผสมแล้ว (fertilized ovum) หรือตัวอ่อน (blastocyst) ฝังตัวอยู่บริเวณอื่นภายนอกโพรงมดลูก
พยาธิสรีรภาพ
การอักเสบของท่อนำไข่ ส่งผลให้เกิดผังพืดขึ้นจนท่อนำไข่ตีบแคบและผิดรูป ตัวอ่อนจึงไม่สามารถเคลื่อนผ่านไปได้ในเวลาที่เหมาะ
ปัจจัยเสี่ยง
1.สูง:มีประวัติเคยผ่าตัดท่อนำไข่หรือผ่าตัดทำหมัน เคยตั้งครรภ์นอกมดลูก เคยเป็นอุ้งเชิงกรานอักเสบ ตั้งครรภ์ขณะใส่ห่วงคุมกำเนิด และได้รับ diethylstilbestrol ขณะอยู่ในครรภ์
ปานกลาง:มีบุตรยากนาน>2ปี, มีคู่นอนหลายคน และตั้งครรภ์อายุ>35 ปี และเสี่ยงเพิ่มขึ้นเมื่อตั้งครรภ์อายุ> 40 ปี
เพิ่มขึ้นเล็กน้อย:เคยผ่าตัดอุ้งเชิงกราน สูบบุหรี่ สวนล้างช่องคลอด และ มีเพศสัมพันธ์ก่อนอายุ 18 ปี
อาการและอาการแสดง
อาการ
ปวดท้องน้อย มักปวดมากด้านที่มีการตั้งครรภ์นอกมดลูก
เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด (irregular vaginal bleeding) ลักษณะเลือดที่ออกมักเป็นสี คล้ำหรือสีน้ำตาลเก่า
ขาดประจำเดือน (amenorrhea)
ปวดร้าวที่หัวไหล่ (shoulder tip pain) เนื่องจากเลือดที่ออกในช่องท้อง
วิงเวียนศีรษะ (dizziness) เป็นลมหรือหมดสติ (syncope) เนื่องจากมีเลือดออกมาก
อาการแสดง
กดเจ็บบริเวณปีกมดลูก (adnexal tenderness) กดเจ็บบริเวณอุ้งเชิงกราน หรือกดเจ็บบริเวณหน้าท้อง
อาการเจ็บเมื่อโยกปากมดลูก (cervical notion tenderness) อาการปล่อยเจ็บ (rebound tenderness) หน้าท้องป่งตึง มดลูกโตเล็กน้อยและนุ่ม ก้อนที่ปีกมดลูก (adnexal mass)
การประเมินและวินิจฉัย
การซักประวิติ
ได้แก่ ประวัติการขาดประจำเดือน การมีเลือดออกทางช่องคลอด อาการปวดท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกราน อาการแน่นท้อง หรืออาการปวดร้าวไปที่หัวไหล
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจ serum beta human chorionic gonodotropihin (beta-hCG) สูงกว่า 1,500-2,500 mlU/ml และการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงไม่พบการตั้งครรภ์ในโพรงมดลูก
การตรวจพิเศษ
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง พบตัวอ่อนมีชีวิตอยู่นอกโพรงมดลูก คือ มองเห็นถุงการตั้งครรภ์ (gestational sac) ร่วมกับถุงไข่แดง (york sac) หรือตัวอ่อน (embryo) หรือพบทั้งคู่ที่ปีกมดลูก
การตรวจร่างกาย
การกดเจ็บบริเวณท้องน้อยโดยเฉพาะในรายที่ตรวจพบก้อนเจ็บที่ปีกมดลูกร่วมด้วย อาการเจ็บเมื่อโยกปากมดลูก
แนวทางการรักษา
การรักษาแบบประคับประคอง
ไม่มีอาการ โดยมีค่า serum beta-hCG น้อยกว่า 1,000 mlU/ml และมีการลดลงมากกว่าร้อยละ 50 ใน เวลา 7 วัน
การรักษาด้วยยา
Methotrexate ในรายที่ได้รับการยืนยันการวินิจฉัยว่าเป็นการตั้งครรภ์ นอกมดลูกที่ยังไม่แตก (rupture ectopic) มีขนาดเล็กกว่า 3.5 เซนติเมตร มีสัญญาณชีพคงที่
การผ่าตัด
linear salpingostomy เป็นการผ่าตัดมาตรฐานโดยการกรีดท่อนำไข่ยาวประมาณ 1 เซนติเมตร แล้วคีบหรือดูดชิ้นเนื้อของการตั้งครรภ์ออก
salpingectomy เป็นการตัดท่อนำไข่ข้างที่เกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกออก โดยอาจจะตัดออกทั้งหมด (total salpingectomy)
การพยาบาล
อธิบายให้เข้าใจเกี่ยวกับพยาธิสรีรภาพ แผนการรักษา และการปฏิบัติตน
ให้การประคับประคองด้านจิตใจ เปิดโอกาสให้ระบายความรู้สึก
สังเกตอาการเจ็บปวดในช่องท้อง ตำแหน่งและความรุนแรงของความเจ็บปวด ลักษณะและ ปริมาณเลือดที่ออกทางช่องคลอด
