Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 4 การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาและทารกที่มีภาวะเสี่ยง…

- - - - ชนิดครรภ์แฝดน้ำ
        
        แบบเฉียบพลัน เกิดภายใน 2-3 วัน เกิดเมื่ออายุครรภ์ประมาณ 20 สัปดาห์ ท้าให้หญิงตั งครรภ์มีอาการผิดปกติได้มาก
        
        แบบเรื้อรัง น้ำคร่ำค่อยๆเพิ่มมากขึ้นใช้เวลานาน 2-3 สัปดาห์ ขึ้นไป มักเกิดเมื่ออายครรภ์ 28 สัปดาห์ขึ้นไป จะมีอาการแน่นอึดอัดเมื่อท้องใหญ่มาก
      - สาเหตุ
        
        ปัจจัยด้านมารดา : หญิงตั้งครรภ์ที่เป็นเบาหวาน และไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือดได้
        
        ปัจจัยด้านทารก
        
        ความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง
        
        ระบบทางเดินอาหาร
        
        ความผิดปกติของหัวใจ
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ทารกที่มีโครโมโซมผิดปกติ
        
        ทารกบวมนhe Anencephaly
        
        Spina bifida
      - อาการและอาการแสดง
        
        มีอาการแน่นอึดอัด หายใจล้าบาก
        
        คล้ามดลูกทางหน้าท้องได้ขนาดโตกว่าระยะเวลาของการขาดประจำเดือน
        
        คล้าส่วนของทารกทางหน้าท้องได้ไม่ชัดเจน
        
        ฟังเสียงหัวใจทารกไม่ชัดเจน
        
        ตรวจได้ลักษณะเหมือนเป็นคลื่นน้ำทางหน้าท้อง (Fluid thrill)
      - การวินิจฉัย
        
        1.การซักประวัติ เคยตั้งครรภ์แฝดน้ำ หรือทารกในครรภ์พิการแต่กำเนิดของระบบประสาทส่วนกลาง มีภาวะเบาหวานในขณะตั้งครรภ์ ขนาดของหน้าท้องขยายมากขึ้น
        
        2.การตรวจร่างกาย การตรวจทางหน้าท้อง และตรวจทางช่องคลอด
        
        3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การวัดค่าดัชนีในน้ำคร่ำ AFI
      - การวินิจฉัยแยกโรค
        
        1. ครรภ์ไข่ปลาอุก โดยจะแยกจากครรภ์แฝดน้ำ ซึ่งครรภ์ไข่ปลาอุกมักมีเลือดออก กะปริดกะปรอย ก้อนมดลูกไม่มีลักษณะเป็นคลื่นน้ำทางหน้าท้อง U/S ไม่พบตัวเด็ก
        
        2. ถุงน้ำในรังไข่ (Ovarian cyst)ก้อนเนื้องอกจะกดที่มดลูก เมื่อตรวจทางช่องคลอด จะพบว่า ปากมดลูกเคลื่อนต่ำลงมา มดลูกจะถูกดึงรั้ง ปากมดลูกจะอยู่สูง
        
        3. ครรภ์แฝด จะไม่พบลักษณะเป็นคลื่นน้ำทางหน้าท้อง
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        ผลต่อมารดา
        
        ระยะตั้งครรภ์ : ความดันโลหิตสูงในระหว่างตั้งครรภ์ , คลอดก่อนกำหนด , ศีรษะเด็กลอยหรือท่าผิดปกติ , ความพิการของทารก , ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์คลอด , รกลอกตัวก่อนกำหนด
        
        ระยะหลังคลอด : ตกเลือดหลังคลอด , ติดเชื้อหลังคลอด
        
        ระยะคลอด : มดลูกหดรัดตัวไม่ดี , สายสะดือย้อย , การคลอดยากเพราะทารกท่าผิดปกติ
        
        ผลต่อทารก : ทารกคลอดก่อนกำหนด , ทารกเจริญเติบโตในครรภ์ไม่ดี , ทารกมีความผิดปกติแต่กำเนิด , อัตราตายปริกำเนิดสูง
      - แนวทางการดูแล
        
        ระยะตั้งครรภ์
        
        ให้นอนพัก
        
        ให้รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง
        
        รักษาโรคหรือภาวะผิดปกติที่มีร่วม เช่น ให้ยาขับปัสสาวะ สตรีตั้งครรภ์มีอาการบวมมาก
        
        ถ้าพบความผิดปกติของทารก อาจสิ้นสุดการตั้งครรภ์ โดยแพทย์เจาะถุงน้ำคร่ำ ให้น้ำคร่ำค่อยๆไหล ออกมาอย่างช้าๆ แล้วให้ทารกคลอด
        
