Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลมารดาทารกที่มีความผิดปกติของปัจจัยการคลอด : (6P) - Coggle Diagram

- - - - ส่วนนําผิดปกติ (Faulty presentation) เช่น ส่วนนําเป็นก้นหรือเป็นหน้า
      - ทารกมีขนาดใหญ่ น้ำหนัก 4,000 กรัม
      - จํานวนทารกในครรภ์ที่มีมากกว่า 1 คน
      - มีแนวลําตัวผิดปกติ เช่น เด็กอยู่ในแนวขวาง
      - ท่า (position)และทรงของเด็ก (attitude)
      - ทารกมีรูปร่างผิดปกติพิการ (fetal malformations) เช่น เด็กหัวโต
        เด็กหัวบาตร เด็กแฝดตัวติดกัน เด็กท้องโต
      - ปริมาณน้ำคร่ำน้อยกว่าปกติหรอืมากกว่าปกติ
      - ตําแหน่งที่รกเกาะผิดปกติ คือ รกเกาะที่ส่วนล่างของมดลูก
- - - - การพยาบาล
        
        หลังคลอดป้องกันภาวะตกเลือด
        
        C/S ในรายที่ไม่มีความก้าวหน้าทางการคลอด
        
        เมื่อปากมดลูกเปิดหมดแต่การคลอดไม่ก้าวหน้า
        พิจารณาช่วยคลอดโดยสูติศาสตร์หัตถการ
        
        NPO และดูแลให้ได้รับสารน้ำ
        
        ดูแลให้ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
        
        ประเมิน FHS อย่างต่อเนื่อง
        
        ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่าง
        
        ประเมินลักษณะช่องเชิงกรานดําเนินต่อไปได้
        
        ประเมิน UC และ PV
        
        จัดท่านอนศีรษะสูงหรือกระตุ้นใหลุกเดินในรายที่ถุงน้ำยังไม่แตก
      - ผลกระทบ
        
        อาจได้รับอันตรายจากการคลอดล่าช้า
        
        ทารกมีส่วนนําหรือท่าผิดปกติ
        
        มดลูกแตก
        
        มารดาออ่อนเพลีย ขาดน้ำ
        
        การคลอดล่าช้า
        
        เสี่ยงต่อการติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำ
        
        เสี่ยงต่อภาวะสายสะดือย้อย
      - เชิงกรานเป็นช่องทางที่ทารกต้องคลอดออกมาก มีความสําคัญอย่างมากในการคลอดเพราะเป็นส่วนทีแข็งและยืดขยายไม่ได้ ถ้าเชิงกรานมีรูปร่างที่ผิดปกติไปหรือมีขนาดแคบเกินไป จะเป็นสาเหตุให้เกิดการคลอดยาก
      - เชิงกรานผิดปกติ
        
        เชิงกรานแคบ
        
        เชิงกรานแคบที่ช่องออก (outlet contraction)
        
        เชิงกรานแคบที่ช่องเข้า (inlet cotraction)
        
        เชิงกรานแคบที่ช่องกลาง (midpelvic contraction)
        
        เชิงกรานแคบทุกส่วน (Generally contracted pelvis)
        
        เชิงกรานหกักหรือแตก
        
        เชิงกรานรูปร่างวิปริต
    - - สาเหตุ
        
        ปากมดลูกบวม (cervical edema)
        
        มดลูกอยู่ผิดที่ (uterine displacement)
        
        มดลูกอยู่ผิดที่ (uterine displacement)
        
        ช่องคลอดผิดปกติ เช่น แคบหรือตีบมาแต่กําเนิด
        
        กระเพาะปัสสาวะเต็มหรอืมีอุจจาระมาก
        
        เนื้องอกของมดลูก (myoma uterine)
        
        มะเร็งที่ปากมดลูก
        
        ถุงน้ำที่รังไข่ (ovarian cyst)
        
        ปากช่องคลอดและฝีเย็บผิดปกติ เช่น แข็และไม่ยืด
- - - - Hypertonic uterine dysfunction
        
        ลักษณะทางคลินิก
        
        แรงดันเฉลี่ยในโพรงมดลูกขณะหดรัดตัวมากกวา่ 50 mmHg
        
        Interval น้อยกวา่ 2 นาที
        
        แบ่งออกเป็น
        
        มดลูกหดรัดตัวเป็นวงแหวนบนรอยคอดของทารก (contriction ring)
        