ประเมินสัญญาณชีพเป็นระยะ เฝ้าระวังอาการแสดงของภาวะช็อกจากการเสียเลือดมาก
เจาะเลือดตรวจหาค่า hemoglobin, hematocrit และหมู่เลือด จัดเตรียมเลือดไว้ให้พร้อม และให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
ภาวะช็อก จัดให้นอนราบไม่หนุนหมอน ห่มผ้าให้อบอุ่น ให้สาร น้ำทางหลอดเลือดดำให้เร็วขึ้น ให้ออกซิเจน 4-5 ลิตรต่อนาที รายงานแพทย์ทันที
การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก (molar pregnancy)
โรคของเนื้อรก (gestational trophoblastic disease [GTXD]) ชนิดหนึ่งที่เกิดจากความแปรปรวนทางพันธุกรรมในเนื้อ รก ทำให้เนื้อรก (chorionic villi) เสื่อมสภาพกลายเป็นถุงน้ำเล็กๆใสๆ เกาะเป็นกระจุก คล้ายพวงองุ่นช
ชนิดของการตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก
Complete mole
ไม่พบเนื้อเยื่อของทารกเลย
ตรวจไม่พบ P57 , Chorionic villi บวมและโต มีขนาดแตกต่างกัน
diploid mole จะมีโครโมโซมเป็น 46,XX เป็นส่วนใหญ่ โดยทั้งหมดถ่ายทอดมาจาก โครโมโซมของพ่อ
ไม่พบเส้นเลือดใน villi (avascular villi)
Partial mole
ตรวจพบ P57 , Chorionic villi บวมและโตเฉพาะที่
มีลักษณะ scalloping of villi
polyploid ประมาณ 90% เป็น triploid เกิดจาก สเปิร์ม 2 ตัว ผสมกับ ovum และอีก 10% เป็น diploid
พบ trophoblastic stromal inclusions
มีเนื้อเยื่อของทารก
พยาธิสรีรภาพ
: การแบ่งตัวผิดปกติของเซลล์ trophoblasts เฉพาะที่ในโพรงมดลูกและไม่มีการลุกลามไปที่อื่น
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
มีความสัมพันธ์กับเศรษฐานะยากจน ขาดสารอาหาร
ตั้งครรภ์อายุน้อยกว่า 16 ปี และอายุมากกว่า 40 ปี
ประวัติแท้งเอง มากกว่าสองครั้ง หรือประวัติเคยตั้งครรภ์ไข่ปลาอุกมากก่อน
ภาวะมีบุตรยาก
อาการและอาการแสดง
1.เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด
ขนาดมดลูกโตกว่าอายุครรภ์
ถุงน้ำรังไข่ (theca lutein ovarian cyst)
ครรภ์เป็นพิษ พบในราย complete mole มักเกิดก่อนอายุครรภ์ 24 สัปดาห์
คอพอกเป็นพิษ ในรายที่ tachycardia, warm skin, tremo
Trophoblastic embolization
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง พบ “snow stom pattern”
2.เม็ดโมลหลุดออกมาทางช่องคลอด
การประเมินและวินิจฉัย
1) ลักษณะของ complete mole ที่พบ ได้แก่ snow storm pattern ไม่พบถุงการตั้งครรภ์หรือทารก ไม่มีน้ำร่ำและพบถุงน้ำรังไข่ทั้ง 2 ข้าง
2) ลักษณะของ partial mole ที่พบ ได้แก่ ตรวจพบ cystic space เฉพาะที่ในเนื้อรก พบส่วนของทารก พบมีน้ำคร่ำแต่อาจมีปริมาณลดลง และไม่พบถุงน้ำรังไข
แนวทางการรักษา
ทำให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลง โดยการขูดมดลูก ร่วมกับการให้ oxytocin เพื่อช่วยให้มดลูกหดรัดตัวดี
ติดตามระดับฮอร์โมน hCG
ประเมินระดับฮอร์โมน serum bête-hCG ทุก1-2 สัปดาห์ จนกระทั่งให้ผลลบ หลังจากนั้นตรวจทุกเดือนเป็นเวลา 6 เดือน เมื่อพบค่าปกติตรวจทุก 2 เดือน จนครบ 6 เดือนหรือ 1 ปี หากพบค่าอยู่ในเกณฑ์ปกติอาจงดตรวจเมื่อครบ 1 ปี
ถ่ายภาพรังสีปอดเป็นระยะ ควรนัดตรวจทุกเดือนถ้ายังตรวจพบฮอร์โมน hCG และตรวจทุก 2 เดือนจนไม่พบ hCG หลังจากนั้นควรตรวจปีละครั้ง
ให้คุมกำเนิดอย่างเคร่งครัดอย่างน้อย 1 ปี
นาย พัฒนพงษ์ พิชหอม รหัส 602701065 ชั้นปีที่ 4 รุ่นที่ 35 วิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม
**