        U/S เพื่อตรวจสอบพัฒนาการของทารกในครรภ์
        
        การให้ยา Indomethacin ขนาด 1.5-3 มก./กก./วัน ซึ่งยาตัวนี้ มีกลไกการออกฤทธิ์ที่ปอดของ ทารกในครรภ์ และลดการขับปัสสาวะของทารกในครรภ์
        
        ระยะเจ็บครรภ์
        
        เมื่อทารกอยู่ในท่าผิดปกติหรือภาวะสายสะดือย้อยให้จัดการช่วยคลอด โดยการผ่าตัดทารก ออกทางหน้าท้อง
        
        อาจเกิดการตกเลือดหลังคลอดจากรกไม่ลอกตัว หรือมดลูกหดรัดตัวไม่ดีหลังรกคลอด ป้องกันโดยการฉีด Methergin หรือ Oxytocin หลังทารกคลอด
        
        การคลอดจะดำเนินไปตามปกติ นอกจากบางรายที่มดลูกหดรัดตัวไม่ดีต้องพิจารณาให้ Oxytocin เพื่อช่วยกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
    - - ปริมาณน้ำคร่ำมีน้อยจากค่าปกติมาก อาจจะลดลงจนเหลือเพียง 2-3 มล. มักมีน้ำคร่ำน้อยกว่า 500 มล. หรือ AFI ≤ 5 เซนติเมตร
      - สาเหตุ
        
        ความผิดปกติของมารดา
        
        1.ภาวะความดันโลหิตสูงในขณะตั้งครรภ์
        
        ภาวะรกขาดเลือดไปเลี้ยง
        
        เบาหวานในขณะตั้งครรภ์
        
        แฝดที่มีภาวะ TTTS
        
        การตั้งครรภ์เกินกำหนด
        
        ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
        
        ความผิดปกติของรก ได้แก่ รกลอกตัวก่อนกำหนด รกเสื่อมสภาพ
        
        ความผิดปกติของทารก
        
        1.การเจริญเติบโตช้าในครรภ์
        
        การอุดตันของระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        ความพิการแต่กำเนิด
        
        ความผิดปกติทางโครโมโซม เช่น Trisomy18, Turner syndrome
        
        ทารกเสียชีวิต
        
        การรั่วของถุงน้ำคร่ำเป็นเวลานาน
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        มดลูกบีบหดรัดตัวทารกได้มาก และมักมีพังผืดยึดติดรัดส่วนของร่างกายทารกกับผนัง amnion เช่น เท้าปุก แขนหรือขาโก่ง
        
        การกดทับของมดลูกต่อทารกในครรภ์ อาจเกิดการกดทับที่สายสะดือ เนื่องจากมีน้ำคร่ำไม่เพียงพอในการองรับน้ำหนัก ท้าให้ทารกมีภาวะขาดออกซิเจน และอัตราการเสียชีวิตสูงทั้งในครรภ์ และแรกคลอด
      - การวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ ให้ประวัติมีน้ำเดินออกทางช่องคลอด หรือมีภาวะความดันโลหิตสูงในระหว่าง ตั้งครรภ์ ให้ประวัติทารกในครรภ์เคลื่อนไหวน้อย
        
        การตรวจร่างกายและหน้าท้อง จะคล้าส่วนของทารกได้ง่าย มักจะไม่สามารถท้า Ballottement ของศีรษะทารกในครรภ์ได้-
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการ โดยการวัดดัชนีน้ำคร่ำ AFI ≤ 5
      - การรักษา
        
        1.การใส่น้ำเกลือไอโซโทนิค เข้าไปในถุงน้ำคร่ำในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่เกินครั้งละ 200 มล.
        
        2.การรักษาภาวะเจริญเติบโตช้า และตรวจดูความพิการแต่กำเนิดของทารกในครรภ์ จากการ U/S
- - - - การตรวจโดยใช้คลื่นเสียงความถี สูง (Ultrasound) โดยท้าทุก 3-4 สัปดาห์ ตรวจดู AC,HC วัด AC ได้ค่าน้อยกว่า -/2SD ของค่า AC ที่อายุครรภ์นั้นๆ
      - การตรวจหา Fetal structural anomalies การวัดปริมาณน้ำคร่ำ (Amniotic fluid volume)
- - - - วิธีการทำให้ปากมดลูกพร้อมต่อการชักนำคลอด
        
        การเซาะแยกถุงน้ำคร่ำ Sweeping or stripping of the membrane)
        
        การใช้ยา Prostaglandin
        
        Prostaglandin E2 : PGE2
        
        Prostaglandin E1 : PGE1