        หมายถึง
        
        การหดรัด ตัวไม่คลายเฉพาะที่
        จนเกิดเป็นวงแหวน โดยรอบตําแหน่งรอยคอดบนตัวทาระ
        
        ลักษณะ
        
        มดลูกหดรัด ตัวแรง มีระยะพักไม่สม่ำเสมอ
        
        มีวงแหวนเกิดบนรอยคอดของทารก
        
        สาเหตุ
        
        ภายหลังการคลอดครรภ์แฝดคนแรก
        
        Oligohydramnios หรือถุงน้ำคร่ำแตกก่อนเป็นเวลานาน
        
        ภายหลังหมุนท่าทารกจากภายใน
        
        ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย (tetanic contraction)
        
        แนวทางรกัษา
        
        หากการคลอดติดขัด พิจารณา C/S
        
        หากได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกมากเกินไป
        ควรปรับยาหรือหยุดให้ยา
        
        ลักษณะ
        
        Interval น้อยกว่า 2 นาที
        
        Duration นานกว่า 90 วินาที
        
        มารดาเจ็บครรภ์มาก
        
        ผล
        
        ต่อมารดาและทารก
        
        มดลูกแตก
        
        เจ็บครรภ์มาก
        
        ทารกพร่องออกซิเจน
        
        ต่อการดําเนินการคลอด
        
        ถ้าเกิดการคลอดติดขัดไม่สามารถคลอดทางช่องคลอดได้ต้อง C/S
        หากได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกมากเกินไป
        
        ทารกไม่พร่องออกซิเจน
        อาจรอใหยาหมดฤทธิ์และปล่อยให้การคลอดดําเนินการต่อไป
        
        หมายถึง
        
        มดลูกหดรัดตัวแข็งตึงตลอดเวลา มีความตึงตัวมากกว่าปกติและความถี่
        ระยะพักสั้น
        
        สาเหตุ
        
        CPD
        
        ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกมากเกินไป
        
        ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
        
        รกลอกตัวก่อนกําหนด
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่ประสาน (uncoordinated contraction)
        
        หมายถึง
        
        มดลูกหดรัดตัวไม่สม่ำเสมอระยะพักมดลูกคลายตัวไม่เต็มที
        
        มดลูกหดรัดตัวแรงมาก แต่ไม่ได้หดรัดตัวแรงที่บรเิวณยอดมดลูก
        แรงดันเฉลี่ยมากกวา่ 50 mmHg.
        
        ไม่มีความก้าวหน้าทางการคลอด
        
        ผล
        
        ต่อการดําเนินการคลอด
        
        เจ็บครรภ์คลอดยาวนาน
        
        ผลต่อการมารดาและทารก
        
        ทารกขาดออกซิเจน
        
        เจ็บครรภ์คลอดมากกว่าปกติ
        
        มารดาอ่อนเพลีย ขาดน้ำ เลือดเป็นกรด
        
        ปัจจัยส่งเสริม
        
        มารดามีความวิตกกังวลสูง มีความเจ็บปวดอย่างรุนแรง
        
        ครรภ์แรก
        
        มารดาอายุมาก
        
        เคยผ่านการคลอดมามากกว่า 5 ครั้ง
        
        ภาวะ CPD
        
        ทารกผิดปกติ
        
        แนวทางรักษา
        
        ดูแลให้ยาแก้ปวดและใหพักผ่อน
        
        ให้สารน้ำ
        
        ในรายมีภาวะ CPD หรือ Fetal distress
        หลังได้รบัการช่วยเหลือแล้วยังพบความผิดปกติพิจารณา C/S
        
        ความหมาย การที่มดลูกหดรัดตัวแรง แต่ไม่มีประสิทธิภาพ
        กล้ามเนื้อมดลูกในระยะพักมีความตึงตัวมากกว่าปกติ
        ไม่มีจุดรวมของการหดรัดตัวที่ยอดมดลูก
    - - การวินิจฉัย
        
        เบ่งออกเสียง
        
        บิดตัวไปมาขณะเบ่ง
        
        เบ่งแล้วหน้าแดง
        
        เบ่งสั้น
        
        เบ่งนานเกินไป
      - รักษา
        
        ช่วยคลอดโดยสูติศาสตร์
        
        เบ่งคลอดในท่าที่เหมาะสม
        
        ให้สารน้ำ
        
        แนะนําการเบ่งที่ถูกต้อง
      - ผลกระทบต่อมารดาและทารก
        
        ทารกขาดออกซิเจน
        
        เกิดความกลัวและวิตกกังวล
        
        ระยะที่สองของการคลอดยาวนาน
        
        มารดาอ่อนเพลีย หมดแรง
        
        เกิดทัศนคติไม่ดีต่อการคลอด
      - สาเหตุ
        
        ท่าเบ่งไม่เหมาะสม
        
        พักผ่อนหรือได้รับสารน้ำไม่เพียงพอ
        
        ได้รับยาสลบ หมดสติ ไม่รู้สึกตัวหรือเป็นอัมพาต
        
        เบ่งไม่ถูกวิธี
        
        เหนื่อยล้า
        
        มีโรคประจําตัวที่อาจเกิดอันตรายต่อสุขภาพ เช่น ความดันโลหิตสูง
        โรคหัวใจ
        
        ได้รับยาระงับปวดมากเกินไป
    - - ปัจจัยส่งเสริม
        
        ปัสสาวะเต็มกระเพาะปัสสาวะ
        
        มีเนื้องอกที่มดลูกหรืออุ้งเชิงกราน
        
        ได้รับยาแก้ปวดหรือยาสลบมากเกินไป
        
        กล้ามเนื้อมดลูกผิดปกติมีความยืดขยายมากกว่าปกติ เช่น ครรภ์แฝด
        ทารกตัวโต ผ่านการคลอดมาหลายครั้ง
        
        มีความเครียดดและความวิตกกังวลสูง
        
        ส่วนนําไม่กระชับกับช่องเชิงกราน เช่น CPD ทารกมีส่วนนําท่าผิดปกติ
        ทารกตัวเล็ก
        
        เจ็บครรภ์เป็นเวลานาน มีอาการอ่อนเพลีย เหน็ดเหนื่่อย
      - หมายถึง
        
        การที่มดลูกหดรัดตัวเป็นจังหวะดีแต่หดรัดตัวสั้นเกินไป มีระยะห่างมากเกินไปหรือมีความถี่น้อยเกินไปหรือแรงของการหดรัดตัวน้อยเกินไป
      - ลักษณะทางคลินิก
        
        Interval มากกวา่ 3 นาทีความถี่น้อยกวา่ 3 ครั้ง/ใน 10 นาท
        
        Intensity แรงดันในมดลูกเฉลี่ยมีค่าน้อยกวา่ 25 mmHg
        
        Duration น้อยกวา่ 40 วินาที
      - ผล
        
        ต่อการดําเนินการคลอด
        
        เกิดการคลอดยากในระยะที่หนึ่ง เนื่องจากมดลูกหดรดั ตัวน้อยเกินไป
        
        เกิดการคลอดยากในระยะที่สอง เนื่องจากแรงที่จะผลักดันทารกออกมาไม่พอ
        
        ต่อผู้คลอดและทารก
        
        ทารกอาจมีภาวะขาดออกซิเจน
        
        การคลอดยาวนาน
        
        มารดาอ่อนเพลีย มีภาวะขาดน้ำตกเลือด ติดเชื้อหลังคลอด
      - แนวทางในการรักษา
        
        ดูแลไม่ให้กระเพาะปัสสาวะเต็ม
        
        เจาะถุงน้ำคร่ำในรายที่ยังไม่แตกและพิจารณาให้ oxytocin ถ้าไม่มีข้อห้าม
        
        ให้ยาระงับปวดในขนาดที่เหมาะสม
        
        ให้สารน้ำ
- - - - ลดการทํางานของกล้ามเนื้้อมดลูก
      - ระดับกลูโคสที่เก็บสะสมไว้ลดลง
        ทําให้การทํางานของกล้ามเนื้อมดลูกน้อยล
      - ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น
        หลอดเลือดส่วนปลายหดรัดตัวและเลือดไปเลี้ยงมดลูกลดลง
      - การหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกลดลง
        เนื่องจากระดับกลูโคสลดลงและepinephrineเพิ่มขึ้น